مشاوره اختلال شخصیت
مشاوره اختلال شخصیت یکی از مهم‌ترین روش‌های درمانی برای افرادی است که با مشکلات شخصیتی خاصی روبرو هستند و این اختلالات بر روابط اجتماعی، شغلی و زندگی روزمره آنها تاثیر می‌گذارد. در این نوع مشاوره، با استفاده از روش‌های علمی و روانشناسی، فرد به شناسایی الگوهای ناسالم رفتاری و فکری خود پرداخته و ابزارهایی برای بهبود وضعیت عاطفی و اجتماعی خود کسب می‌کند. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا ابتدا به بررسی این به بررسی این اختلالات و روش‌های مشاوره و درمان آن بپردازیم.
دکتر بهرخ باتقوی
متخصص اعصاب و روان I روان پزشک و روان درمانگر
دکتر مهدی شاه نظری
زوج درمانگر | سکس تراپیست | روان درمانگر | مشاور ازدواج
دکتر افشین طیبی
متخصص اعصاب و روان | رواندرمانگر
شکوفایی شما از یک روان آرام شروع می‌شود
برای دریافت مشاوره از درمانگران و متخصصان مجموعه سها کلینیک، می‌توانید از طریق لینک های زیر، فرم ارزیابی روانشناختی را تکمیل کنید. سپس متناسب با فرم، نوبت مشاوره روانشناسی با درمانگر پیشنهادی را آنلاین رزرو کنید.
کودک و نوجوان
زوج درمانی
مشاوره فردی
همچنین امکان رزرو نوبت به صورت تلفنی یا در واتس‌اپ نیز فراهم است:
اختلال شخصیت چیست؟
اختلال شخصیت نوعی اختلال روانی است که در آن الگوهای فکری، احساسی و رفتاری فرد به صورت پایدار و ناسازگارانه شکل می‌گیرد. این الگوها اغلب با انتظارات جامعه مطابقت نداشته و می‌توانند به بروز مشکلات جدی در روابط اجتماعی، شغلی و سایر جنبه‌های زندگی منجر شوند. افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است در درک و تفسیر موقعیت‌ها و افراد دیگر دچار مشکل شوند و این موضوع می‌تواند به تنش‌ها و تعارضات مکرر بیانجامد.
دسته بندی اختلالات شخصیت چیست؟
اختلالات شخصیت به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- گروه A (اختلالات شخصیت عجیب و غریب یا غیرعادی): این اختلالات شامل رفتارهایی هستند که غیرعادی، عجیب یا دور از انتظار به نظر می‌رسند. افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است دشواری‌هایی در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران داشته باشند. این گروه شامل اختلالات شخصیت پارانویید، اسکیزویید و اسکیزوتایپال است.
- گروه B (اختلالات شخصیت دراماتیک یا هیجانی): اختلالات این گروه شامل افرادی هستند که رفتارهای هیجانی و دراماتیک دارند و ممکن است از نظر عاطفی بی‌ثبات باشند. این اختلالات معمولا باعث مشکلات جدی در روابط اجتماعی و حرفه‌ای می‌شوند. این گروه شامل اختلالات ضداجتماعی، مرزی، خودشیفته و نمایشی می‌شود.
- گروه C (اختلالات شخصیت مضطرب یا ترس‌آلود): این اختلالات شامل افرادی هستند که رفتارهای ترس‌آلود و مضطرب دارند و به راحتی تحت تاثیر احساسات منفی قرار می‌گیرند. افراد مبتلا به این اختلالات معمولا از موقعیت‌های اجتماعی دوری کرده و از دیگران به شدت می‌ترسند. اختلالات شخصیت در این دسته عبارتند از وابسته، اجتنابی، وسواسی جبری.
