افسردگی اختلالی روانشناختی است که شیوع بالایی دارد. با توجه به عوارض زیان‌آور آن، مهم است پیش از آن‌که دیر شود علایم را در اطرافیان تشخیص دهیم و برای کمک به آنها تا جایی که می‌توانیم، قدمی برداریم. در این مقاله می‌خوانیم که علایم افسردگی چیست و بهترین راه کمک به فرد افسرده چیست.
فهرست محتوا
- افسردگی چیست؟
- علایم افسردگی
- چطور با فرد دچار افسردگی صحبت کنیم؟
- چطور گفتگو را با فرد دچار افسردگی شروع کنم؟
- به فرد دچار افسردگی چه بگوییم؟
- چیزهایی که نباید به فرد دچار افسردگی بگوییم
- کارهایی که در ارتباط با شخص مبتلا به افسردگی نباید انجام دهیم
- علایم هشدار خودکشی (چه زمانی وقت مداخله است؟)
- علایم افسردگی در کودکان چیست؟
- چطور به کودک دچار افسردگی کمک کنم؟
- مراقبت از خود را فراموش نکنید
افسردگی چیست؟
چطور به فرد دچار افسردگی کمک کنیم؟ پیش از پاسخ به این سوال، ابتدا لازم است ببینیم افسردگی چیست و چه علایمی دارد. کمک کردن به فرد مبتلا به افسردگی می‌تواند چالش انگیز باشد. اگر عزیزی که می‌شناسید به افسردگی مبتلاست و احساس ناامیدی دارد، شاید به این فکر افتاده باشید که بهترین راه کمک به فرد افسرده چیست؟
هرچه بیشتر درباره افسردگی و علایم هشدار آن اطلاعات کسب کنیم، بهتر و سریع‌تر می‌توانیم به کمک عزیزان مبتلا بشتابیم.
علایم افسردگی
علایم افسردگی از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. این علایم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس اندوه، گریه کردن، خلا و ناامیدی
- انفجارهای خشم، بی قراری یا درماندگی حتی سر مسایل کوچک
- از دست دادن علاقه یا لذت به بیشتر یا همه فعالیت های طبیعی مانند سکس، تفریحات یا ورزش ها
- خوابیدن کمتر یا بیشتر از حد
- خستگی و فقدان انرژی به حدی که حتی فعالیت های کوچک زمان زیادی می‌طلبند
- کاهش یا افزایش اشتها و از دست دادن یا به دست آوردن وزن
- مشکلات جسمی که توضیح طبی ندارند مانند کمردرد یا سردرد
- اضطراب، بی‌تابی یا عصبی بودن
- کاهش سرعت تفکر، صحبت یا حرکت
- احساس بی ارزشی یا گناه، تمرکز بر خطاهای گذشته یا ملامت خود به خاطر چیزهایی که ربطی به فرد ندارند
- دشواری در تفکر، تمرکز، تصمیم‌گیری و یادآوری مسایل
- اشاره‌ی مکرر به نخواستن ادامه زندگی، افکار خودکشی یا تلاش ها و اقدامات خودکشی
برای بسیاری از افراد دچار افسردگی، علایم می‌توانند بر فعالیت های روزانه در کار یا مدرسه اثر بگذارند. افسردگی همچنین می‌تواند فعالیت های اجتماعی و روابط را تحت تاثیر قرار دهد. سایر افراد ممکن است به طور کلی بدون اینکه بدانند چرا، احساس بدبختی یا ناشادمانی کنند. کودکان و نوجوانان ممکن است علایم افسردگی را به جای اندوه، با کج‌خلقی نشان دهند.
چطور با فرد دچار افسردگی صحبت کنیم؟
در ادامه مقاله کمک به فرد افسرده به روش‌های صحیح صحبت کردن با مبتلایان می‌پردازیم. گاهی اوقات، دانستن اینکه به فرد دچار افسردگی چه بگوییم، دشوار است. ممکن است بترسید که اگر از نگرانی هایتان حرف بزنید، آن شخص عصبانی شود، احساس تحقیر کند یا دغدغه های شما را نادیده بگیرد.
