در این مقاله می‌خوانیم که چطور قدم زدن در طبیعت می‌تواند اثراتی مثبت بر مغز بر جای بگذارد.
زندگی شهری چه تاثیری بر سلامت روان انسان دارد؟
تاثیر طبیعت بر مغز انسان چگونه است؟ ابتدا بیایید تاثیر زندگی شهری را بررسی کنیم. زندگی در شهرهای بزرگ می‌تواند به طرزی باورنکردنی استرس‌زا باشد. پژوهش‌های روانشناختی نشان داده اند افرادی که در شهر زندگی می‌کنند، نسبت به ساکنان مناطق روستایی، در معرض خطر بالای ابتلا به افسردگی، اضطراب و اسکیزوفرنی قرار دارند.
در مقابل، خیلی از افراد، کوهنوردی و گذراندن زمان در طبیعت را آرام‌بخش و تسکین دهنده‌ی استرس می‌دانند. با این حال، چیزی که تاکنون غیر شفاف مانده این سوال است که صرف زمان در طبیعت چگونه بر عملکرد مغز ما در کاهش استرس تاثیر می‌گذارد؟
اثرات طبیعت بر مغز و بهزیستی روانی ما
مطالعه ای جدید که در روانپزشکی مولکولی (سودیماک و همکاران، 2022) انتشار یافت، به دقت بر این پرسش متمرکز شد. در این مطالعه با عنوان «طبیعت چطور [ما را] پرورش می‌دهد: فعالیت آمیگدال در نتیجه یک ساعت راه رفتن در طبیعت کاهش مییابد»، یک تیم پژوهشی به سرپرستی سونجا سودیماک بررسی کرد که نواحی مغزی مرتبط با استرس نسبت به یک پیاده روی یک ساعته در محیط شهری (خیابانی شلوغ در برلین) در مقایسه با محیط طبیعی (یک جنگل) چگونه واکنش می‌دهند.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع اختلالات شخصیت
محققان از یک تکنیک عصب‌شناسی به نام تصویربرداری تشدید مغناطیس کارکردی (fMRI) برای اندازه‌گیری فعالسازی مغزی در ۶۳ داوطلب سالم در دو گروه استفاده کردند؛ دو گروه عبارت بود از: پیاده‌روی در طبیعت و پیاده‌روی در محیط شهری.
در هر دو گروه، با استفاده از دو تکلیف متفاوت در اسکنر MRI، فعالیت مغزی افراد قبل و بعد از پیاده‌روی اندازه‌گیری شد. اولین تکلیف fMRI، شامل نمایش چهره‌های ترسناکی بود که برای فعالسازی شبکه‌های مغزی مرتبط با اضطراب طراحی شد و دومین تکلیف، شامل القای استرس اجتماعی بود که برای فعالسازی شبکه‌های مغزی مرتبط با استرس به کار رفت. ( تاثیر طبیعت بر مغز )
نتایج پژوهش چه چیزی را نشان داد؟
در تکلیف چهره‌های ترسناک، داوطلبان در حالی که در اسکنر دراز کشیده بودند، چهره‌هایی دارای حالت‌های هراس‌آمیز و خنثی را تماشا کردند. از MIST (آزمون استرس القایی مونترال) به عنوان تکلیف استرس اجتماعی استفاده شد. در MIST، داوطلبان باید تکالیف ریاضی بسیار پیچیده ای را حل کنند که فراتر از توانایی آنها طراحی شده است، در حالی که با یک «میانگین» جعلی مقایسه می‌شوند. میانگین جعلی‌ای که داوطلبان می‌بینند همیشه برتر از عملکرد خودشان است؛ به طوری که چون خود عملکرد بسیار بدی دارند احتمالا احساس استرس و اضطراب می‌کنند.
فعالیت آمیگدال پس از قدم زدن در طبیعت کاهش مییابد
دانشمندان به نتایج بسیار مشابهی در هر دو آزمون چهره‌های ترسناک و موقعیت استرس‌زا پی بردند.
در مورد گروهی از داوطلبان که یک ساعت پیاده‌روی در محیط شهری را تجربه کردند، تغییری در فعالسازی شبکه‌های مغزی مرتبط با ترس یا استرس بین دو موقعیت اسکن مشاهده نشد.
در مقابل، در مورد گروه داوطلبانی که یک ساعت در طبیعت قدم زده بودند، کاهش فعالسازی یک ناحیه خاص مغزی در هر دو تکلیف fMRI پس از قدم زدن اتفاق افتاد: آمیگدال و به طور خاص، آمیگدالِ راست.
بیشتر بخوانید: روانشناسی و تاثیر آن بر زندگی سالم
آمیگدال چیست و تاثیر طبیعت بر مغز چگونه است؟
آمیگدال گروهی از هسته‌های عصبی در لوب گیجگاهی مغز است و نقش آن به عنوان ساختاری کلیدی در پردازش ترس و استرس ثابت شده است. به طور خاص، وقتی افراد دچار استرس می‌شوند، مغز آنان تمایل دارد به شبکه‌های بیشتری مشتق شده از آمیگدال روی بیاورد. بنابراین، یافته‌های مبنی بر کاهش فعالیت آمیگدال پس از قدم زدن در طبیعت، باعث شد تا دانشمندان اینطور نتیجه بگیرند که راه رفتن در طبیعت می‌تواند به ما کمک کند تا خود را پس از اثرات منفی استرس، ترمیم سازیم.
این نتایج، پیامدهای چشمگیری دارد که پیشنهاد می‌دهد اگر زمانی از زندگی روزمره مرخصی بگیریم و به پیاده‌روی در بیشه و درختزار برویم، شاهد تاثیر طبیعت بر مغز خود خواهیم بود. با این کار اثرات محافظت‌کننده‌ای را در برابر ابتلا به بیماری‌های روانشناختی که عمدتا ناشی از استرس هستند، به زندگی خود دعوت می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: روانشناسی بالینی
سایر آثار طبیعت بر سلامت روان افراد چیست؟
- طبیعت شما را شادتر می‌کند
در یک مطالعه محققان به طور تصادفی 60 شرکت‌کننده را به دو گروه یک پیاده‌روی 50 دقیقه‌ای در یک محیط طبیعی (در جنگل‌های بلوط) یا یک محیط شهری (در امتداد یک جاده چهار بانده) اختصاص دادند. قبل و بعد از پیاده‌روی، شرکت‌کنندگان از نظر وضعیت عاطفی و معیارهای شناختی، مانند اینکه چقدر می‌توانند تکالیف نیازمند حافظه کوتاه‌مدت را انجام دهند، ارزیابی شدند. نتایج نشان داد کسانی که در طبیعت قدم می‌زدند، اضطراب، نشخوار فکری و عاطفه منفی کمتر و همچنین احساسات مثبت بیشتری را در مقایسه با پیاده‌روهای شهری تجربه کردند. آنها همچنین عملکرد بهتری در حافظه داشتند.
- طبیعت، خستگی ذهنی را تسکین می‌دهد و خلاقیت را افزایش می‌دهد
تاثیر طبیعت بر مغز انسان چگونه است؟ امروزه، در عصر فناوری فراگیر، توجه ما مدام جلب محرک‌های مختلف است. درحالی‌که بسیاری از دانشمندان بر این باورند که مغز ما برای این نوع بمباران اطلاعاتی ساخته نشده؛ آنها می‌گویند این می‌تواند منجر به خستگی ذهنی بیش از حد و فرسودگی شود و برای بازگشت به حالت عادی و سالم به «بازیابی توجه» نیاز باشد.
استریر، یکی از این محققین، معتقد است که بودن در طبیعت، مدارهای توجه تخلیه شده را بازیابی می‌کند؛ این می‌تواند به ما کمک کند تا نسبت به خلاقیت و حل مسیله گشوده‌تر باشیم.
در یک مطالعه، پژوهشگران نشان دادند کوهنوردانی که در یک سفر چهار روزه بودند، می‌توانستند معماهای بیشتری را که نیازمند خلاقیت است، حل کنند. این تاثیر در مقایسه با گروه کنترل شامل افرادی می‌شد که هنوز به پیاده‌روی مشابه نرفته بودند، 47 درصد بیشتر بود. اگرچه عوامل دیگری نیز ممکن است نتایج او را توجیه کند (مثل ورزش یا اثرات با هم بودن)، مطالعات قبلی نشان داده اند که خود طبیعت به تنهایی می‌تواند نقش مهمی داشته باشد.
- طبیعت به شما کمک می‌کند مهربان و سخاوتمند باشید
در مجموعه‌ای از آزمایشات منتشر شده در سال 2014، محققان دانشگاه کالیفرنیا، تاثیر طبیعت بر مغز و تمایل به سخاوتمندی، اعتماد و کمک به دیگران را مورد مطالعه قرار دادند.
آنها در بخشی از مطالعه خود، شرکت‌کنندگان را در معرض مناظر طبیعی کمابیش زیبا قرار دادند (سطح زیبایی آنها به طور مستقل رتبه‌بندی شده بود) و سپس مشاهده کردند که شرکت‌کنندگان چگونه در دو بازی که سخاوت و اعتماد را می‌سنجید، عمل می‌کنند. طبق نتایج، شرکت‌کنندگان پس از قرار گرفتن در معرض صحنه‌های زیباتر طبیعت، نسبت به کسانی که صحنه‌های کمتر زیبایی را می‌دیدند، سخاوتمندانه‌تر و با اعتماد بیشتری در بازی‌ها عمل کردند. به نظر می‌رسید این تاثیرات ناشی از افزایش احساسات مثبت باشد.
خب، دفعه بعدی که دچار استرس شدید چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ آیا پیاده‌روی در درختزار را امتحان کرده‌اید؟ امتحان کنید و خواهید دید که احساس فرسودگی‌تان کمتر می‌شود.
منبع
https://www.psychologytoday.com/ca/blog/the-asymmetric-brain/202209/how-nature-nurtures-the-brain
https://greatergood.berkeley.edu
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
