اختلالات شخصیت گروهی از اختلالات روانی هستند که شامل افکار و رفتارهای ناسالم و انعطاف ناپذیرند. در این مقاله به شرح انواع اختلالات شخصیت، علایم آنها، علل و شیوه‌های کلی درمان می‌پردازیم.

شخصیت چیست؟

انواع اختلالات شخصیت چه ویژگی‌هایی دارند؟ ابتدا ببینیم شخصیت چیست. شخصیت یک فرد، تعیین کننده‌ی چگونگی درک او از جهان اطرافش است. شخصیت، مجموعه­ای از ویژگی ها و خصوصیات است که باعث می‌­شود افراد به شیوه خاصی فکر، احساس و رفتار کنند. ساختار ژنتیک و عوامل زیستی و محیطی در شکل­گیری شخصیت فرد نقش دارند.

اختلال شخصیت چیست؟

شخصیت ریشه در عوامل ژنتیکی، زیستی و محیطی دارد و همان چیزی است که ما را به اشخاص منحصر به­‌فرد تبدیل می­‌کند. وقتی فردی دچار اختلال شخصیت است، پاسخ‌دادن به تغییرات و تقاضاهای زندگی و تشکیل و حفظ روابط با دیگران برایش سخت‌تر می‌شود. این تجارب می‌توانند به رنج زیاد، انزوای اجتماعی، افزایش خطر افسردگی و سایر مسایل مرتبط با سلامت روان منجر شوند. ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM-5) فهرستی از اختلالات شخصیت را به عنوان عارضه‌های قابل تشخیص برای افرادی که لازم است به دنبال درمان بروند ارایه می‌کند. DSM-5 اختلالات شخصیت را به سه خوشه گسترده تحت عنوان خوشه‌های  A، B  و C گروه بندی می­‌کند.

 خوشه A

به طور کلی اختلالات این دسته شامل رفتارهایی هستند که به نظر دیگران غیر معمول و عجیب می‌آیند.

این طبقه شامل اختلالات زیر است:

• پارانویید
• اسکیزویید
• اسکیزوتایپال

خوشه  B

این اختلالات رفتارهایی را نشان می‌دهند که هیجانی، نمایشی یا نامتعادل هستند و شامل اختلالات زیراند:

• ضد اجتماعی
• مرزی
• نمایشی
• خودشیفته

خوشه C

اضطراب و ترس زیر بنای رفتارهایی هستند که در این گروه ظاهر می‌شوند.

این اختلالات شامل موارد زیر هستند:

• اجتنابی
• وابسته
• وسواسی-جبری

برای دریافت تشخیص یک اختلال شخصیت فرد باید معیارهای مشخصی را برآورده کند. اختلال شخصیت را به عنوان الگویی عمیقا نهادینه شده و غیرقابل انعطاف از برقراری ارتباط، ادراک و تفکر توصیف می‌شود که رنج یا اختلال عملکردی جدی ایجاد می‌کنند. این اختلالات احتمالا از ترکیب ژنتیک و عوامل محیطی پدید می‌آیند.

اختلال شخصیت پارانویید

یکی از انواع اختلالات شخصیت، پارانویید است. شخص مبتلا به اختلال شخصیت پارانویید به دشواری می‌تواند به دیگران اعتماد کند. این افراد ممکن است حتی وقتی که هیچ شواهدی وجود ندارد، فکر کنند که دیگران به آنها دروغ می‌گویند یا آن‌ها را کنترل می‌کنند.

فرد مبتلا ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• بی اعتمادی و سوظن
• گوش به زنگی
• ترس
• اضطراب راجع به اینکه شخصی از آنها سواستفاده می‌کند
• خشم نسبت به سورفتار ادراک شده
• نگرانی درباره نیات یا انگیزه های پنهان دیگران

ناتوانی در اعتماد به دیگران می‌تواند حفظ روابط با اطرافیان را برای شخص دشوار سازد. حدود ۲ تا ۴ درصد از جمعیت عمومی ممکن است دارای این اختلال باشند.