اگر نمی‌دانید از کجا شروع کنید، پیشنهادات زیر می‌تواند کمکتان کند. اما به یاد داشته باشید که شنونده ای مشفق بودن خیلی بیشتر از توصیه کردن اهمیت دارد. لازم نیست سعی کنید حال دوست یا عضو خانواده تان را درمان کنید، فقط باید شنونده خوبی باشید. اغلب، یک اقدام ساده صحبت رو در رو می‌تواند کمک بزرگی به فرد دچار افسردگی باشد. عزیزتان را تشویق کنید تا در مورد احساساتش صحبت کند، و بدون قضاوت و مشتاقانه گوش دهید.
انتظار نداشته باشید یک گفتگو کافی باشد. افراد دچار افسردگی معمولا خود را از دیگران دور و منزوی می‌کنند. شاید نیاز باشد دغدغه و اشتیاقتان را نسبت به شنیدن آنها بارها و بارها تکرار کنید.
چطور گفتگو را با فرد دچار افسردگی شروع کنم؟
یافتن روشی برای گفتگو درباره افسردگی با عزیزتان همیشه سخت ترین قسمت است.
در گام اول، بهتر است او را مجبور به حرف زدن نکنید اما پیشنهاد دهید که هر زمان خواستند، برای حمایت از آنها در دسترس هستید. می‌توانید بگویید:
- می‌خوای در مورد حالت حرف بزنی؟ هر وقت آماده بودی من هستم.
اگر موافقت کردند، می‌توانید بگویید که اخیرا متوجه تغییراتی در آنها شده اید. اگر به سادگی تنها حالشان را بپرسید، آنها وانمود می‌کنند که حالشان خوب است.
در گام بعدی بپرسید چه کمکی از شما برمی‌آید و سعی کنید خوب گوش دهید.
می‌توانید جملات زیر را نیز امتحان کنید:
- اخیرا یکم نگران حالتم
- چند وقته متوجه شدم یه تغییراتی کردی و ذهنم مشغول شده که حالت خوبه یا نه
- می‌خواستم حالتو بپرسم چون چند وقته غمگین به نظر می‌رسی
در حین صحبت، می‌توانید سوالاتی شبیه به این بپرسید:
- از چه موقعی همچین حس‌هایی داری؟
- اتفاقی افتاد که باعث شد همچین حسی داشته باشی؟
- الان بهترین کمکی که می‌تونم بهت بکنم چیه؟
- به این فکر کردی که از کسی کمک بگیری؟
به یاد داشته باشید، حمایتگر بودن شامل ایجاد تشویق و امید است. اغلب، مهم است با زبانی با فرد صحبت کنید که با حالت ذهنی افسرده ای که دارد، برایش قابل درک باشد.
به فرد دچار افسردگی چه بگوییم؟
در این بخش از مقاله کمک به فرد افسرده پیشنهاداتی برای نحوه‌ی سخن گفتن با این افراد داریم.
- تو تنها نیستی. من تو این زمان سخت کنارتم. (جملاتی این چنینی که اهمیت فرد را در زندگی شما نشان می‌دهند، می‌توانند تسکینی بر احساس بی‌ارزشی و بی‌اهمیت بودن آنان باشند)
- شاید الان باورش برات سخت باشه ولی احساساتت می‌تونن تغییر کنن
- لطفا بهم بگو الان برای کمک بهت چیکار می‌تونم بکنم؟
- حتی اگه نتونم دقیقا بفهمم چه حسی داری، بهت اهمیت می‌دم و می‌خوام کمکت کنم
- تو برای من مهمی. زندگیت برام مهمه
- وقتی خواستی تسلیم بشی، به خودت بگو یک روز، یک ساعت یا یک دقیقه دیگه یا هر مدتی که می تونی مدیریتش کنی صبر کن.
