نگرانی در مورد ظاهر در بین افراد کم‌سن رایج است. در این مقاله می‌خوانیم کودکان و نوجوانان چه دیدی نسبت به تصویر بدن خود دارند و چه عواملی بر نگاه آنها به بدن خود تاثیر می‌گذارد.

فهرست محتوا

• تصویر بدن در کودکان و نوجوانان چگونه است؟
• تصویر بدنی چطور بر کودکان و نوجوانان تاثیر می‌گذارد؟
• چه چیزی بر تصویر بدنی در دوران کودکی تاثیر می گذارد؟
• چه عواملی می‌تواند از تخریب تصویر بدن محافظت کند؟

تصویر بدن در کودکان و نوجوانان چگونه است؟

تصویر بدن در کودکان و نوجوانان چگونه است؟ یک نظرسنجی در سال 2017 از افراد 11 تا 16 ساله در بریتانیا نشان داد که 79٪ این افراد به ظاهر خود اهمیت داده و بیش از نیمی از آنان (52٪) اغلب نگران ظاهر خود هستند. در بررسی ما بر نوجوانان 13 تا 19 ساله، 35٪ گفتند که تصویر بدنی آنها «اغلب» یا «همیشه» باعث نگرانی­­شان می‌شود.

در حالی که نگرانی‌های مربوط به تصویر بدنی هم در پسران و هم دختران دیده می­شود، برخی پژوهش­ها حاکی از آنند که دختران بیش از پسرها از ظاهر و وزن خود ناراضی هستند. در نظرسنجی ما، 46٪ از دختران در مقایسه با 25٪ از پسران گزارش کردند که تصویر بدنی آنها اغلب یا همیشه باعث دلواپسی­شان است. نگرانی های مربوط به تصویر بدن ممکن است بر کودکان بسیار خردسال نیز تاثیر بگذارد. مرور پژوهش­ها نشان می­دهد که نارضایتی از بدن در کودکان زیر شش سال نیز قابل شناسایی است.

نوجوانان همچنین اظهار می‌­کنند که تصویر بدنی یک نگرانی اساسی است، به طوری که نوجوانان 16 تا 25 ساله از آن به عنوان سومین چالش بزرگی که در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می­کنند (پس از کمبود فرصت های شغلی و عدم موفقیت تحصیلی)، نام می‌برند.

بیشتر بخوانید: هر آنچه در رابطه با مشاوره نوجوانان باید بدانید!

تصویر بدنی چطور بر کودکان و نوجوانان تاثیر می‌گذارد؟

در کودکان و نوجوانان، نارضایتی از ظاهر بدن با رفتارهای پرخطر و مشکلات سلامت روان مرتبط است. یک نظرسنجی از نوجوانان بریتانیا نشان می­دهد که 36٪ آنان موافق بودند که «هر کاری لازم است انجام می‌دهند تا زیبا به نظر برسند»، 57٪ گفتند به دنبال رژیم غذایی هستند و 10٪ گفتند که به جراحی زیبایی فکر کرده اند. در میان پسران دبیرستانی، 10٪ گفتند که برای دستیابی به بدن ایده­آل خود مصرف استرویید را مد نظر دارند.

تصویر بدنی نارضایت­بخش همچنین می­تواند از درگیر شدن نوجوانان در فعالیت­های سالم جلوگیری کند. طبق  برخی از مطالعات، کودکانی که تصویر بدنی ضعیف‌تری دارند کمتر در فعالیت‌های بدنی شرکت می‌کنند. از طرفی پژوهش ها نشان می‌دهد در میان نوجوانان، کسانی که از بدن خود خرسندی بیشتری دارند، با احتمال کمتری رژیم می­گیرند یا از الکل یا سیگار استفاده می­کنند.

نارضایتی از بدن و فشار برای لاغری با علایم افسردگی، اختلال اضطراب یا اختلال هراس مرتبط است، به ویژه در آن دسته از کودکانی که درمی­یابند بدن­شان با دیدگاه های اجتماعی در مورد «بدن ایده آل» مطابقت ندارد. برخی از مطالعات نشان داده اند که وزن و شاخص توده بدنی (BMI) با نارضایتی از بدن مرتبط است، به طوری که نوجوانان دارای اضافه وزن یا چاقی علایم افسردگی بیشتر و اعتماد به نفس کمتری نسبت به همسالان خود گزارش می‌دهند.

پژوهش­های انجام شده با زنان جوان همچنین احتمال افکار خودکشی را در میان آن دسته از زنانی که رفتارهای کنترل وزن شدید (مانند مصرف قرص‌های لاغری یا ملین ها) را گزارش کرده بودند، نشان داد.