اختلال شخصیت اسکیزویید

شخص مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزویید ممکن است در ارتباط با یک حیوان خانگی احساس بسیار راحت‌تری داشته باشد تا با یک انسان دیگر. فرد مبتلا به این اختلال اغلب وقتی مجبور است با دیگران در ارتباط باشد احساس ناراحتی می‌کند. این اختلال کمتر از یک درصد جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دیگران ممکن است این شخص را به عنوان فردی گوشه گیر، منزوی، سرد یا تکرو ببینند.

این شخص به موارد زیر گرایش خواهد داشت:

• اجتناب از برقراری ارتباط اجتماعی نزدیک با دیگران
• اشکال در تشکیل روابط شخصی
• جستجوی مشاغلی که تعامل اجتماعی یا شخصی محدودی را شامل می‌شوند
• واکنش‌دهی نامناسب به موقعیت ها
• منزوی و کناره‌گیر به نظر رسیدن

این فرد احتمالا به جای افراد با حیوانات و اشیا دلبستگی ایجاد می‌کند. اختلال شخصیت اسکیزویید در برخی از ویژگی‌ها با اسکیزوفرنی اشتراک دارد اما این دو اختلال یکی نیستند. سایکوز و توهمات از اجزای اختلال شخصیت نیستند. افراد با این اختلال شخصیت ممکن است بستگانی با اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یا اختلال اسکیزوفرنی داشته باشند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

از دیگر انواع اختلالات شخصیت، اسکیزوتایپال است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال احتمالا روابط صمیمی کمی بیرون از خانواده داشته باشند. این به این دلیل است که آنها در ادراک این موضوع که چگونه روابط رشد پیدا می‌کنند و همچنین چگونه رفتارهای آنها بر دیگران اثر می‌گذارند دچار مشکل‌اند. آنها همچنین فهمیدن دیگران یا اعتماد کردن به آنها را مشکل می‌دانند.

برای تشخیص، فرد باید ۵ مورد یا بیشتر از رفتارهای زیر را تجربه کند:

• ایده های ارجاعی. برای مثال وقتی یک اتفاق جزیی رخ می‌دهد شخص معتقد است که این معنای به خصوصی برای او دارد
• اعتقادات عجیب یا تفکر جادویی که بر رفتار فرد تاثیر می‌گذارد مانند تفکر خرافی، اعتقاد به تله پاتی یا دغدغه‌ها و خیال‌پردازی‌های عجیب و غریب
• تجارب ادراکی غیر معمول شامل خطای ادراکی بدنی
• تفکر و تکلم عجیب. برای مثال تفکر استعاره ای و تشریح بیش از حد جزییات
• علایم تفکر همراه با بدگمانی یا پارانویید
• اظهارات چهره‌ای عجیب یا نامناسب
• رفتار یا ظاهری که عجیب و غیرعادی یا خاص به نظر می‌آید
• نداشتن دوست نزدیک به جز بستگان درجه یک
• اضطراب اجتماعی شدید

فرد با این اختلال در معرض خطر بالایی از بروز اسکیزوفرنی در آینده قرار دارد.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بدون توجه به درست یا غلط، یا بدون تفکر درباره‌ی پیامد اعمال خود بر دیگران رفتار می‌کند.

این موضوع می‌تواند به موارد زیر منجر شود:

• رفتار تخلف آمیز و غیر مسیولانه
• رفتار نو جویانه
• خشونت
• خطر فعالیت بزهکارانه

طبق یافته­های مطالعه ای منتشرشده در سال ۲۰۱۶، حدود ۱ تا ۳ درصد جمعیت عمومی اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند، اما تقریبا ۴۰ تا ۷۰ درصد افراد در زندان ها مبتلا به آن هستند. ابتلا به اختلال سلوک پیش از ۱۵ سالگی به طرز چشمگیری ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را افزایش می‌دهد. این وضعیت مردان را نسبت به زنان با احتمال بیشتری درگیر می­کند. محققان ویژگی‌های ژنتیکی را در ۵۴۳ شرکت‌کننده بررسی کردند. آنها به صفات ژنتیکی مشابهی در افراد دارای این اختلال پی بردند؛ از جمله سطوح پایین ماده خاکستری در ناحیه‌ی پیشانی. ژنتیک و عوامل زیستی و محیطی احتمالا همگی در این وضعیت نقش دارند.

