معرفی روشهای پیشگیری از بارداری
- روش های ممانعت و پیشگیری از بارداری
- روش های هورمونی
- آی یو دی و کاشت (ایمپلنت)
- سایر روش ها
- چه زمانی نیاز به آزمایش است
- نکته
خوب است که افرادی که فعالیت جنسی دارند و مایل به بارداری نیستند، از گزینه های خود در مورد کنترل بارداری آگاه باشند. انواع زیادی از روش های پیشگیری از بارداری وجود دارد. با این حال، تنها روش کاملا مطمئن برای جلوگیری از بارداری، خودداری از رابطه جنسی است.
انجمن تنظیم خانواده (FPA) در بریتانیا، ادعا می کند که تا 90 درصد از زنان فعال جنسی در صورت عدم استفاده از روش های پیشگیری از بارداری در 12 ماه آینده باردار خواهند شد. یک فرد در هر بار رابطه جنسی بدون پیشگیری از بارداری، از جمله نخستین تجربۀ رابطه جنسی در معرض خطر باردار شدن است.
برخی از روش های پیشگیری بدون نسخه در دسترس هستند، اما اکثر آنها به نسخۀ پزشک نیاز دارند. هر یک از این روش ها با مزایا و معایبی همراه است. در ادامه به طور خلاصه به معرفی این روش ها می پردازیم.
بیشتر بخوانید: سکس تراپی
روش های ممانعت و پیشگیری از بارداری
روش های ممانعت از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می کند. این شیوه ها عبارتند از:
-
کاندوم مردانه
کاندوم مردانه می تواند در برابر بیماری های مقاربتی و همچنین بارداری محافظت به عمل بیاورد.
کاندوم های مردانه و زنانه تنها روشهای پیشگیری از بارداری هستند که از عفونت های مقاربتی (STIs) جلوگیری می کنند.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) در صورت استفاده صحیح، کاندوم های مردانه بیش از 80 درصد در ممانعت بارداری موثر هستند.
برای استفاده صحیح از کاندوم مردانه:
- اندازه مناسب را انتخاب کنید.
- کاندوم را روی سر آلت تناسلی در حالت نعوظ قرار دهید. اگر ختنه نشده اید، ابتدا پوست ختنه گاه را به عقب بکشید.
- نوک کاندوم را فشار دهید تا هوا از آن خارج شود.
- کاندوم را تا پایین آلت تناسلی باز کنید و مراقب باشید که پاره نشود.
- پس از مقاربت، پایه کاندوم را قبل از بیرون کشیدن از واژن نگه دارید.
- کاندوم را بردارید و آن را دور بریزید. هرگز از یک کاندوم دوبار استفاده نکنید.
با اینکه بیشتر کاندوم‌های مردانه از لاتکس ساخته می‌شوند، انواع دیگری نیز برای کسانی که به لاتکس حساسیت دارند در دسترس هستند. اگر از روان کننده استفاده می کنید، بررسی کنید که با نوع کاندوم مورد استفاده سازگار باشد. به عنوان مثال، کاندوم های لاتکس را می توان تنها با روان کنندۀ مبتنی بر آب استفاده کرد.
انواع کاندوم ها بدون نیاز به نسخه، از سوپرمارکت ها، داروخانه ها یا آنلاین در دسترس هستند.
-
کاندوم زنانه
کاندوم های زنانه نیز بدون نسخه در دسترس هستند. آنها را می توان به جای کاندوم مردانه استفاده کرد، اما هرگز نباید همراه با کاندوم مردانه استفاده شوند.
بر اساس CDC، کاندوم زنانه تا حدود 79 درصد در پیشگیری از بارداری موثر است.
کاندوم های زنانه در بسیاری از داروخانهها و نیز به صورت آنلاین موجود هستند.
-
دیافراگم
دیافراگم یک روش ممانعت برای پیشگیری از بارداری است که فرد آن را در داخل واژن قرار می دهد. بسیار مهم است که قبل از هر بار استفاده از دیافراگم، از ازبین برندۀ اسپرم بر روی آن استفاده کنید.
CDC تخمین می زند که پس از استفاده از ازبینبرندۀ اسپرم، میزان جلوگیری دیافراگم از بارداری به حدود 90 درصد می رسد.
