روانشناسی کودک
روانشناسی کودک
روانشناسی کودک موضوع گسترده ای است. این عنوان در رابطه با رشد یک فرد از طفولیت تا پایان نوجوانی و درمورد نحوه تفاوت کودکان با یکدیگر نه فقط از نظر جسمانی بلکه در فرآیندهای فکری و شخصیتی به ما اطلاعات می‌دهد. گفته می‌شود که ذهن کودک مانند خاک است؛ او درست به شکل همان قالبی که به آن می‌دهیم درمی‌آید. بنابراین فهمیدن کودک و دنیای او برای همه والدین از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای استفاده از مشاوره های خوب کارشناسان و درمانگران مجموعه سها کلینیک می توانید بر روی لینک زیر کلیک کرده و به صورت آنلاین روز مورد نظر خود را انتخاب و درخواست رزرو مشاوره و روانشناسی کودک بدهید.
و یا به صورت تلفنی نوبت خود را رزرو کنید.
روانشناسی کودک چیست؟
روانشناسی کودک حوزه ای است که در زمینه رشد ذهنی، هیجانی و رفتاری یک کودک کاوش می‌کند. این رشته سرتاسر سفر کودکان از طفولیت تا پایان نوجوانی را دنبال می‌کند و به مطالعه رشد شناختی و عقلی آنها می‌پردازد.
اهمیت درک روانشناسی کودک
سال‌های نخست زندگی افراد در سلامت هیجانی، اجتماعی و جسمانی آنها نقشی حیاتی دارد. این دوره اثری فراگیر بر شخصیت بزرگسالی افراد برجای می گذارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند سال های اولیه کودکی همچنین نقش چشمگیری در تکامل مغز افراد دارند. اثرات تجارب اولیه یک شخص هم با والدین خود و هم با دنیای بیرونی به طور عمیقی در رشد آتی جسمانی، شناختی، هیجانی و اجتماعی او دیده می‌شود.
نکاتی برای فهم روانشناسی کودک
فهم نیازهای روانشناختی و روانشناسی یک کودک آسان نیست اما لازم است که این نیازها برطرف شوند. کودکان در مراحل مختلف رشدی به شیوه‌های متفاوتی عمل می‌کنند. مسلما یک کودک ۵ یا ۶ ساله نسبت به یک نوجوان رفتار یکسانی ندارد.
پی بردن به و پذیرش علایق کودک، چیزهایی که او دوست ندارد و خصوصیات کلی او (خوب یا بد) کلید یک والد خوب بودن است. زمانی که شما کودکانتان را همانگونه که هستند می‌پذیرید، آنها احساس امنیت می‌کنند. در ادامه نکاتی ذکر می‌شوند که به شما در فهم دنیای کودکتان کمک خواهد کرد:
۱. مشاهده
گر مایلید که کودکتان را بفهمید، ابتدا لازم است او را بشناسید! این کار به سادگی امکان‌پذیر است فقط کافیست اطراف آنها باشید و آنها را خوب مشاهده کنید. شما میتوانید زمانی که کودکتان در حال بازی است، وسیله مشخصی را از شما تقاضا می‌کند، به شیوه معینی در موقعیت‌های مختلف واکنش می‌دهد، هنگام تعامل با دیگران و موقعیت هایی از این دست، اطلاعات بسیار با اهمیتی در مورد شخصیت کلی او به دست بیاورید.
۲.بهترین دوست فرزند خود باشید
اجازه دهید کودکتان متوجه شود که شما در تیم او هستید. هر گاه که او به شما نیاز پیدا می‌کند، میتوانید یک گام بسوی رسیدن به این هدف بردارید. این کار باعث می‌شود که او احساس امنیت، دوست داشته شدن و خواستنی بودن کند. به او کمک کنید تا به راحتی با شما صحبت کند.
۳.زمان با کیفیتی را با او صرف کنید
تنها کنار فرزندتان بودن کافی نیست. برای اینکه او را بهتر بشناسید، فعالیت‌های دونفره را امتحان کنید، مانند بازی کردن، آشپزی کردن (کودکان همیشه مشتاق کمک هستند)، تمیزکردن کابینت‌ها یا اتاق او و …
۴.به کودکتان پاداش دهید
در روانشناسی کودک ، جایزه و پاداش دادن به کودک به دنبال کارهای خوبش، عزت نفس او را تقویت می‌کند. با این وجود، پاداش‌های افراطی قابلیت ایجاد خودپسندی را دارند و پیشنهاد نمی‌شوند.