اختلال شخصیت مرزی

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت، مرزی نام دارد. شخص دارای اختلال شخصیت مرزی در کنترل هیجانات خود دچار مشکل است.

این افراد احتمالا موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• نوسانات خلق
• تغییرات در رفتار و خودپنداره
• رفتار تکانشی
• دوره‌هایی از اضطراب، خشم، افسردگی و کسالت شدید

این احساسات شدید می‌توانند از چندین ساعت تا دوره های طولانی‌تر مثلا چندین روز طول بکشند. آنها ممکن است به دشواری‌هایی در روابط و سایر چالش ها در زندگی روزمره منجر شوند.

بر اساس موسسه ملی بهداشت روان، این وضعیت می‌تواند موارد زیر را در پی داشته باشد:

• تغییرات سریع در چگونگی برقرای ارتباط با دیگران. برای مثال تغییر ناگهانی از صمیمیت به خصومت
• رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند رانندگی پرخطر و ولخرجی
• رفتار خود آسیب‌رسان
• مدیریت خشم ضعیف
• احساس خلا و پوچی
• مشکل در اعتماد کردن به دیگران
• رفتار، ژست یا تهدید مکرر به خودکشی یا خودزنی مانند ایجاد برش روی دست ها
• احساس کناره‌گیری و گسستگی

اختلال شخصیت نمایشی

فرد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی احساس نیاز می­کند که دیگران به او توجه کرده و مهم بودن وی را تایید کنند. این می‌تواند بر شیوه‌ای که فرد فکر و عمل می‌کند اثر بگذارد. احتمالا این افراد حس می‌کنند که به تنهایی برای مقابله با زندگی روزمره به اندازه کافی قوی نیستند.

این وضعیت ممکن است به رفتارهایی منجر شود که این چنین به نظر برسند:

• خودمحور
• اغواگر و عشوه‌آمیز
• نامناسب
• به طور افراطی هیجانی یا نمایشی
• کم عمق و سطحی از نظر هیجان
• ریاکارانه، آنچنان که دوست داشتن‌ها و بیزاربودن‌ها به تناسب اطرافیان تغییر می‌کند
• پرخطر، به گونه‌ای که شخص دایما در جستجوی شور و تازگی است

این فرد ممکن است در محیط‌های اجتماعی و سایر موقعیت‌ها عملکرد خوبی داشته باشد اما همچنین احتمالا سطوح بالایی از استرس را تجربه می‌کند. این می‌تواند به افسردگی و اضطراب منجر شود. خصوصیات اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند با ویژگی‌های اختلال شخصیت خودشیفته مشابه باشد و یا با آنها همپوشانی داشته باشد.

اختلال شخصیت خودشیفته

از دیگر انواع اختلالات شخصیت، خودشیفته نام دارد. اختلال شخصیت خودشیفته به صورت احساسی از اهمیت و قدرت خود جلوه می‌کند اما احتمالا احساساتی از عزت نفس پایین و ضعف را نیز در بردارد.

فرد دارای این وضعیت ممکن است ویژگی‌های شخصیتی زیر را نشان دهد:

• داشتن احساس کاذب اهمیت، جذابیت، موفقیت و قدرت خود
• اشتیاق زیاد نسبت به تحسین و توجه
• فقدان ملاحظه نسبت به احساسات دیگر
• بزرگ‌نمایی استعدادها و دستاوردهای خود
• انتظار برای داشتن بهترین ها در هر زمینه
• انتظار از دیگران برای اینکه با برنامه ها و ایده های آنها موافق باشند
• تجربه حسادت
• باور به اینکه دیگران باید با آنها رفتاری ویژه داشته باشند
• اعتقاد به اینکه باید وقت خود را فقط با افرادی که به اندازه آنها خاص هستند صرف کنند
• داشتن ظاهری مغرور و پر ادعا
• مستعد برای رفتار تکانشی

آنها همچنین ممکن است در معرض خطر بالایی از موارد زیر باشند:

• اختلالات خلقی، مصرف مواد و اضطرابی
• عزت نفس پایین و ترس از به اندازه کافی خوب نبودن
• احساس شرم، درماندگی و خشم نسبت به خود
• رفتار تکانشی
• استفاده از ابزارهای مرگبار به منظور تلاش برای خودکشی

این ویژگی ها می توانند نگهداری روابط سالم و داشتن عملکرد در زندگی روزمره را با مشکل مواجه سازند.

