تنوعات جنسیتی نه تنها بیمارگونه نیستند، بلکه سالم و طبیعی اند. متاسفانه باورهای نادرست و فراگیر در مورد اینکه تنها جنسیتهای مشروع، مرد و زن هستند، منجر به ایجاد رنج‌های زیادی برای افراد دارای تنوع جنسیتی شده است. در این مقاله به یکی از موارد تنوع جنسیتی می‌پردازیم و می‌‌خوانیم که نان باینری چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. برای دریافت مشاوره جنسی در زمینه مسائل مربوط به هویت جنسیتی می‌توانید با مرکز مشاوره روانشناسی سها در ارتباط باشید.
خلاصه مقاله «نان باینری چیست» در یک نگاه
| بخش | نکات کلیدی |
| هویت جنسی | تمایل عاطفی/رمانتیک و جنسی فرد نسبت به دیگران؛ مثلاً دگرجنس‌گرا یا همجنس‌گرا. |
| هویت جنسیتی | درک درونی فرد از جنسیت خودش؛ ممکن است زن، مرد، ترکیبی یا هیچ‌کدام باشد. |
| نان باینری Non binaryچیست | هویتی خارج از دوگانه‌ی مرد/زن؛ می‌تواند شامل ترکیب زن و مرد یا هیچ‌کدام باشد. |
| جندر باینری یا دوگانه جنسیتی | باور سنتی که فقط دو جنس زن و مرد وجود دارد و نقش‌های مشخصی برای هرکدام تعریف شده است. |
| نان باینری و ترنس | برخی نان باینری‌ها خود را ترنس می‌دانند اما همه افراد نان باینری این‌گونه نیستند. |
| هویت‌های نان باینری رایج | جندرکوییر، ای‌جندر، جندرفلویید، دو جنسیتی، چندجنسیتی، دمی‌جندر |
| تفاوت هویت و بیان جنسیتی | هویت جنسیتی = تجربه درونی | بیان جنسیتی = نحوه ارائه جنسیت خود به دیگران (لباس، رفتار و …) |
| حمایت از نان باینری‌ها | استفاده از زبان فراگیر، عدم افشای هویت، پرهیز از پرسش‌های خصوصی، احترام و باور داشتن به گفته‌ی این افراد |
| نکاتی برای درمانگران اقلیت‌های جنسیتی | پرهیز از فرض‌های پیش‌فرض جنسیتی یا دگرجنس‌گرایانه، استفاده از زبان خنثی و حمایت‌گر. |
هویت جنسی چیست؟
هویت جنسی عبارت است از نحوه‌ای که فرد خود را از نظر گرایش جنسی‌اش نسبت به دیگران تعریف می‌کند، مثلاً دگرجنس‌گرا، همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا یا غیره. مثلا اینکه فردی بداند تمایل دارد با زنان وارد رابطه رمانتیک شود یا با مردان، مربوط به هویت جنسی او است.
هویت جنسیتی چیست؟
هویت جنسیتی به معنای احساس درونی و پایدار فرد نسبت به جنسیت خود است. اینکه یک شخص خود را زن، مرد، هیچ‌کدام یا ترکیبی از هردو و … بداند، به هویت جنسیتی او مربوط می‌شود.
نان باینری چیست؟
نان باینری چیست؟ نان باینری برای توصیف افرادی به کار می‌رود که جنسیت‌شان خارج از دوگانه‌ی جنسیتی زن و مرد است. این همچنین چتری است که اصطلاحات هویت های جنسیتی دیگر مانند جندر فلویید، دو جنسیتی و چند جنسیتی را دربرمی‌گیرد. اصطلاح نان باینری یا «غیر دوگانه» برای افراد مختلف می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد. به طور کلی، برای توصیف شخصی استفاده می شود که هویت جنسی او را نمی‌توان منحصراً زن یا مرد دانست. برخی افراد نان باینری، جنسیت خود را هم مرد و هم زن تجربه می‌کنند و برخی دیگر جنسیت خود را نه مرد و نه زن می‌دانند.
جندر باینری یا دوگانه‌ی جنسیتی به چه معناست؟
برای درک بهتر نان باینری، بهتر است اول ببینیم خود اصطلاح «باینری» به چه معناست. جندرباینری به این معناست که فقط دو جنسیت وجود دارد: مرد و زن. این جنسیت ها مخالف هم در نظر گرفته می‌شوند و جامعه از هر کدام رفتارها، نقش ها، پوشش و … خاصی انتظار دارد.
در بسیاری از فرهنگ ها در سراسر جهان، بیشتر مردم با این ایده بزرگ می‌شوند که فقط دو جنس وجود دارد. با این حال، بسیاری از افراد خارج از دوگانه‌ی جنسیتی وجود دارند؛ جنسیت هایی که نه منحصراً زن اند و نه مرد.
آیا نان باینری همان ترنس است؟
نه دقیقا. ترنس جندر یا تراجنسیتی، حالتی است که در آن جنسیتی را که در بدو تولد به شما نسبت داده اند، به رسمیت نمی‌شناسید. مثلا اگر با واژن متولد شدید، در بدو تولد احتمالا به شما جنسیت «زن» را نسبت دادند. اگر بعدا متوجه شدید که جنسیت تان نمی‌تواند منحصرا زن باشد، با عنوان ترنس شناخته می‌شوید.
بیشتر بخوانید: ترنس چیست؟
نان باینری چیست؟ همه ترنس ها، نان باینری نیستند. برای مثال، فردی که در بدو تولد زن است، می‌تواند جنسیت خود را به عنوان یک مرد تجربه کند. اگر فردی جنسیت خود را منحصرا به عنوان مرد یا زن تجربه کند، ممکن است با اصطلاح ترنس شناخته شود. اما چنین فردی، نان‌باینری نیست.
یک فرد نان باینری ممکن است به طور انحصاری با جنسیتی که در بدو تولد به او اختصاص داده شده، شناسایی نشود، بلکه با یک یا چند جنسیت دیگر شناخته شود. به این ترتیب، برخی افراد استدلال می‌کنند که همه افراد نان باینری ذاتا ترنس هستند. با توجه به تعریف ترنس که در بالا ذکر شد، این استدلال منطقی است. با این حال، برخی از افراد نان باینری با تجربه ترنس همذات پنداری نمی‌کنند که این ممکن است دلایل متعددی داشته باشد.
آیا نان باینری همان جندر کوییر است؟
اصطلاح «کوییر» برای به چالش کشیدن مفاهیم نامنعطف جنسیتی معرفی شد. قرار دادن «جنسیت» در کنار کلمه «کوییر»، این ایده را می‌رساند که جندر کوییرها دارای هویت ها و اظهارات جنسیتی متعدد هستند.
اگرچه واژگان نان باینری و جند کوییر شباهت‌های زیادی دارند، اما لزوما مترادف به کار نمی‌روند.
هویت های جنسیتی نان باینری
افراد نان باینری ممکن است احساس کنند که به طور کامل در دسته‌های زن یا مرد قرار نمی‌گیرند، یا ممکن است در میان این دو، ترکیبی از هر دو، یا خارج از این طیف قرار داشته باشند. در زیر به برخی از رایج‌ترین انواع هویت‌های جنسیتی نان باینری اشاره شده است:
-
جندرکوییر (Gender queer): جندر کوییر یک اصطلاح فراگیر است که می‌تواند برای توصیف هر هویتی که با نظام جنسیتی دوتایی مخالف یا متفاوت است به کار رود. افراد جندرکوییر ممکن است خود را هم مرد و هم زن، یا نه مرد و نه زن بدانند، یا جنسیت خود را سیال و خارج از طبقه بندی‌های رایج تجربه کنند.
-
اِی‌جندر (A gender): فردی که خود را بدون جنسیت یا با هویت جنسیتی خنثی می‌داند.
-
جندرفلویید (Gender fluid): فردی که هویت جنسیتی‌اش در طول زمان تغییر می‌کند و ممکن است میان زن، مرد یا دیگر هویت‌ها نوسان داشته باشد.
-
دو جنسیتی (Bi gender): فردی که خود را هم‌زمان یا به‌تناوب دارای دو هویت جنسیتی (مثلاً زن و مرد) می‌داند.
-
چندجنسیتی (Poly gender/Multi gender): فردی که با بیش از دو هویت جنسیتی هم‌زمان یا به‌تناوب احساس همسانی دارد.
- دِمی‌جندر (Demi gender) به هویتی گفته می‌شود که فرد تا حدی، اما نه کاملاً، با یک جنس خاص (مثلاً زن یا مرد) احساس همسانی دارد. مثلاً یک دمی‌گرل (Demi girl) ممکن است تا حدودی خودش را دختر بداند، اما نه به‌طور کامل.
اگرچه هر یک از این اصطلاحات تعاریف مجزایی دارد، اما بسیاری از آنها با یکدیگر همپوشانی دارند یا تفاوت‌های ظریفی را شامل می‌شوند.
تفاوت هویت و بیان جنسیتی
هویت جنسیتی تجربه درونی و فردی هر شخص از جنسیت خود است. این حس درونی می‌تواند زن بودن، مرد بودن، هر دو، هیچ کدام یا هر نقطه‌ای در طول طیف جنسیتی باشد. هویت جنسیتی یک فرد ممکن است با جنسیت انتسابی هنگام تولدش یکسان یا متفاوت باشد. هویت جنسیتی اساسا با گرایش جنسی افراد متفاوت است. از سوی دیگر، بیان جنسیتی به نحوه نمایش عمومی جنسیت افراد اشاره دارد. این شامل رفتارها و ظاهر بیرونی مانند پوشش، مدل مو، آرایش، زبان بدن و تن صدا می‌شود. نام و ضمیر انتخابی افراد نیز از روش‌های رایج بیان جنسیت محسوب می‌شوند. بیان جنسیتی به فرد این امکان را می‌دهد که خود واقعی‌اش را بپذیرد و آن را با جهان به اشتراک بگذارد. برای مثال، فردی ممکن است هویت جنسیتی خود را نان باینری بداند، اما به دلیل شرم فرهنگی، بیان جنسیتی خود را از طریق سبک پوشش زنانه نشان دهد.
طیف گرایش جنسی
طیف گرایش جنسی به این ایده اشاره دارد که هویت‌ها و گرایش‌های جنسی افراد پیچیده است و نمی‌توان آن را به راحتی در دسته‌‌بندی‌های ساده قرار داد. امروزه افراد مجبور نیستند فقط بین همجنس‌گرا یا دگرجنس‌گرا بودن یکی را انتخاب کنند. زیرا طیف جنسی راهی برای صحبت درباره گرایش جنسی به صورت متنوع‌تر و با گزینه‌های بیشتری را فراهم می‌کند. طیف گرایش جنسی همچنین امکان سیالیت بیشتر در هویت و ابراز جنسی را فراهم می‌کند. ممکن است فردی در طول زمان جایگاه خود را در این طیف تغییر دهد یا در بخش‌های مختلف آن حرکت کند. مطالعات گسترده نیز از این ایده حمایت کرده‌اند که اصطلاحات کلی می‌توانند برای برخی افراد گمراه کننده بوده و بسیاری از افراد، به جای داشتن یک گرایش جنسی ثابت، دارای بازه‌ای از گرایش‌ها هستند.
چگونه به افراد نان باینری احترام بگذاریم و از آنها حمایت کنیم
در حال خواندن مقاله نان باینری چیست، هستید. بسیاری از مردم با این باور بزرگ می‌شوند که فقط دو جنس وجود دارد. به همین دلیل، ممکن است کمی طول بکشد تا با این ایده بپیچید که برخی می‌توانند نان باینری باشند، کنار بیایید.
حتما بخوانید: 3 راه برای حمایت از دوستی که تغییر جنسیت داده
برای یادگیری، گشوده باشید
اینکه شما در حال خواندن این مقاله هستید، نشان می‌دهد که به یادگیری در مورد هویت های نان باینری تمایل دارید. این یک قدم عالی و با ارزش است. توصیه می‌کنیم همیشه برای یادگیری و آموزه های به روز، گشوده و پذیرا باشید.
آنها را باور کنید
احترام و حمایت از افراد نان باینری با احترام به هویت آنها آغاز می‌شود. اگر کسی به شما گفت که نان باینری است، او را باور کنید. تصور نکنید که آنها درگیر مد یا یک دوره‌ی گذرا شده اند. به احساس آنان احترام بگذارید.
شاید مدتی زمان نیاز باشد تا با این مسیله کنار بیایید. وقتی کاملا توانستید بپذیرید که کسی نان باینری است، نشان دادن حمایت و احترامتان بسیار آسان‌تر می‌شود.
هویت آنها را فاش نکنید
متاسفانه دنیا با افراد نان باینری رفتاری خصمانه دارد. به همین دلیل، تا زمانی که مطمین نشده اید افراد نان باینری هویت خود را نزد دیگران نیز فاش کرده اند یا نه، این راز را نزد خودتان نگه دارید. شاید آنها ترجیح دهند هویت‌شان خصوصی باقی بماند.
از زبان فراگیر استفاده کنید
اصطلاحات بی طرف جنسیتی را به کار ببرید. مثلا اگر در میان جمع صحبت می‌کنید، به جای «خانم‌ها و آقایان» از «دوستان» یا «عزیزان» استفاده کنید.
کنجکاوی نابجا نکنید
اینکه از یک فرد نان باینری بپرسیم در بدو تولد به او جنسیت مرد نسبت داده بودند یا زن، بی ادبی تلقی می‌شود. کمی در موردش فکر کنید؛ تقریبا دارید از آنها در مورد اندام تناسلی شان سوال می‌پرسید!
به دیگران آموزش دهید
به اشتراک گذاری مقالات و منابع در مورد هویت های نان باینری چیست، به افراد بیشتری کمک می‌کند تا در این زمینه اطلاعات کسب کنند.
مهربان باشید
به یاد داشته باشید که یک شخص نان باینری مثل شما انسان است. نسبت به آنها توجه داشته باشید، از مرزها عبور نکنید و هویت آنها را بپذیرید.
سوالاتی پیرامون نان باینری برای درمانگران
اگر شما متخصص سلامت جسم یا روان هستید، پیشنهاد می‌کنیم برای به چالش کشیدن فرضیات خود و تقویت پذیرش تنوع جنسیتی، در مورد سوالات زیر فکر کنید:
- آیا شما فرض می‌کنید که همه بیماران یا مراجعان تان همسو-جنسیتی هستند؟
- به طور گسترده تر: آیا زوج ها را تک همسر (از جنس مخالف) فرض می‌کنید؟
- اگر فردی در حال حاضر در یک رابطه دگرجنس‌گرا باشد، فرض می‌کنید که به طور کلی دگرجنس‌گرا است؟
- آیا از یک مراجع زن می‌پرسید که آیا شوهر/دوست پسر دارد (به جای اینکه از لغت «شریک عاطفی» استفاده کنید)؟
باید در جهتی تلاش کنید که پاسخ تان به پرسش های بالا، «خیر» باشد. استفاده از زبان حمایتی و خنثی می تواند تفاوت بزرگی برای کمک به ایمنی جمعیت LGBTQIAA+ ایجاد کند.
سخن پایانی
در این مقاله خواندید نان باینری چیست و چگونه باید با آنها برخورد کنیم. ضمایر «زن/مرد» که در همه جای دنیای ما حاضر است، به طور ناخواسته ترنس و نان باینری و سایر هویت های معتبر و طبیعی سالم را محو می‌کند. در حالی که تفاوت در جنسیت انسان فراتر از صرفا «خانم و آقا» یا «مرد و زن» است. از آنجایی که یک ابزار اساسی برای تغییر، زبان متخصصان سلامت است، ما می توانیم با استفاده از زبانی فراگیر، محترمانه و توانمندساز به مراجعان کمک کنیم. همچنین می‌توانید در هنگام معرفی خود به مراجعان، جنسیت خود را صراحتا بیان کنید. این می‌تواند به آنها کمک کند تا آزادانه جنسیت خود را به زبان آورند. در پایان، نمی‌توانم به اندازه کافی بر این نظر جاودانه‌ی دکتر مارتین لوتر کینگ تاکید کنم که می‌گوید: «زندگی ما آنجایی به پایان می‌رسد که در مورد مسایل مهم سکوت کنیم.»
اگر تمایل به شناخت دقیق‌تر هویت و گرایش جنسی خود یا فرزندانتان دارید، می‌توانید برای دریافت مشاوره آنلاین و مشاوره خانواده در سهاکلینیک کلیک کنید.
شما بنویسید؛ سوالات و دغدغه های خود را در خصوص نان باینری با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
آیا نان باینری بودن به اندام جنسی فرد مربوط است یا فقط به خلقیات وابسته است؟
نان باینری بودن به هویت جنسیتی فرد مربوط است، نه به اندام جنسی. این هویت بازتابی از احساس درونی فرد نسبت به جنسیت خود است، نه ویژگی‌های فیزیکی بدن.
تفاوت جندر کوییر و نان باینری چیست؟
نان باینری یک نوع هویت جنسیتی مشخص است که خارج از چارچوب زن و مرد قرار دارد. در حالی که جندر کوییر یک اصطلاح چتری است که به مخالفت با هنجارهای جنسیتی سنتی اشاره دارد و می‌تواند نان باینری را هم دربر بگیرد.
منابع
https://www.psychologytoday.com
