وحشت شبانه کودکان ممکن است برای مراقبین بسیار هراس‌انگیز باشد. در اولین تجربه وحشت شبانه فرزندتان، طبیعی است که کمی نگران یا گیج شوید. در این مقاله می‌خوانید در مورد گریه‌های شبانه کودکان چه چیزی طبیعی و چه چیزی غیر طبیعی است.
وحشت شبانه چیست؟
مطمین باشید که کمی گریه کردن بین چرخه‌های خواب کودکان رایج است. گاهی می‌تواند به دلیل خستگی بیش از حد یا ناراحتی مرتبط با دندان‌درآوردن باشد و گاهی به این علت رخ می‌دهد که نوزاد هنوز خوابیدن مستقل را یاد نگرفته است.
اما نوعی از بیداری شبانه وجود دارد که معمولا با فریاد یا جیغ خیلی بلندی شروع می‌شود. این باعث می‌شود حتی باتجربه‌ترین مراقبان از خواب عمیق بیدار شوند، ضربان قلب‌شان بالا رود و صبح روز بعد همچنان در حالت شوک باشند. این به وحشت شبانه در نوزادان و کودکان نوپا اشاره دارد.
خوشبختانه، وحشت شبانه کودکان برای شما خیلی ترسناک‌تر است تا خود کودک. این مقاله را تا انتها بخوانید.
بیشتر بخوانید: تاثیر کمبود خواب بر عملکرد مغز کودک و نوجوان
وحشت شبانه کودکان چگونه است؟
برخی افراد از اصطلاحات «کابوس» و «وحشت شبانه» به جای هم استفاده می‌کنند. اما مهم است بدانید که این دو یکسان نیستند.
وحشت شبانه شامل اپیزودهایی از جیغ زدن است که اغلب با دست و پا زدن همراه می‌شود. ممکن است کودک طی این رویداد همچنان در خواب باشد. در طول وحشت شبانه کودکان ، کودک همچنین ترس شدیدی را تجربه می‌کند و ممکن است خوابگردی کند. اما به احتمال زیاد صبح روز بعد این اتفاق را به یاد نمی‌آورد.
وحشت شبانه زمانی اتفاق می‌افتد که نوزادان و کودکان نوپا در خواب عمیق (غیر REM تا REM بسیار سبک) هستند و معمولا در عرض ۳ تا ۴ ساعت پس از خوابیدن رخ می‌دهد. وحشت شبانه به ندرت در طول چرت زدن اتفاق می‌افتد. و معمولا به دلیل تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی (CNS) در هنگام خواب ایجاد می‌شود.
هر قسمت از کابوس شبانه معمولا ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد، اما می‌تواند تا چند ثانیه یا ۴۵ دقیقه هم ادامه یابد. طبق یک مطالعه وحشت شبانه تقریبا ۴۰ درصد کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تفاوت کابوس‌های شبانه و کابوس‌های معمولی در کودکان نوپا
اگرچه وحشت شبانه و کابوس‌های معمولی ممکن است برخی علایم مشابه را داشته باشند، اما وحشت شبانه صرفا کابوس‌های «شدیدتر» نیستند. در واقع، وحشت شبانه و کابوس‌های معمولی دو وضعیت کاملا متفاوت‌اند. کابوس‌های معمولی معمولا در خواب REM اتفاق می‌افتد، در حالی که کابوس‌های شبانه در خواب غیر REM رخ می‌دهند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین علایم کابوس‌های معمولی و وحشت شبانه در کودکان نوپا آورده شده است:
در طول یک وحشت شبانه، کودک شما ممکن است:
- روی تخت بنشیند و هراسان به نظر برسد
- بلند فریاد بزند یا جیغ بکشد
- از تخت بیرون بیاید و شروع به خوابگردی کند
- زیر لب حرف بزند
- وقتی با او حرف می‌زنید، واکنشی ندهد
- تسکین‌ناپذیر باشد
- بیدار کردن او سخت باشد
- با چشمان گشاده به جایی خیره شود اما تماس چشمی برقرار نکند
- پرخاشگری کند
- لگد یا دست‌وپا بزند
- به شدت عرق کند
- نفس‌های سنگین بکشد
- ضربان قلب بالا داشته باشد
- پوستش سرخ به نظر برسد
- مردمک چشمانش منبسط شود
- در صورت بیدار شدن، گیج شود
- صبح روز بعد هیچ یا کمترین خاطره‌ای از این اتفاق نداشته باشد
به دنبال یک کابوس، کودک شما احتمالا:
- به طور کامل بیدار می‌شود
- با گریه حضور شما را می‌خواهد
- متوجه حضور شما می‌شود
- می‌توانید او را آرام کنید
- در عرض چند دقیقه تسکین می‌پذیرد
- محتوای خواب را به یاد دارد یا برایتان تعریف می‌کند
کابوس‌ها می‌توانند به مرحله رشد کودک، اضطراب، استرس یا نداشتن خواب کافی مرتبط باشند. تقریبا هر کودکی گهگاه رویای ناراحت‌کننده یا ترسناکی را تجربه می‌کند.
چگونه به کودکان در برابر کابوس کمک کنیم
با کابوس‌ها متفاوت از وحشت شبانه برخورد می‌شود. اگر کودک نوپای شما با کابوس‌های مکرر روبرو می‌شود، این کارها را انجام دهید:
- برنامه منظمی برای بیداری صبحگاهی و زمان خواب تعیین کنید
- از یک برنامه خواب مداوم استفاده کنید که به کودک شما کمک می‌کند قبل از خواب آرام شود
- به کودک خود یک حیوان عروسکی یا پتوی نرم برای خوابیدن بدهید
- آنها را در معرض فیلم‌ها، نمایش‌های تلویزیونی و داستان‌های ترسناک نگذارید
- در مورد ترس‌های فرزندتان با او صحبت کنید
- در مورد کابوس‌ها با فرزندتان بحث کنید و به او کمک کنید تا بفهمد کابوس‌ها واقعی نیستند و بی‌خطر اند
وحشت شبانه کودکان از چه سنی شروع می‌شود؟
وحشت شبانه در کودکان پیش دبستانی در حدود 3 تا 4 سالگی شایع است. اما کودکان نوپای 18 ماهه تا 2 ساله و کودکان 7 یا 8 ساله نیز می‌توانند آن را تجربه کنند.
وحشت شبانه در یک نگاه
- 1 سالگی – غیر رایج
- 18 ماهه – بسیار نادر
- 2 سالگی – نادر
- 3 سالگی – رایج
- وحشت شبانه 4 سالگی – بسیار رایج
این وضعیت چه زمانی از بین می‌رود؟
وحشت شبانه در کودکان بزرگ‌تر بسیار کمتر دیده می‌شود و معمولا تا زمان رسیدن کودک به بلوغ، خود به خود برطرف می‌شود.
علل وحشت شبانه چیست؟
عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد وحشت شبانه کودکان نقش داشته باشند، مانند:
- کم خوابی
- خستگی بیش از حد مزمن
- اضطراب یا استرس
- اختلال در برنامه خواب، مانند زمان مسافرت
- خوابیدن در محیط جدید
- وقفه‌های مکرر در خواب
- تب یا بیماری
- کافیین
- آپنه‌آ خواب
درمان وحشت شبانه در نوزادان و کودکان نوپا
متاسفانه، هیچ درمان دقیقی برای منحصرا این وضعیت نیست. با این حال، راه‌های زیادی برای کمک به کاهش وحشت شبانه کودکان نوپا وجود دارد.
برای کاهش وحشت شبانه، موارد زیر می‌تواند مفید باشد:
- به حوزه‌های استرس‌زا در زندگی فرزندتان بپردازید. موقعیت‌های جدید زندگی، تغییرات مهدکودک، سوگ حیوانات خانگی، نوزاد جدید و غیره را در نظر بگیرید.
- حداقل یک ساعت قبل از خواب از تماشای صفحات نمایش خودداری کنید.
- یک برنامه منظم و آرامش‌بخش قبل از خواب اجرا کنید. این ممکن است شامل حمام، لباس خواب و زمان قصه‌خوانی باشد (البته به شرط ترسناک نبودن داستان!)
- مطمین شوید که فرزندتان به اندازه کافی می‌خوابد.
- از خسته کردن بیش از حد کودک خودداری کنید. چرت زدن در طول روز می‌تواند به کودکان نوپا کمک کند تا از خستگی بیش از حد در هنگام خواب جلوگیری کنند.
- زمان خواب مناسب سن خود داشته باشید.
- به دنبال الگوها باشید. آیا غذاها یا فعالیت‌های خاصی وجود دارند که به نظر می‌رسد اغلب قبل از وقوع وحشت شبانه اتفاق می افتد؟
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما در محیط خواب خود احساس امنیت می‌کند. این ممکن است به ویژه در صورتی که آنها اخیرا به تخت مستقل منتقل شده باشند، مرتبط باشد.
آیا فرزند من نیاز به مراجعه به پزشک یا متخصص دارد؟
اگرچه وحشت شبانه کودکان برای ما به عنوان مراقب بسیار ترسناک است، اما معمولا آسیب‌رسان نیست. رعایت نکات پیشگیری در بالا می‌تواند به کاهش وقوع وحشت شبانه کمک کند. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، با پزشک اطفال فرزند خود یا یک متخصص صحبت کنید:
- کودک شما در حالی که وحشت شبانه را تجربه می‌کند تکان می‌خورد، آب دهان می‌ریزد یا منقبض می‌شود
- به طور منظم وحشت شبانه را تجربه می‌کند (مثلا دو بار یا بیشتر در هفته)
- وحشت شبانه فرزند شما بیش از 30 دقیقه طول می‌کشد
- نگران امنیت کودکتان در حین وحشت شبانه هستید
- احساس می‌کنید استرس خانوادگی ممکن است عاملی اثرگذار باشد
- فرزند شما ترس یا اضطراب خود را در طول روز ابراز می‌کند
در طول یک اپیزود وحشت شبانه چه باید کرد؟
-
صبورانه منتظر اتمام آن باشید
اگرچه ممکن است هراسان شده باشید، اما بهتر است سعی نکنید کودک خود را در حین وحشت شبانه بیدار کنید.
-
در کنار فرزندتان بمانید
توصیه نمی‌شود که فرزندتان را از نظر فیزیکی مهار کنید یا سعی کنید با در آغوش گرفتن او را دلداری دهید. بلکه باید تا زمانی که این وضعیت از بین برود، در کنارش بمانید.
-
آرام صحبت کنید
وقتی فرزند شما دچار وحشت شبانه کودکان است، می‌توانید به آرامی صحبت کنید. اما اگر زمزمه کند یا پاسخی ندهد، تعجب نکنید.
-
از ایمنی کودک خود اطمینان حاصل کنید
اگر کودک شما در خواب راه می‌رود، با قرار دادن خود در بین فرزندتان و اشیای خطرناک، او را از اشیایی که ممکن است به آنها برخورد کند، دور کنید. اگر خود را به تخت می‌کوبد، بالش‌ها یا پتوها را بین او و نرده‌های تخت قرار دهید تا زمانی که آرام شوند.
سخن پایانی
توجه داشته باشید که محتوای این سایت فقط برای ارایه اطلاعات است و نباید جایگزین توصیه‌های پزشکی شود. اگر سوال یا نگرانیی دارید، باید با یک پزشک متخصص تماس بگیرید.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
