التهاب مغز ممکن است به خلق و خو، شناخت و سلامت کلی مغز ما آسیب برساند. در این مقاله می‌خوانیم التهاب مغز چیست و چه علایم و راه های مقابله ای دارد؟
فهرست محتوا
- التهاب مغز چیست؟
- علایم التهاب مغز چیست؟
- علل التهاب مغز چیست؟
- مقابله با التهاب مغز
التهاب مغز چیست؟
التهاب مغز چیست؟ هنگامی که در مفاصل خود دچار التهاب می‌شویم، ممکن است قرمزی، تورم و درد داشته باشیم؛ اگر در پوست‌مان التهاب داشته باشیم، ممکن است دچار خارش یا بثورات آزاردهنده شویم؛ اما اگر التهاب در مغز ما وجود داشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
در سال‌های اخیر، دانشمندان نشان داده‌اند که التهاب مغز ما ممکن است عامل مهمی در بسیاری از بیماری‌ها باشد، از خطر ابتلا به زوال عقل مانند آلزایمر گرفته تا مشکلات خلقی مانند افسردگی و مشکل در تصمیم‌گیری سالم. این مسیله بزرگی است، زیرا این مسایل مغزی سهم عمده‌ای در کیفیت زندگی ما دارند. برخی از عوامل در زندگی ما که به التهاب مغز کمک می‌کنند ممکن است اجتناب‌ناپذیر باشند و برخی ممکن است مدت‌ها قبل رخ داده باشند. اما هنوز چند کار وجود دارد که می‌توانیم برای کمک به کنترل سطح التهاب مغز انجام دهیم. ابتدا بیایید علایم التهاب مغز را بررسی کنیم.
علایم التهاب مغز چیست؟
التهاب مغز یا آنسفالیت ممکن است علایمی شبیه به آنفولانزا داشته باشد، مانند:
- سردرد
- تب
- درد مفاصل
- خستگی یا ضعف
به طور معمول، این علایم با نشانگان شدیدتری در طی چند ساعت تا چند روز همراه است، مانند:
- گرفتگی گردن
- گیجی، بی‌قراری یا توهم
- تشنج
- از دست دادن حس یا ناتوانی در حرکت دادن نواحی خاصی از صورت یا بدن
- حرکات نامنظم
- ضعف عضلانی
- مشکلات گفتاری یا شنوایی
- از دست دادن هوشیاری (از جمله به کما رفتن)
در نوزادان و کودکان خردسال، علایم و نشانه‌ها ممکن است موارد زیر را نیز در بر داشته باشد:
- برآمدگی در نقاط نرم جمجمه نوزاد، معروف به فونتانل
- تهوع و استفراغ
- سفتی کل بدن
- تغذیه ضعیف یا بیدار نشدن برای تغذیه
- تحریک‌پذیری
در موارد التهاب مغز یا آنسفالیت خودایمنی، علایم ممکن است طی چند هفته به مرور ایجاد شوند. علایم شبه آنفولانزا کمتر شایع است، اما گاهی اوقات ممکن است چند هفته قبل از شروع شدیدترین علایم، رخ دهد. نشانه‌ها در هر فردی متفاوت است، اما ترکیبی از موارد زیر شایع هستند:
- تغییرات در شخصیت
- از دست دادن حافظه
- مشکلات در تشخیص واقعیت از غیر واقعیت
- توهم
- تشنج
- تغییرات در بینایی
- مشکلات خواب
- ضعف عضلانی
- از دست دادن حواس
- مشکل در راه رفتن
- حرکات غیر طبیعی
- مشکلات مثانه و روده
علل التهاب مغز چیست؟
تقریبا در نیمی از بیماران، علت دقیق آنسفالیت یا التهاب مغز مشخص نیست. در مواردی که علت مشخص است، دو نوع اصلی آنسفالیت وجود دارد:
- آنسفالیت عفونی: این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک ویروس یا عامل دیگر مستقیما مغز را آلوده کند. عفونت ممکن است یک ناحیه را تحت تاثیر قرار دهد یا گسترده‌تر باشد. ویروس‌ها، شایع‌ترین علل آنسفالیت عفونی هستند، از جمله برخی از آنها که می‌توانند توسط پشه‌ها یا کنه‌ها منتقل شوند. به ندرت، آنسفالیت ممکن است توسط باکتری، قارچ یا انگل ایجاد شود.
- آنسفالیت خود ایمنی: این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های ایمنی شما به اشتباه به مغز حمله می‌کنند یا آنتی‌بادی‌هایی می‌سازند که پروتیین‌ها و گیرنده‌های مغز را هدف قرار می‌دهند. دلیل دقیق اینکه چرا این اتفاق می‌افتد کاملا درک نشده است. گاهی اوقات پاسخ ایمنی غیرطبیعی می‌تواند توسط تومورهای خوش‌خیم یا سرطانی ایجاد شود.