افراد با چه مشکلاتی به مشاوره اختلال شخصیت نیاز دارند؟
مشاوره اختلال شخصیت برای افرادی که با مشکلات عاطفی، رفتاری و ارتباطی ناشی از انواع اختلال شخصیت مواجه هستند، ضروری است. این افراد معمولا مشکلات زیر را تجربه می‌کنند:
- اختلال در روابط بین فردی: افراد دارای اختلال شخصیت اغلب در برقراری و حفظ روابط سالم دچار مشکل هستند. ممکن است در دوستی‌ها، روابط خانوادگی یا محیط کاری دچار تنش و تعارض‌های مداوم شوند.
- بی ثباتی هیجانی: برخی از اختلالات شخصیتی، مانند اختلال شخصیت مرزی، باعث نوسانات شدید خلقی، عصبانیت ناگهانی، احساس پوچی و ناامیدی می‌شوند.
- رفتارهای تکانشی و پرخطر: از جمله مصرف مواد مخدر، خودآزاری، قماربازی یا رفتارهای خشونت آمیز.
- احساس تنهایی و انزوا: بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت به دلیل مشکلات ارتباطی از اجتماع فاصله گرفته و منزوی می‌شوند.
- افسردگی و اضطراب: این افراد ممکن است علایم شدیدی از افسردگی و اضطراب را تجربه کنند که بر عملکرد روزمره آنها تاثیر می‌گذارد.
- مشکلات شغلی: ناتوانی در مدیریت استرس شغلی، بی ثباتی در محیط کار و عدم توانایی در همکاری با دیگران.
- عدم درک از خود و دیگران: برخی افراد مبتلا به این اختلالات نمی‌توانند انگیزه‌های خود یا دیگران را درک کنند و در نتیجه در تصمیم گیری‌های مهم زندگی دچار مشکل می‌شوند.
چه موضوعاتی در جلسات مشاوره اختلال شخصیت بررسی می‌شود؟
مشاوره اختلالات شخصیتی توسط روانشناس انجام شده و شامل مباحث مختلفی است که به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کند. در جلسات مشاوره، موضوعات زیر بررسی می‌شود:
- شناسایی نوع اختلال شخصیت توسط مشاور: استفاده از ابزارهای روانشناسی برای تشخیص اختلال شخصیت و درک عمیق‌تری از مشکلات فرد
- بررسی الگوهای رفتاری: شناخت رفتارهای ناسازگارانه و بررسی تاثیر آنها بر زندگی فرد.
- مدیریت احساسات و هیجانات: آموزش روش‌هایی برای کنترل احساسات منفی و جلوگیری از واکنش‌های تکانشی.
- بهبود روابط بین فردی: ارایه راهکارهایی برای برقراری روابط سالم‌تر با دیگران.
- افزایش خودآگاهی: کمک به فرد در شناخت بهتر احساسات، افکار و انگیزه‌های خود.
- بررسی تجربیات گذشته: برخی جلسات مشاوره بر بررسی وقایع کودکی و تاثیر آنها بر شکل‌گیری شخصیت فرد تمرکز دارند.
- آموزش مهارت‌های زندگی: ارایه روش‌هایی برای مدیریت استرس، حل تعارضات و تصمیم گیری صحیح.
مزایای مشاوره اختلال شخصیت چیست؟
مشاوره اختلال شخصیت مزایای متعددی دارد که می‌تواند تاثیر مثبت و چشمگیری بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. برخی از این مزایا عبارتند از:
- افزایش کیفیت زندگی: فرد در جلسات مشاوره یاد می‌گیرد چگونه بر چالش‌های زندگی غلبه کرده و از زندگی خود رضایت بیشتری داشته باشد.
- کاهش تنش‌های روانی: تراپیست در این جلسات تکنیک‌های مدیریت استرس و هیجانات را به فرد آموزش می‌دهد که استفاده از آنها به کاهش تنش‌های روانی کمک می‌کند.
- بهبود روابط اجتماعی: در طول این جلسات، فرد مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط سالم را یاد گرفته و می‌تواند تعاملات موثرتری با دیگران داشته باشد.
