اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی مزمن است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطح انرژی و رفتار فرد می‌شود. دوره‌های مانیک و هیپومانیک از مشخصه‌های اصلی این بیماری هستند. بیشتر افراد مبتلا به بیماری دوقطبی دوره‌های افسردگی را نیز تجربه میکنند. در این مقاله می‌خوانیم اختلال دوقطبی چیست، چه انواع و علایمی دارد، زندگی با شخص دارای این اختلال چگونه است و روش‌های درمان آن شامل مشاوره روانشناسی آنلاین کدامند.
| عنوان | خلاصه |
| تعریف اختلال دوقطبی | اختلال خلقی مزمن با نوسانات شدید خلق، انرژی و رفتار؛ شامل دوره‌های مانیا/هیپومانیا و افسردگی |
| انواع | نوع 1 (حداقل یک دوره مانیا)، نوع 2 (هیپومانیا + افسردگی)، سیکلوتایمیا، نوع نامشخص |
| علایم مانیا | شادی زیاد، پرحرفی، انرژی بالا، افکار سریع، رفتارهای پرخطر |
| علایم افسردگی | غم، خستگی، بی‌ارزشی، اختلال خواب، بی‌علاقگی، افکار خودکشی |
| هیپومانیا | نسخه‌ی خفیف‌تر مانیا که کارکرد فرد را مختل نمی‌کند |
| علایم جسمی | اختلال خواب و اشتها، خستگی، تپش قلب، بی‌قراری، نوسانات وزن |
| درمان | دارو (تثبیت‌کننده خلق، ضدروان‌پریشی، ضدافسردگی)، روان‌درمانی، آموزش، بستری در موارد شدید |
| طول عمر | بهطور میانگین ۹ سال کمتر از افراد عادی، با درمان قابل بهبود است |
| علل | ژنتیک، تفاوت مغزی، عوامل محیطی مانند استرس یا تروما |
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی چیست؟ اختلال دوقطبی (که پیش‌تر با نام بیماری شیدایی-افسردگی یا افسردگی شیداگونه شناخته می‌شد) یک اختلال خُلقی تمام عمری است. این وضعیت سبب تغییرات شدیدی در خُلق، انرژی و رفتار می‌شود که می‌تواند ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد و در توانایی شما در انجام امور روزمره تداخل ایجاد کند.
انواعی از اختلال دو قطبی وجود دارد که شامل تجربه نوسانات چشمگیری در خُلق می‌شود؛ این نوسانات با دوره‌های افسردگی و مانیا/هیپومانیا شناخته می‌شوند. با این حال، افراد دچار بیماری دوقطبی، همیشه در حالت مانیا/هیپومانیا یا افسردگی نیستند. آنها دوره‌هایی از خُلق عادی به نام یوتیمیا (ثبات خُلق) را نیز تجربه میکنند.
دوره‌های مانیا
یک ویژگی کلیدی اختلال دوقطبی نوع 1، دوره‌های مانیا یا شیدایی است. برای برآورده ساختن ملاک اختلال نوع 1، باید دست کم یک دوره مانیا را با یا بدون دوره افسردگی به مدت دست‌کم یک هفته در زندگی خود تجربه کرده باشید.
مانیا وضعیتی است که در آن یک دوره از خُلق به شکل غیرعادی بالا یا تحریک‌پذیر در فرد ظاهر می‌شود. به همراه آن، تغییرات شدیدی در هیجانات، افکار، انرژی، پُر حرفی و سطح فعالیت دیده می‌شود. این سطح انرژی بسیار بالای فعالیت روانی و جسمی، تغییری در خود معمولی است که دیگران آشکارا متوجه آن می‌شوند.
افرادی که در حالت شیدایی هستند ممکن است به فعالیت‌هایی دست بزنند که سبب آسیب جسمی، اجتماعی یا مالی می‌شود؛ از جمله خرج کردن ناگهانی یا قمار کردن مقدار زیادی پول یا رانندگی بی‌پروا. آنها همچنین گهگاه علایم روانپریشی مانند هذیان و توهم نشان می‌دهند. این نشانه‌ها می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در تمییز اختلال دوقطبی از سایر اختلالات همچون اسکیزوفرنی یا اسکیزوافکتیو شود.