چه چیزی بر تصویر بدنی در دوران کودکی تاثیر می گذارد؟

• درونی سازی ایده آل­های بدنی

یکی از عوامل رایج در بروز تصویر بدنی ناخوشایند در کودکان و نوجوانان، احساس فشار برای مطابقت با ظاهر «ایده‌آل» و شرم یا سایر احساسات ناخوشایندی است که به دنبال عدم هماهنگی ما با این استانداردها، ایجاد می­‌شود. درونی‌سازی این ایده‌آل­ها با نارضایتی بدن و اختلال در خوردن و علایم افسردگی در کودکان و جوانان ارتباط دارد.

تصویر بدن ایده آل بین دختران و پسران متفاوت است. دختران اغلب گزارش می‌دهند که فشاری برای لاغری بدن با حفظ همزمان برجستگی­های زنانه بر دوش آنهاست، در حالی که پسران اغلب تحت فشار برای داشتن قد بلند و هیکل عضلانی هستند. کودکانی که ایده‌آل‌های مربوط به ظاهر را رد می‌کردند، گزارش دادند که نسبت به ظاهر خود اطمینان بیشتری دارند و کمترین احتمال وجود داشت که این دسته از کودکان نگرانی‌های مربوط به تصویر بدنی را گزارش کنند.

اینکه چگونه نوجوانان به احساسی از ظاهر ایده آل دست می­یابند، متفاوت است اما خود آنان رسانه‌ها، فشار خانواده و دوستان، مقایسه با همسالان و عوامل شخصی مانند عزت نفس پایین، احساس افسردگی و نیاز به کنترل را عوامل اثرگذار در تصور آنها از بدن­شان می­دانند.

• رسانه های اجتماعی

یکی از تاثیرات رایج بر تصویر بدن، قرار گرفتن در معرض بدن‌های «ایده آل» غیرواقعی از طریق فیلم ها، تلویزیون، مجلات، تبلیغات و رسانه‌های اجتماعی است. تصور می‌شود که قرارگیری در معرض این تصاویر، ارزشمندپنداری این تیپ‌های بدن «ایده آل» و غیر واقعی را تسهیل می‌کند. یک مطالعه که به بررسی نوجوانان 14 و 15 ساله در طی سه سال پرداخت، نشان داد که درونی‌سازی این شکل‌های بدن «ایده‌آل» که در رسانه‌ها ارایه می‌شود، احساسات منفی در مورد ظاهر را پیش‌بینی می‌کند؛ که به نوبه خود رفتارهای غذایی ناسالم را در پی می­آورد. در نظرسنجی ما، 25 درصد از نوجوانان (13 درصد از پسران و 37 درصد از دختران) گفتند که شخصیت­های مشهور آنها را در رابطه با تصویر بدن خود نگران کرده اند و 19 درصد (10 درصد از پسران و 28 درصد از دختران) گفتند که نمایش­های تلویزیونی باعث نگرانی آنها در رابطه با تصویر بدن‌شان شده است.

کودکان و نوجوانان هر چه بیشتر از رسانه­های اجتماعی استفاده کنند، احساس رضایت کمتری از بدن خود پیدا می­کنند. در نظرسنجی ما، 40 درصد از جوانان (26 درصد از پسران و 54 درصد از دختران) گفتند که تصاویر در شبکه‌های اجتماعی باعث نگرانی آنها در رابطه با تصویر بدنشان شده است. یکی از توضیح های احتمالی این است که رسانه‌های اجتماعی امکان مقایسه منفی ظاهر خود با دیگران را فراهم می‌کنند. مقایسه منفی ارتباط ثابتی با نارضایتی از بدن دارد. برخی مطالعات نشان می‌دهد زمان صرف شده در رسانه های اجتماعی با فراوانی مقایسه‌های مربوط به ظاهر و رقابت با همسالان مرتبط است، که به نوبه خود می­تواند با نارضایتی از بدن و مشکلات سلامت روان ارتباط داشته باشد.

• والدین و اعضای خانواده

تاثیر رسانه ها بر تصویر بدن می­تواند با رفتار والدین کاهش یابد. یک مطالعه نشان داد که رابطه بین استفاده از رسانه های اجتماعی و نارضایتی از بدن برای آن دسته از نوجوانانی که روابط مثبت تری با مادر خود داشتند ضعیف تر بود. مطالعه دیگری نشان داد که فرزندان والدینی که کنترل بیشتری بر زمان صرف شده در رسانه های اجتماعی داشتند، گزارش دادند که زمان کمتری را به صورت انلاین می­گذرانند و مقایسه های ظاهری کمتر و سلامت روان کلی بهتری را نشان دادند.

والدین و خانواده همچنین می‌توانند اثری منفی بر تصویر بدن کودکان و نوجوانان بر جای بگذارند و احتمال بروز مشکلات را در این زمینه افزایش دهند. یک مطالعه روی دختران نوجوان نشان داد که بیش از نیمی از آنها (به‌ویژه آنهایی که وزن بیشتری داشتند) آزار و تمسخر مرتبط با وزن را از سوی اعضای خانواده خود تجربه کرده‌اند و این تجربیات با سطوح بالاتر نارضایتی از بدن و رفتار ناسالم غذایی مرتبط است.

