مازوخیسم چیست؟ به معنای کسب لذت جنسی از صدمه دیدن یا کنترل شدن توسط دیگران است. در این مقاله می‌خوانیم مازوخیسم چه علایمی دارد، چرا به وجود می‌آید و روش‌های درمان آن کدامند.

مازوخیسم چیست؟

مازوخیسم یک اختلال روانی جنسی است که در آن فرد از طریق تحمیل درد، لذت و رضایت جنسی را می‌جوید. نام این اختلال از لیوپولد فون ساخر مازوخ، نویسنده استرالیایی که اولین بار لذت ناشی از تحقیرشدن یا کتک خوردن را توصیف کرد، گرفته شده است.

درجه‌ی درد در بین افراد مازوخیست از تحقیر شدن تا خشونت تفاوت دارد. در این وضعیت، هیجانات شهوانی با اعمال درد نسبت به خود به دست می‌آید؛ وضعیتی که در آن افراد در صورتی برانگیختگی جنسی را تجربه می‌کنند که آنها را ببندید، کتک بزنید یا سبب ایجاد درد جسمی یا تحقیر آنان شوید.

انواع مازوخیسم کدام است؟

مازوخیسم را می‌توان به انواع زیر طبقه‌بندی کرد:

• شهوانی

این ابتدایی‌ترین نوع مازوخیسم است که با کسب لذت جنسی از تجربه‌ی درد همراه است و آن را پایه‌ی دو نوع دیگر مازوخیسم می‌دانند. مازوخیسم شهوانی یا جنسی، لذت یا هیجان جنسی را از طریق موارد زیر به دست می‌آورد:

• بستن خود
• پیرسینگ نقاط مختلف بدن
• اعمال شوک الکتریکی خفیف
• سوزاندن خود (با استفاده از موم شمع یا سوختگی‌های دیگر)
• بستن چشم‌ها
• کتک خوردن
• تحقیر شدن (مثلا وقتی پارتنرشان روی آنها ادرار می‌کند)

• زنانه یا روانی

مازوخیسم زنانه یا روانی به کسب لذت از تحمل دردهای روانی اشاره دارد.

• اخلاقی

نوع اخلاقی بیش از آنکه به دنبال جلب رضایت دیگران باشد، مبتنی بر رنج خود است. این افراد با کنار زدن محدودیت‌ها و قدرت خود و تحمل درد، احساس گناه خود را کاهش می‌دهند. فروید این حالت را ناشی از انگیزه‌ی مرگی می‌داند که به بیرون منحرف نشده و به همین دلیل برای فرد خطرناک است.

علل ایجاد شخصیت مازوخیست

علل مازوخیسم چیست؟ دلایل دقیق شکل‌گیری این وضعیت مشخص نیست. با این حال، شخصیت مازوخیستی یا خودتخریب‌گر معمولا در افرادی دیده می‌شود که در کودکی والدینی سخت‌گیر یا بیش از حد کنترل‌گر داشته اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که والدین افراد مازوخیست معمولا به فرزندان خود آزادی بیان یا فرصت تصمیم‌گیری نمی‌دهند. این والدین انتظار اطاعت و پایبندی کامل به مقررات را دارند.

در چنین محیط‌هایی، کودکان تنها زمانی مورد محبت قرار می‌گیرند که رفتارهای مورد انتظار را از خود نشان دهند. این کودکان آرزوی انتقام دارند اما به دلیل نبودن در جایگاه قدرت نمی‌توانند این کار را انجام دهند. این جنگ روانی شخصیت آنان را متاثر می‌کند. مازوخیست‌ها اغلب شکایت دارند، کمتر خلاق هستند و رشد اجتماعی و حرفه ای‌شان اندک است.

