روش درست عذرخواهی چیست؟ ما با معذرت خواهی، تنش را آرام و روابط خود را ترمیم می‌کنیم، اشتباه خود را می‌پذیریم و در صدد جبران برمی‌آییم. با این حال، تعداد کمی از ما شیوه درست یک عذرخواهی اثرگذار را بلدیم. در این مقاله 8 روش تضمینی را برای یک عذرخواهی موثر می‌خوانیم.
بیشتر بخوانید: بایدها و نبایدهای عذرخواهی از کودکان
چرا عذرخواهی لازم است؟
«عذرخواهی خوب، بین آدم‌ها پل می‌سازد و زخم‌ها را بهبود می‌بخشد.» این را اینگال نویسنده همکار کتاب «متاسفم، متاسفم، متاسفم: یک نمونه برای معذرت‌خواهی خوب» می‌گوید و اضافه می‌کند: «واقعا هم سخت است. معذرت خواهی یک اقدام شجاعت‌آمیز است. زیرا با این کار بر تمام غرایز حیوانی و دفاع‌های خودمراقبتی‌مان چیره می‌شویم».
بیان یک معذرت خواهی صمیمانه می‌تواند دشوار باشد. هرکسی می‌خواهد آدم خوبی به نظر برسد. به همین دلیل آدم‌ها معمولا تدافعی عمل کنند. ما برای محافظت از خودمان، این فکر را که اشتباهی مرتکب شده‌ایم، از خود دور می‌کنیم.
کارینا شومان، دانشیار روانشناسی و پژوهشگر می‌گوید: «ما بلافاصله به بهانه‌ها، توجیه‌ها و دلایلی که طرف مقابل باعث تحریک‌مان شده، روی می‌آوریم. و اگر بتوانیم خودمان را در ذهن تبریه کنیم، این از نیاز به عذرخواهی جلوگیری کند».
«یا شاید ما به اندازه کافی به یک رابطه خاص اهمیت نمی‌دهیم که بخواهیم عذرخواهی کنیم. شاید میزان سختی عذرخواهی را بیش از حد تخمین بزنیم یا فرض کنیم که بی‌نتیجه خواهد بود». اما چرا دانستن روش درست عذرخواهی مفید است؟
عذرخواهی چه فایده‌ای دارد؟
معذرت‌خواهی صمیمانه فواید زیادی هم برای فرستنده پیام و گیرنده‌ی آن به همراه دارد.
این کار به تقویت روابط و بهبود اعتماد کمک می‌کند. که هر دو می‌توانند استرس را کاهش داده و سلامت روان را بهبود بخشند.
شومان می‌گوید: «واقعا آسیب‌زا است که شرم و گناه را نزد خود نگه دارید و برای مدیریت احساسات خود در مورد اشتباهی که مرتکب شدید، کاری نکنید».
به علاوه، طبق برخی پژوهش‌ها، وقتی افراد آسیب‌دیده یک عذرخواهی صمیمانه می‌شنوند، بهبود در فشار خون، ضربان قلب و نیز افزایش فعالیت مناطق مغزی مرتبط با همدلی را تجربه می‌کنند. این زمینه را برای بخشش و آشتی فراهم می‌کند.
اگر آماده اقرار به اشتباه خود هستید، به خواندن این مطلب ادامه دهید تا 8 کلید تضمینی و روش درست عذرخواهی موثر را با شما به اشتراک بگذاریم.
چگونه عذرخواهی کنیم؟
1.عجله نکنید
سیندی فرانتز، روانشناس اجتماعی از اهمیت زمان‌بندی در روش درست عذرخواهی می‌گوید. او می‌گوید عذرخواهی با تاخیر بهتر از معذرت‌خواهی زودهنگام است.
«ممکن است وسوسه زیادی برای عذرخواهی سریع وجود داشته باشد. این تلاشی است برای خاموش کردن آتش حادثه و عبور از آن. که البته این به نفع مجرم است و نیازهای قربانی را برآورده نمی‌کند.»
