هر آنچه باید در رابطه با مشاوره نوجوانان بدانید!

مداخلات زودهنگام و درمان مناسب، کلید کمک به ایجاد احساس بهتر در نوجوان است. اگر شما مشکوک هستید که نوجوان‌تان به یک بیماری روانی دچار است، باید به سرعت به دنبال کمک حرفه ای باشید. در این مقاله هر آنچه لازم است درباره مشاوره نوجوانان بدانید، با هم می‌خوانیم.

اگر به در خطر افتادن سلامت روانی نوجوان­تان مشکوک شدید، چه اقداماتی باید انجام دهید؟

مشاوره نوجوانان چیست؟ بیشتر مردم هیچ‌گاه از شکستگی استخوان یا جراحت جسمانی قابل مشاهده در فرزند خود نمی­گذرند؛ اما وقتی پای سلامت روانی در میان باشد، اغلب ماه‌ها یا حتی سال‌ها کسی به علایم آنها توجه نمی­کند. برخی والدین علامت‌های هشدار یک بیماری روانی در نوجوانی را به رسمیت نمی­شناسند. برخی دیگر نگران این هستند که اگر به جستجوی کمک بروند، به فرزندشان برچسب «دیوانه» می‌خورد. مداخلات زودهنگام و درمان مناسب، کلید کمک به ایجاد احساس بهتر در نوجوان است. اگر شما مشکوک هستید که نوجوان‌تان به یک بیماری روانی دچار است، باید به سرعت به دنبال کمک حرفه ای از مشاور یا درمانگر نوجوان باشید.

خطرات عدم پیگیری برای دریافت کمک از مشاوره نوجوانان چیست؟

گاهی والدین در برابر اقرار به شک خود در این مورد که نوجوان­شان به بیماری روانی مبتلا است، مقاومت می­کنند. اما نادیده گرفتن مشکل، باعث از بین رفتن آن نمی‌شود. در حقیقت بدون درمان، احتمالا سلامت روانی نوجوان شما بدتر خواهد شد. بدون درمان مناسب، این احتمال وجود دارد که نوجوان‌تان برای خوددرمانی وسوسه شود. ممکن است آنها به سمت داروها یا مواد مخدر، الکل یا عادات ناسالمی کشیده شوند که می­تواند موقتا درد آنها را کاهش دهد. در نهایت، خوددرمانی تنها باری به مشکلات زندگی نوجوان اضافه می­کند.

مشکلات سلامت روان درمان نشده، همچنین می­تواند خطر خودکشی را در نوجوان بالا ببرد؛ همانطور که بیشتر نوجوانانی که اقدام به خودکشی می­کنند، به یک اختلال خُلقی مانند افسردگی یا دوقطبی مبتلا هستند. خودکشی، دومین علت اصلی مرگ افراد در سنین بین 15 تا 19 سالگی است. عمده نوجوانانی که دست به خودکشی می­زنند، نوعی علامت هشدار می­دهند که احساس درماندگی و ناامیدی داشته اند. اگر نوجوان شما در مورد احتمال صدمه به خود یا کشتن خود حرف می­زند، واقعا باید آن را جدی تلقی کنید. این‌طور فرض نکنید که این حرف‌ها را فقط برای جلب توجه می­زنند یا الان عصبی هستند و بعد فراموش می­کنند. چنین حرف‌هایی را یک نشانه هشدار جدی در نظر بگیرید از اینکه فرزندتان کشمکش‌هایی درونی را تجربه می‌کند.

چرا نوجوانان به مشکلات سلامت روان دچار می­شوند؟

نوجوانی یک دوره رایج برای ظهور مشکلات سلامت روان است. محققان در زمینه مشاوره نوجوانان عوامل مختلفی را به طور احتمالی در این قضیه دخیل می­دانند. برخی از این علل عبارتند از:

• هورمون ها

تغییرات هورمونی و رشد مغز در طول نوجوانی می‌تواند نوجوانان را در معرض خطر بالای ابتلا به مشکلات سلامت روان قرار دهد. بعضی پژوهش‌ها این پدیده را اینگونه توضیح می­دهند که وقتی همه بخش­های سیستم عصبی با نرخ منظمی رشد نمی‌کنند، نوجوان احتمالا تغییراتی را در تفکر، خلق و رفتارش تجربه می‌کند. یک پیوند ژنتیکی نیز میان مسایل سلامت روان وجود دارد. اگر یک یا هردو والد زیستی نوجوان به یک مشکل سلامت روان مبتلا باشند، ممکن است نوجوان هم در معرض خطر فزون‌یافته ابتلا به چنین مشکلاتی قرار گیرد.