مقابله با التهاب مغز
در ادامه برخی راه‌های مقابله با التهاب مغز را می‌خوانیم:
- رژیم غذایی در ارتباط با التهاب مغز
غذایی که می‌خوریم احتمالا نقش مهمی در وضعیت ایمنی کلی ما و همچنین وضعیت ایمنی مغزمان دارد.
تصور می‌شود که رژیم غذایی غنی از خوراکی‌های فرآوری شده (مثل گوشت‌های فرآوری شده) ممکن است در التهاب مغز ما سهیم باشد. در حالی که رژیم غذایی سرشار از سبزیجات برگ دار، آجیل، میوه ها/توت ها، ماهی کامل، امگا3، پلی فنول ها، فیبرهای مفید برای روده (افزودن برخی از غذاهای تخمیر شده را برای کسب امتیاز اضافی برای سلامت روده‌تان در نظر بگیرید) و همچنین ادویه‌های خوش‌طعم مانند میخک، دارچین و زردچوبه ممکن است اثر معکوس داشته باشند. برای الهام گرفتن، رژیم مدیترانه ای را بررسی کنید، که به ویژه سرشار از تمام این مواد مغذی کلیدی سالم است.
بیشتر بخوانید: ارتباط بین چاقی و افسردگی ، اضطراب
- سلامت متابولیک ضعیف
تحقیقات نشان می‌دهد که سلامت متابولیک ما (توانایی بدن برای استخراج مواد مغذی و تولید انرژی از غذا) با سلامت ایمنی‌مان، از جمله سطوح التهاب مغز ، ارتباط تنگاتنگی دارد.
اکنون می‌دانیم که بیشتر انسان‌ها احتمالا از نظر متابولیکی ناسالم هستند و این ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی را افزایش دهد. متغیرهای کلیدی که بر سلامت متابولیک تاثیر می‌گذارند، عبارتند از رژیم غذایی (به ویژه نحوه تاثیر غذا بر سطح انسولین و قند خون)، اینکه آیا ورزش می‌کنیم یا نه و حتی سطح استرس روانی ما.
برخی از راهبردهای اساسی برای کمک به بهبود سلامت متابولیک عبارتند از: محدود کردن مصرف شکر اضافه شده، کاهش مصرف روزانه کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، ماکارونی، کلوچه، کیک‌ها و غلات، و انجام ورزش روزانه.
بیشتر بخوانید: روانشناسی و تاثیر آن بر زندگی سالم
- قرار گرفتن در معرض دود و مواد (به ویژه مصرف بیش از حد الکل)
تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض دود (چه به این دلیل که سیگار می‌کشیم یا در آلودگی هوا زندگی می‌کنیم) ممکن است سطح التهاب مغز ما را افزایش دهد.
به طور مشابه، پیشنهاد شده است که قرار گرفتن در معرض برخی مواد اثر مخربی بر مغز ما داشته باشد
اگرچه استفاده از برخی از این مواد و داروها کمتر رایج است، اما احتمالا باید مراقب نوشیدن بیش از حد الکل باشیم. چرا که ممکن است باعث افزایش التهاب در مغز شود.
برخی از گام‌های اساسی شامل دریافت کمک برای ترک سیگار (اگر سیگار می‌کشید)، انجام نهایت تلاش برای کاهش مواجهه با آلودگی هوا (از جمله تجهیز منزل به فیلتر هپا) و محدود کردن مصرف الکل است.
- چربی بیش از حد دور شکم
گمان می‌رود سلول‌های چربی سفید در شکم و اطراف اندام‌های داخلی ما در التهاب بدن‌مان سهم داشته باشند. این می‌تواند بر التهاب مغز تاثیر منفی بگذارد. در حالی‌که کاهش وزن چالش‌انگیز است، برخی از راهبردهایی که به کاهش چربی شکم ما مربوط می‌شود شامل کاهش کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و قند افزوده و همچنین محدود کردن مصرف الکل است.
- استرس مزمن و التهاب مغز
یکی از قوی‌ترین ارتباطات، بین التهاب مغز و استرس دیده می‌شود.
وقتی به هر دلیلی استرس مزمن را تجربه می‌کنیم، به نظر می‌رسد که مسیرهای التهابی در مغز افزایش می‌یابد.
اگرچه ممکن است برخی استرس‌ها اجتناب‌ناپذیر باشد، اما چند روش ارزش امتحان کردن را دارد، از جمله: محدود کردن پیگیری اخبار استرس‌زا و رسانه‌های اجتماعی (به‌ویژه قبل از خواب) و استفاده از فنون کاهش استرس و اضطراب مانند ذهن آگاهی، نفس کشیدن در طبیعت و….
برای استفاده از خدمات مشاوره مربوط به التهابات مغز می‌توانید از مشاوره های خوب کارشناسان کلینیک روانشناسی سها استفاده کنید.
شما می‌توانید سوالات خود را در بخش دیدگاه‌ها از کارشناسان ما بپرسید.
منبع:
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