فرانتز می‌گوید: شما نمی‌توانید یک عذرخواهی موثر داشته باشید، مگر اینکه مخاطب آسیب‌دیده باور کند که کاملا متوجه اشتباه خود شده‌اید. اگر عذرخواهی قبل از این موضوع باشد، صمیمانه به نظر نمی‌رسد.»
بیشتر بخوانید: چطور اشتباهات خود را در رابطه عاطفی جبران کنیم؟
2. نسبت به انواع مختلف عذرخواهی گارد نداشته باشید
اینگال پیشنهاد می‌کند اگر یک اشتباه جزیی مرتکب شده‌اید، عذرخواهی را از طریق پیامک یا حضوری امتحان کنید. ایمیل اغلب برای موقعیت‌های جدی‌تر به کار می‌رود.
او می‌گوید: «اگر واقعا گند زده‌اید، نیروی شگرفی در ارایه یک تمبر، لوازم التحریر زیبا و یک خودکار وجود دارد. فقط عذرخواهی خود را در رسانه‌های اجتماعی مطرح نکنید. این می‌تواند برای هر دوی شما تحقیرآمیز باشد.»
«وقتی از کسی عذرخواهی می‌کنید، باید به او آزادی دهید». مخاطب شما نباید احساس کند در دام‌تان گرفتار شده است. آنها به یک راه گریز نیاز دارند. برای مثال، راه خروج از اتاق را نبندید، یا به گونه‌ای به سمت شیشه ماشین آنان خم نشوید که نتوانند از شما فاصله بگیرند.
3. با کلمات مشخصی آغاز کنید
از کلمات «متاسفم» یا «معذرت می‌خوام» استفاده کنید.
اینگال می‌گوید: «انتخاب عباراتی مانند «پشیمونم» یا «از اتفاقی که افتاده حس بدی دارم» اغلب منجر به شکست در عذرخواهی می‌شود. زیرا نمایی مبهم از عذرخواهی دارد، اما درست عمل نمی‌کند».
به علاوه، گفتن اینکه از چیزی پشیمان هستید، تمرکز را روی شما و احساسات‌تان قرار می‌دهد. در صورتی که نیاز است مستقیما بر احساسات مخاطب تمرکز کنید.
4. مسیولیت اشتباه خود را بپذیرید
اگر هر دو مقصر هستید، چرا باید عذرخواهی کنید؟ شومان می‌گوید: «این دقیقا همان سوالی است که بسیاری از مردم با آن درگیراند. و معمولا هم همه تقصیرات گردن یک نفر نیست. اما من اغلب مردم را تشویق می‌کنم که صمیمانه روی بخش‌هایی که خود مسیول آنها هستند، تمرکز کنند».
وسوسه‌انگیز است که بخواهید بگویید: «متاسفم که این کار رو کردم، ولی تو هم اون کار رو کرده بودی». زیرا ما مایلیم رفتار خود را توجیه کنیم و توجه را به این واقعیت جلب کنیم که خودمان نیز آسیب دیده‌ایم. اما در روش درست عذرخواهی ، صبور باشید و این موضوع را به زمان بعدی موکول کنید.
5. بر کلمات خاصی تاکید کنید
لیزا لیوپولد، دانشیار مطالعات زبان انگلیسی و تحلیلگر زبان عذرخواهی عمومی، توصیه می‌کند همیشه کلمات خود را با دقت انتخاب کنید. از عبارات شرطی مانند «اگر» یا «ممکنه» بپرهیزید؛ مثلا نگویید: «متاسفم اگه بهت توهین شد». این پیام به طور ضمنی اشاره می‌کند که شاید اصلا توهینی صورت نگرفته باشد. از واژه «اما» نیز دوری کنید. این کلمات، عذرخواهی شما را بی‌اثر می‌کنند.
لیوپولد می‌افزاید: استفاده از «من» هنگام عذرخواهی بسیار مهم است. برای مثال، به‌جای «متاسفم بابت تعاملی که امروز صبح داشتیم»، بگویید «متاسفم بابت خشمی که سر صبح نشون دادم».
همیشه از کلمات فعال استفاده کنید. وقتی می‌گویید: «بابت اتفاقی که افتاد عذر می‌خوام»، یعنی اشاره می‌کنید اتفاقی که افتاده تحت کنترل شما نبوده است. این شما را منغعل نشان می‌دهد.
همچنین استفاده از تقویت‌کننده‌هایی مانند «خیلی»، «واقعا»، «صمیمانه»، «عمیقا» و «بسیار» می‌تواند مفید باشد. لیوپولد معتقد است این عبارات می‌توانند «زبان عذرخواهی را تقویت کنند».
6. برنامه خود را برای ترمیم زخم‌ها شفاف بیان کنید
یکی از عناصر اصلی روش درست عذرخواهی ، جبران آسیب است. شومان می‌گوید: «گاهی اوقات این کار مستقیما ممکن است: مثلا لیوان شراب مورد علاقه‌شان را شکستید؟ یک لیوان جدید برایشان بخرید. روی لباسشان قهوه ریختید؟ هزینه خشک شویی را بپردازید.»
اما اگر میسر نبود، اشکال نمادین ترمیم را در نظر بگیرید. برای مثال، اگر با یک نظر انتقادی احساسات کسی را جریحه‌دار کردید، به وضوح به اشتباه‌‌تان اقرار کنید.
او می‌گوید: «گاهی نمی‌توانید اتفاقی را که افتاده جبران کنید، اما می‌توانید به پیشرفت رابطه فکر کنید. برای رفتار بهتر در آینده چه قولی می‌توانید بدهید؟ برای طرف مقابل مهم است بشنود که این کار ادامه نخواهد داشت و او می‌تواند به شما اعتماد کند تا رفتارتان را در آینده بهبود بخشید.»
7. با صمیمیت ارتباط برقرار کنید
شومان می‌گوید: «چیزهای زیادی هست که می‌تواند کمک کند تا عذر خواهی‌تان از ته دل بیان شود: اول اینکه معذرت خواهی باید با شدت خطا هماهنگ باشد. مثلا اگر به خاطر خیانت به همسرتان اینگونه از او عذرخواهی می‌کنید: «عشقم بابت این موضوع متاسفم»، هیچ هماهنگیی وجود ندارد. اما اگر 10 دقیقه دیرتر به قرار شام رسیدید، این جمله ممکن است کافی باشد».
«همچنین باید خود را جای طرف مقابل بگذارید و به او بگویید می‌دانید کاری که انجام دادید و پیامدهای آن برای او آسیب‌رسان بوده است. ابتدا خوب به آنان گوش دهید و سپس نظر خودشان را بپرسید. این به شما امکان می‌دهد تجربه درونی‌شان را درک کنید و بنابراین یک عذرخواهی معتبر و متمرکز بر قربانی ارایه دهید.
8. انتظار بخشش نداشته باشید
یادگیری روش درست عذرخواهی و انجام معذرت‌خواهی یک نقطه شروع است. مخصوصا در مورد خطاهای شدید، فرد آسیب‌دیده اغلب به زمان و فضا برای بهبودی نیاز دارد. بسیار مهم است که او را تحت فشار نگذارید. شاید وسوسه‌انگیز باشد که بگویید: «مشکل چیه؟ من که عذرخواهی کردم. تا کی می‌خوای این موضوع رو با خودت نگه داری؟»
درعوض، شومان پیشنهاد می‌کند از این در وارد شوید: «می‌دونم این همه چیز رو درست نمی‌کنه. من می‌خوام هر کاری که برای حل این موضوع نیاز داری رو انجام بدم. امیدوارم حتی اگه حاضر نیستی منو ببخشی، کمکم کنی با هم به نقطه‌ای برسیم که بتونیم از این موضوع بگذریم.»
منبع:
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