افراد دارای انواع مشخصی از اختلالات دوقطبی مانند بیماری دوقطبی نوع 2، هیپومانیا را تجربه میکنند. هیپومانیا سطحی خفیف‌تر از مانیا است که به اندازه دوره های مانیا طول نمی‌کشد و به آن اندازه کارکرد روزانه را مختل نمی‌کند.
دوره‌های افسردگی
دوره‌های افسردگی در اختلال دوقطبی چیست؟ در طی دوره افسردگی، خُلق پایین یا افسرده را تجربه می‌کنید یا ممکن است علاقه خود را به بیشتر فعالیت‌ها از دست بدهید. سایر علایم افسردگی که ممکن است تجربه شود عبارت است از:
- خستگی
- تغییر در اشتها
- احساس بی ارزشی و ناامیدی
برای ارزیابی رایگان با مرکز مشاوره روانشناسی سها تماس بگیرید: 09198791784
انواع اختلال دوقطبی کدام است؟
اختلال دوقطبی 4 نوع دارد که در ادامه آنها را معرفی خواهیم کرد:
- اختلال دوقطبی نوع 1
مبتلایان به اختلال دوقطبی نوع 1، تعداد یک یا بیشتر از دوره‌های مانیا را تجربه میکنند. بیشتر مبتلایان، دوره‌هایی از مانیا یا شیدایی و افسردگی را از سر می‌گذرانند، اما داشتن دوره افسردگی برای تشخیص الزامی نیست. دوره‌های افسردگی، معمولا دست کم دو هفته به طول می‌انجامند. برای تشخیص بیماری دوقطبی نوع 1، دوره‌های مانیا باید دست کم به مدت 7 روز طول بکشند یا آنقدر شدید باشند که نیاز به بستری باشد. افراد دچار اختلال دوقطبی حالات مخلوطی را نیز تجربه میکنند (دوره هایی از علایم همزمان افسردگی و مانیا).
- اختلال دوقطبی نوع 2
افراد دچار اختلال دوقطبی نوع 2، دوره‌های افسردگی را به همراه دوره‌های هیپومانیا تجربه میکنند. اما هرگز یک دوره کامل مانیا که مشخصه‌ی دوقطبی نوع 1 است، ندارند. با اینکه هیپومانیا کمتر از مانیا دردسرساز است، دوقطبی نوع 2 اغلب نسبت به نوع 1 توان‌فرساتر است. دلیل این موضوع، افسردگی مزمنی است که در دوقطبی نوع 2 رایج است.
دوقطبی نوع 2 اغلب نسبت به نوع 1 توان‌فرساتر است
- اختلال سیکلوتایمیا (خُلق ادواری)
افراد دچار این اختلال حالت خُلقی ناپایدار مزمنی دارند. آنها هیپومانیا و افسردگی خفیف را به مدت دست کم دو سال تجربه میکنند. مبتلایان به سیکلوتایمیا ممکن است دوره‌های خفیفی از ثبات خُلق (یوتیمیا) داشته باشند، اما این دوره‌ها کمتر از 8 هفته (دو ماه) طول می‌کشند.
- سایر اختلالات دوقطبی مشخص و نامشخص و مرتبط
اگر شخصی معیارهای تشخیصی اختلال دوقطبی نوع 1، 2 و سیکلوتایمیا را برآورده نسازد، اما همچنان دوره‌هایی از بالارفتن غیرعادی و چشمگیر خُلق را تجربه کنند، در دسته‌ی سایر اختلالات دوقطبی مشخص و نامشخص و مرتبط قرار می‌گیرد.