- موقعیتی که توش هستی به نظر سخت میاد. برای حلش چه کارهایی داری می‌کنی؟
- واقعا متاسفم که توی همچین شرایطی قرار گرفتی، هر وقت نیاز داشتی بهم بگو.
چیزهایی که نباید به فرد دچار افسردگی بگوییم
خاطرتان باشد که درخواست نصیحت با درخواست کمک یکی نیست. اگر آنها از شما راه حل خواستند، می‌توانید نظر خودتان را بگویید. اما تا زمانی که آنها چنین چیزی نخواستند، راه حل های مفید یا جملاتی که شبیه به درمان افسردگی به نظر می‌رسند را ارایه نکنید. این می‌تواند غیرهمدلانه و قضاوت‌گرانه به نظر برسد. از جملاتی مشابه زیر دوری کنید:
- همه این چیزا فقط توی سرته!
- همه آدما زمان های سختی دارن
- سعی کن به نیمه پر لیوان نگاه کنی!
- وقتی این همه دلیل برای زندگی هست، چرا می‌خوای بمیری؟
- من هیچ کاری نمی‌تونم برای موقعیتی که توش هستی انجام بدم.
- فقط از این فاز بد بیا بیرون!
- الان دیگه باید احساس بهتری داشته باشی!
- فقط به چیزای خوب فکر کن! نمی‌فهمم چه چیزی هست که انقدر براش ناراحتی. (به جای تشویق مثبت نگری بیهوده، می‌توانید نکات مثبتی را که در مورد آنان دوست دارید، به آنها یادآور شوید)
- همه چیز درست می‌شه، بهت قول می‌دم! (امید واهی)
- من وقتی مصرف شکر رو قطع کردم حالم خوب شد. باید امتحانش کنی!
- خیلی از آدما وضعیت خیلی بدتری از تو دارن.
کارهایی که در ارتباط با شخص مبتلا به افسردگی نباید انجام دهیم
چطور به فرد دچار افسردگی کمک کنیم؟ آیا کارهایی هست با انجام آنها ناخواسته باعث شویم حال فرد مبتلا به افسردگی بدتر شود؟ بله. از انجام کارهای زیر صرف نظر کنید:
- مسایل را شخصی نکنید و به خودتان نگیرید.
افسردگی دوست شما همانقدر که دست خودش نیست، تقصیر شما هم نیست. سعی کنید وقتی از روی خشم یا ناامیدی سرتان فریاد می‌زنند، برنامه ها را کنسل یا فراموش می‌کنند یا نمی‌خواهند هیچ کاری انجام دهند، به خودتان نگیرید.
شاید تا حدی نیاز به فضایی شخصی برای استراحت داشته باشید. هیچ اشکالی ندارد. اما مهم است به خاطر خسته شدن خودتان از احساسات منفی حاکم بر رابطه، آنان را سرزنش نکنید. می‌توانید با یک درمانگر یا سایر اشخاص حامی مشورت کنید.
- نصیحت نکنید
درست است که تغییر سبک زندگی می‌تواند اثر قابل توجهی بر کاهش علایم افسردگی بگذارد اما ایجاد این تغییرات در میانه‌ی گرداب افسردگی می‌تواند چالش انگیز باشد. شاید بخواهید به آنها ورزش بیشتر و مصرف خوراکی های سالم را پیشنهاد دهید. اما دوست شما در این وضعیت حتی مایل به شنیدن بهترین توصیه ها نیز نیست.
می‌توانید با دعوت آنان به قدم زدن یا پخت یک ماده مغذی، تغییرات مثبت را به شکلی غیر مستقیم تشویق کنید.
- تجارب آنها را با دیگران مقایسه نکنید یا آنها را دست کم نگیرید
اگر دوستتان در مورد افسردگی اش با شما صحبت کرد، ممکن است بخواهید بگویید «می‌فهمم» یا «همه ما همچین حالی رو تجربه کردیم». اما اگر هیچ گاه افسردگی را شخصا تجربه نکردید، احساسات آنها را کم اهمیت جلوه ندهید.
افسردگی فراتر از حس غم معمولی است. غم معمولی معمولا به سرعت از بین می‌رود اما افسردگی طولانی مدت باقی می‌ماند. به جای آن می‌توانید بگویید: «نمی‌تونم تصور کنم چقدر این موقعیت برات سخته. می‌دونم نمی‌تونم کاری کنم حالت خوب بشه ولی فقط یادت باشه که تنها نیستی و من پیشتم».
- موضع‌گیری نسبت به دارو
داروها می‌توانند واقعا برای افسردگی مفید باشند. اما برخی افراد با عوارض جانبی داروها راحت نیستند و ترجیح می‌دهد روان درمانی و روش های درمان طبیعی را امتحان کنند.
همچنین، اگر شخصا به دارو اعتقادی ندارید، از این موضوع حرفی به آنان نزنید. برای برخی افراد، دارو می‌تواند کاملا حالشان را بهبود بخشد و آنها را آماده‌ی دریافت روان درمانی کند.
در هر صورت تصمیم به مصرف یا عدم مصرف دارو مختص آنها و متخصص سلامت روان شان است.
علایم هشدار خودکشی (چه زمانی وقت مداخله است؟)
در بخش بعدی مقاله‌ی چطور به فرد دچار افسردگی کمک کنیم، لازم است شما را با علایم هشدار خودکشی آشنا سازیم. افسردگی می‌تواند خطر خودکشی و رفتارهای خود آسیب رسان را بالا ببرد، بنابراین خوب است علایم آنها را بشناسید. برخی نشانه‌هایی که ممکن است نشان از خطر جدی افکار خودکشی باشد شامل موارد زیر است:
- صحبت درباره مرگ
- خرید اسلحه
- افزایش مصرف مواد
- رفتارهای مخاطره‌آمیز
- خلاص شدن از دارایی های محبوب یا بخشیدن آنها به دیگران
- صحبت درباره حس گیر افتادن یا تمایل به گریز از وضعیت
- دور راندن مردم یا گفتن اینکه می‌خواهد تنها باشد
- خداحافظی هایی که نسبت به همیشه با احساسات بیشتری همراه هستند
اگر فکر می‌کنید دوست یا عزیز شما به فکر خودکشی است، در حالیکه کنارش هستید او را به تماس با درمانگرش ترغیب کنید یا از او بپرسید اگر می‌خواهد شما به درمانگرش اطلاع دهید. او را تشویق کنید تا حتما درمانگر خود را از افکارش با خبر کند. همچنین می‌توانید او را به اورژانس ببرید و کنارشان بمانید تا خطر برطرف شود.
مطمین شوید به مواد، اسلحه یا مقدار زیادی دارو دسترسی نداشته باشند.
اگر نگران وجود افکار خودکشی در آنها هستید، در این باره با آنان صحبت کنید. اگر آنها از قبل چنین فکری نداشتند، این کار شما باعث نمی‌شود به فکر خودکشی بیافتند.
علایم افسردگی در کودکان چیست؟
افسردگی در کودکان ممکن است متفاوت ظاهر شود. علایم رایج آن در کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
جسمی
- خستگی یا کاهش انرژی حتی وقتی استراحت کافی داشته اند
- بی قراری یا دشواری در تمرکز
- دشواری در انجام فعالیت های روزانه
- تغییرات در اشتها یا الگوهای خواب
- دردهای بدون علت واضح
هیجانی و روانی
- اندوه، اضطراب یا تحریک‌پذیری دایمی
- از دست دادن علاقه به دوستان و فعالیت هایی که پیش‌تر از آنها لذت می‌بردند
- کناره گیری از دیگران و ترجیح تنهایی
- احساس بی ارزشی، ناامیدی یا گناه
- دست زدن به کارهای خطرناکی که قبلا انجام نمی‌دادند
- آسیب زدن به خود یا افکار خودکشی
تجربه یک یا چند علامت بالا الزاما نشان دهنده این نیست که کودک شما به افسردگی مبتلاست، اما راه های زیادی برای کمک به فرزندتان در مقابله با این وضعیت وجود دارد. اگر اگر نگران فرزندتان هستید، از دریافت کمک تخصصی غافل نشوید.
چطور به کودک دچار افسردگی کمک کنیم؟
اگر فکر می‌کنید فرزندتان به افسردگی دچار شده، کارهایی هست که برای حمایت از او می‌توانید انجام دهید:
- درک کنید چه اتفاقی افتاده است
از آنها در مورد احساسات شان بپرسید و سپس با حالتی پذیرا و بدون قضاوت و توصیه گوش دهید. از افراد معتمدی که کودک شما را می‌شناسند همچون معلم محبوب یا یک دوست نزدیک پرس و جو کنید که آنها هم متوجه تغییراتی نگران کننده در فرزندتان شده اند یا خیر. به به‌زیستی کودکان در طول تغییرات مهم زندگی همچون عوض کردن مدرسه یا بلوغ توجه خاصی داشته باشید.
- با آنها زمان صرف کنید
سعی کنید محیطی گرم، اطمینان بخش و حمایتی برای انجام فعالیت های لذتبخش متناسب با سن آنان فراهم کنید. در مورد علایق آنها صحبت کنید مثلا بپرسید چه چیزی را در دوستان‌شان بیشتر می‌پسندند.
- عادات مثبت را تشویق کنید
فرزندتان را تشویق کنید تا کارهای مورد علاقه اش را انجام دهد، عادات خواب و خوراک منظمی را دنبال کند و فعال بماند. فعالیت فیزیکی روشی مهم برای تقویت خلق است. موسیقی نیز می‌تواند تاثیری مثبت بر خلق داشته باشد. موسیقی پخش کنید و با همدیگر به آن گوش دهید.
- اجازه دهید خودشان را ابراز کنند.
بگذارید با شما حرف بزنند. با دقت به صحبت آنان در مورد احساسات شان گوش دهید. با این حال، هیچ گاه برای حرف زدن به آنها فشار نیاورید. به جای آن، روش های خلاقانه خود اظهارگری را همچون نقاشی، ساخت کاردستی یا یادداشت نوشتن تشویق کنید.
- از آنها در برابر محیط های استرس‌آمیز محافظت کنید
سعی کنید کودکتان را از موقعیت هایی که سرشار از استرس، بدرفتاری یا خشونت است دور کنید. یادتان باشد رفتارهای سالم در واکنش به استرس را الگوسازی کنید؛ مثلا در روابط خود مرز بگذارید یا خودمراقبتی انجام دهید.
مراقبت از خود را فراموش نکنید
برای جلوگیری از فرسودگی روانی:
- کمک بگیرید. مراقبت از فرد دچار افسردگی ساده نیست. از سایر بستگان یا دوستان کمک بخواهید.
- برای حفظ سلامتی خود قدم بردارید. زمانی را به خودتان اختصاص دهید. از نظر فیزیکی فعال باشید و به طور منظم برای تجدید قوا با دوستانتان ملاقات کنید.
- صبور باشید. علایم افسردگی با درمان بهبود می‌یابد اما این زمانبر است. یافتن بهترین روش درمان نیازمند امتحان کردن بیش از یک نوع دارو یا رویکرد درمانی است. علایم در برخی افراد به سرعت کاهش می‌یابند در حالیکه در برخی دیگر، مدت بیشتری به طول می‌انجامند.
در این مقاله خواندیم که علایم افسردگی چیست و بهترین راه کمک به فرد افسرده. اکنون شما برایمان بنویسید. اگر شخصا تجربه افسردگی داشتید، شنیدن چه جملاتی از سوی مردم باعث می‌شد حالتان بدتر شود؟ چه راه‌های دیگری برای کمک به فرد مبتلا به افسردگی می‌شناسید؟ در بخش نظرات، پاسخگوی پرسش‌های‌تان هستیم.
منابع
https://www.healthline.com