این نتیجه در یافته‌های نظرسنجی ما نیز منعکس شد، جایی که 29٪ از نوجوانان (21٪ از پسران و 37٪ از دختران) موافق بودند که حرف­های خانواده خطاب به آنها باعث نگرانی‌شان در مورد تصویر بدن خود شده است. این به طرز فکر، رفتار و صحبت والدین در مورد بدن خود و همچنین بدن فرزندانشان برمی­گردد. بررسی‌های این تحقیق نشان می‌دهد که والدین می‌توانند به دو صورت مستقیم (نظر یا انتقاد در مورد وزن و ظاهر) و غیرمستقیم‌تر (رفتارهای غذایی والدین و نگرش نسبت به بدن و ظاهر خود) بر تصویر بدن فرزندان شان تاثیر بگذارند.

بیشتر بخوانید: 10 نکته برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان

• همسالان

با بزرگ‌تر شدن کودکان و نوجوانان، نقش همسالان آنها در تقویت تصور یک بدن ایده آل بیشتر می‌شود. افراد ممکن است برای پذیرش از سوی دوستان فشاری احساس کنند. در نظرسنجی ما، 40 درصد از نوجوانان (37 درصد از پسران و 42 درصد از دختران) موافق بودند که چیزهایی که دوستانشان گفته اند باعث نگرانی آنها در رابطه با تصویر بدن شان شده است. یک نظرسنجی دیگر نشان داد 68 درصد از پسران از دوستان به عنوان منبع فشار برای خوش هیکل بودن نام می‌برند.

تغییرات بدن نوجوانان در دوران بلوغ (تغییر در قد، وزن و شکل بدن) و این که فرد چگونه این تغییرات بدنش را با همسالانش و با ایده‌های خود در مورد یک بدن ایده آل مقایسه می‌کند، بر تصویر بدن او تاثیر می‌گذارد. این اثرات به ویژه ممکن است در دخترانی که زودتر و پسرانی که دیرتر از همسالان خود بالغ می‌شوند، صادق باشد.

تاثیر همسالان را می‌توان در قلدری نیز مشاهده کرد. یک نظرسنجی از افراد 11 تا 16 ساله بریتانیا نشان داد که بیش از نیمی از نوجوانان، قربانی قلدری مبتنی بر ظاهر بدن شده بودند، به طوری که 40 درصد از آن آنها دست کم یک بار در هفته قلدری را تجربه کرده و 54 درصد گفته بودند که این قلدری از سن 10 سالگی آغاز شده است. کودکان و نوجوانان که با ایده‌آل‌های بدنی مطابقت ندارند، ممکن است بیشتر هدف قلدری قرار بگیرند. بررسی­ بیشتر نشان می­دهد نوجوانانی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، بیشتر از همسالان خود در معرض قلدری قرار دارند.

قلدری مبتنی بر ظاهر برای سلامت روانی و تصویر بدنی کودکان و نوجوانان، آسیب‌هایی به همراه دارد. نوجوانانی که مورد قلدری سایبری قرار گرفتند، دو برابر بیشتر احتمال داشت که خود را «خیلی چاق» بدانند و از بین آنهایی که در مورد ظاهرشان مورد آزار قرار گرفتند، 53 درصد احساس اضطراب و 29 درصد احساس افسردگی داشتند.

چه عواملی می‌تواند از تخریب تصویر بدن محافظت کند؟

در مقابل، داشتن دوستی‌های حمایتگرانه می­تواند از افراد در برابر این آسیب ها مراقبت کند. برخی مطالعات نشان داده اند که حمایت از سوی روابط دوستی نیرومند با کاهش نارضایتی از تصویر بدن همراه است. با این حال، کودکان و نوجوانان که از قبل نسبت به بدن خود احساس ناراحتی دارند، ممکن است تاثیر بیشتری از همسالان خود بپذیرند، به ویژه به این دلیل که عزت نفس و تصویر بدنی ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.

در مجموع، رسانه های جمعی، خانواده و دوستان می­‌توانند بر برداشتی که کودکان و نوجوانان از بدن خویش دارد، اثرگذار باشند. با توجه به اثرات مخرب تصویر ناخوشایند از بدن بر سلامت روان و دستاوردهای فرد، خوب است که به عنوان والدین بکوشیم تا با کسب آگاهی به اصلاح رفتارهای خود و همچنین فراهم کردن محیطی امن با کنترل رسانه­های در دسترس فرزندمان به او کمک کنیم تا خودش را آنگونه که هست بپذیرد و احساس خوبی نسبت به خود و تبعا اطرافیانی که با او متفاوت هستند، شکل دهد.

آیا کودک یا نوجوان شما نیز با تصویر بدن خود چالش دارد؟ دغدغه های خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.

منبع

https://www.mentalhealth.org.uk

کلینیک روانشناسی