مازوخیسم به عنوان شکل تحریف شده ای از عشق

برخی از نظریات روانشناختی، مازوخیسم را به عنوان درکی تحریف‌شده از رابطه‌ی عاطفی می‌دانند. اتو فنیکل، روانکاو، مازوخیسم را یک نوع اغراق‌شده از عاشق‌شدن می‌داند. شخص مازوخیست، هیچ حسی از استقلال یا خودمختاری ندارد و دیگری را به عنوان یک خودِ آرمانی می‌بیند؛ او خود را هیچ و پارتنرش را همه چیز در نظر می‌گیرد. او معتقد است تسلیم و قربانی‌شدن داوطلبانه، راهی برای ابراز عشق و وفاداری راسخ به پارتنرش است. هرگونه توجه یا ترحمی که اقدامات آزارخواهانه برمی‌انگیزد، بیشتر این رفتارها را تقویت می‌کند. شخص مازوخیست به جای شکل دادن شخصیت خود، می‌کوشد تا صفات آرمانی‌شده در پارتنرش را کسب کند. آنان بدرفتاری دیگران را شیوه ای از ابراز عشق تفسیر می‌کنند.

منشا این پدیده می‌تواند به کودکی و دوسوگرایی مادر برگردد. مادری که گاه محروم‌ساز، رهاکننده و خشن است و در موارد دیگر از خودگذشتگی و مهربانی بیش از حد دارد، می‌تواند کودک را دچار سردرگمی کند به نحوی که بدرفتاری و عشق را آمیخته با هم ببیند. یا ممکن است کودک تصور کند که مادر در رابطه جنسی با پدر صدمه می‌بیند و این رفتار خشن را شیوه‌ی عشق‌ورزی پدر در نظر بگیرد. با این حال، علل قطعی هنوز مشخص نیستند.

ویژگی‌های شخصیت مازوخیست چیست؟

ویژگی‌های مازوخیسم چیست؟ برخی الگوهای رفتاری وجود دارد که با مشاهده‌ی آنها در خود یا دیگران، می‌توانید به شخصیت مازوخیست مشکوک شوید؛ از جمله:

• کار کردن بیش از حد: این افراد با وارد آوردن فشار به خود برای رسیدن به اهداف، بیش از حد کار می‌کنند. این رفتارها نوعی خودآزاری محسوب می‌شود.
• تحقیر: مازوخیست‌ها از درون احساس تحقیر می‌کنند اما ممکن است هیچ گاه این احساس را اظهار نکنند.
• دوست نداشتنی بودن: آنها همیشه احساس می‌کنند هیچ‌کس دوستشان ندارد و همواره تلاش مضاعفی برای جلب محبت دیگران انجام می‌دهند.
• شکایت کردن: طبیعت گله‌مند معمولا در بین این افراد مشاهده می‌شود. آنها بسیار شکایت می‌کنند اما هرگز راه حلی برای مشکلات شان پیدا نمی‌کنند.
• روابط توهین‌آمیز: این افراد در روابط توهین‌آمیز که در آن مورد آزار یا تحقیر قرار می‌گیرند، باقی می‌مانند.
• احساس گناه: این افراد احساس می‌کنند در دام افتاده‌اند و لذت بردن بدون همراهی احساس گناه برایشان مشکل است.

مازوخیسم چطور تشخیص داده می‌شود؟

ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، رهنمودها و معیارهای خاصی را برای تشخیص مازوخیسم تعریف کرده است. این رهنمودها عبارتند از:

• تحریک جنسی مداوم و قوی به صورت خیالپردازی، تمایل یا رفتار جنسی ناشی از تحقیرشدن، کتک خوردن، به بند کشیده شدن یا سایر شکل های آزار دیدن در یک دوره دست کم 6 ماهه
• تخیلات، تمایلات شدید یا رفتارهای آنها موجب ناراحتی یا اختلال چشمگیر در عملکرد شغلی و اجتماعی آنان می‌شود.