فرد باید چند ساعت قبل از شروع رابطۀ جنسی، دیافراگم را وارد واژن کرده، تا 6 ساعت بعد از رابطه جنسی آن را در جای خود حفظ کند و بعد از 24 ساعت آن را خارج کند. دیافراگم ها کارکرد محافظتی در برابر بیماری های مقاربتی ندارند.
-
کلاهک دهانۀ رحم
کلاهک دهانه رحم (که در ایالات متحده به نام FemCap شناخته می شود) یک فنجان سیلیکونی نرم است که در عمق واژن قرار می گیرد. این کلاهک، دهانه رحم را می پوشاند تا اسپرم به تخمک نرسد.
اثربخشی کلاهک دهانه رحم در منابع مختلف، متفاوت است، اما سازمان والدگری برنامهریزیشده کارایی آن را در مورد پیشگیری از بارداری حدود 70 تا 85 درصد تخمین می زند.
این روش در برابر بیماری های مقاربتی اثر محافظتی ندارد.
کلاهک دهانۀ رحم را میتوانید از داروخانه ها و به صورت آنلاین تهیه کنید.
-
اسفنج
اسفنج ضد بارداری روشی دیگر است که افراد می توانند آن را بدون نسخه تهیه کند. این اسفنج که از فوم پلی اورتان ساخته شده و حاوی اسپرمکُش است، در اعماق واژن قرار می گیرد تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند.
استفاده از اسفنج به تنهایی 76 تا 88 درصد موثر است، اما استفاده از آن همراه با کاندوم خطر بارداری و بیماری های مقاربتی را بیشتر کاهش می دهد.
اسفنج های ضد بارداری برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
-
از بین برندۀ اسپرم
اسپرم کُش یک ماده شیمیایی است که اسپرم را غیرفعال می کند. این دارو را می توان بدون نسخه خریداری کرد و با انواع روش های پیشگیری از بارداری به جز اسفنج قابل استفاده است.
در صورت استفاده به تنهایی، اسپرم کش باید حداقل 10 دقیقه قبل از رابطه جنسی در نزدیکی دهانه رحم قرار داده شود. این ماده به مدت 60 دقیقه اثربخشی خود را حفظ می کند و تقریباً 71 درصد مؤثر است.
ژل های از بین برندۀ اسپرم را می توان از داروخانه ها تهیه کرد یا آنها را به صورت آنلاین خریداری نمود. بهتر است با یک پزشک در مورد موثرترین راه های استفاده از اسپرم کش به عنوان روش ضد بارداری صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: دلایل انزال زودرس و درمان آن
روش های هورمونی
اَشکال هورمونی پیشگیری از بارداری با توقف تخمک گذاری، به معنای آزاد شدن تخمک از تخمدان ها، از بارداری جلوگیری می کنند. این نوع پیشگیری از بارداری در برابر بیماری های مقاربتی محافظت نمی کند.
اکثر داروهای ضد بارداری هورمونی فقط با نسخه پزشک در دسترس هستند و به جز موارد پیشگیری اورژانسی، معمولاً به صورت آنلاین قابل دستیابی نیستند.
-
قرص های ضد بارداری
قرص های ضد بارداری یکی از رایج ترین روش های پیشگیری از بارداری در ایالات متحده هستند.
به گفتۀ خدمات بهداشت ملی (NHS) در بریتانیا، اگر این قرص ها طبق دستور پزشک مصرف شوند، بیش از 99 اثربخشی دارند.
دو نوع از این قرص ها وجود دارد که فقط یکی از آنها باعث قطع قاعدگی می شود. این انواع عبارت اند از:
- قرص ترکیبی که حاوی استروژن و پروژسترون است: طبق دستورالعمل باید روزانه مصرف شود. هنگام مصرف این قرص ها، فرد همچنان دورۀ قاعدگی ماهانه اش را حفظ می کند.
- مینی قرص که فقط دربردارندۀ پروژسترون است: فرد باید این قرص را هر روز در ساعت معینی بدون وقفه مصرف کند. با مصرف این قرصها احتمالاً فرد پریود منظمی را تجربه نخواهد کرد.
-
پَچها
به گفتۀ خدمات بهداشت ملی، پَچ ضد بارداری در صورت استفادۀ صحیح تا 99 درصد موثر است.
فرد می تواند یک پَچ ضد بارداری روی نواحی زیر قرار دهد:
- پشت بدن
- باسن
- شکم
- بالای بازو
فرد باید هر پَچ را به مدت 3 هفته به خود متصل کرده و سپس به مدت یک هفته آن را از خود جدا کند، تا دوره قاعدگی برقرار شود.
از نظر تحریک پوستی، خطر اندکی وجود دارد.
-
تزریق
واکسن ضد بارداری معمولاً هر 12 هفته یک بار توسط پزشک تجویز می شود. بر اساس CDC، زمانی که واکسن به درستی و در زمان مناسب استفاده شود، بیش از 90 درصد در جلوگیری از بارداری اثربخشی دارد.
پس از توقف تزریق واکسن ضد بارداری، ممکن است ۱۰ ماه یا گاهی بیشتر از آن طول بکشد تا باروری به حالت طبیعی بازگردد.
بیشتر بخوانید: فواید سکس
-
حلقۀ واژن
بر طبق خدمات بهداشت ملی، حلقۀ کنترل بارداری در صورت استفاده صحیح بیش از 99 درصد موثر است، اما معمولاً به دلیل خطای انسانی تاثیری کمتر از 95 درصد برجای میگذارد.
این حلقه پلاستیکی کوچک به مدت 3 هفته در واژن قرار می گیرد و برای جلوگیری از بارداری هورمون هایی را در بدن ترشح می کند.
حلقه را باید به مدت 7 روز از بدن خارج کنید تا قبل از قرار دادن حلقه جدید، دوره پریودی ایجاد شود.
دستگاه های درون رحمی و ایمپلنت ها
دستگاه‌های درون رحمی (IUD) و ایمپلنت‌ها ابزارهای ضد بارداری طولانی‌مدت هستند. NHS بیان می کند که این وسایل بیش از 99 درصد در جلوگیری از بارداری تاثیر دارند، چرا که فرصت کمی برای خطای انسانی وجود دارد. با این حال، آنها در برابر بیماری های مقاربتی محافظتی ایجاد نمی کنند.
-
آی یو دی
آی یو دی وسیله کوچکی است که پزشک آن را داخل رحم قرار می دهد. دو نوع IUD وجود دارد:
- هورمونی: IUD پس از نصب حداقل 5 سال در بدن دوام می آورد. این وسیله به طور کامل تخمک گذاری را متوقف نمی کند، اما با ضخیم کردن مخاط دهانه رحم از ورود اسپرم به رحم و همچنین سایر تغییرات هورمونی جلوگیری می کند.
- مبتنی بر مس: این آی یو دیِ فاقد هورمون با سیم مسی پوشانده شده است، که اسپرم را در مسیر تلاش برای ورود به رحم از بین می برد. این وسیله می تواند تقریباً 10 سال از بارداری جلوگیری کند.
عوارض جانبی این ابزارها شامل لکه بینی بین قاعدگی، پریودهای نامنظم و دردهای قاعدگی است.
ایمپلنت
ایمپلنت یکی دیگر از روش های هورمونی کنترل بارداری است. یک پرستار یا پزشک برای محافظت در برابر بارداری، میله ای به اندازه چوب کبریت را در بازوی فرد قرار می دهد.
ایمپلنت ها با ترشح هورمون پروژسترون در بدن عمل می کنند که از تخمک گذاری جلوگیری می کند. CDC تخمین می زند که ایمپلنت ها نیز بیش از 99 درصد در پیشگیری از بارداری موثر هستند.
ایمپلنت ها باید هر 3 سال یک بار تعویض شوند.
سایر روشها
-
تنظیم طبیعی خانواده
این شیوه بر ردیابی چرخه قاعدگی متکی است. افراد باید چرخه قاعدگی را دنبال کنند و زمانی که فرد در مرحله باروری چرخه قاعدگی است، از رابطه جنسی دوری کنند.
پنجرۀ باروری یک فرد حدود 6 تا 9 روز در ماه طول می کشد و با زمان تخمک گذاری مصادف است.
چندین روش برای تنظیم طبیعی وجود دارد. بسیاری از افراد از علامتهای زیر برای بررسی اینکه آیا در پنجره باروری خود هستند، استفاده می کنند:
- اندازه گیری دمای پایۀ بدن
- توجه به کیفیت و کمیت مخاط دهانۀ رحم
- ثبت زمان شروع و پایان جزئیات چرخه خود طی چندین ماه
پنجره باروری هر فرد متفاوت است، بنابراین فرد باید به نشانه های بدنی خود توجه کند. بر طبق CDC، روش های تنظیم طبیعی خانواده در صورت رعایت دقیق حدود 76 درصد موثر است.
-
پیشگیری اضطراری
در موارد رابطه جنسی محافظت نشده یا عدم موفقیت در کنترل بارداری، مانند پارگی کاندوم یا عدم مصرف قرص های ضد بارداری، می توان از پیشگیری اضطراری کمک گرفت.
پیشگیری اضطراری نباید به جای روش های عادی کنترل بارداری استفاده شود.
دو نوع پیشگیری اضطراری وجود دارد:
- قرص های اضطراری: افراد باید ظرف 3 روز پس از نزدیکی یک قرص هورمونی مصرف کنند. هر چه فرد زودتر آن را مصرف کند، موثرتر است؛ بنابراین فرد باید در اسرع وقت پس از رابطه جنسی از قرص استفاده کند. این قرص ها از پزشک یا داروخانه قابل تهیه هستند.
- IUD مسی: اینIUD را می توان حداکثر تا 5 روز پس از رابطه جنسی برای جلوگیری از بارداری در بدن جاگذاری کرد. زمانی کهIUD در این بازه زمانی استفاده شود، بیش از 99.9 درصد موثر است.
-
عقیم سازی
این روش هم برای زنان و هم مردان در کاهش دائمی باروری موثر است. NHS بیان می‌کند که این روشها معمولاً بیش از 99 درصد در پیشگیری از بارداری مؤثر هستند، اما در برابر بیماری‌های مقاربتی محافظتی ایجاد نمی‌کنند.
مردان می توانند عمل وازکتومی انجام دهند که شامل بریدن لوله های حامل اسپرم است. این روش جزئی است و نیازی به بستری در بیمارستان ندارد. بازگشت وازکتومی در برخی موارد امکان پذیر است. با این حال، باروری پس از برگشت همیشه به طور کامل بازیابی نمی شود.
زنان می توانند تحت روند بستن لوله های فالوپ قرار گیرند. اثرات آن معمولا دائمی است. در موارد نادر، لوله ها می توانند دوباره به هم متصل و به بارداری منجر شوند.
چه زمانی نیاز به تست بارداری وجود دارد؟
اگر مشکوک به بارداری باشید، به خصوص اگر روش معمول پیشگیری از بارداری اخیراتان ناموفق بوده، می توانید از تست بارداری کمک بگیرید.
علائم بارداری عبارتند از:
- فقدان پریودی یا قاعدگی دیررس
- بزرگ شدن یا حساسیت سینه
- خستگی
- افزایش ادرار
- حالت تهوع
- استفراغ
تست های بارداری خانگی با قیمت مناسب در داروخانه ها و در سایت های معتبر آنلاین در دسترس هستند. خوب است که نتایج مورد تایید پزشک نیز قرار گیرد.
نکتۀ پایانی
گزینه های زیادی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد، از جمله روش های ممانعت، قرص های هورمونی، بَچ ها و آی یو دی ها. برخی از این روشها ممکن است برای افراد مختلف بهتر عمل کند و شاید یک فرد به امتحان چندین شیوه دست بزند تا به موثرترین روش برای خود دست یابد.
روش های پیشگیری از بارداری از نظر اثربخشی متفاوت اند. لازم است که افراد با پزشک متخصص خود در مورد گزینه های موجود صحبت کنند تا به انتخاب بهترین شیوه برای خود نزدیک شوند.
منبع
https://www.medicalnewstoday.com/articles/321558#barrier-methods
بازبینی پزشکی توسط هولی ارنست، نوشته شده توسط جین لئونارد – 2020