اختلال شخصیت اجتنابی

اختلالات شخصیت اجتنابی می‌تواند شکل دادن دوستی ها را سخت کند. افراد دارای این اختلال عمدتا به دلیل ترس از طرد شدن و احساس اینکه به اندازه کافی خوب نیستند از موقعیت های اجتماعی و روابط بین فردی نزدیک دوری می­جویند.

این افراد ممکن است:

• احساس بی‌کفایتی کنند
• عزت نفس پایین داشته باشند
• در اعتمادکردن به دیگران مشکل داشته باشند

آنها احتمالا به طور افراطی خجالتی و از نظر اجتماعی بازدارنده و کمرو به نظر می‌رسند. فرد مبتلا به اختلالات شخصیت اجتنابی شاید تمایل به برقراری روابط نزدیک با دیگران داشته باشد اما اعتماد به نفس و توانایی لازم برای شکل‌دهی روابط را ندارد. این افراد احتمالا در معرض خطر بالای مصرف مواد، اختلال خوردن یا افسردگی قرار دارند. همچنین آنها ممکن است درباره خودکشی فکر و یا تلاش کنند.

اختلال شخصیت وابسته

در این بخش از مقاله‌ی انواع اختلالات شخصیت، به اختلال شخصیت وابسته می‌پردازیم. فرد در این وضعیت ویژگی های احتمالی زیر را تجربه می‌کند:

• داشتن نیاز بیش از حد به مراقبت شدن توسط دیگران
• وابستگی افراطی به دیگران
• داشتن ترس عمیق از جدایی و ترک شدن
• صرف بخش زیادی از انرژی و منابع در راه راضی نگه داشتن دیگران
• انجام نهایت تلاش برای اجتناب از اختلاف و تعارض
• آسیب پذیر در برابر سواستفاده دیگران
• مایل به تحمل بدرفتاری برای حفظ یک رابطه
• عدم علاقه به تنها بودن

دیگران احتمالا رفتار فرد را اینگونه ادراک می‌کنند:

• سلطه‌پذیر
• بیش وابسته
• غیرجریتمند
• منفعل
• مطیع

این افراد اغلب فاقد اعتماد به خود و توانایی های خود هستند. برای آن‌ها دشوار است که مستقلا پروژه‌ای را به انجام برسانند یا بدون کمک دیگران تصمیمی بگیرند. همچنین مسیولیت پذیری برای آنها سخت است. یک مطالعه که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد نتیجه گرفت افراد با اختلال شخصیت وابسته نسبت به سواستفاده از جانب دیگران از جمله سورفتارهای خانگی آسیب پذیر هستند، که این راه را برای بروز عوارض بعدی مانند افسردگی و اضطراب هموار می‌سازد.

اختلال شخصیت وسواسی جبری

شخص مبتلا به این اختلال، پذیرش اینکه چیزی عالی نباشد را دشوار می‌داند. اختلال شخصیت وسواسی جبری مشابه اختلال وسواسی جبری نیست. با این حال افراد ممکن است هر دو را تجربه کنند. محققان می‌گویند به نظر می رسد یک ارتباط بین این دو وضعیت وجود داشته باشد. نگرانی بیش از حد مرتبط با کمال گرایی و سخت کوشی، غالب زندگی فرد مبتلا به OCPD را تشکیل می‌دهند. فرد ممکن است این ایده آل هایش را حتی به ضرر روابط شخصیِ نزدیک در اولویت قرار دهد.

شخص مبتلا به OCPD احتمالا:

• انعطاف ناپذیر به نظر می‌رسد
• نیازی طاقت‌فرسا به این دارد که همه چیز را تحت کنترل قرار دهد
• داشتن نگرانی ها راجع به قوانین و کارآمد بودن، استراحت کردن را برای او مشکل می‌سازد
• تکمیل یک تکلیف را به دلیل ترس از عالی نبودن دشوار می‌داند
• وقتی همه چیز نامرتب است احساس ناراحتی دارد
• واگذاری کارها به دیگران برایش سخت است
• زمانی که لزومی ندارد شدیدا صرفه جو است
• وسایل را احتکار می‌کند
• ممکن است در محیط کار بسیار کارآمد باشد

دیگران ممکن است این فرد را به صورت مذهبی‌نما، لجباز، گریزان از همکاری و خودرای ادراک کنند. یک تفاوت بین OCD وOCPD  این است که OCD با کارهای روزانه مرتبط است در حالی که OCPD به ویژه بر دنبال کردن دستورالعمل انجام کارها تمرکز دارد. به علاوه OCD می‌تواند در زندگی روزمره فرد تداخل ایجاد کند، در صورتی که OCPD  می‌تواند کارایی حرفه ای فرد را ارتقا بخشد و در عین حال احتمالا در زندگی خارج از کار فرد اختلال ایجاد کند.

علل بروز انواع اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیت از ناشناخته‌ترین عارضه‌های سلامت روان اند. دانشمندان هنوز در تلاش برای کشف علت آنها هستند. با این حال، پژوهش‌ها تاکنون از نقش عوامل زیر در این زمینه یاد کرده اند:

• ژنتیک: دانشمندان ژن‌های ناکارآمدی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است عاملی برای ابتلا به اختلال شخصیت وسواسی باشد. محققان همچنین در حال بررسی پیوندهای ژنتیکی با پرخاشگری، اضطراب و ترس هستند که ویژگی‌هایی اثرگذار در اختلالات شخصیت اند.
• تغییرات مغزی: محققان تفاوت‌های ظریف مغزی را در افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی خاص شناسایی کرده اند. برای مثال، یافته های مطالعات در مورد اختلال شخصیت پارانویید به تغییر عملکرد آمیگدال اشاره دارد. آمیگدال بخشی از مغز است که با پردازش محرک‌های هراس‌آور و تهدیدآمیز سروکار دارد. در مطالعه‌ای بر روی اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، محققان متوجه کاهش حجمی در لوب پیشانی مغزشان شدند.
• ترومای دوران کودکی: مطالعات ارتباط بین آسیب‌های دوران کودکی و ایجاد اختلالات شخصیت را نشان داده اند. برای مثال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، میزان بالایی از آسیب‌های جنسی در دوران کودکی را تجربه کرده بودند. افراد مبتلا به اختلالات شخصیت مرزی و ضداجتماعی مشکلاتی در رابطه با صمیمیت و اعتماد دارند که هر دو ممکن است با سواستفاده و آسیب های دوران کودکی مرتبط باشد.
• آزار کلامی: در یک مطالعه، احتمال ابتلا به اختلالات شخصیت مرزی، خودشیفته، وسواسی-اجباری یا پارانویید در افرادی که در دوران کودکی تجربه آزار کلامی داشتند، سه برابر بیشتر بود.
• عوامل فرهنگی: عوامل فرهنگی نیز ممکن است در ایجاد اختلالات شخصیت نقش داشته باشند. برای مثال، در تایوان، چین و ژاپن، نرخ اختلال شخصیت ضداجتماعی پایین و نرخ اختلالات شخصیت گروه C بسیار بالا است.

عوارض اختلالات شخصیت

اختلالات شخصیت می‌توانند به طور جدی زندگی شما و کسانی را که به شما اهمیت می‌دهند را مختل کنند. این عارضه‌ها ممکن است به مشکلاتی در روابط، کار یا مدرسه منجر شوند. آنها همچنین می‌توانند به انزوای اجتماعی، سایر مسایل سلامت روان و نیز مشکلات شغلی و قانونی منجر شوند.