علایم اختلال دوقطبی
علایم اختلال دوقطبی نشان می‌دهد که بیماری دوقطبی با نوسانات شدید در خُلق همراه است. این وضعیت با طیفی از خُلق بالا (مانیا) و پایین (افسردگی) مشخص می‌شود. دوره‌های مانیا و افسردگی اغلب چندین روز یا بیشتر طول می‌کشد. در ادامه علایم را به دقت بررسی می‌کنیم:
افسردگی
در طول یک دوره افسردگی، علایم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس غم، ناامیدی یا خُلق تحریک‌پذیر در بیشتر زمان‌ها
- از دست دادن انرژی
- دشواری در تمرکز و یادآوری چیزها
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزانه
- احساس خلا یا بی‌ارزشی
- احساس گناه یا سرخوردگی
- حس بدبینی نسبت به همه چیز
- تردید نسبت به خود
- تجربه هذیان، توهم و افکار بهم ریخته یا غیر منطقی
- از دست دادن اشتها
- دشواری در خواب
- بیدارشدن زودهنگام
- افکار خودکشی
مانیا یا شیدایی
علایم فاز مانیا در اختلال دوقطبی چیست:
- احساس شادی فراوان، خُلق بالا یا لذت زیاد
- حرف زدن خیلی سریع
- احساس سرشار بودن از انرژی
- احساس مهم بودن خود
- احساس آکندگی از ایده‌های جدید و داشتن برنامه‌های مهم
- به سادگی دچار حواس‌پرتی شدن
- به سادگی بی‌قرار یا مضطرب شدن
- تجربه هذیان، توهم و افکار غیرمنطقی یا بهم‌ریخته
- عدم احساس خواب‌آلودگی (احساس بی‌نیازی به خواب)
- انجام کارهایی که پیامد مخرب دارند؛ مانند خرج کردن بخش زیادی از پول خود برای وسایل گران‌قیمت و گاه خارج از قدرت خرید
- تصمیم‌گیری یا گفتن چیزهایی که با منش فرد ناهماهنگ هستند یا دیگران آنها را آسیب‌رسان و خطرناک می‌بینند
- نوسانات خلقی ناگهانی و شدید مانند تغییر از خوشحالی به سمت خشمگین و متخاصم بودن
- افزایش تکانشگری و قضاوت شتابزده، مانند خارج شدن از شغل
- رفتار پر خطر و بی‌قرار مانند سومصرف مواد و الکل و داشتن رابطه جنسی ناایمن و محافظت‌نشده
انجام کارهایی که پیامد مخرب دارند مانند خرج کردن بخش زیادی از درآمد برای وسایل گران‌قیمت و غیرضروری، از علایم فاز مانیک است.
هیپومانیا
برخی افراد دچار اختلال دوقطبی، علایم خفیف‌تری را شبیه به علایم مانیا تجربه میکنند. این وضعیت، هیپومانیا نام دارد. در هیپومانیا، ممکن است احساس خوبی داشته باشید و متوجه شوید که قادر به انجام خیلی کارها هستید. افراد دچار هیپومانیا اغلب میتوانند کارکرد بهینه خود را در موقعیت‌های اجتماعی یا کاری حفظ کنند.
ممکن است در دوره هیپومانیک احساس نکنید که مشکلی وجود دارد. اما احتمالا خانواده و دوستان‌تان متوجه نوسانات خُلقی و تغییر در سطح فعالیت‌تان بشوند و فکر کنند مثل حالت عادی‌تان نیستید. پس از هیپومانیا، احتمالا افسردگی شدیدی را تجربه خواهید کرد.
در هیپومانیا، ممکن است احساس خوبی داشته باشید و متوجه شوید که قادر به انجام خیلی کارها هستید.
دوره مختلط
علایم دوره مختلط شامل نشانگان مانیا و افسردگی با هم است. در طول یک دوره مختلط، احساسات و افکاری منفی خواهید داشت که از افسردگی ناشی می‌شوند. در کنار آن، احساس اضطراب، بی‌قراری و انرژی بالا نیز دارید.
علائم جسمی در بیماران دوقطبی چیست؟
علائم جسمی در بیماران دوقطبی علایمی هستند که برای دیگران قابل مشاهده‌تر اند. به طور کلی علائم جسمی در بیماران دوقطبی و برخی نشانگان رفتاری یا روانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
اختلال در اشتها
-
افزایش میل جنسی
-
انرژی بیش از حد
-
خستگی
-
تپش قلب
-
افکار شتابزده که یکی از علایم اختلال فکر است
-
صحبت کردن با سرعت پایین
-
درد مفاصل
-
کاهش انرژی
-
سردرد
-
نوسانات وزن
-
رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی (ناپایدار)
-
فشار خون بالا
-
گفتار سریع
-
بی‌قراری
علائم جسمی در بیماران دوقطبی می‌تواند شامل اختلالات خواب و اشتها باشد.
الگوهای افسردگی و مانیا
اگر دچار اختلال دوقطبی هستید، ممکن است دوره‌هایی از افسردگی را منظم‌تر از دوره‌های مانیا یا برعکس تجربه کنید. بین دوره‌های افسردگی و مانیا، ممکن است گاهی دوره‌هایی از خُلق عادی نیز داشته باشید.
الگوی این تظاهرات همیشه یکسان نیست. برخی افراد ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- نوسانات خُلقی سریع: در اینجا فرد دارای اختلال دوقطبی مکررا و به سرعت از فاز خُلق بالا به پایین نوسان می‌کند.
- حالت مختلط: در اینجا فرد مبتلا، علایم افسردگی و مانیا را با هم تجربه می‌کند. برای مثال، فعالیت بیش از حد با خُلق افسرده.
اگر نوسانات خلقی شما برای مدت طولانی ادامه یابد، اما به اندازه کافی شدید نباشد که به عنوان بیماری دوقطبی طبقه‌بندی شود، ممکن است نوع خفیفی از اختلال دوقطبی به نام سیکلوتیمیا تشخیص داده شود.
از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟
خیلی‌ها می‌پرسند: از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟ توصیه اول این است که علایم ذکر شده در این مقاله را بخوانید و صادقانه بررسی کنید کدام یک از آنها مدتی است که در شما وجود دارند. با این حال برای دریافت پاسخ قطعی به سوال از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم ، همیشه مشورت با تراپیست متخصص از طریق مشاوره حضوری یا مشاوره تلفنی بهترین کار است. برای تشخیص اختلال دوقطبی، روانشناس یا روانپزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، درباره علایم‌تان سوال می‌پرسد و آزمایش خون توصیه می‌کند تا مشخص شود مشکل دیگری مانند کم‌کاری تیرویید باعث بروز علایم نشده باشد. اگر متخصص علت جسمی خاصی برای نشانه‌ها پیدا نکند، ارزیابی روان‌شناختی کامل انجام می‌دهد. در نتیجه او می‌تواند در نهایت به شما بگوید که به این اختلال مبتلا هستید یا خیر.
از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟ توصیه اول این است که علایم ذکر شده را در این مقاله بخوانید و صادقانه بررسی کنید کدام یک از آنها مدتی است که در شما وجود دارند. گام مهم‌تر کمک گرفتن از متخصص سلامت روان است.
اختلال دوقطبی و ازدواج
اختلال دوقطبی می‌تواند بر روابط عاشقانه یا ازدواج تاثیر چشمگیری بگذارد. نوسانات خلقی شدید، از شیدایی تا افسردگی، ممکن است باعث ایجاد تنش، سوتفاهم یا فاصله عاطفی در زندگی مشترک شود. با این حال، آموزش، درمان مناسب و حمایت همسر می‌تواند رابطه‌ای پایدار و سالم را ممکن کند. آگاهی هر دو طرف از ماهیت بیماری، دریافت مشاوره خانواده منظم و آگاهی از نحوه برخورد با اختلال دوقطبی کلید مدیریت چالش‌های اختلال دوقطبی و ازدواج است.
تفاوت بین اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی چیست؟
با اینکه اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی علایم مشابهی دارند و اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند، اما دو عارضه مجزا هستند.
اختلال شخصیت مرزی شامل الگویی دیرپا از نوسانات ناگهانی و لحظه به لحظه در خُلق، رفتار و خودپنداره است. این نوسانات اغلب توسط تعارضاتی در تعامل با دیگران برانگیخته می‌شوند. رفتارهای خود جرحی غیر از خودکشی نیز در اختلال شخصیت مرزی رایج هستند اما در اختلال دوقطبی دیده نمی‌شوند.
تفاوت بین بیماری دوقطبی با شخصیت مرزی وجود دارد زیرا دوقطبی شامل دوره‌های متمایز و طولانی‌تر مانیا، هیپومانیا و افسردگی است. چندین موضوع می‌تواند باعث ایجاد دوره‌های شیدایی یا افسردگی شود؛ از جمله تغییرات خواب، استرس، داروها و مصرف مواد.
اختلال شخصیت مرزی با نوسانات سریع و واکنشی در خلق و رفتار همراه است، در حالی که اختلال دوقطبی شامل دوره‌های بلندمدت و قابل‌تشخیص از شیدایی یا افسردگی است.
اختلال دوقطبی بر چه کسانی اثر می‌گذارد؟
اختلال دوقطبی می‌تواند هرکسی را متاثر کند. میانگین سن شروع، 25 سال است اما در موارد نادر ممکن است این اختلال در کودکی یا بعد از 40 یا 50 سالگی آغاز شود.
بیشتر بخوانید: اختلالات روانی چیست؟
با این که شیوع آن در مردان و زنان تقریبا برابر است اما در هر جنس، نمود متفاوتی دارد. زنان دچار این وضعیت ممکن است سریع‌تر از خُلقی به خُلق دیگر نوسان کنند. افراد دچار اختلال دوقطبی، تعداد 4 یا بیشتر دوره مانیا یا افسردگی را در یک سال از سر می‌گذرانند، که این نوسانات سریع نامیده می‌شود. تفاوت سطح هورمون‌ها و هورمون تیرویید در کنار داروهای ضد افسردگی که با احتمال بیشتری برای زنان تجویز می‌شوند، ممکن است در نوسانات سریع بیشتر خُلق در این جمعیت سهیم باشد. زنان دچار اختلال دوقطبی همچنین ممکن است بیش از مردان دوره‌های افسردگی را تجربه کنند.
زنان دچار اختلال دوقطبی همچنین ممکن است بیش از مردان دوره‌های افسردگی را تجربه کنند.
شیوع اختلال دوقطبی چقدر است؟
اختلال دوقطبی تقریبا 5.7 میلیون بزرگسال امریکایی یا حدود 2.6% از جمعیت ایالات متحده را درگیر می‌کند.
علل اختلال دوقطبی چیست؟
دانشمندان هنوز علت دقیق اختلال دوقطبی را نمی‌دانند. اما معتقدند یک عنصر قوی ژنتیکی (ارثی) وجود دارد. بیماری دوقطبی یکی از موروثی‌ترین اختلالات روانپزشکی است. بیش از دو سوم مبتلایان به این وضعیت، دست کم یک خویشاوند زیستی نزدیک دچار این وضعیت دارند.
با این حال، صرفا به این دلیل که یکی از بستگان نزدیک شما به اختلال دو قطبی دچار است، الزاما به این عارضه مبتلا نخواهید شد. سایر عواملی که به نظر دانشمندان در این زمینه نقش دارند عبارت اند از:
- تغییرات در مغز: پژوهشگران، تفاوت‌های ظریفی را در اندازه متوسط یا فعالیت برخی ساختارهای مغز در مبتلایان به اختلال دوقطبی شناسایی کرده اند. با این حال، اسکن‌های مغزی نمی‌تواند این عارضه را تشخیص دهد.
- عوامل محیطی مانند تروما و استرس: یک رویداد استرس‌آمیز مانند مرگ یک عزیز، یک بیماری جدی، طلاق یا مشکلات مالی می‌تواند دوره های مانیا یا افسردگی را برانگیزد. به این دلیل، استرس و تروما ممکن است نقش مهمی در رشد این اختلال داشته باشند.
یک رویداد استرس‌آمیز مانند مرگ یک عزیز، یک بیماری جدی، طلاق یا مشکلات مالی می‌تواند دوره های مانیا یا افسردگی را برانگیزد.
اختلال دوقطبی چطور تشخیص داده می‌شود؟
در این بخش از مقاله اختلال دوقطبی چیست، می‌خوانیم که تشخیص این اختلال چگونه است. برای تشخیص آن، ارایه دهنده‌ی خدمات بهداشتی ممکن است از ابزارهای زیادی استفاده کند، از جمله:
- آزمایش جسمی
- کسب پیشینه پزشکی کامل که شامل علایم، پیشینه تمام عمری، تجارب و تاریخچه خانوادگی شماست
- آزمایش‌های پزشکی (مانند آزمایش خون) تا احتمال بیماری‌های جسمی دخیل (مانند تیرویید پرکار) کنار برود
- ارجاع شما به روانشناس یا روانپزشک
برای تشخیص اختلال دوقطبی، باید دست‌کم یک دوره مانیا یا هیپومانیا را تجربه کرده باشید. برای تعیین نوع بیماری دوقطبی شما، متخصص سلامت روان الگوی علایم و میزان تاثیر آنها را بر زندگی شما (در طول شدیدترین دوره های خُلقی) ارزیابی خواهد کرد.
افراد دچار اختلال دوقطبی بیشتر احتمال دارد که عارضه‌های زیر را تجربه کنند:
- اضطراب
- اختلال نقص توجه / بیش فعالی
- اختلال استرس پس از تروما
- اختلال سو مصرف مواد / تشخیص دوگانه
افزون بر این اختلالات همبود، در طی مانیا اختلال حافظه پیش می‌آید و افراد قادر به یادآوری تجارب خود نیستند. همه این‌ها، تشخیص صحیح اختلال دوقطبی را برای متخصص سلامت روان دشوار می‌سازد.
