پرحرفی کودکان یکی از رفتارهایی است که بسیاری از والدین با آن مواجه می‌شوند. اگرچه صحبت کردن زیاد در سنین پایین می‌تواند نشانه‌ای از هوش بالا، کنجکاوی یا نیاز به جلب توجه باشد، اما اگر این رفتار از حد تعادل خارج شود، ممکن است باعث بروز چالش‌هایی در خانه، مدرسه یا روابط اجتماعی کودک شود. در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم که دلایل پرحرفی کودکان چیست، چه زمان‌هایی باید نگران این رفتار بود و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان با روشی صحیح و موثر با این ویژگی برخورد کرد.
برای دریافت مشاوره آنلاین در مرکز مشاوره روانشناسی سها با ما تماس بگیرید: 02166932737
| عنوان | توضیحات |
| علت پرحرفی کودکان | ممکن است دلایل طبیعی، مثل هوش بالا یا تمرین زبان یا دلایل عمیق‌تری مثل نیاز به توجه باشد. |
| چه زمانی پرحرفی کودکان خطرناک می‌شود؟ | زمانی که با علایم اضطراب، ADHD یا اختلال رشد همراه باشد، نیازمند بررسی تخصصی است. |
| چرا کودکان بیش فعال این‌قدر زیاد حرف می‌زنند؟ | عدم تعادل شیمیایی مغز، انرژی بالا و ضعف در کنترل ذهنی باعث پرحرفی بی‌وقفه می‌شود. |
روایتی از یک مراجع
مادر آراد می‌گوید:
آراد یه پسر ۶ ساله‌ی فوق‌العاده باهوش، مهربون و کنجکاوه. اون همیشه خیلی پرحرف بود. از صبح که بیدار می‌شد، تا شب که بخوابه، یه لحظه هم ساکت نمی‌موند. دایم سوال می‌پرسید، خاطره تعریف می‌کرد، وسط حرف بقیه می‌پرید و حتی موقع غذا خوردن هم دست از حرف زدن برنمی‌داشت. اوایل فکر می‌کردم طبیعیه، ولی وقتی دیدم توی مهد هم مربی‌ها از این موضوع گلایه می‌کنن، نگران شدم. به توصیه یکی از دوستانم، به کلینیک شما مراجعه کردم. باورم نمی‌شد وقتی مشاور بهم گفت پرحرفی آراد بیشتر از روی اضطراب و نیاز به توجهه تا صرفا شیطنت. الان کم کم دارم یاد می‌گیرم که چطور به پسرم کمک کنم اضطرابشو مدیریت کنه.
برای ارزیابی روانشناختی رایگان 15 دقیقه‌ای فرزندتان، با ما تماس بگیرید: 02166932737
پرحرفی در کودکان
در بسیاری از موارد، پرحرفی بخشی طبیعی از رشد کودک است. مثلا کودکی که تازه زبان باز کرده، با ذوق زیاد شروع به تمرین کلمات و جملات می‌کند. بعضی بچه‌ها در خانه مدام حرف می‌زنند، اما در محیط مدرسه ساکت و کمرو هستند. در مقابل، برخی دیگر آنقدر اجتماعی‌اند که حتی در مواقعی که باید ساکت باشند، مثل کلاس درس، نمی‌توانند جلوی صحبت کردن خود را بگیرند.
نظر دکتر ریچارد نیومن درباره اثرات پرحرفی
دکتر ریچارد نیومن، روانشناس کودک، در این زمینه توضیح می‌دهد: «نکته کلیدی این است که آیا این حرف زدن زیاد، تاثیر منفی روی دیگران دارد یا نه.» او در درمان کودکانی که در مدرسه دچار مشکلاتی مانند پرحرفی افراطی یا اختلالات رفتاری هستند، تجربه زیادی دارد.
به گفته او، «باید تا حد ممکن نسبت به پرحرفی انعطاف‌پذیر باشیم، اما وقتی این رفتار تبدیل به یک مشکل می‌شود، باید با دقت به علایم هشداردهنده توجه کنیم، آن‌ها را جدی بگیریم و درباره‌شان با کودک صحبت کنیم.» وقتی کودک مدام وسط حرف دیگران می‌پرد، مکالمه‌ها را قطع می‌کند، بدون توقف حرف می‌زند و حتی در مدرسه هم به خاطر این رفتارها تذکر می‌گیرد، وقت آن است که نگران شویم. پرحرفی بیش از حد، اگر کنترل نشود، ممکن است روابط اجتماعی فرزندتان را به خطر بیندازد، عزت نفس او را کاهش دهد و حتی باعث گوشه‌گیری‌اش شود.
چه زمانی پرحرفی کودکان خطرناک می‌شود؟
در بعضی موارد، پرحرفی کودکان می‌تواند فراتر از یک ویژگی رفتاری ساده باشد و نشانه‌ای از یک مسیله عمیق‌تر در سلامت روان یا رشد آن‌ها تلقی شود. کودکانی که با اضطراب، بیش‌فعالی یا چالش‌های عصبی-رشدی روبرو هستند، ممکن است تمایل بیشتری به صحبت کردن پیدا کنند. البته این نکته را نباید فراموش کرد که همه بچه‌های پرحرف، الزاما با مشکل جدی مواجه نیستند. گاهی فقط نیاز به توجه یا ابراز وجود بیشتری دارند.
علل پرحرفی
دلایل رایج پرحرفی در بچه‌ها را در ادامه می‌خوانید:
توانایی زبانی فراتر از سن
برخی کودکان دایره لغات گسترده و توانایی بیان بالایی دارند. اگر فرزندتان مدام در حال صحبت است، ممکن است به دلیل سطح بالای مهارت‌های زبانی‌اش باشد. چنین کودکانی اغلب به چالش‌های ذهنی بیشتری نسبت به همسالان خود نیاز دارند تا ذهنشان درگیر شود. کمک به آن‌ها برای پیدا کردن راه‌های دیگر برای ارتباط، می‌تواند وابستگی آن‌ها را به والدین برای شنیده شدن کاهش دهد.
نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
اگر فرزند شما در شرایط مختلف و بدون در نظر گرفتن محیط اطراف، بی‌وقفه حرف می‌زند یا مدام وسط صحبت دیگران می‌پرد، ممکن است این رفتار نشانه‌ای از ADHD باشد. تکانشگری، ناتوانی در مکث و عدم توجه به نشانه‌های اجتماعی، همگی از ویژگی‌های رایج این اختلال هستند. همچنین باید در نظر داشت که در دختران، تشخیص ADHD گاهی سخت‌تر است، چرا که پرحرفی آن‌ها بیشتر به عنوان صفتی عادی پذیرفته می‌شود.
تنوع عصبی و اختلالات رشدی
اگر کودک شما علاوه بر پرحرفی، تماس چشمی ضعیفی دارد، در درک بازخوردهای اجتماعی مشکل دارد یا تنها روی یک موضوع خاص متمرکز می‌شود، ممکن است این‌ها نشانه‌هایی از اوتیسم (ASD) یا سایر شرایط عصبی-رشدی باشد. البته برخی از این رفتارها در سنین پایین طبیعی هستند، اما اگر با بزرگ‌تر شدن کودک همچنان ادامه داشته باشند، بهتر است بررسی دقیق‌تری انجام شود.
برای ارزیابی روانشناختی رایگان 15 دقیقه‌ای فرزندتان، با ما تماس بگیرید: 09198791784
اضطراب پنهان
در برخی موارد، پرحرفی می‌تواند واکنشی به اضطراب باشد. برخلاف تصور رایج که اضطراب را با سکوت یا خجالت اشتباه می‌گیریم، برخی کودکان اضطرابی بسیار پرانرژی و پرحرف هستند. آن‌ها برای فرار از احساس ناخوشایند درونی، مدام حرف می‌زنند یا تلاش می‌کنند توجه دیگران را جلب کنند.
رابطه بین پرحرفی و ADHD در کودکان
بچه‌هایی که دچار اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) هستند، معمولا بیشتر از حد معمول صحبت می‌کنند و اغلب مکالمه‌ها را در دست می‌گیرند. آن‌ها ممکن است هر فکری را که به ذهنشان می‌رسد، بدون در نظر گرفتن زمان و مکان، به زبان بیاورند. این ویژگی می‌تواند در محیط مدرسه دردسرساز شود و حتی کودک را دچار اضطراب و حس طرد شدن کند. چنین کودکانی ممکن است احساس کنند که با دیگران فرق دارند یا همیشه در دردسر هستند. همچنین به دلیل پرحرفی زیاد، از نکات ظریف ارتباطی مثل حالت چهره یا زبان بدن دیگران غافل می‌مانند و این باعث می‌شود تعامل موثر با دیگران برایشان دشوارتر شود.
چرا این کودکان این‌قدر زیاد حرف می‌زنند؟
کودکان مبتلا به ADHD معمولا انرژی بالایی دارند ولی در مهار آن دچار مشکل اند. ذهن آن‌ها به‌سرعت از موضوعی به موضوع دیگر می‌پرد و همین باعث می‌شود تمرکز، خودکنترلی و زمان‌بندی در حرف زدن برایشان دشوار شود. دلیل اصلی این وضعیت، برهم‌خوردن تعادل میان مواد شیمیایی مهم در مغز است. در ادامه، دلایل اصلی پرحرفی در این کودکان را بررسی می‌کنیم:
بیش‌فعالی ذهنی و رفتاری
این کودکان ممکن است هم از نظر حرکات بدنی و هم از نظر کلامی، فعالیت بیش از اندازه داشته باشند. آن‌ها مدام حرف می‌زنند، وسط صحبت دیگران می‌پرند، کنترل مکالمه را به‌دست می‌گیرند و به بقیه فرصت حرف زدن نمی‌دهند.
دشواری در تعامل اجتماعی
کودک مبتلا به ADHD معمولا در فهم نشانه‌های اجتماعی مثل نوبت گرفتن در گفتگو یا تشخیص خستگی یا ناراحتی دیگران مشکل دارد. به همین دلیل، ممکن است صحبت‌هایش برای دیگران خسته‌کننده یا آزاردهنده به نظر برسد، بدون اینکه خودش متوجه باشد.
کنترل تکانه پایین
یکی از ویژگی‌های اصلی ADHD، ناتوانی در مهار واکنش‌های فوری است. همین مسیله باعث می‌شود کودک بدون فکر کردن، نظرات نامناسب یا نابه‌جا بیان کند که در محیط‌های اجتماعی یا آموزشی دردسرساز می‌شود.
مشکل در حفظ تمرکز
این کودکان اغلب در زمان‌بندی حرف زدن مشکل دارند. نمی‌توانند منتظر نوبتشان بمانند، به صحبت‌های دیگران با دقت گوش بدهند یا بفهمند چه زمانی باید صحبت را قطع کنند.
7 روش مقابله با پر حرفی کودکان
اگر فرزندتان علاقه زیادی به صحبت کردن دارد، می‌توانید با روش‌هایی ساده اما موثر، به او بیاموزید چگونه بهتر با دیگران ارتباط برقرار کند و گفتگوهایش را مدیریت کند. در ادامه، چند راهکار عملی برای هدایت این رفتار آورده شده است:
۱. به او احساس شنیده شدن بدهید
وقتی کودک حس کند کسی واقعا به حرف‌هایش گوش می‌دهد، دیگر نیاز نمی‌بیند بارها یک موضوع را تکرار کند. می‌توانید با جملاتی مثل «به نظر می‌رسه این موضوع برات خیلی مهم بوده، چون چند بار گفتیش» به او نشان دهید که شنیده شده است. این کار هم حس ارزشمندی به او می‌دهد و هم به او کمک می‌کند آگاهانه‌تر حرف بزند.
نیاز به صحبت فوری با درمانگر دارید؟ همین حالا با ما تماس بگیرید: 09198791784
۲. توجه کامل خود را به او بدهید
کودکان وقتی ببینند شما وسط حرفشان حواستان جای دیگری است (مثلا به موبایل یا تلویزیون)، برای جلب توجه ممکن است بیشتر حرف بزنند. تماس چشمی برقرار کنید، وسایل حواس‌پرتی را کنار بگذارید و با تمام وجود شنونده‌اش باشید.
۳. خودتان الگویی از رفتار درست باشید
بچه‌ها از ما یاد می‌گیرند. پس اگر می‌خواهید بهتر گوش دادن را بیاموزند، باید در حرف زدن و گوش دادن تعادل برقرار کنید. با زبان بدن مناسب، سر تکان دادن، قطع نکردن حرف دیگران و پاسخ دادن به‌موقع، رفتار مناسب مکالمه را به او نشان دهید.
۴. مرزهای مشخص تعیین کنید
در بعضی شرایط لازم است به کودک بیاموزید که الان وقت صحبت نیست. برای مثال، در کتابخانه یا زمان گوش دادن به آهنگ، می‌توانید با توضیح و یادآوری، به او مفهوم احترام به فضای سکوت را یاد دهید. اگر خودتان هم به سکوت نیاز دارید، بدون تندی بگویید: «الان کمی نیاز به سکوت دارم. بیا برای ۱۵ دقیقه یه بازی بی‌صدا انجام بدیم.»
۵. گوش دادن را به یک بازی تبدیل کنید
اگر فرزندتان اجازه نمی‌دهد بقیه هم حرف بزنند، می‌توانید با تعیین زمان یا نوبت، به او یاد بدهید که منتظر بماند. مثلا در دورهمی خانوادگی می‌توانید از یک شی مثل یک چوب مخصوص استفاده کنید که فقط کسی که آن را در دست دارد، حق صحبت دارد. این تمرین نوبت می‌تواند به کودک کمک کند مفهوم گفتگوی دوطرفه را بهتر درک کند.
۶. مهارت خواندن نشانه‌های اجتماعی را تقویت کنید
برخی کودکان در درک حالت چهره، لحن صدا یا زبان بدن مشکل دارند. با انجام بازی‌های تقلیدی، تماشای تصاویر کتاب‌های مصور و گفتگو درباره احساسات شخصیت‌ها، می‌توانید به او یاد دهید که از حالت دیگران بهتر سر دربیاورد. مثلا بپرسید: «فکر می‌کنی این شخصیت توی کتاب الان چه حسی داره؟» یا «اگه یکی لبخند بزنه، یعنی خوشحاله؟»
۷. در صورت نیاز از کمک متخصص بهره بگیرید
اگر احساس می‌کنید صحبت کردن فرزندتان از حالت عادی خارج شده، مثلا به‌هیچ‌وجه اجازه قطع حرفش را نمی‌دهد یا وقتی نمی‌تواند داستانش را کامل کند ناراحت می‌شود، حتما با یک مشاور یا پزشک کودک مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند تشخیص دهند که این رفتار طبیعی است یا نیاز به بررسی بیشتر دارد.
خط ارتباط با ما: 09198791784
خوراکی‌هایی برای کنترل پرحرفی در کودکان
برای کنترل پرحرفی کودکان می‌توانید در رژیم غذایی آن‌ها تغییراتی را ایجاد کنید. در این بخش لیستی را در اختیار شما قرار می‌دهیم که می‌توانید با کمک از آن‌ها پرحرفی در کودکان را کنترل کنید.
