مشاوره cbt یا درمان شناختی رفتاری

مشاوره CBT چیست؟

پیش از آنکه به پاسخ این سوال بپردازیم، باید بدانیم Cbt مخفف چیست؟ CBT مخفف عبارت Cognitive Behavioral Therapy است که در فارسی به آن درمان شناختی رفتاری یا رفتار درمانی شناختی گفته می‌شود. 

مشاوره شناختی-رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی است که بر شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای ناسالم تمرکز دارد. این روش یکی از پرکاربردترین درمان‌های روانشناختی در جهان است که در درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات روانی، از جمله اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلالات خوردن استفاده می‌شود.

رفتار درمانی شناختی (CBT) یک رویکرد علمی و مبتنی بر شواهد است که به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و ناکارآمد خود را شناسایی کرده و آن‌ها را با تفکرات و رفتارهای سالم‌تر جایگزین کنند. این روش درمانی، بر این اصل استوار است که افکار، احساسات و رفتارهای ما به یکدیگر مرتبط هستند و تغییر در یکی از این سه عامل می‌تواند باعث تغییر در دیگری شود.

هدف اصلی مشاوره CBT این است که به افراد کمک کند افکار منفی و غیرمنطقی خود را تشخیص دهند و آن‌ها را با افکار منطقی و مثبت‌تر جایگزین کنند. برای مثال، فردی که دچار اضطراب اجتماعی است، ممکن است باور داشته باشد که همیشه در جمع مورد قضاوت قرار می‌گیرد. در مشاوره CBT، این باور به چالش کشیده شده و فرد یاد می‌گیرد که واقعیت را از ترس‌های غیرمنطقی تفکیک کند.

رفتار درمانی شناختی یا CBT چیست؟

رفتار درمانی شناختی (CBT) ترکیبی از دو رویکرد درمانی است:

1. درمان شناختی – بر افکار و باورهای فرد تمرکز دارد و به شناسایی و اصلاح افکار غیرمنطقی کمک می‌کند.
2. درمان رفتاری – بر تغییر رفتارهای ناسالم و جایگزینی آن‌ها با رفتارهای سالم تمرکز دارد.

این روش درمانی به افراد کمک می‌کند که رابطه بین افکار، احساسات و رفتارهای خود را درک کرده و یاد بگیرند که چگونه تغییر در یکی از این عوامل می‌تواند سایر جنبه‌های زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.

چه کسانی به مشاوره CBT نیاز دارند؟

مشاوره شناختی-رفتاری برای طیف گسترده‌ای از افراد مفید است، از جمله:

1. افرادی که دچار اضطراب یا افسردگی هستند: نشانه‌های این دسته شامل موارد زیر است:

• دائماً احساس ناراحتی، ناامیدی یا بی‌ارزشی دارند.
• افکار منفی مداومی دارید که باعث استرس و نگرانی آنها می‌شود.
• به دلیل اضطراب، از موقعیت‌های اجتماعی یا تصمیم گیری‌های مهم اجتناب می‌کنند.

1. افرادی که مشکلات ارتباطی دارند: برخی از مشکلات اصلی این دسته افراد عبارتند از:

• در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند.
• دایما درگیر تعارض‌های خانوادگی یا زناشویی هستتد.
• از نظر عاطفی یا رفتاری در برابر دیگران واکنش‌های شدیدی دارند.

1. افرادی که دچار وسواس یا رفتارهای تکراری هستند: 

• افکار مزاحم و ناخواسته‌ای دارند که نمی‌توانند از شر آن‌ها خلاص شوند.
• مجبورند کارهایی را بارها و بارها تکرار کنند (مثلا شستن دست‌ها به طور افراطی).

1. کسانی که مشکلات خواب دارند:

• شب‌ها نمی‌توانند به‌راحتی بخوابند.
• به دلیل استرس و نگرانی خواب آرامی ندارند.

1. افرادی که استرس شدید دارند:

• دایما احساس فشار روانی و خستگی دارند.
• نمی‌توانند استرس خود را مدیریت کنند و احساس می‌کنند کنترل زندگی از دست آنها خارج شده است.

1. کسانی که با خاطرات دردناک و آسیب‌های روانی درگیر هستند:

• دچار استرس پس از سانحه (PTSD) شده‌اند.
• خاطرات تلخی دارند که بر زندگی روزمره آنها تاثیر منفی گذاشته‌اند.

1. کسانی که اعتماد به نفس پایین دارند:

• خودشان را دست کم می‌گیرند و دایما احساس بی ارزشی می‌کنند.
• از ترس شکست یا قضاوت دیگران، از فرصت‌های جدید دوری می‌کنند.

مراحل درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی-رفتاری شامل مراحل و گام‌های زیر است:

• ارزیابی اولیه: تراپیست در جلسات اول مشاوره cbt با بررسی مشکلات و اهداف فرد، برنامه‌ای شخصی سازی شده‌ای برای مراجع طراحی می‌کند.
• شناسایی افکار منفی: فرد با کمک مشاور یاد می‌گیرد که افکار غیرمنطقی و منفی خود را شناسایی کند.
• به چالش کشیدن افکار ناکارآمد: روش مشاوره cbt به فرد کمک می‌کند تا افکار خود را تحلیل کرده و از درستی آن‌ها مطمین شود.
• جایگزینی با افکار مثبت‌تر: فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی را با باورهای سالم و سازنده جایگزین کند.
• اصلاح رفتارهای ناسالم: مرکز مشاوره cbt معمولا از تکنیک‌های عملی برای تغییر رفتارهای مشکل ساز استفاده می‌کند.
• تمرین و تثبیت مهارت‌ها: در جلسات پایانی، مشاوره به روش cbt روی تثبیت مهارت‌های جدید تمرکز دارد تا فرد بتواند در زندگی واقعی از آن‌ها استفاده کند.
• پیگیری و ارزیابی مجدد: پس از پایان دوره، فرد می‌تواند در جلسات دوره‌ای شرکت کند تا روند بهبودی خود را حفظ کند.

اهمیت مشاوره cbt

مشاوره cbt یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای مشکلات روانشناختی است. این روش به دلیل مبتنی بودن بر شواهد علمی و تأثیرگذاری بالا، در درمان اختلالات مختلف از جمله اضطراب، افسردگی، وسواس، فوبیا و مشکلات ارتباطی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این روش درمانی از جهات زیر حایز اهمیت است:

• درمان سریع‌تر و هدفمندتر: روش مشاوره cbt در مقایسه با سایر روش‌های روان‌درمانی، دوره‌های کوتاه مدت‌تری دارد و معمولا بین ۶ تا ۲۰ جلسه انجام می‌شود.
• تمرکز بر مشکلات فعلی: برخلاف برخی درمان‌ها که بیشتر به گذشته فرد توجه دارند، مشاوره cbt بر مشکلات کنونی تمرکز دارد.
• کاربردی و عملی: تکنیک‌های ارایه شده در جلسات، مهارت‌هایی را آموزش می‌دهند که فرد بتواند در زندگی روزمره از آن‌ها استفاده کند.
• مبتنی بر همکاری تراپیست و مراجع: مشاور و مراجع در این روش به‌عنوان یک تیم همکاری می‌کنند و فرد در روند درمان نقش فعالی دارد.

مزایای مشاوره رفتار درمانی شناختی

در ادامه به معرفی برخی از اصلی‌ترین مزایای مشاوره رفتار درمانی شناختی رفتاری می‌پردازیم:

• کاهش اضطراب و استرس: با شناخت و اصلاح الگوهای فکری منفی، فرد می‌تواند اضطراب خود را کنترل کند.
• افزایش اعتماد به نفس: روش مشاوره cbt به افراد کمک می‌کند که خودباوری بیشتری پیدا کنند.
• بهبود کیفیت روابط اجتماعی: از طریق تغییر رفتارهای ناسالم، فرد می‌تواند روابط سالم‌تری با دیگران داشته باشد.
• کنترل بهتر احساسات: مشاوره خانواده و کودک cbt برای آموزش مدیریت احساسات و واکنش‌های هیجانی بسیار مفید است.
• درمان اختلالات روانشناختی: این روش درمانی برای اختلالات وسواس، افسردگی، فوبیا، PTSD و بسیاری دیگر کاربرد دارد.
• قابلیت اجرا در گروه‌های سنی مختلف: مرکز مشاوره cbt می‌تواند این روش را برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان اجرا کند.

تکنیک‌های کاربردی در مشاوره درمان شناختی رفتاری

1. ثبت افکار (Thought Recording): فرد افکار منفی خود را یادداشت کرده و آن‌ها را با کمک مشاور تحلیل می‌کند.
2. بازسازی شناختی (Cognitive Restructuring): تراپیست به فرد کمک می‌کند تا باورهای غیرمنطقی را شناسایی و آنها با تفکرات سالم‌تر جایگزین کند.
3. مواجهه درمانی (Exposure Therapy): فرد به تدریج با موقعیت‌هایی که از آن‌ها می‌ترسد مواجه می‌شود تا واکنش بهتری نسبت به آن‌ها داشته باشد.
4. تمرین مهارت حل مسیله: مشاور به فرد کمک می‌کند که مهارت‌های حل مسیله خود را تقویت کرده و تصمیمات بهتری بگیرد.
5. بازداری پاسخ (Response Prevention): این تکنیک برای افرادی که دچار وسواس هستند، باعث کاهش اجبار به انجام رفتارهای تکراری می‌شود.
6. مدیریت استرس: مشاوره cbt تکنیک‌های آرام سازی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن را برای کاهش استرس آموزش می‌دهد.
7. رفتاردرمانی برای کودکان: مشاوره خانواده و کودک cbt از تکنیک‌هایی مانند بازی درمانی و داستان گویی برای کمک به کودکان استفاده می‌کند.

مرکز مشاوره و روان درمان شناختی رفتار تهران

اگر به دنبال یک مرکز تخصصی برای دریافت مشاوره cbt هستید، مرکز مشاوره سها یکی از بهترین گزینه‌ها در تهران است. این مرکز با بهره گیری از روانشناسان و مشاوران مجرب، خدمات متنوعی در زمینه مشاوره به روش cbt ارایه می‌دهد:

• مشاوره فردی و گروهی برای درمان اضطراب، افسردگی و وسواس
• مشاوره خانواده و کودک cbt برای بهبود روابط خانوادگی و مشکلات رفتاری کودکان
• خدمات آنلاین و حضوری برای راحتی مراجعان

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره خدمات مرکز مشاوره cbt در تهران، کافی است فرم ارزیابی رایگان سها کلینیک را پر کنید تا در اولین فرصت نوبت مشاوره خود را رزرو کرده و اولین گام را در راستای بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی خود بردارید.