- کاهش رفتارهای پرخطر: روانشناس به افرادی که رفتارهای تکانشی دارند کمک می‌کند تا این رفتارها را کنترل کرده و از خود و دیگران محافظت کنند.
- افزایش اعتماد به نفس: مشاور به افراد کمک می‌کند تا شناخت بهتری از خود داشته و احساس بهتری نسبت به توانایی‌های خود پیدا کنند.
- دسترسی به راهکارهای درمانی: روانشناس با توجه به نوع اختلال شخصیت، بهترین روش‌های درمانی را پیشنهاد داده و فرد را در مسیر بهبودی هدایت می‌کند.
- پیشگیری از مشکلات حادتر: عدم درمان اختلال شخصیت می‌تواند مشکلات جدی‌تری مانند افسردگی شدید، اعتیاد یا حتی اقدام به خودکشی را به همراه داشته باشد.
معایب عدم مراجعه به مشاوره اختلال شخصیت چیست؟
عدم مراجعه به مشاوره اختلالات شخصیتی می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر زندگی فرد و اطرافیان او داشته باشد. برخی از پیامدهای عدم دریافت کمک حرفه‌ای شامل موارد زیر است:
- تشدید مشکلات روانی: بدون دریافت مشاوره، مشکلات هیجانی و رفتاری فرد ممکن است تشدید شود و زندگی روزمره او را تحت تاثیر قرار دهد.
- افزایش مشکلات ارتباطی: فرد ممکن است در روابط خود دچار سوتفاهم، درگیری و فاصله گیری از دیگران شود.
- افت عملکرد شغلی و تحصیلی: مشکلات شخصیتی می‌توانند باعث کاهش تمرکز، کاهش انگیزه و افت عملکرد در محیط کار یا تحصیل شوند.
- افزایش خطر خودآزاری و رفتارهای پرخطر: برخی از افراد دارای اختلال شخصیت ممکن است رفتارهای مخربی مانند مصرف مواد مخدر، پرخاشگری یا خودآزاری را افزایش دهند.
- کاهش کیفیت زندگی: عدم دریافت درمان مناسب باعث می‌شود فرد در تمام جنبه‌های زندگی دچار مشکلات مداوم باشد و از زندگی خود رضایت نداشته باشد.
- احساس ناامیدی و انزوا: افراد مبتلا به اختلال شخصیت که کمک حرفه‌ای دریافت نمی‌کنند، ممکن است به مرور زمان دچار احساس ناامیدی و انزوای اجتماعی شوند.
برای جلوگیری از این مشکلات، مراجعه به یک روانشناس یا مشاور متخصص در حوزه روانشناسی اختلال شخصیت توصیه می‌شود. افراد می‌توانند در بهترین مرکز درمان اختلال شخصیت در تهران، از جمله مجموعه روانشناختی سها، از مشاوره حرفه‌ای بهره مند شده و مسیر درمانی مناسبی را طی کنند.
علت بروز اختلال شخصیت چیست؟
پیشتر به بررسی این موضوع پرداختیم که اختلال شخصیتی چیست و انواع آن کدامند، حال باید ببینیم چرا این اختلالات ایجاد شده‌اند؟ اختلالات شخصیت به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی ایجاد می‌شوند که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
- عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از انواع اختلال شخصیت می‌توانند در خانواده‌ها به صورت ارثی منتقل شوند. ژن‌های مرتبط با رفتارهای ناپایدار، پرخاشگری یا اضطراب ممکن است در بروز این اختلالات نقش داشته باشند.
- تجربیات دوران کودکی: کودکانی که در محیط‌های ناسالم رشد کرده‌اند، مانند خانواده‌های دارای سورفتار، غفلت یا بی توجهی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انواع اختلال شخصیت هستند.