۵.گوش دهید
با گوش فرادادن به کودکتان می توانید او را بهتر بشناسید. این کار باعث می‌شود او احساس کند شما به زندگی‌اش علاقه دارید و ارتباط بین شما تقویت خواهد شد.
۶.صحبت کنید
در روانشناسی کودک ، صحبت کردن درباره چیزهایی که کودک به آنها علاقه دارد، کمک می‌کند تا او نیز به صحبت کردن با شما ترغیب شود. از این طریق شما میتوانید آغازگر گفت و گو باشید و اطلاعات خوبی در مورد شخصیت فرزندتان به دست بیاورید.
۷.در زمان گفتگو توجه کامل داشته باشید
همیشه در زمان گفتگو با کودکتان با او ارتباط چشمی برقرار کنید. با انجام این کار مطمین باشید که کودک تان باور می‌کند شما درحال گوش دادن هستید و می‌فهمد که گفته‌هایش واقعا برایتان اهمیت دارد.
8.احترام بگذارید
هنگامی که کودکتان در مورد مسایلی مرتبط با ناامنی، ترس ها یا هر موقعیتی که در آن خجالت زده شده با شما صحبت می‌کند، اصلا به اون نخندید یا مسخره نکنید. لازم است بدانید که برای کودک و نوجوان (مخصوصاً در سنین نوجوانی) درد دل کردن و افشای خود اصلا آسان نیست. اگر کودک شما این کار را انجام می‌دهد، شجاعت بسیاری به خرج داده. پس این فرصت را از دست ندهید.
تاثیر کمبود خواب بر عملکرد مغز کودکان و نوجوانان
۹. مسائل را توضیح دهید
کودکان در حدود سن ۵ تا ۶ سالگی تقریبا از تمام قوانینی که شما ایجاد کرده‌اید یا تصمیماتی که به صلاح آنها اتخاذ می‌کنید، پیروی می‌کنند. مشکل اصلی در این زمینه با نوجوانان است. این سرکشی را به حساب دوره سنی آنان بگذارید. در چنین موقعیت‌هایی فقط سعی کنید توضیح دهید که چرا چنین تصمیمی گرفته اید یا کاری را به شیوه مشخصی انجام داده‌اید. در آن لحظه ممکن است که نوجوان‌تان از دست شما عصبانی شود اما در نهایت با گذر زمان آنها درک خواهند کرد.
۱۰.در روانشناسی کودک ، باید نظر کودک را بپرسید
هرگاه که لازم شد نظر کودکتان را جویا شوید. انجام این کار به او احساس مهم بودن می‌دهد. این حس خود-ارزشمندی او را تقویت می‌کند.
۱۱.علل پشت رفتار ها را کشف کنید
اگر کودک شما بدرفتاری یا رفتارهای منفی گرایانه نشان داد، بکوشید تا دلیل پشت پرده را درک کنید. با انجام این کار متوجه می‌شوید که به عنوان یک والد کجای کار اشتباه کردید و این به شما فرصتی برای ارتقای مهارت‌های فرزندپروری‌تان می‌دهد.
۱۲.علایق و بی میلی های او را بشناسید
آگاهی از چیزهایی که فرزندتان دوست دارد و چیزهایی که دوست ندارد نیز در شناخت بهتر فرزندتان به کمک شما خواهد امد.
۱۳.به او آزادی بیان بدهید
به کودک تان اجازه دهید تا به شیوه ای که می‌خواهد خودش را اظهار کند. از این طریق یک دید کلی درباره افکار و خواسته‌هایش کسب خواهید کرد.
۱۴.زیادی کنجکاو نباشید!
هر والدی مایل است بداند که چه اتفاقاتی در زندگی فرزندش جریان دارد، آن هم مخصوصا زمانی که او به سن نوجوانی می‌رسد. اما بیش از حد کنجکاوی نکنید. کنجکاوی افراطی باعث می‌شود او احساس کند که مورد اعتماد شما نیست و این می‌تواند رابطه دوستانه میان شما و فرزندتان را قطع کند.