• محیط

عوامل محیطی نیز می­توانند در سلامت روان نوجوان سهیم باشند. حوادث آسیب‌زا مانند تجربه مرگ یک عزیز یا سابقه سورفتار ممکن است خطر توسعه مشکلات سلامت روان را افزایش دهد.

• استرس

استرس می‌تواند در رشد بیماری‌های روانی مشارکت کند. چنانچه نوجوان شما در مدرسه تحت قلدری قرار گرفته یا برای داشتن عملکرد تحصیلی خوب، فشار زیادی به خود وارد می‌کند، احتمالا مستعد ابتلا به مشکلات سلامت روان خواهد بود.

شیوع بیماری های روانی در نوجوانان چگونه است؟

سازمان جهانی سلامت روان در حوزه مشاوره نوجوانان برآورد می­کند که 49.5% نوجوانان در مقطعی بین سنین 13 تا 18 سالگی، نوعی بیماری روانی را تجربه خواهند کرد.

شایع ترین اختلالات روانی در نوجوانی شامل موارد زیر است:

• اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)
• اختلالات خلقی
• افسردگی عمده
• اختلال سلوک
• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال وحشت‌زدگی
• اختلالات خوردن

نوجوانان همچنین ممکن است به اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنیا، یا اختلالات مصرف ماده مانند سومصرف الکل یا وابستگی به مواد مخدر دچار شوند.

علایم هشدار در زمینه بیماری روانی نوجوانی چیست؟

تمایز دادن یک بیماری روانی از تغییرات هورمونی، دوره های گذار نوجوانی و نوسانات خلقی طبیعی تبدیل به یک چالش شده است. اما مهم است که خُلق و رفتار نوجوان را بررسی کنید و چنانچه متوجه تغییراتی شدید که در زندگی روزانه او تداخل ایجاد می‌کند، آن علامت را دست کم نگیرید.

بیماری‌های روانی در افراد مختلف نمود متفاوتی دارند. برخی علایم هشدار بیماری روانی نوجوانی، رفتارهای زیر را شامل می­شود (اما به این موارد محدود نمی‌شود):

• تغییر در عادات خواب: ممکن است نوجوان شما از بی خوابی شکایت کند یا شروع به چرت زدن طولانی بعد از مدرسه کند. تمایل به تمام روز را در تخت خواب ماندن یا تمام شب را بیدار بودن نیز از نشانه‌های یک مشکل هستند.
• از دست دادن علاقه به فعالیت های همیشگی: اگر نوجوان شما از فعالیت‌های مورد علاقه‌اش دست می­کشد، یا تمایلی به صرف زمان با دوستانش نشان نمی‌دهد احتمالا در حال تجربه مشکلاتی است.
• تغییر عمده در عملکرد تحصیلی: مسایل سلامت روان اغلب به تغییرات قابل توجهی در انگیزه انجام تکالیف مدرسه می‌شود. اگر نوجوان‌تان علاقه‌اش را به انجام تکالیف از دست داده یا دچار افت تحصیلی شده، این می‌تواند یک نشانه خطر باشد.
• تغییر در وزن یا اشتها: اجتناب از وعده های غذایی، احتکار غذا و تغییر ناگهانی در وزن می­تواند یکی از نشانگان اختلال خوردن باشد. افسردگی نیز اغلب با تغییرات وزنی شناخته می‌شود.
• دمدمی مزاج بودن افراطی: خشم شدید، گریه‌های غیر منتظره و میزان بالای کج خلقی می‌تواند نشانه یک بیماری روانی باشد.
• انزوای فزون یافته: تمایل قوی به تنها بودن یا مخفی‌کاری افراطی نیز ممکن است نشانه خطر باشد.

• 

آیا چنین علایمی را مشاهده می‌کنید؟ لطفا آرام باشید.

در حال خواندن مقاله مشاوره نوجوانان هستید. مسایل سلامت روان معمولا به خوبی قابل درمان هستند. و بروز یک مشکل به این معنا نیست که نوجوان «دیوانه» شده است، در مقابل، نشانه نیاز نوجوان شما به توجه بالینی است. همانگونه که بعضی نوجوان­ها به بیماری‌های جسمی مانند آسم یا آکنه دچار می‌شوند، بعضی دیگر با مشکلات روانی مثل اختلال وسواسی جبری یا دوقطبی درگیری پیدا می‌کنند.

آرام بمانید؛ اما لطفا اقدام کنید.

به جای اینکه ماه ها را صرف نگرانی درباره یک مشکل احتمالی کنید، قدم بردارید تا متوجه شوید آیا فرزندتان می­تواند از درمان بهره‌مند شود یا خیر.

با نوجوان‌تان درمورد نگرانی‌های خود صحبت کنید

ممکن است در ابتدا بیان چنین دغدغه‌هایی راحت نباشد. اما مهم است که با او در رابطه با علایم خطری که مشاهده می‌کنید، حرف بزنید. مشاهدات خود را تعریف کنید و از نوجوان نظر بخواهید. محتاط باشید تا او اینطور برداشت نکند که «دیوانه» است یا اشتباهی مرتکب شده. در اینجا چند نمونه از مواردی که می‌توانید بگویید ذکر می‌کنیم:

• می بینم که نسبت به قبل زمان بیشتری تو اتاقت تنها هستی و با دوستات بیرون نمی‌ری. یکم نگران این موضوع هستم.
• متوجه شدم که اخیرا زیاد به تکالیف مدرسه مشغول نیستی. فکر کنم حالت مناسب پرداختن به موضوعات مدرسه نباشه.
• جدیدا نسبت به حالت معمول، بیشتر می‌خوابی. برام سواله که مسیله­ای آزارت می­ده یا اینکه احساس می‌کنی حالت مثل همیشه نیست؟

اگر نوجوان شما پافشاری کند که هیچ مشکلی وجود ندارد یا از پیشنهادات شما برنجد، حیرت نکنید. بسیاری از نوجوانان به خاطر علایمی که تجربه می‌کنند، خجالت می‌­کشند، شرم دارند، می‌ترسند یا سردرگم هستند. همینطور این امکان وجود دارد که نوجوان‌تان از مسایلی که مطرح می‌کنید، احساس تسکین یابد. گاهی، نوجوانان می‌دانند که مشکلی در میان است اما مطمین نیستند چطور درباره آن با کسی صحبت کنند.

به نوجوان کمک کنید تا افراد مورد اعتمادی را برای صحبت پیدا کنند

در حال خواندن مقاله مشاوره نوجوانان هستید. برای نوجوانان مهم است که بزرگسالان سالم و قابل اعتمادی را در زندگی خود داشته باشند تا بتوانند درباره مشکلات خود با آنان صحبت کنند. آنها تقریبا اغلب اوقات ترجیح می­دهند با فردی غیر از والدین خود چنین رابطه ای برقرار کنند. بنابراین اطمینان کسب کنید که نوجوان‌تان افراد معتمد دیگری در زندگی خود دارد.

به آنها در شناسایی حداقل سه بزرگسال مورد اعتماد که نوجوان بتواند درباره مشکلات، دغدغه‌ها و مسایلی که دارد با آنان گفتگو کند، کمک کنید.

از او بپرسید «اگر مشکلی داشتی که نمی­تونستی با من راجع بهش صحبت کنی، با چه کسی در موردش حرف می‌زدی؟». در عین حال که نوجوانان معمولا با دوستان خود شاد و راحت هستند، همسال نوجوان ممکن است فاقد خِرَد لازم برای برطرف سازی مشکلات جدی باشد. بنابراین بهترین حالت این است که نوجوان شما بزرگسالانی را در زنذگی خود داشته باشد که بتواند روی‌شان حساب کند.

نوجوان شما به چه کسی می تواند مراجعه کند؟

دوستان خانوادگی، خویشاوندان، مربیان، روانشناسان در بخش مشاوره نوجوانان ، معلم ها، مشاوران راهنما و والدینِ دوستان می‌توانند در میان گزینه هایی باشند که نوجوان می‌تواند به آنها رجوع کند. این اطمینان را به آنها بدهید که افشاکردن مشکلات نزد افرادی که مورد تایید و اعتماد شما هستند،  اشکالی ندارد.

همچنین در چنین مواقعی می‌توانید این پرسش را مطرح کنید «تا حالا به این فکر کرده‌ای که صحبت کردن با یک متخصص می‌تونه ایده خوبی باشه؟”. گاهی نوجوانان با بیان این درخواست که به ملاقات با یک درمانگر نیاز دارند، راحت نیستند، اما برخی از آنها وقتی این پیشنهاد را از جانب شما بشنوند، از آن استقبال می‌کنند.

اجازه دهید نوجوان شما تحت ارزیابی قرار بگیرد

چنانچه بیماری روانی نوجوان شما نزدیک به سطح بحران است، به اورژانس محلی خود و یا به مرکز مشاوره نوجوانان مراجعه کنید. تهدیدات به خودکشی، خود آسیب‌رسانی جدی یا توهمات فقط برخی از دلایلی هستند که مراجعه برای ارزیابی فوری را می‌طلبند.

برای نگرانی‌های سلامت روان که در سطح بحران فوریتی قرار نمی‌گیرند، با یک پزشک برای نوجوان‌تان قرار ملاقات بگذارید. همانطور که پیش از جلسات چک آپ منظم یا یک گوش درد با نوجوان صحبت می‌کنید، درباره این قرار نیز با او حرف بزنید. بگویید «برای روز پنج‌شنبه از یک پزشک برات وقت گرفتم، فقط برای اطمینان فکر می­کنم بد نباشه اجازه بدی اون وضعیتت رو بررسی کنه».

دلواپسی‌های خود را برای پزشک شرح دهید و به نوجوان فرصت دهید تا به تنهایی با او صحبت کند. نوجوان احتمالا زمانی که شما حضور نداشته باشید، آزادانه‌تر صحبت خواهد کرد. ارزیابی، می‌تواند خیال شما را راحت و مطمین سازد که نوجوان‌تان سالم است؛ یا اینکه پزشک ممکن است به شما توصیه کند به دنبال درمان بیشتر از سوی یک متخصص سلامت روان، همچون یک درمانگر نوجوان باشید.

گزینه های درمانی و مشاوره نوجوانان مشخص می شوند

اگر پزشک ارزیابی بیشتری را پیشنهاد کند، احتمالا نوجوان‌تان را به یک متخصص سلامت روان ارجاع می­دهد. این متخصص که می‌تواند یک روانشناس یا مددکار اجتماعی بالینی دارای پروانه باشد، با نوجوان مصاحبه می‌کند تا اطلاعات لازم را به دست آورد. بعضی از متخصصین سلامت روان از پرسشنامه ها یا سایر ابزارهای غربالگری استفاده می‌کنند. یک متخصص آموزش دیده، احتمالا اطلاعات حاصل از ارزیابی پزشک نوجوان‌تان را نیز جمع آوری می‌کند. این متخصص قادر است تشخیص‌گذاری کند و گزینه‌های درمانی را مانند درمان از طریق گفتگو یا ارجاع به روانپزشک برای دریافت دارو پیش روی‌تان قرار دهد.

خود مراقبتی را فراموش نکنید

سلامت روان نوجوان، بر کل خانواده تاثیر می‌گذارد، بنابراین حایز اهمیت است که در صورت وجود یک اختلال روانی در فرزندتان، به دنبال گزینه های حمایتی برای خود باشید. صحبت با سایر والدین می‌تواند کلید توانمندی روانی باشد. بعضی از والدین با دریافت پشتیبانی عاطفی از جانب آن دست والدینی که درک خوبی دارند، آرام می‌شوند؛ برخی دیگر منابع اجتماعی و گزینه های آموزشی را مفید می‌دانند. به دنبال گروه های حمایت محلی باشید یا با پزشک نوجوان‌تان مشورت کنید تا برنامه‌های پشتیبانی محلی را به شما معرفی کند. همچنین ممکن است شرکت در گروه ها یا انجمن های تحقیقاتی آنلاین و استفاده از مشاوره نوجوانان نیز بتواند کمک‌تان کند.

ضمنا می‌توانید مراجعه شخصی به یک درمانگر را برای خودتان در نظر داشته باشید. یک متخصص سلامت روان می‌تواند به شما در مدیریت استرس‌های زندگی‌تان یاری برساند و از این رو برای کمک بهتر به فرزندتان تجهیز می‌شوید.

می‌توانید در بخش دیدگاه ها، سوالات و نظرات خود را در زمینه مشاوره نوجوانان با ما در میان بگذارید.

درباره نویسنده:

• امی مورین
• عضو هییت بازبینی مطالب سایت Verywell Mind
• سردبیر ارشد سایت Verywell Mind
• تجربه و تخصص: روان درمانی، سلامت روان، روانشناسی
• تحصیلات: دانشگاه مین، دانشگاه نیوانگلند
• حرفه: مددکاراجتماعی بالینی دارای پروانه، روان‌درمانگر و مدرس در دانشگاه Northeastern بوستون، ماساچوست
• نویسنده آثار پرفروش جهانی «13 کاری که افراد از نظر روانی قوی انجام نمی‌دهند»، «13 کاری که والدین قوی از نظر روانی انجام نمی‌دهند»، «13 کاری که زنان قوی از نظر روانی انجام نمی‌دهند» و «13 کاری که بچه های قوی انجام می‌دهند».

منبع:

  verywellmind

پادکست صوتی در رابطه با مشاوره نوجوانان از دکتر فریده غلامی

سوالات متداول

ویدیوها

کلینیک روانشناسی