- ساختار مغز: مطالعات تصویربرداری نشان داده‌اند که در برخی از افراد مبتلا به این اختلالات، بخش‌هایی از مغز که مسیول تنظیم احساسات و تصمیم‌گیری هستند، عملکرد متفاوتی دارند
- عوامل روانشناختی: وجود اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات روانی می‌تواند زمینه ساز ابتلا به اختلال شخصیت باشد.
تراپیست یا مشاور چگونه اختلال شخصیت را تشخیص می‌دهد؟
تشخیص اختلال شخصیت فرایندی پیچیده است که توسط روانشناس، مشاور یا روانپزشک انجام می‌شود. مراحل تشخیص شامل موارد زیر است:
- ارزیابی بالینی: تراپیست از طریق جلسات مشاوره اختلال شخصیت، اطلاعاتی درباره علایم، رفتارها و تاریخچه فرد جمع آوری می‌کند.
- تست‌های روانشناختی: برخی تست‌های استاندارد روانشناسی مانند MMPI-2 یا آزمون‌های شخصیت برای تشخیص دقیق‌تر به کار می‌روند.
- بررسی تاریخچه پزشکی و خانوادگی: مشاور، سابقه خانوادگی و شرایط زندگی گذشته فرد را بررسی می‌کند تا عوامل موثر بر بروز این اختلال را شناسایی کند.
- مقایسه با معیارهای DSM-5: تراپیست از معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) برای تایید تشخیص خود استفاده می‌کنند.
روش‌های درمان و مشاوره اختلال شخصیت
درمان اختلالات شخصیت معمولا ترکیبی از روش‌های مختلف است که بسته به شدت علایم و نوع اختلال، توسط روانشناس توصیه می‌شود.
روان درمانی
روان درمانی یکی از موثرترین روش‌ها در مشاوره اختلال شخصیت است. این روش به افراد کمک می‌کند تا الگوهای رفتاری ناسالم خود را شناسایی و اصلاح کنند. انواع مختلفی از روان درمانی برای درمان اختلالات شخصیتی وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش به بیماران کمک می‌کند تا افکار منفی و رفتارهای ناسازگارانه خود را تغییر دهند.
- رفتار درمانی دیالکتیک (DBT): این روش به بیماران کمک می‌کند تا با احساسات شدید خود کنار بیایند.
- روانکاوی: این روند درک عمیق‌تری از ریشه‌های اختلال شخصیتی و چگونگی اثرگذاری آن در رفتارهای فرد، فراهم می‌کند.
- گروه درمانی: در این روش، افراد در گروه‌هایی با مشکلات مشابه قرار می‌گیرند و از حمایت اجتماعی بهره‌مند می‌شوند.
دارودرمانی
اگرچه داروها به طور مستقیم اختلال شخصیت را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند برخی از علایم مرتبط مانند اضطراب، افسردگی و تکانشگری را کاهش دهند. داروهای مورد استفاده در این مرحله شامل داروهای زیر است:
- داروهای ضد افسردگی: برای کنترل احساسات منفی و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه.
- داروهای ضد اضطراب: کمک به کاهش استرس و اضطراب مداوم.
- داروهای ضد روان پریشی: در موارد شدید برای کنترل علایم هذیان و رفتارهای ناسازگارانه.
چگونه می‌توان با فرد مبتلا به اختلال شخصیت رفتار کرد؟
برخورد مناسب با افراد مبتلا به اختلال شخصیت نیازمند درک، صبر و حمایت مستمر است. برخی راهکارهای مهم شامل:
- حفظ آرامش و کنترل احساسات: پرهیز از بحث‌های بی نتیجه و حفظ خونسردی در مواجهه با رفتارهای چالش برانگیز این افراد.
- تعیین مرزهای مشخص: برقراری قوانین و انتظارات مشخص در روابط با فرد مبتلا به اختلال شخصیت کمک می‌کند تا تعاملات سالم‌تری با آنها شکل گیرد.
- اجتناب از سرزنش یا قضاوت: افرادی که به مشاوره اختلال شخصیت نیاز دارند، اغلب از قضاوت منفی و تبعیض رنج می‌برند. حمایت بدون قضاوت می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند درمان آنها داشته باشد.
- تشویق به دریافت کمک حرفه‌ای: هدایت فرد به سمت مشاوره اختلالات شخصیتی و مراجعه به روانشناس می‌تواند به بهبود وضعیت او کمک کند.
- تقویت مهارت‌های ارتباطی: یادگیری روش‌های ارتباطی موثر به اعضای خانواده و دوستان کمک می‌کند تا بهتر با فرد مبتلا ارتباط برقرار کنند.
با بهره گیری از روش‌های درمانی مناسب و حمایت از فرد مبتلا، امکان کنترل و بهبود علایم اختلال شخصیت وجود دارد. برای یافتن بهترین مرکز درمان اختلال شخصیت در تهران، مشاوره با کارشناسان سهاکلینیک توصیه می‌شود.
ویژگی‌های تراپیست مناسب مشاوره اختلال شخصیت
در مشاوره اختلال شخصیت، انتخاب تراپیست مناسب اهمیت زیادی دارد. یک تراپیست خوب باید ویژگی‌هایی مانند تجربه بالا در درمان اختلالات شخصیتی، آشنایی با انواع اختلال شخصیت و توانایی ارتباط موثر با بیماران داشته باشد. همچنین، باید رویکردی غیر قضاوتی و حمایتگرانه داشته باشد تا فرد بتواند به راحتی احساسات و مشکلات خود را مطرح کند. تجربه و آموزش‌های تخصصی در زمینه روانشناسی اختلال شخصیت و مشاوره اختلالات شخصیتی، از دیگر ویژگی‌های مهم یک تراپیست است.
بهترین مرکز درمان اختلال شخصیت در تهران
کلینیک روانشناسی سها یکی از مراکز معتبر درمان اختلال شخصیت در تهران است که با در اختیار داشتن کادری متشکل از تراپیست‌های مجرب و مسلط به روش‌های علمی و تخصصی، به درمان انواع اختلالات شخصیتی می‌پردازد. تراپیست‌های ما در این مجموعه به بیماران کمک می‌کنند تا بر مشکلات شخصیتی خود غلبه کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. اگر شما نیز به دنبال مرکز مشاوره اختلال شخصیت هستید، همین حالا فرم ارزیابی رایگان سها کلینیک را پر کنید و اولین گام را در راستای بهبود سلامت روان خود و عزیزانتان بردارید.
سوالات متداول
در مشاوره اختلال شخصیت دارو تجویز می‌شود؟
در مشاوره اختلال شخصیت، درمان بسته به نوع اختلال شخصیت ممکن است ترکیبی از دارو درمانی و درمان‌های روانشناختی باشد. در بعضی موارد، روانپزشک ممکن است داروهایی برای کمک به کنترل علایم تجویز کند.
چطور از فرد دارای اختلال شخصیت حمایت کنم؟
برای حمایت از فردی که اختلال شخصیت دارد، مهم است که به او احترام بگذارید، بدون قضاوت به احساسات او گوش دهید و کمک کنید تا در درمان‌های روانشناسی اختلال شخصیت مشارکت کند.
آیا مشاوره اختلال شخصیت تلفنی ممکن است؟
بله، بسیاری از مراکز مشاوره اختلال شخصیت این خدمات را به صورت آنلاین یا تلفنی ارائه می‌دهند تا افراد بتوانند از راه دور نیز درمان‌های لازم را دریافت کنند.
آیا مشاوره به اختلال شخصیت کمکی می‌کند؟
بله، فرد می‌تواند از طریق مشاوره و درمان‌های روانشناسی اختلال شخصیت، مهارت‌های جدیدی برای مدیریت احساسات و رفتارهای خود فرا گرفته و روابط بهتری با دیگران برقرار کند.