درمان اختلالات شخصیت

انواع اختلالات شخصیت اغلب در تعدادی از ویژگی ها مشترک هستند و تمایز آنها می‌تواند چالش­انگیز باشد، اما DSM5 معیارهایی را برای یک تشخیص مناسب فراهم آورده است. به دنبال تشخیص، درمان می‌تواند به افراد با انواع مختلف اختلالات شخصیت کمک کند. اغلب خود فرد احساس نمی‌کند که چیزی در رفتارش غلط است اما آنها احتمالا به دلیل تجربه انزوای اجتماعی و ترس در جستجوی کمک برمی‌آیند. از آنجا که افسردگی، اضطراب و دیگر موضوعات سلامت روان می‌توانند به دنبال زندگی با یک اختلال شخصیت بروز پیدا کنند، جستجوی زودهنگام کمک اهمیت دارد.

انواع خاصی از روان درمانی می‌توانند برای درمان اختلالات شخصیت موثر است. در حالت ایده‌آل، در طول روان‌درمانی، فرد می‌تواند بینش و اطلاعاتی در مورد اختلال خود و دلایل بروز علایم، افکار، احساسات و رفتارهای خود کسب کند. روان درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا تاثیرات رفتار خود بر دیگران را درک کند و مدیریت علایم و کنارآمدن با آنها را بیاموزد. با این روش، فرد می‌تواند رفتارهایی را که باعث ایجاد مشکلات در عملکرد و روابطش می‌شود، کاهش دهد. نوع درمان به نوع اختلال شخصیت، شدت آن و شرایط فرد بستگی دارد.

انواع رایج روان درمانی عبارتند از:

• درمان روانکاوی/روان پویایی/انتقال محور
• رفتار درمانی دیالکتیکی
• رفتار درمانی شناختی
• گروه درمانی
• آموزش روانی (آموزش به فرد و اعضای خانواده در مورد تشخیص، درمان و راه های مقابله)

هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص برای درمان اختلالات شخصیت استفاده شود. با این حال، در برخی موارد، داروهایی مانند ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها یا تثبیت کننده‌های خلق و خو ممکن است در درمان برخی علایم مفید باشند. علایم شدیدتر یا طولانی‌تر ممکن است نیاز به یک رویکرد تیمی شامل پزشک مراقبت های اولیه، روانپزشک، روانشناس، مددکار اجتماعی و اعضای خانواده داشته باشد.

راهبردهای خودمراقبتی

افزون بر مشارکت فعال در برنامه درمانی، برخی از راهبردهای خودمراقبتی و مقابله می‌تواند برای افراد مبتلا به انواع اختلالات شخصیت مفید باشد.

• در مورد این وضعیت مطالعه کنید. دانش و درک می‌تواند به توانمندسازی و ایجاد انگیزه کمک کند.
• فعال باشید. فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند به مدیریت بسیاری از علایم مانند افسردگی، استرس و اضطراب کمک کند.
• از مصرف مواد مخدر و الکل خودداری کنید. الکل و مواد غیرقانونی می‌توانند علایم را بدتر کنند یا با داروهای شما تداخل داشته باشند.
• مراقبت های معمول پزشکی دریافت کنید. از معاینه یا مراقبت منظم زیر نظر پزشک خانواده غافل نشوید.
• به یک گروه حمایتی از افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بپیوندید.
• احساسات خود را در یک دفتر ثبت کنید.
• فنون آرام سازی و مدیریت استرس مانند یوگا و مدیتیشن را امتحان کنید.
• با خانواده و دوستان در ارتباط بمانید. از انزوا جویی خودداری کنید.

اعضای خانواده در بهبود فرد مهماند و می‌توانند با پزشک یا روانشناس فرد بر انجام موثرترین راه‌های کمک و حمایت همکاری کنند. اما داشتن یک عضو خانواده‌ی مبتلا اختلال شخصیت نیز می‌تواند ناراحت‌کننده و استرس‌زا باشد. اعضای خانواده می‌توانند برای حفظ سلامت شخصی خود، از صحبت کردن با یک متخصص سلامت روان سود ببرند.

سوالات و نظرات خود را در زمینه اختلالات شخصیت با ما در میان بگذارید.

منابع:

medicalnewstoday

https://www.psychiatry.org/

https://my.clevelandclinic.org/

https://www.mayoclinic.org/

سوالات متداول

کلینیک روانشناسی

ویدیوها