مغزها
مغزهایی مانند بادام، گردو، پسته و ماکادمیا نه تنها خوشمزه هستند، بلکه خواص تغذیه‌ای متعددی نیز دارند. ماکادمیا به بهبود فعالیت‌های مغزی کمک می‌کند، در حالی که پسته با داشتن اسیدهای چرب سالم و ضد التهاب شناخته می‌شود. بادام نیز نقشی مهم در تقویت حافظه ایفا می‌کند. این مغزها منبع غنی امگا ۳ هستند که مصرف آن می‌تواند به کاهش بیش‌فعالی و زیاد حرف زدن کمک کند، خصوصا در کودکانی که گوشت نمی‌خورند.
دانه‌ها
دانه‌هایی مانند آفتابگردان، کدو و خربزه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین E هستند که از بافت مغز در برابر آسیب محافظت می‌کنند. دانه آفتابگردان می‌تواند روی خلق‌وخوی و تمرکز تاثیر مثبت داشته باشد. از سوی دیگر، دانه کدو منبع خوبی از منیزیم، روی و مس است که به تمرکز و حافظه کودک کمک می‌کند.
نعناع
ترکیبات فنلی در نعناع توانایی ذهنی و حافظه فضایی را ارتقا داده و به ساخت سلول‌های مغزی جدید کمک می‌کنند، که باعث بهبود تمرکز و توجه در کودکان می‌شود.
سنبل‌الطیب (والرین)
این گیاه خاصیت آرام‌کنندگی دارد و در کنترل تشنج‌های خفیف، بهبود خواب و کاهش تحریک‌پذیری در کودکان بیش‌فعال یا دارای اختلالات شناختی موثر است.
اسطوخودوس
روغن اساسی اسطوخودوس با عطر ملایمش سیستم عصبی را آرام کرده، اضطراب را کاهش می‌دهد و خواب آرام‌تری برای کودکان فراهم می‌کند.
زردچوبه
کورکومین، ماده فعال زردچوبه، می‌تواند حافظه فضایی و بلندمدت را تقویت کند. این ماده همچنین در بهبود خلق‌وخو، کاهش اضطراب و مقابله با علایم مرتبط با ADHD موثر است.
لسیتین آفتابگردان
لسیتین استخراج‌شده از دانه‌های آفتابگردان منبع طبیعی کولین است. این ماده برای تولید استیل‌کولین، انتقال‌دهنده‌ای مهم در عملکرد حافظه، حیاتی است. مصرف آن می‌تواند کارکرد شناختی کودک را بهبود بخشد.
عصاره رزماری
بوی خوش رزماری تنها لذت‌بخش نیست. تحقیقات نشان داده‌اند که استنشاق رایحه آن، باعث افزایش دقت و سرعت عملکرد ذهنی می‌شود و در انجام کارهای فکری به کودک کمک می‌کند.
درمان پرحرفی در کودکان با کلینیک روانشناسی سها
کلینیک روانشناسی سها با بهره‌گیری از روانشناسان کودک و نوجوان، راهکارهای موثری برای مقابله با زیاد حرف زدن در کودکان ارایه می‌دهد. برای ثبت نوبت آنلاین، با ما تماس بگیرید:
09198791784
سوالات متداول
- آیا پرحرفی در کودکان طبیعی است یا نشانه مشکل رفتاری است؟
پرحرفی در بسیاری از کودکان طبیعی است، اما اگر با اختلال در تمرکز، بی‌قراری یا مشکلات اجتماعی همراه باشد، ممکن است نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد.
- چه زمانی باید برای پرحرفی کودک به روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر پرحرفی کودک باعث اختلال در روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا ایجاد تنش در خانواده شود، مراجعه به روانشناس کودک توصیه می‌شود.
- آیا تغذیه می‌تواند بر پرحرفی کودکان تاثیر بگذارد؟
بله، برخی مواد غذایی مانند اسیدهای چرب امگا ۳ می‌توانند در کاهش بیش‌فعالی و پرحرفی موثر باشند.
- چه راهکارهایی برای کنترل پرحرفی کودک در خانه وجود دارد؟
تعیین زمان مشخص برای صحبت کردن، تقویت مهارت گوش دادن و الگوسازی رفتارهای ارتباطی موثر، از جمله راهکارهای خانگی هستند.
منبع
