اختلال شخصیت مرزی (BPD)

اختلال شخصیت مرزی یک اختلال سلامت روان است که بر طرز فکر و احساس شما در مورد خود و دیگران تاثیر می‌گذارد. علایم رایج آن شامل مسایل مربوط به خودانگاره، مشکل در مدیریت احساسات و رفتار و الگوی روابط ناپایدار است. در این مقاله می‌خوانیم این بیماری چیست و چه علایم، علل و درمان‌هایی دارد؟

فهرست محتوا

• اختلال شخصیت مرزی چیست؟
• شرح یک کیس بالینی: زندگی با اختلال شخصیت مرزی
• علایم اختلال شخصیت مرزی
• علل اختلال شخصیت مرزی چیست؟
• عوامل خطر
• عوارض و پیامدها
• چه اختلالاتی با اختلال شخصیت مرزی همراه هستند؟
• شخصیت مرزی: یک مبحث حوزه سلامت روان که کمتر شناخته شده است
• تجربه متخصصان در مورد این اختلال چه می‌گوید؟
• گزینه های درمان BPD کدام است؟

برای استفاده از مشاوره های خوب کارشناسان و درمانگران مجموعه سها کلینیک می توانید بر روی لینک زیر کلیک کرده و به صورت آنلاین روز مورد نظر خود را انتخاب و درخواست رزرو مشاوره بدهید.

و یا به صورت تلفنی نوبت خود را رزرو کنید.

021-88005573

رزرو نوبت آنلاین

اختلال شخصیت مرزی چیست؟

اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از اختلالات گروه B از اختلالات شخصیت است. این وضعیت به ترس شدید از رها شدن و بی‌ثباتی خُلق اشاره دارد. افراد دچار این اختلال ممکن است در تحمل تنها بودن مشکل داشته باشند. اما با این حال، با عصبانیت نامناسب، تکانشگری و نوسانات خلقی مکرر دیگران را از خود دور می‌کنند.

اختلال شخصیت مرزی معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود. به نظر می رسد این وضعیت در جوانی بدتر شود و ممکن است به تدریج با افزایش سن بهتر شود.

بیشتر بخوانید: توهمات در اختلال شخصیت مرزی : آیا وجود دارند؟

شرح یک کیس بالینی: زندگی با اختلال شخصیت مرزی

آلیسون گراهام مشغول امتحانات سطح A روانشناسی بود که برای اولین‌­بار با اختلال شخصیت مرزی مواجه شد.

گراهام به‌­یاد می‌­آورد: «دو نفر از دوستانم به من گفتند: منظور بدی نداریم اما علایم این بیماری خیلی شبیه تو است» این نوجوان از شهر پیتربورو دوران بلوغ پرنوسان و رنج‌­آوری را تجربه می‌­کرد: ناپایداری­های خُلق، خشم و افکار خودکشی. او از سن 12 یا 13 سالگی دست به اعمال خود جرحی می­زد. و حالا وضعیت او در یک کتاب مرجع توصیف شده بود.

«من احساس کردم هیچ شانسی ندارم و این بیماری وضعیت وخیمی برایم رقم زده بود.»

مشکلات خیلی زودتر شروع شده بودند. گراهام می­گوید که فرزند یک ازدواج ناشاد بوده، با پدری که دایما مست می­کرد و مادری که به افسردگی مبتلا بود. او 12 ساله بود که پدرش خانه را ترک کرد و 13 ساله بود که والدینش رسما طلاق گرفتند. سپس رفتارهای خود آسیب­رسان، کج خلقی­‌ها و به هم زدن روابط دوستانه با کوچک ترین بهانه آغاز شدند. آن زمان پزشکان گفته بودند که این فقط اضطراب امتحان است!

اُفت تحصیلی و تمایل به خودکشی

او در آزمون گواهی عمومی دوره متوسطه خیلی خوب عمل کرد، اما در سطح ششم وضعیت­‌اش ناپایدارتر شد و در امتحان سطوح Aشکست خورد. اولین تلاش او برای خودکشی به 18 سالگی برمی­گردد. او می­‌گوید «من پول نسبتا زیادی برای تولد 18 سالگی‌­ام دریافت کردم که بیشتر آن را مشروب خریدم و نوشیدم». در شب عید سال نو 2018 کار او به اورژانس کشید. «من گفتم می­خواهم خودم را از بالای ساختمان به پایین پرتاب کنم، بنابراین یک نفر آمبولانس را خبر کرد.»

سپس، بعد از چندین سال تلاش برای زندگی کردن با وضعیتی که داشت و سعی برای درک چیستیِ این حالت، یک پزشک حدس و گمان­ه‌ای او را تایید کرد. «او برگشت و از من پرسید تا به حال چیزی درباره اختلال شخصیت مرزی شنیده‌ای؟» گراهام برای ارزیابی فرستاده شد و در مارچ سال گذشته، تشخیص BPD گرفت.

علایم اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی بر احساس شما نسبت به خود، نحوه ارتباط با دیگران و نحوه رفتار شما تاثیر می‌گذارد. نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ترس شدید از رها شدن، انجام اقدامات شدید برای جلوگیری از جدایی یا طرد واقعی یا خیالی
• الگویی از روابط ناپایدار، مانند ایده‌آل سازی یک شخص در یک لحظه و ناگهان تحقیر او در لحظه ای دیگر
• تغییرات سریع در هویت و تصویر خود که شامل تغییر در اهداف و ارزش‌هاست
• دوره های پارانویای استرس‌زا و از دست دادن تماس با واقعیت، که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد
• رفتارهای تکانشی و مخاطره‌آمیز؛ مانند قمار، رانندگی بی‌احتیاط، رابطه جنسی نا ایمن، ولخرجی، پرخوری یا سومصرف مواد، تخریب موفقیت با ترک ناگهانی یک شغل خوب یا پایان دادن به یک رابطه‌ی مثبت
• تهدید به خودکشی یا آسیب رساندن به خود، اغلب در واکنش به ترس از جدایی یا طرد شدن
• نوسانات خلقی گسترده که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد. این می تواند شامل شادی شدید، تحریک پذیری، شرم یا اضطراب باشد
• احساس پوچی مداوم
• عصبانیت نامناسب و شدید، مانند از کوره در رفتن مکرر، طعنه آمیز یا تلخ حرف زدن یا درگیری فیزیکی

بیشتر بخوانید: معرفی انواع اختلالات شخصیت

علل اختلال شخصیت مرزی چیست؟

مانند سایر اختلالات سلامت روان، علل اختلال شخصیت مرزی به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، احتمالا عوامل زیر در این وضعیت دخیل باشند:

• عوامل محیطی، مانند سابقه کودک‌آزاری یا بی‌توجهی
• ژنتیک، برخی از مطالعات روی دوقلوها و خانواده ها نشان می دهد که اختلالات شخصیت ممکن است ارثی باشد یا ارتباط زیادی با سایر اختلالات سلامت روان در میان اعضای خانواده داشته باشد.
• ناهنجاری‌های مغزی، برخی تحقیقات، تغییراتی را در نواحی خاصی از مغز که در تنظیم احساسات، تکانشگری و پرخاشگری دخیل هستند، نشان داده است. علاوه بر این، برخی از مواد شیمیایی مغز که به تنظیم خلق و خو کمک می‌کنند، مانند سروتونین، ممکن است به درستی عمل نکنند.

عوامل خطر

برخی عوامل مرتبط با رشد شخصیت می‌توانند خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهند. از جمله:

• استعداد ارثی: اگر یکی از بستگان نزدیک شما مادر، پدر، برادر یا خواهرتان به همین اختلال یا اختلال مشابه مبتلا باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
• کودکی پر استرس: بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال گزارش می‌دهند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی یا مورد غفلت قرار گرفته اند. برخی از افراد در جوانی والدین یا مراقبان خود را به دلیل سومصرف مواد یا سایر مشکلات روانی از دست داده اند یا از آنها جدا شده اند. برخی دیگر در معرض درگیری خصمانه و روابط خانوادگی ناپایدار قرار داشته اند.

عوارض و پیامدها

اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به بسیاری از بخش‌های زندگی شما صدمه بزند. این وضعیت ممکن است بر روابط صمیمانه، شغل، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و خود پنداره شما تاثیر منفی بگذارد و در نتیجه به موارد زیر منجر شود:

• تغییر یا از دست دادن مکرر شغل
• عدم تکمیل تحصیلات
• درگیری های حقوقی متعدد، مانند به زندان افتادن
• روابط پر تعارض، استرس زناشویی یا طلاق
• آسیب به خود، مانند بریدگی یا سوزش و بستری شدن مکرر در بیمارستان
• وارد شدن به روابط توهین‌آمیز
• بارداری‌های برنامه‌ریزی نشده، عفونت‌های مقاربتی، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و درگیری‌های فیزیکی به دلیل رفتارهای تکانشی و پرخطر
• اقدام به خودکشی

بیشتر بخوانید: تصورات غلط درباره اختلالات شخصیت

چه اختلالاتی با اختلال شخصیت مرزی همراه هستند؟

ممکن است اختلالات زیر را در کنار شخصیت مرزی تجربه کنید:

• افسردگی
• سومصرف الکل یا مواد دیگر
• اختلالات اضطرابی
• اختلالات خوردن
• اختلال دوقطبی
• اختلال استرس پس از تراما (PTSD)
• اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)
• سایر اختلالات شخصیتی

شخصیت مرزی: یک مبحث حوزه سلامت روان که کمتر شناخته شده است

حقیقتا طی نسل اخیر در دنیای توسعه­یافته، نگرش مردم نسبت به انواع بسیاری از بیماری­های روانی تغییر کرده است؛ زیرا مردم تحت تاثیر و تشویق برخی از مشاهیر، درباره افسردگی و اضطراب خود راحت­تر صحبت می­کنند.

اما در نهان، شاخه­ای از وضعیت­های روانی وجود دارد که همچنان با تبعیض رو به رو هستند: اختلال شخصیت اسکیزوفرنی ، سایکوز (روان­پریشی)، اختلال دوقطبی و شخصیت مرزی. خصوصا BPD یا اختلال شخصیت مرزی یکی از اختلالات روانی کمتر شناخته شده و در عین حال از سخت­ترین اختلالات برای درمان است.

افراد مبتلا، ممکن است سردرگمی­ها و نوسانات خلقی، به همراه حالت پارانویا، تکانشگری، وسواس فکری، خشم، تفکر فاجعه‌آمیز، تفکر سیاه و سفید، بحران هویت و ناتوانی در آرام کردن خود را تجربه کنند. بی­بندوباری جنسی، بی­پروایی، اعمال خود-تخریبی، مصرف مواد، روابط گسیخته و بی­خانمانی همه بخش­هایی در حوزه این اختلال هستند.

برخی از تخمین­ها، شیوع این اختلال را در جمعیت عمومی حداکثر 2% نشان می­دهد، هرچند بیشتر معیارهای مرتبط با حوزه بیماری­های روانی نسبی هستند. تخمین زده می­شود از هر 10 فرد مبتلا به BPD یک نفر جان خود را می­گیرد و گروه بسیار بزرگ­تری نیز سعی در انجام این کار دارند.

تجربه متخصصان در مورد این اختلال چه می‌گوید؟

متخصصان معتقدند که این بیماری تا حدی از زمینه ژنتیک افراد (طبیعت) و بخشی نیز از عوامل محیطی و اجتماعی (تربیت)، با یک کودکی ناخوشایند و سخت به عنوان ویژگی مشترک رایج در این افراد، ناشی می­شود.

میک فینگان، فردی 37 ساله اهل دوبلین مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، اعتقاد دارد که وضعیت او از کودکی­اش ریشه می­گیرد. «من یک بچه‌ی بی پناه بودم که خانواده­ای تماما الکلی و معتاد به هرویین داشت. در 16 سالگی خوابیدن­های بیرون از خانه شروع شد. آن­ها من را از خانه بیرون انداخته بودند. من نزد پلیس رفتم و سورفتار جنسی و تجاوز را اطلاع دادم. اما وقتی پلیس بررسی کرد، گفت که آن­ها تحت پیگرد قانونی قرار نمی‌گیرند.»

اخیرا یک مطالعه در دانشگاه منچستر به این یافته رسید که مبتلایان به BPD نسبت به افراد بدون اختلال روانی 13 برابر بیشتر احتمال دارد که سورفتارهای کودکی را گزارش کنند. جرالد کریسمن، روانپزشک آمریکایی که 30 سال با بیماران مرزی کار کرده و کتاب­هایی را چون «ازت متنفرم، مرا ترک نکن» به تالیف رسانده است، می­گوید: «کیس­های شدیدتر، افرادی هستند که از اختلالات دوران کودکی، سورفتار جسمی، سورفتار جنسی یا رهاشدگی رنج می­‌برده‌­اند.»

چالش انگیز بودن تشخیص

اما در شرایطی که سایر وضعیت‌­های سلامت روان شناخته­­‌شده هستند و حمایت می­شوند، ماهیت اختلال شخصیت مرزی به گونه‌ای است که کمک کردن به آن می­‌تواند چالش‌­انگیز باشد. برای خانواده و دوستان شرایط سخت است، زیرا آن­ها ممکن است برای کنارآمدن با نوسانات سریع خُلق و بی ثباتی در اعتماد به نفس فرد مبتلا، چالش‌­هایی را تجربه کنند. گراهام می­گوید: «من از مردم خیلی صدمه دیدم و احساس وحشتناکی درباره آن دارم. مجبورم بیماری‌ام را پیش خودم نگه دارم، زیرا مردم می­‌گویند با افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) دوست نشوید، چون آن­ها افرادی کنترل­گر و توجه‌طلب هستند. افراد ممکن است نخواهند با من قرار بگذارند یا دوست باشند. این دردناک است زیرا من دارم تلاش می­‌کنم که بهتر شوم. این بیماری تقصیر من نیست».

این وضعیت همچنین به طرز باورنکردنی‌­ای برای خدمات پزشکی، اورژانس و پلیس چالش‌­انگیز است، چرا که منجر به درگیری و بی‌­اعتمادی متقابل می­‌شود. گراهام اخیرا به دلیل تخطی در ریل قطار دستگیر و بستری شد. او می­‌گوید: «من احساس می‌­کنم طوری با من رفتار شد که انگار به دنبال توجه هستم و آن­ها این موضوع را جدی نمی­‌گیرند.»

گزینه های درمان BPD کدام است؟

روان درمانی

روان درمانی (گفتگو درمانی) درمان انتخابی برای اختلال شخصیت مرزی است. هدف از درمان این است که به شما کمک کند انگیزه‌ها و ترس‌های مرتبط با افکار و رفتار خود را کشف کنید و ارتباط مثبت تری با دیگران برقرار سازید.

انواع روان درمانی که می تواند به بهبود BPD کمک کند عبارتند از:

• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این نوع درمان به طور خاص برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ایجاد شده است. DBT بر کمک به پذیرش واقعیت زندگی و رفتارهای خود و همچنین کمک به یادگیری تغییر رفتارهای غیر مفید تمرکز می کند. این روش، مهارت هایی را به شما می آموزد تا در کنترل احساسات شدید، کاهش رفتارهای خود تخریبگر و بهبود روابط کمکتان کند.
• درمانی شناختی رفتاری (CBT): این یک نوع درمان ساختاریافته و هدف محور است. درمانگر به شما کمک می‌کند افکار و احساسات خود را به دقت بررسی کنید تا متوجه شوید که افکارتان چگونه بر اعمال شما تاثیر می‌گذارد. از طریق CBT، یاد می‌گیرید که الگوها و عادات فکری سالم تری ایجاد کنید.
• گروه درمانی: این یک نوع روان درمانی است که در آن گروهی از افراد برای توصیف و گفتگو پیرامون مشکلات خود زیر نظر یک درمانگر گرد هم می‌آیند. گروه درمانی ممکن است به افراد مبتلا به BPD کمک کند تا تعامل مثبتی با دیگران شکل دهند و نیازهای خود را به طور موثر بیان کنند.

بیشتر بخوانید: آیا درمانگر تشخیص سلامت روان ام را به من می گوید؟

دارو درمانی

مزایای دارویی به طور خاص برای این اختلال شفاف نیست. اما در برخی موارد، روانپزشک ممکن است در درمان علایم خاص یا عارضه های روانی همزمان، داروهایی را توصیه کند. داروها می‌توانند اضطراب و افسردگی را درمان کنند، نوسانات خلقی را تنظیم کنند یا در کنترل رفتارهای تکانشی سودمند باشند. داروهای ضد روان پریشی نیز به برخی از مبتلایان کمک می‌کند.

می‌توانید نظرات و سوالات خود را در زمینه اختلال شخصیت مرزی با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://www.mayoclinic.org

https://my.clevelandclinic.org

دانلود نسخه اصلی و PDF اختلال شخصیت مرزی (BPD)

سوالات متداول

در باکس پرسش و پاسخ در انتهای این صفحه می توانید سوالات خود را با درمانگران مجموعه “سها کلینیک” در میان بگذارید و در کمترین زمان ممکن جواب سوالات خود را توسط درمانگران و پزشکان متخصص دریافت کنید.