چطور بر مازوخسیم غلبه کنیم؟

مازوخیسم یک اختلال روانی است، اما لذت از درد خفیف تا حدی بخشی از ذات انسان و طبیعی است. زمانی که این میل از کنترل خارج می‌شود و بر زندگی شخصی تاثیر می‌گذارد، مهم است که با بحث در مورد خواسته‌ها، افکار و خیالات از پارتنرتان کمک بگیرید. بیشتر شریکان عاطفی این موضوع را درک کرده و در غلبه بر آن به شما کمک می‌کنند. در مواردی که این اختلال با صحبت یا خودکنترلی درمان نمی‌شود، می‌توان از متخصصین جنسی معتبر و دارای پروانه کمک گرفت. آنان می‌توانند در کاهش رفتارهای مازوخیستیک راهنمایی‌تان کنند و در برنامه‌ریزی ایمنی و درمان اختلالات احتمالی زمینه‌ساز به شما یاری برسانند.

اختلال مازوخیسم چگونه درمان می‌شود؟

درمان مازوخیسم چیست؟ اگر علایم جسمی، امیال و تخیلات شما کنترل‌پذیر باشد، نیازی به درمان وجود ندارد. اما در مواردی که این موضوعات سبب رنج یا اختلال در عملکرد شما می‌شوند، روان‌درمانی رایج ترین روش درمان است. افراد طی جلسات روان‌درمانی برای کنترل امیال و خیالات جنسی خود مشاوره و آموزش دریافت می‌کنند.

داروها

داروهای مختلفی برای کنترل رفتارهای اجباری به کار می‌روند. این داروها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی، اختلالات سلامت روانی مختلف مانند اضطراب و افسردگی را درمان می‌کنند. این داروها مستقیما به غلبه بر رفتارهای خودآزارگر کمک نمی‌کنند، بلکه به کنترل افکار و کاهش میل جنسی منجر می‌شوند.
• آندروژن‌ها: این داروها سطح هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون را کاهش می‌دهند که به کنترل میل جنسی کمک می‌کند و یک درمان موثر محسوب می‌شود.

درمان جنسی

درمان جنسی، یک روش درمانی است که در آن فرد برای غلبه بر رنج اجتماعی، تحلیل و راهنمایی می‌شود. درمانگر پیشینه‌ی اجتماعی و روانشناختی را مورد بحث قرار می‌دهد؛ شروع و علت علایم را بررسی می‌کند و از آنها برای از بین بردن علت و کنترل میل جنسی کمک می‌گیرد. درمانگر همچنین ممکن است موارد زیر را ارزیابی کرده و بر آنها تمرکز کند:

• برنامه‌ریزی ایمنی و کاهش آسیب در هنگام درگیر شدن در فعالیت‌های BDSM
• مهارت‌های جهت‌یابی تمایلات به هنگام پیدایش و تمرین‌های تمرکز حواس یا فنون خودآرام‌بخشی برای کاهش رنج
• عارضه‌های روانی همزمان، مانند اختلالات خلقی

سادومازوخیسم چیست؟

سادومازوخیسم به لذت بردن از داد و ستدِ درد در محیط های جنسی اشاره دارد. رضایت، یک رکن غیرقابل مذاکره در مورد ایمنی رفتارهای BDSM است. همه‌ی طرف‌های درگیر در اینگونه روابط باید با محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌هایی که انجام می‌شود موافقت کنند؛ در غیر این صورت، شما در یک موقعیت سواستفاده‌کننده قرار می‌گیرید.

نتیجه‌گیری

رفتارهای مازوخیستی، اختلالاتی روانی هستند که در آن فرد از تجربه یا برانگیختن درد در خود لذت می‌برد. این اختلالات در اوایل بزرگسالی شروع شده و در صورت عدم پیگیری درمانی، ممکن است با افزایش سن پیشرفت کنند. افراد باید برای برطرف سازی این اختلالات بکوشند تا از بروز فعالیت‌های خشونت آمیز شدید و کشنده جلوگیری کنند.

شما بنویسید؛ آیا مازوخیسم را در خود یا اطرافیان‌تان ملاحظه کرده‌اید؟ تجربیات‌ خود را با ما در میان بگذارید.

منابع:

CHARME, S. 1983. Religion and the Theory of Masochism

https://www.icliniq.com/articles/emotional-and-mental-health/masochism

کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی