رضایت جنسی زمانی اتفاق می‌افتد که همه‌ی افراد درگیر در هر نوع فعالیت جنسی موافق باشند که به انتخاب خود در این فعالیت شرکت دارند. در این مقاله می‌خوانیم رضایت در رابطه جنسی به چه معناست، عدم رضایت جنسی چگونه است و تجاوز جنسی چه زمانی اتفاق می‌افتد.
هشدار: این مقاله درباره‌ی تجاوز جنسی بحث میکند. اگر اخیرا در این باره احساس خطر یا ناراحتی دارید، با خط 123 (اورژانش اجتماعی) تماس بگیرید.
رضایت جنسی به چه معناست؟
زمانی رضایت جنسی وجود دارد که طرفین درگیر در یک فعالیت جنسی، با انجام آن توافق آگاهانه داشته باشند. آنها همچنین باید از آزادی و ظرفیت لازم برای انتخاب رضایتمندانه‌ی فعالیت جنسی برخوردار باشند.
همه ما این حق را داریم که به رابطه جنسی یا هر نوع فعالیت جنسی دیگر (مانند بوسیدن، لمس جنسی یا انجام یک عمل جنسی) بی میل باشیم. در کنار آن، از این حق نیز برخورداریم که در هر زمانی نظر خود را تغییر دهیم. یا می‌توانیم انتخاب کنیم که یک فعالیت جنسی را فقط با یک نفر و نه دیگران تجربه کنیم.
بدون رضایت، هر نوع فعالیت جنسی به منزله‌ی خشونت جنسی است.
باورهای غلطی درباره رضایت و خشونت جنسی وجود دارد که به قربانیان و بازماندگان احساس گناه و تقصیر میدهد. این باورها ممکن است باعث شوند که افراد احساس کنند آنچه برای آنها رخ داده، خشونت جنسی «واقعی» نبوده است.
بیشتر بخوانید: مشاوره جنسی
اما باید بدانید مهم نیست که کسی جراحات مشهود نداشته باشد یا فریاد نزند، برای فرار تلاش نکند یا با طرف مقابل نجنگد. همچنین اهمیتی ندارد که قربانی چه لباسی به تن داشته یا از قبل چه تعاملی میان آنها رخ داده است. اینکه قربانی هم احساس تحریکشدگی را تجربه کرده یا از قبل مرتکب را می‌شناخته نیز اهمیتی ندارد. اگر فردی نسبت به هر شکل از فعالیت جنسی رضایت نداشته باشد، آن عمل همیشه خشونت جنسی تلقی میشود و صد درصدِ تقصیر متوجه عامل یا عاملان خشونت است.
با وجود افکار نادرستی که پیرامون خشونت جنسی وجود دارد، تشخیص اینکه رضایت در زندگی واقعی دقیقا چگونه است ممکن است گاهی گیج‌کننده باشد. بنابراین، اجازه دهید کمی بیشتر به آن بپردازیم.
تعریف رضایت جنسی در قانون
طبق قانون جرایم جنسی 2003 در صورتی فرد به فعالیت جنسی رضایت میدهد که:
- به انتخاب خود با آن فعالیت موافقت کند
- آزادی و ظرفیت اجرای آن انتخاب را داشته باشد
اگر کسی به هر نوع فعالیت جنسی «نه» بگوید، یعنی با انجام آن موافق نیست. اما، اگر کسی با صدای بلند «نه» نگوید، خیلی ساده به این معنی نیست که او نیز با آن فعالیت موافقت دارد. اگر کسی نامطمین به نظر میرسد، ساکت می‌ماند، خود را عقب می‌کشد یا پاسخی نمی‌دهد، یعنی با انجام فعالیت جنسی موافق نیست. در واقع، برای افرادی که خشونت جنسی را تجربه کرده اند، بسیار رایج است که متوجه شده باشند قادر به حرکت یا صحبت کردن نیستند.
فرد، آزادی و موقعیت موافقت با فعالیت جنسی را ندارد اگر:
- در خواب یا بیهوش باشد
- مست باشد یا مواد مخدر مصرف کرده باشد
- میخکوب یا مبهوت باشد
- در سن بسیار پایینی باشد
- یک اختلال یا بیماری روانی داشته باشد که توان انتخاب را از وی سلب میکند
- تحت فشار گذاشته شود، مورد قلدری و آزار قرار گیرد، فریب داده شود یا از روی ترس «بله» بگوید
- طرف مقابل از نیروی بدنی علیه آنها استفاده کند
بیشتر بخوانید: معرفی سکس تراپی یا درمان جنسی
اگر کسی از رضایت شما برای انجام یک فعالیت جنسی مطمین نیست، لازم است نظر شما را جویا شود. اگر آنها متوجه یا مشکوک شوند که شما رضایت جنسی صد درصدی به انجام آن فعالیت ندارید یا با آن احساس راحتی نمیکنید باید فورا متوقف شده و از آن کار دست بکشند.
5 اصل رضایت جنسی
بسیار مهم است که با پارتنر خود در مورد آنچه می‌خواهید و آنچه مایل به انجامش نیستید، صادق باشید. رضایت داشتن و جلب رضایت طرف مقابل، موضوعی مرتبط با مرزهای شخصی و احترام به یکدیگر است. در لحظه به لحظه‌ی یک فعالیت جنسی، هر دو پارتنر باید نسبت به آنچه رخ میدهد، رضایت داشته باشند.
بدون رضایت، هرگونه فعالیت جنسی اعم از سکس دهانی، دخول واژینال و مقعدی و لمس آلت تناسلی)، یک تجاوز یا تعرض جنسی تلقی میشود.
5 اصل مهم در رضایت جنسی عبارت است از:
- آزادانه ارایه میشود: رضایت، یک انتخاب است که بدون فشار، دستکاری یا تحت تاثیر مواد یا الکل ارایه میشود.
- قابلیت برگشت دارد: هرکسی می‌تواند در هر زمانی ذهنیت خود را نسبت به آنچه درباره فعالیت جنسی احساس میکند، تغییر دهد. حتی اگر قبلا این کار را انجام داده اید. و حتی اگر هر دو برهنه در رختخواب هستید.
- آگاهانه است: تنها زمانی می‌توانید به چیزی رضایت دهید که در جریان جزییات کامل آن باشید. برای مثال، اگر پارتنرتان به شما میگوید از کاندوم استفاده خواهد کرد و این کار را نکند، رضایت آگاهانه نقض میشود.
- مشتاقانه است: وقتی صحبت از سکس میشود، بهتر است تنها کاری را انجام دهید که قلبا به آن تمایل دارید؛ نه چیزی که فکر می‌کنید انجامش از شما انتظار می‌رود.
- خاص است: رضایت در رابطه جنسی، خاص است. بله گفتن به یک کار (مانند رفتن به رختخواب برای عشق‌بازی) به معنای بله گفتن به همه فعالیت های دیگر نیست (همچون داشتن سکس).
شما در مورد آنچه در ارتباط با بدن‌تان اتفاق می‌افتد، حرف آخر را می‌زنید. چه قبلا با آنها سکس کرده باشید و چه بله گفته باشید و سپس نظرتان تغییر کرده باشد؛ در هر زمانی مجاز به گفتن «ایست» هستید و شریک زندگی‌تان باید به نظر شما احترام بگذارد.
رضایت هرگز با موضوعاتی مانند رفتار گذشته شما، لباسی که می‌پوشید یا جایی که می‌روید، بیان نمی‌شود. رضایت جنسی همیشه به وضوح اعلام میشود. هیچ سوال یا رمز و رازی نباید وجود داشته باشد. سکوت علامت رضایت نیست. و رضایت تنها در اولین رابطه اهمیت ندارد؛ زوج هایی که قبلا رابطه جنسی داشته اند یا حتی آنهایی که برای مدت طولانی با هم بوده‌اند نیز باید قبل از هر بار رابطه جنسی رضایت دهند.
چه کسانی نمی‌توانند به رابطه جنسی رضایت دهند؟
قوانینی در مورد اینکه چه کسی واجد شرایط رضایت دادن است و چه کسی نمی‌تواند رضایت دهد، وجود دارد. افرادی که مست، سرخوش از مصرف مواد یا بیهوش هستند نمی‌توانند به رابطه جنسی رضایت دهند. همچنین قوانینی برای محافظت از افراد زیر سن 18 سال از تحت فشار قرار گرفتن برای رابطه جنسی با افراد مسن تر از خود وجود دارد.
تجاوز جنسی بی سر و صدا چیست؟
خشونت جنسی همیشه به یک شکل رخ نمی‌دهد. لازم نیست حتما اسلحه‌ای در کار باشد و قربانی فریاد بزند یا مکررا نه بگوید تا آن فعالیت، تجاوز جنسی محسوب شود. بیشتر تجاوزات جنسی توسط غریبه ها در کوچه های تاریک اتفاق نمی‌افتد. بلکه اغلب، متجاوز فردی است که قربانی او را می‌شناسد. وقتی شریک عاطفی یا همسرتان بدون رضایت شما عملی جنسی را با شما انجام میدهد، این می‌تواند یک تجاوز جنسی تلقی شود.
اگر شما یا شخصی که می‌شناسید این نوع خشونت را تجربه می‌کنید، بدانید که تنها نیستید و کمک در دسترس است. می‌توانید با خط رایگان اورژانس اجتماعی به شماره 123 تماس حاصل کنید.
چرا «بله» همیشه به معنای رضایت در رابطه جنسی نیست؟
از آنجا که رضایت باید شامل آزادی و ظرفیت رضایت باشد، «بله» گفتن کافی نیست.
اجبار، تحت فشار قرار گرفتن، قلدری، کنترلگری، فریب خوردن یا ترسیدن، آزادی و ظرفیت ما را برای انتخاب در موقعیت‌های مختلف از بین می‌برد.
برای مثال، اگر فردی در یک رابطه‌‌ی توهین آمیز باشد، ممکن است از ترس آسیب رسیدن به سلامتی خود یا دیگران به چیزی «بله» بگوید، که با «بله» گفتن با تمایل قلبی بسیار فاصله دارد. ترس، آزادی و ظرفیت آنها را برای انتخاب واقعی سلب میکند. همانطور که اگر جلوی باجه عابربانک کسی با یک چاقو در دستش پشت سر ما بایستد و رمز کارتمان را بخواهد، بسیاری از ما آن را در اختیارش میگذاریم اما راضی نیستیم که از ما دزدی شود. در رابطه جنسی هم همینطور است. اگرچه، در این مورد، «چاقو» می‌تواند جایگزین کاملا متفاوتی داشته باشد؛ مانند تهدید مرتکب به انتشار عکس غیراخلاقی از قربانی، تهدید به شایعه پراکنی دروغین در مورد وی و یا ایجاد احساس بی‌ارزشی در او.
رضایت جنسی واقعا چه شکلی است؟
در ادامه به چند نمونه از رضایت در رابطه جنسی اشاره میکنیم. رضایت چیزی شبیه به این موارد است:
- با شور و شوق «بله!» میگویید
- با طرف مقابل در مورد کارهایی که دوست دارید یا ندارید، صحبت می‌کنید و در مقابل به صحبت های او نیز گوش می‌دهید
- در روند فعالیت جنسی، نظر او را جویا می‌شوید؛ برای مثال، می‌پرسید: «با این کار مشکلی نداری؟»، «می‌خوای سرعت‌مون رو کم کنیم؟» یا « می‌خوای متوقفش کنیم؟»
- به انتخاب کسی که «نه» میگوید، احترام میگذارید و هرگز سعی نمیکنید نظر آنها را تغییر دهید یا به آنها فشار وارد کنید
بیشتر بخوانید: معرفی سکس تراپی یا درمان جنسی
رضایت جنسی اینگونه نیست!
رضایت جنسی به گونه های زیر نیست:
- احساس می‌کنید که باید با رابطه یا سایر فعالیت های جنسی موافقت کنید و رضایت جنسی داشته باشید، زیرا در صورت «نه» گفتن نگران واکنش طرف مقابل خواهید بود.
- زمانی که شما در خواب یا بیهوش هستید، شخصی با شما رابطه جنسی برقرار میکند یا شما را به صورت جنسی لمس میکند.
- وقتی شخص بی‌توجه به نشانه های غیرکلامی شما مبنی بر اینکه مطمین نیستید یا نمی‌خواهید به آن فعالیت ادامه دهید (مثلا اگر خود را کنار بکشید، بیحرکت بمانید یا ناراحت به نظر برسید) به فعالیت جنسی ادامه میدهد.
- وقتی فرد فرض میکند به دلیل رفتارهای‌تان یا لباسی که به تن دارید، مایل به برقراری رابطه جنسی هستید.
- زمانی که فرد فرض میکند چون قبلا با او فعالیت جنسی داشته اید، باز هم می‌خواهید با او در فعالیتهای جنسی شرکت کنید.
- وقتی شخص فرض میکند چون به یک فعالیت جنسی رضایت داده اید، با فعالیتهای جنسی دیگر هم موافق هستید؛ مثلا فکر میکند چون قبلا یکدیگر را بوسیده اید، پس با برقراری رابطه جنسی مشکلی ندارید.
- شخصی که در حین رابطه جنسی‌ای که شما تنها با شرط استفاده از کاندوم به آن رضایت داده اید، کاندوم را خارج میکند.
با این حال، حتما توجه داشته باشید که اینها تنها چند نمونه از مواردی هستند که «رضایت جنسی» محسوب نمی‌شوند. اگر شما نمی‌خواستید اتفاقی رخ دهد، به آن رضایت نداده اید. همچنین اگر قادر به تصمیم گیری در مورد اینکه آن رابطه را می‌خواستید یا نه نبودید (مثلا اگر کودک یا مست بودید)، شما به آن فعالیت رضایت ندادهاید.
اگر به فعالیت جنسی با کسی وارد شوید و او از شما بخواهد دست از کار بکشید و شما فعالیت را متوقف نکنید، مرتکب جرم جنسی شده اید؛ به همین سادگی.
سن قانونی در رضایت جنسی
سن رضایت جنسی در کشورهای مختلف، متفاوت است و نوجوانان از هر جنسیتی در سن قانونی ایالت خود می‌توانند با رضایت شخصی در فعالیت جنسی شرکت کنند. همچنین قانون حمایت از کودکان و جوانان بیان میکند که افراد در سنین پایین هرگز نمی‌توانند تحت هیچ شرایطی به فعالیت جنسی رضایت دهند.
سخن آخر
رضایت جنسی مانند یک مجوز یا کوپن نیست که بتوانیم تا رسیدن تاریخ انقضا یا هر وقت که می‌خواهیم، از آن استفاده کنیم. شخصی که دیشب واقعا تمایل به برقرای رابطه جنسی با ما داشت، ممکن است امروز صبح این رابطه را نخواهد و این 100٪ حق اوست.
همچنین فرقی نمی‌کند که با طرف مقابل تان ازدواج کرده باشید یا با او در رابطه عاطفی درازمدت باشید، هنوز لازم است که در هر بار برقراری رابطه جنسی، رضایت آنها را جلب کنید.
لطفا نظرات و سوالات خود را در زمینه رضایت در رابطه جنسی با کارشناسان ما در میان بگذارید.
منابع:
https://www.plannedparenthood.org/