بیشتر بخوانید: 9 نکته که در برخورد با فرد دارای اختلال دو قطبی نباید بیان کرد
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی که یک دوره شیدایی شدید همراه با توهم را تجربه میکنند، ممکن است به اشتباه به اسکیزوفرنی تشخیص داده شوند. اختلال دوقطبی همچنین می‌تواند با اختلال شخصیت مرزی (BPD) اشتباه گرفته شود.
به همین دلیل، هنگام صحبت با ارایه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی، مهم است در توضیح همه علایم و تجربیات خود صادق و دقیق باشید. همچنین خوب است یکی از عزیزان‌تان را که احتمالا بتواند جزییات بیشتری در مورد سابقه سلامت روان شما ارایه دهد، همراه ببرید.
اختلال دوقطبی چطور درمان می‌شود؟
درمان می‌تواند حتی در شدیدترین موارد اختلال دوقطبی کمک کننده باشد. یک برنامه درمانی موثر معمولا شامل ترکیبی از درمان‌های زیر است:
- روان درمانی (گفتگو درمانی)
- دارو درمانی
- راهبردهای مدیریت خود مانند آموزش و شناسایی زودهنگام علایم یک دوره یا برانگیزان‌های احتمالی یک دوره
- عادات سبک زندگی سالم، مانند ورزش، یوگا و مراقبه. این راهبردها مفیدند اما جایگزین درمان نمی‌شوند
- سایر درمان‌ها مانند درمان با شوک الکتریکی در مواردی که پاسخدهی به دارو ضعیف است یا نیاز به کنترل سریع علایم وجود دارد، مفید است
اگر علاوه بر بیماری دوقطبی، به سایر بیماری‌های سلامت روان مانند اضطراب یا ADHD نیز دچار باشید، درمان این وضعیت‌ها می‌تواند دشوارتر شود. برای مثال، داروهای ضد افسردگی که برای درمان اختلال وسواسی-جبری (OCD) و محرک‌هایی که برای درمان ADHD تجویز می‌شوند، ممکن است نشانه‌های اختلال دوقطبی را بدتر کنند و حتی احتمال دارد یک دوره شیدایی را ایجاد کنند.
با این حال، پایبندی به درمان در تمام مراحل اهمیت دارد.
انواع روان‌درمانی‌های به کار رفته در درمان اختلال دوقطبی چیست؟
انواع مختلف روان درمانی که در این زمینه کاربرد دارد، عبارت است از:
- آموزش روانی: آموزش روانی روشی است که متخصصان سلامت روان درباره عارضه سلامت روان شما به‌تان آموزش می‌دهند. از آنجا که اختلال دوقطبی یک عارضه پیچیده است، یادگیری درباره این وضعیت و عوامل تشدید کننده اختلال دوقطبی بر زندگی‌تان می‌تواند در مدیریت و مقابله بهتر، به شما و عزیزان‌تان کمک کند.
- ریتم‌درمانی بین فردی و اجتماعی: این نوع درمان برای کمک به بهبود خُلق شما با درک و کار بر روی ریتم زیستی و اجتماعی‌تان عمل می‌کند. تاکید این روش بر فنونی برای بهبود پایبندی به دارو (مصرف منظم دارو)، مدیریت رویدادهای استرس‌زای زندگی و کاهش اختلال در ریتم‌های اجتماعی (تفاوت‌های روزمره در رفتارهای معمولی) است. این شیوه، مهارت هایی را به شما می‌آموزد که به‌تان امکان می‌دهد از خود در برابر بروز دوره‌های شیدایی یا افسردگی آتی محافظت کنید.
- درمان خانواده محور: مشاوره خانواده برای بزرگسالان و کودکان مبتلا به بیماری دوقطبی و مراقبان آنها است. در طول این درمان، خانواده یا دوستان نزدیک شما در جلسات درمانی پیرامون اختلال دوقطبی، آموزش بهبود ارتباطات و آموزش مهارت‌های حل مسیله شما را همراهی میکنند.
- درمان شناختی رفتاری: این نوعی درمان ساختاریافته و هدف‌گرا است. درمانگر یا روانشناس به شما کمک می‌کند افکار و احساسات خود را از نزدیک ببینید. متوجه خواهید شد که افکارتان چگونه بر اعمال شما تاثیر می‌گذارد. از طریق CBT، می‌توانید افکار و رفتارهای منفی را بشناسید و یاد بگیرید که الگوها و عادات فکری سالم‌تری اتخاذ کنید.
- بستری در بیمارستان: این یک گزینه اورژانسی در مراقبت از اختلال دوقطبی در نظر گرفته می‌شود. زمانی که فردی یک دوره افسردگی یا شیدایی شدید را تجربه می‌کند و تهدیدی فوری برای خود یا دیگران است، استفاده از این روش ضرورت می‌یابد.
داروهای اختلال دوقطبی
داروهای مشخصی می‌تواند به مدیریت علایم اختلال دوقطبی کمک کند. ممکن است نیاز باشد پیش از پیداکردن مناسب‌ترین گزینه، با راهنمایی پزشک‌تان چندین نوع متفاوت را امتحان کنید. همچنین برای مدیریت عوارض جانبی داروهای اختلال دوقطبی کلیک کنید. این داروها احتمالا عبارتند از:
- تثبیت کننده های خُلق (شامل لیتیوم، والپروییک اسید و …)
- آرامبخش‌های نسل دوم (ضدروانپریشی‌های آتی‌پیکال نیز نامیده می‌شود)
- ضد افسردگی‌ها
طول عمر بیماران دوقطبی
طول عمر بیماران دوقطبی بستگی به برخی موارد دارد. بیشتر افرادی که با اختلال دوقطبی زندگی میکنند، دست‌کم زمانی که تحت درمان هستند، در وضعیت بحرانی نیستند. با این حال، این اختلال منجر به کاهش تقریبا 9 ساله در طول عمر بیماران دوقطبی می‌شود. از هر 5 فرد مبتلا به بیماری دوقطبی 1 نفر خودکشی می‌کند. تخمین زده می‌شود که 60% از همه مبتلایان به اختلال دوقطبی به مواد مخدر یا الکل وابسته هستند.
به همین دلیل است که جستجوی مراقبت‌های پزشکی و متعهد ماندن به درمان ضرورت دارد.
استفاده منظم و مداوم از دارو می‌تواند به کاهش دوره‌های شیدایی و افسردگی کمک کند. با دانستن چگونگی تشخیص علایم و محرک‌های این دوره‌ها، شانس بیشتری برای دریافت درمان موثر و یافتن روش‌های مقابله‌ای وجود دارد. این می‌تواند از دوره‌های طولانی بیماری، بستری طولانی‌مدت، خودکشی و کاهش طول عمر بیماران دوقطبی جلوگیری کند.
این اختلال منجر به کاهش تقریبا 9 ساله در طول عمر بیماران دوقطبی می‌شود.
سخن پایانی
اختلال دوقطبی یک بیماری تمام عمری است. اما درمان طولانی مدت و مداوم، مانند دارو درمانی و گفتاردرمانی، می‌تواند به مدیریت علایم شما کمک کند و شما را به زندگی سالم و هدفمندی برساند. مهم است که به طور منظم به تیم مراقبت‌های بهداشتی خود برای نظارت بر برنامه درمانی و نشانگان‌تان مراجعه کنید. بدانید که متخصصان و عزیزان‌تان برای حمایت از شما آماده هستند.
تجربیات خود را در زمینه‌ی داشتن اختلال دوقطبی یا زندگی با فرد مبتلا به این وضعیت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
طول عمر بیماران دوقطبی چقدر است؟
بهطور متوسط، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی به دلایل مختلف از جمله خودکشی حدود 9 سال کمتر از جمعیت عمومی عمر میکنند، البته این میزان با درمان و سبک زندگی سالم قابل بهبود است.
علائم جسمی در بیماران دوقطبی چیست؟
علائم جسمی میتوانند شامل اختلال خواب، تغییر اشتها، تپش قلب، خستگی، سردرد و تغییرات وزن باشند.
از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟
اگر نوسانات شدید خلقی، انرژی بالا یا بسیار پایین، رفتارهای تکانشی یا دوره‌های افسردگی را تجربه می‌کنید، لازم است برای تشخیص قطعی به روانپزشک مراجعه کنید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی
