روانشناسی چیست و تاثیر آن بر زندگی سالم

8 حقیقت اساسی که باید دربارۀ روانشناسی بدانید!

در این مقاله می خوانید:

مطالعه ذهن و رفتار

روش های علمی

دیدگاه های متعدد

زیرشاخه های روانشناسی

فراتر از سلامت روان

تاثیر گسترده

مسیرهای شغلی

بهبودبخشیدن به زندگی انسان ها

روانشناسی علمی است که بسیاری از مردم را شیفته خود کرده. افراد با یادگیری درباره پایه های رفتار و ذهن انسان می توانند ادراک بهتری از خود و دیگران به دست بیاورند. روانشناسان همچنین در مراقبت از سلامت به واسطه مراقبت از افراد دچار بیماری روانی، اجرای روان درمانی، مطالعات برای یافتن گزینه های درمان و آموزش نحوه مدیریت موثر علائم به بیماران نقشی حیاتی ایفا می کنند.

برای بعضی از مردم علاقه به روانشناسی از میل به دنبال کردن شغلی در این حیطه ناشی می‌شود، برخی دیگر ممکن است به سادگی بخواهند کنجکاوی های خود را در این زمینه ارضا کنند یا به فکر مشاوره روانشناسی با یک روانشناس برای کمک به یک نگرانی در مورد وضعیت سلامتی خود هستند. اهمیتی ندارد که دلیل این علاقه چیست، زیرا شکل گیری فهم بهتر از موضوعاتی همچون هیجان، انگیزه، شناخت، عشق، ارتباط و شیوه های تحقیقاتی به خوبی به کار شما خواهد آمد.روانشناسی ممکن است در ابتدا موضوع پهناور و دشواری به نظر برسد، اما فهم چند حقیقت اساسی می تواند شروع کار را آسانتر کند. زمانی که شما ادراک درستی از پایه های این علم داشته باشید بهتر آماده خواهید بود تا شیوه های مختلفی را کشف کنید که از آن طریق روانشناسی می تواند زندگی روزمره، سلامتی و بهزیستی شما را ارتقاء بخشد.

روانشناسی مطالعه ذهن و رفتار است.

روانشناسی می‌تواند به عنوان مطالعه فرایندهای ذهنی و رفتارها تعریف شود. اصطلاح سایکولوژی (روان شناسی) از دو لغت یونانی “سایک” به معنای “تنفس، روح و روان” و “لوژی” به معنای “مطالعۀ ..” می آید.

روانشناسی همیشه به معنای امروزی آن وجود نداشته است. در واقع یک رشته نسبتاً جوان در نظر گرفته می شود. هرچند همانگونه که یک روان شناس برجسته توضیح داده این رشته گذشته‌ای کوتاه اما تاریخچه ای طولانی دارد.

روانشناسی از زیست شناسی و فلسفه پدید آمد و ارتباط نزدیکی با سایر رشته ها از جمله جامعه شناسی، پزشکی، زبان شناسی و مردم شناسی دارد.

روانشناسی به سرعت رشد پیدا کرده است و نقش شگرفی در جهان امروز ایفا می کند. روانشناسان در بیمارستان ها، کلینیک های سلامت روان، مدارس، دانشگاهها و کالج ها، سازمان های دولتی، مشاغل خصوصی و حرفه های شخصی استخدام می شوند. آنها وظایف و نقش های بسیار زیادی را از درمان بیماری های روانی تا هدایت تحقیقات برای اثرگذاری بر سیاست‌های عمومی سلامتی برعهده می گیرند.

روانشناسی بر روش‌های علمی استوار است

یکی از رایج ترین افسانه ها درباره روانشناسی این است که می گویند این رشته مجموعه ای از بدیهیات یا باورهای عام است. اشکال این عقیده رایج این است که تحقیقات روانشناختی به شفافیت این موضوع کمک کرده اند که در واقع بسیاری از چیزهایی که ما معتقدیم بدیهی هستند، به هیچ وجه درست نیستند. اگر باورهای عامه یا بدیهیات به همان میزان که مردم می‌گویند عادی باشد، پس افراد نباید به رفتارهایی دست بزنند که می دانند برایشان بد است؛ مانند سیگار کشیدن یا خوردن غذاهای ناسالم.

روانشناسان با به چالش کشیدن بعضی از تصورات غلط ما درباره چگونگی و چرایی رفتار افراد، قادر به ارائه پاسخ هایی هستند که به کمک حل مشکلات جهان واقعی می آید.روانشناسی برای بررسی سوالات و رسیدن به نتیجه بر شیوه‌های علمی تکیه می‌کند. محققان با استفاده از شواهد تجربی قادر به کشف روابط بین متغیرهای مختلف هستند. روانشناسان از دامنه‌ای از فنون استفاده می کنند تا ذهن و رفتار انسان را مطالعه نمایند. از جمله مشاهده‌ طبیعی، آزمایش‌ها، مطالعات موردی و پرسشنامه ها.

روانشناسان از دیدگاه های متعددی استفاده می‌کنند

موضوعات و پرسش ها در روانشناسی می‌توانند از جهات مختلفی بررسی شوند. هر دیدگاهی می‌تواند سطح تازه‌ای از ادراک موضوع را برای ما روشن سازد. بعضی از دیدگاه های عمده در روان شناسی شامل موارد زیراند:

• دیدگاه زیستی
•  دیدگاه شناختی
• دیدگاه رفتاری
•  دیدگاه تکاملی
• دیدگاه انسان گرایی

برای مثال تصور کنید که روانشناسان در تلاش برای فهم عوامل مختلف سهیم در پدیده قلدری هستند. یک محقق ممکن است دیدگاه زیستی اتخاذ کند و به نقش ژنتیک و مغز توجه نماید. محقق دیگر ممکن است با دید رفتاری مسئله را بررسی کند و به این موضوع توجه کند که چگونه رفتارهای قلدری توسط محیط تقویت شده‌اند. همچنین محققی دیگر می تواند با دیدگاه اجتماعی وارد شود و تاثیر فشار گروه را مورد تحلیل قراردهد.نمی توان گفت که هیچ دیدگاهی به تنهایی درست است. هر کدام در ادراک ما از یک موضوع سهیم هستند و به محققان اجازه می دهند تا تاثیرات بی شمار دخیل در یک عمل مشخص را بررسی کنند‌. سپس آنها می توانند به راه حل های چند وجهی دست یابند، با اعمال مشکل‌زا مقابله کنند و پیامدهای بهتر و رفتارهای سالم تر را تشویق کنند.

روانشناسی چندین زیرشاخه دارد

علاوه بر دیدگاه های متفاوت، شاخه های بسیاری نیز در روانشناسی وجود دارد. روانشناسان اغلب حوزه مشخصی را بر می گزینند تا در آن تخصص پیدا کنند. برخی از عمده ترین زیرشاخه های این رشته، روانشناسی بالینی، روانشناسی شخصیت، روانشناسی شناختی، روانشناسی رشدی و روانشناسی اجتماعی است.

نوع تخصص روانشناسی که به او نیاز دارید، به نوع مشکلی که با آن مواجه هستید بستگی دارد. اگر شما علائم هیجانی یا روانشناختی را تجربه می کنید احتمالاً به روانشناس بالینی یا مشاوره احتیاج دارید. اگر در مورد روند طبیعی رشد فرزند خود سوالی دارید، می توانید به یک روانشناس رشدی مراجعه کنید.

برخی از روانشناسانی که در حوزه سلامت روان کار می کنند، به درمان بیمارانی که از اختلالات روانپزشکی و آشفتگی‌های روانشناختی رنج می برند، می پردازند. زیر شاخه هایی همچون روانشناسی بالینی ، مشاوره و سلامت بر کمک به افراد دچار مشکلات سلامت روانی و جسمی تمرکز دارند. روانشناسان دیگری در زیرشاخه های کاربردی مانند روانشناسی قضایی(جنایی) و روانشناسی صنعتی سازمانی برای برطرف ساختن مشکلات دنیای واقعی کار می کنند. همچنان، سایر روانشناسان کار خود را بر پژوهش ها متمرکز می کنند تا به فهم ما از ذهن و رفتار انسان یاری برسانند. این روانشناسان ممکن استدر حوزه های مشخصی مانند رشد، رفتار اجتماعی، شناخت یا شخصیت تخصص یابند.

روانشناسی فراتر از سلامت روان است

آیا زمانی که به روانشناسی فکر می‌کنید درمانگری را در نظر می‌آورید که به سرعت از بازگویی خاطرات کودکی مراجع‌اش یادداشت برداری می‌کند؟ در حالی که روان درمانی مشخصات بخش عمده‌ای از روانشناسی است اما این تنها کاری نیست که روانشناسان انجام می‌دهند. در حقیقت بسیاری از روانشناسان اصلاً در زمینه سلامت روانی کار نمیکنند. روانشناسی حیطه های دیگری را نیز دربر دارد از جمله آموزش، پژوهش و مشاوره.سلامت روانی بی شک حوزه اصلی مورد علاقه در روانشناسی است، اما روانشناسان کارهای دیگری هم انجام می‌دهند، مانند کمک به پرورش انگیزه و تمرکز روانی ورزشکاران، کمک به طراحی تولیداتی که مفید و امن باشند و یا کمک به مشاغل تا چگونگی اثر بخشی بر مشتریان را بیاموزند.

روانشناسی همه جا در اطراف شما هست

 روانشناسی تنها موضوعی دانشگاهی نیست که فقط در کلاس‌ها، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و مطب‌های سلامت روان وجود داشته باشد. اصول روانشناسی می‌توانند پیرامون شما در تمام موقعیت های روزمره مشاهده شوند.

آگهی های بازرگانی تلویزیون و تبلیغات چاپ شده که هر روز با آنها مواجه می‌شویم، بر اصول روانشناسی تکیه می کنند تا پیام های بازاریابی خود را به نحوی برسانند که اثربخش باشد و افراد را متقاعد به خرید محصول مورد نظر کند. وب سایت هایی که به طور منظم آن‌ها را چک می‌کنید، از روانشناسی استفاده می کنند تا بفهمند که مردم چگونه اطلاعات آنلاین را مطالعه، استفاده و تفسیر می‌کنند.

روانشناسی همچنین می تواند در ارتقای سلامت و بهزیستی شما نقش داشته باشد. برای مثال زمانی که تلاش می کنید تا یک عادت بد را از بین ببرید و عادات روزمره جدیدی را اتخاذ کنید، ادراک بعضی از قوانین پایه روانشناسی رفتاری می‌تواند به کارتان بیاید.

زمانی که در تلاش برای پایبندی به برنامه کاهش وزن یا دستور ورزشی هستید، کسب آگاهی بیشتر در مورد بعضی از چیزهایی که به رفتار ما جهت می دهد می‌تواند مفید واقع شود. غلبه بر فوبیاها، مدیریت استرس، بهبود مهارت های ارتباطی و برقراری تصمیمات بهتر همگی زمینه‌های اندکی از کمک هایی هستند که روانشناسی می‌تواند ارائه دهد.

روانشناسی مسیر های شغلی بسیاری دارد

چنانچه کودک شما مشکلاتی را در مدرسه تجربه می‌کند، شما احتمالاً به دنبال توصیه‌های عملی به سراغ روانشناس مدرسه می‌روید، که مشخصاً در زمینه کمک به کودکان دارای مسائل آموزشی، اجتماعی، هیجانی و مشکلاتی از این دست تخصص دارند. اگر در مورد والدین مسن یا پدربزرگ و مادربزرگ تان نگرانی هایی دارید احتمالاً به دنبال مشاوره با یک روانشناس رشدی هستید که به طور خاص در زمینه مسائل مرتبط با فرایند سالمندی آموزش دیده است.

برای تعیین اینکه کدام تخصص با نیازهای شما متناسب است، بهتر است درباره بعضی از الزامات آموزشی و دریافت مجوز در حوزه‌های تخصصی مختلف آگاه شوید. چنانچه در تلاش برای انتخاب یک روان‌درمانگر هستید احتمالاً مفید باشد که درباره اینکه کدام متخصصین قادر به ارائه خدمات درمانی هستند بیشتر بخوانید.اگر در فکر انتخاب رشته در حوزه روانشناسی هستید مسیر های شغلی فراوانی وجود دارند که میتوانید از بین آنها دست به انتخاب بزنید. این به میزان زیادی به سطح آموزشی شما و تجارب کاری تان بستگی دارد، بنابراین مهم است که ابتدا درباره الزامات و مقررات آموزشی و دریافت گواهی در حوزه تخصص منتخب خود تحقیق کنید. تعدادی از گزینه های شغلی ممکن شامل روانشناسی بالینی ، روانشناسی قضایی، روانشناسی سلامت و روانشناسی صنعتی سازمانی است.

روانشناسان زندگی انسان ها را بهبود می بخشند

اهداف اصلی روانشناسی توصیف، توضیح، پیش بینی و ارتقای رفتار انسان است. بعضی روانشناسان این کار را با مشارکت در فهم پایه ما از نحوه ای که انسانها فکر، احساس و رفتار می‌کنند انجام می دهند. سایرین در زمینه های کاربردی برای حل مشکلات جهان واقعی که بر زندگی روزمره ما اثر دارد تلاش می‌کنند. و در نهایت خیلی از روانشناسان زندگی خود را برای کمک به افرادی اختصاص می‌دهند که با مسائل روانشناختی دست به گریبان‌اند. شما می توانید این متخصصان را در بیمارستان‌ها، کلینیک های سلامت روان، حوزه های حرفه‌ای شخصی و سایر زمینه‌های مربوطه بیابید که به تشخیص اختلالات روانی و ارائه روان درمانی به تمام اقشار جامعه مشغول اند.

در عین حال که کار روانشناسان می تواند بسیار متفاوت از یکدیگر باشد، همۀ آنها یک هدف برجسته دارند: اینکه به مردم کمک کنند تا زندگی بهتری داشته باشند.

برای مشاهده و معرفی برترین دکترهای روانشناس و کلینیک های روانشناسی در تهران می توانید به وبسایت پزشکا مراجعه کنید.

درباره نویسنده:

کندرا چری، کارشناس ارشد، نویسنده، مشاور آموزشی و سخنران است که بر کمک به دانش آموزان در زمینه یادگیری روانشناسی تمرکز دارد.

منابع:

1. Smith KV, Thew GR. Conducting research in clinical psychology practice: Barriers,
   facilitators, and recommendations. Br J Clin Psychol. 2017;56(3):347-356.
   doi:10.1111/bjc.12142
   2. Lench HC, Darbor KE, Berg LA. Functional perspectives on emotion, behavior, and
   cognition. Behav Sci (Basel). 2013;3(4):536-540. doi:10.3390/bs3040536
   3. American Psychological Association. Helping people improve their lives. Updated 2014.
   4. U.S. Department of Labor Bureau of Labor Statistics. Occupational outlook handbook: Psychologists. Updated April 10, 2020.

لینک منبع : verywellmind

سوالات متداول