۱۵.مانند آنها فکر کنید
هر والدی مایل است بداند که چه اتفاقاتی در زندگی فرزندش جریان دارد، آن هم مخصوصا زمانی که او به سن نوجوانی می‌رسد. اما بیش از حد کنجکاوی نکنید. کنجکاوی افراطی باعث می‌شود او احساس کند که مورد اعتماد شما نیست و این می‌تواند رابطه دوستانه میان شما و فرزندتان را قطع کند.
۱۶.اجازه دهید که تصورات آنها جان بگیرند
وقتی با کودک دلبندتان قدم می‌زنید او را مشاهده کنید. ممکن است چیزی که فرزندتان می‌بیند از آنچه که شما می‌بینید کاملا متفاوت باشد. او را از این کار منع نکنید. این به شما کمک می‌کند تا بینشی نسبت به دنیای درونی او پیدا کنید.
خاطراتی از کلاس درس در مورد زبان بدن کودکان
تشخیص مشکلات مربوط به رشد روانشناختی و روانشناسی کودک
والدین از یک توانایی ذاتی برخوردارند که آنها را قادر می‌سازد تا بدانند چه زمانی حال فرزندشان خوب نیست. حال شما به عنوان یک والد چطور میتوانید به درستی تشخیص دهید که چه اتفاقی افتاده؟ بهترین کار این است که از نزدیکان فرزندتان جویا شوید.
۱.دوستان
از دوستانی که فرزندانی در سن مشابه کودک شما دارند سوال کنید تا متوجه شوید که فرزندان آنها در این سن چگونه اند؟ آیا صحبت می‌کنند، قادر به نوشتن هستند، می‌توانند به تنهایی غذا بخورند، از دستورالعمل‌ها پیروی می‌کنند و ... . اگر فرزندتان نوجوان است، میتوانید از دوستانش سوال کنید که او در مدرسه چگونه است، رفتارش با همسالان چطور است و غیره.
۲.اینترنت
میتوانید سوالات خود را در اینترنت جستجو کنید اما اطمینان کسب کنید که تنها به سراغ مطالب معتبر در رابطه با روانشناسی کودک می‌روید.
۳.معلم ها
در جلسات اولیا و مربیان، معلم می‌تواند به طور کلی نکاتی را در مورد سلامت روانی و بهزیستی کودکتان روشن سازد. شما میتوانید از او بپرسید آیا متوجه تغییراتی در فرزندتان شده یا خیر.
۴. مراقبان
امروزه در بسیاری از خانواده‌ها که هر دو والد شاغل هستند، ضروریست که یک پرستار معتمد برای کودک استخدام شود. او تنها کسی است که بیشتر زمان ها همراه کودک است، بنابراین زمانی که احساس می‌کنید یک چیزی غلط است، پرستار کودک می‌تواند بهترین منبع اطلاعاتی باشد.
۵.پزشک کودک
پزشک عمومی طی ملاقات‌های برنامه ریزی شده ای که به منظور واکسیناسیون یا معاینات کلی با کودک دارد، به سادگی می‌تواند نواقص یا کمبودها را شناسایی کند.
۶.روانشناسان
روانشناس کودک بهترین گزینه ای است که می‌تواند به هرگونه سوال شما در رابطه با مسایل روان شناختی و مشاوره کودک پاسخ دهد. او می‌تواند در مورد هر نوع مسایل رفتاری یا عاطفی مانند افسردگی، عزت نفس پایین، اضطراب، فوبی خاص یا انواع مختلف اختلالاتی همچون اوتیسم، بیش‌فعالی-نقص توجه و غیره در کودک به شما و فرزندتان کمک کند.
اختلالات روانشناختی و روانشناسی کودکی کدام اند؟
بسیاری از اختلالات روانپزشکی در کودکان به دلیل مولفه ژنتیک جسمانی هستند. با این وجود بسیاری از اختلالات بدون هیچگونه علت جسمانی روی می‌دهند. بعضی اختلالات ممکن است در سال‌های اولیه زندگی تشخیص داده شوند اما برخی دیگر تا بزرگسالی پنهان می‌مانند. در اینجا فهرستی است این اختلالات را فراهم کرده‌ایم:
۱.اختلال بیش فعالی نقص توجه (ADHD)
در ADHD کودک مشکلاتی را در متمرکزنمودن توجه اش تجربه می‌کند و بیش از حد فعال است. کنترل فعالیت‌های او می‌تواند دشوار باشد.
نشانه های بیش فعالی کودکان یا ADHD را بهتر بشناسید
۲.ناتوانی ذهنی (عقلی)
در این اختلال از روانشناسی کودک ، عملکرد عقلانی کودک دچار محدودیت است و او به طرز قابل توجهی در رفتارهای سازگارانه دچار استیصال می‌شود.
۳. اختلال طیف اوتیسم
این دسته اختلال رشدی بسیار جدی است که در آن کودک قادر به برقراری ارتباط و تعامل با محیط نیست. این اختلال بر سیستم عصبی و رشد کلی فرد تاثیر می‌گذارد.
۴.اختلال سلوک
این اختلال در طول کودکی یا نوجوانی تشخیص گذاری می‌شود. کودکان دچار اختلال سلوک مشکلات بسیاری با اطاعت از قوانین و انجام رفتارهای قابل پذیرش از نظر جامعه دارند.
۵.اختلال سازگاری
اختلال سازگاری با گروهی از علایم مانند استرس، احساس غم یا ناامیدی و نشانگان جسمانی مثل از دست دادن وزن مشخص می‌شود. این اختلال معمولا به دنبال یک رویداد هیجانی جدی مانند مرگ یکی از نزدیکان، نقل مکان به خانه جدید، تغییر مدرسه و مواردی از این دست رخ می‌دهد.
۶.سندروم فرزندخواندگی
این اختلالی است که در بین کودکان فرزندخوانده شیوع دارد و به دلایل مشکلات فراوان روانی و هیجانی مانند برقراری پیوند با والدین جدید، وابستگی به مکانی که قبلا در آن زندگی می‌کردند یا افرادی که قبلا کنارآنها بودند رخ می‌دهد. این اختلال اغلب منجر به دروغگویی، دزدی و رفتارهای پرخاشگرانه نسبت به والدین جدید می‌شود.
۷.اختلال رفتار کلیشه ای
در این مورد فرد به انجام حرکات بی‌هدف تکراری روی می‌آورد که می‌توانند عملکرد عادی روزانه او را مختل کند. این اختلال بیشتر در کودکان مبتلا به اوتیسم، ناتوانی‌های عقلی یا اختلالات رشدی نمایان می‌شود.
۸.اختلال اسکیزوفرنی کودکی
این یک بیماری نادر اما جدی در روانشناسی کودک است که در صورت بروز سبب می‌شود تا کودک واقعیت را بطور غیر عادی تفسیر کند. در این نوع اختلال کودک ممکن است توهم‌ها، هذیان‌ها و افکار بسیار آشفته ای را تجربه کند. ممکن است رفتارهایی از خود نشان دهد که زندگی روزانه او را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
۹.لالی انتخابی
این یک اختلال اضطرابی کودکی است و عمدتا شامل ناتوانی کودک در صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن در زمینه‌های اجتماعی (مانند مدرسه یا هر مکانی که کودک در آن احساس امنیت و راحتی نمی‌کند) می‌شود.
۱۰.کندی سرعت شناختی
یک اختلال توجه که در آن انگار کودک در جهان متفاوتی قرار دارد و خواب‌آلود، بی‌حال و سست، کم‌فعال و سردرگم به نظر می‌رسد. او به آهستگی حرکت می‌کند و اغلب به اشیایی تصادفا خیره می‌شود و مدتی طولانی در این وضعیت باقی می‌ماند.
۱۱. اختلال کج تنظیمی خلق اخلالگر
این یک اختلال روانی است که در کودکان و نوجوانان اتفاق می افتد. در این وضعیت کودک بی قراری مفرط، خشم و انفجارهای خلقی مکرر و شدیدی را تجربه می‌کند. که با مراجعه به یک کلینیک روانشناسی و استفاده از مشاوره نوجوانان میتوانید مشکلات مربوطه را برطرف کنید.
یک روانشناس کودک چه کمکی می‌تواند ارائه کند؟
مشاوره روانشناسیو روانشناسی کودک موضوعی گسترده و متنوع است برای یک فرد غیر حرفه ای پاسخ دادن به سوالات در این زمینه یا کمک به حل مشکلات رشدی روان شناختی کودک ساده نیست. در این موارد تنها یک متخصص می‌تواند یاری برساند. روان درمانگران کودک می‌توانند به شیوه‌های مختلفی به کمک ما بیایند. آنها برای برطرف ساختن مشکلات کودکان و خانواده، مسایل مربوط به مدرسه، مشکلات مرتبط با سلامتی و دشواری در روابط آموزش دیده اند.
آنها همچنین در زمینه کمک به کودکان مبتلا به اختلالاتی مانند بیش فعالی-نقص توجه، اسکیزوفرنی، افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و … تخصص دارند. روان درمانگران کودک همچنین برای تکامل و رشد سلامت روان کودک تلاش می‌کنند و بر رشد همه جانبه زمینه‌های شناختی، اجتماعی، هیجانی و زبانی تمرکز دارند.
کودکی دوره بسیار مهمی است. دوران بد کودکی می‌تواند اثر منفی خود را کاملا به بزرگسالی منتقل کند. بنابراین آگاهی از شخصیت کودکتان بخشی حیاتی از فرایند فرزند پروری است. تنها زمانی که فرزندتان را به خوبی بشناسید، قادر خواهید بود استعدادها و نقاط قوت او را پرورش دهید، که این به نوبه خود می‌تواند شخصیتی باکفایت و سالم را برای سال‌های آینده به او هدیه دهد.
بهترین مرکز روانشناسی کودک در تهران
مرکز روانشناسی کودک سها ، به عنوان یکی از برترین کلینیک ها و مراکز مشاوره و روانشناسی کودک در تهران است که با دارا بودن درمانگران و مشاوران مجرب ، برترین خدمات روانشناسی کودک آنلاین ، تلفنی و حضوری را انجام می دهد. انتخاب یک مرکز روانشناسی کودک در تهران همیشه یکی از دغدغه‌های همشهریان عزیز بوده، از همین رو ما در مجموعه سها کلینیک بستری را برای شما عزیزان فراهم کردیم تا بتوانید از بین درمانگران مختلف، نفر مورد انتخابی خود را انتخاب کنید. جلسه حضوری خود را با ایشان هماهنگ کرده و از مشاوره های کودک و نوجوان خوب سها کلینیک استفاده کنید.
دربارۀ نویسنده
روانشناس کودک
من یک روانشناس کودک، مربی و تعلیم دهنده ام که از دو دهه گذشته بی‌وقفه در این حرفه مفید مشغول به کار هستم. ارزش‌های من شامل ثبات، کیفیت و شفافیت است که به خوبی با حرفه‌ام مطابقت دارد. این به من کمک می‌کند تا بهترینِ خود را در ارایه خدمات نمایان سازم. من به عنوان یک مربی اجرایی به مدیران سازمان‌ها، افراد و صاحبان مشاغل کمک می‌کنم که تا حد ممکن اثربخش، مولد و موفق باشند.
همچنین به مراجعان یاری می‌رسانم تا برای شکوفایی حداکثر توانایی‌های شخصی و حرفه‌ای خود انگیزه یابند. به عنوان یک روانشناسی کودک به افراد و گروه‌ها در سطح سازمانی و فردی مشاوره و روان درمانی ارایه می‌دهم. حوزه تخصص من اختلالات و مشکلات روانی رایج از جمله اضطراب، استرس، افسردگی، دوقطبی و PTSD است. من در زمینه مدیریت سلامت روان زنان و سوگ نیز تخصص دارم.
همچنین به عنوان یک تعلیم دهنده سازمانی به مدیران، افراد و گروه ها آموزش می‌دهم تا نگرانی‌های رفتاری را بشناسند و مدیریت کنند، عادات سالم را برای موفقیت ایجاد کنند، برای بهبود کارایی کلی خود، مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی بکوشند و بسیاری موارد دیگر.
دانلود فایل اصلی نسخه PDF مشاوره کودک
منبع: parenting.firstcry
