هوش حیوانات چگونه است؟ موجوداتی دیرینه همچون کپک‌ها و اختاپوس می‌توانند درک ما را از هوش به چالش بکشند. در این مقاله درباره سبک زندگی برخی موجودات دیرینه و ارتباط آن با انسان بودن بیشتر می‌خوانیم. پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مطلب جذاب همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید: سال نو این کارها را انجام بده!
کپک‌های مخاطی
کپک‌های مخاطی در خاک زندگی می‌کنند و موجوداتی دیرینه هستند. آنها نزدیک به یک میلیارد سال پیش به خشکی رسیدند. در آن زمان احتمالا قاره‌هایی را که احتمالا خانه باکتری‌ها بودند، اشغال کرده بودند. کپک‌های مخاطی ممکن است بیشتر عمر خود را به عنوان موجودات تک سلولی بگذرانند اما باهوش هستند. بسیار باهوش.
آنها توانایی خارق‌العاده‌ای در خوگیری با محیط دارند. در هنگام کمیاب‌شدن غذا، این موجودات به شبکه‌های چند سلولی، غول پیکر و جنبانی از پروتوپلاسم تبدیل می‌شوند که می‌توانند حرکت و تولید مثل کنند. این توانایی برای انتقال بین حالت‌های تک و چند سلولی، نشان‌دهنده وجود هوش اجتماعی و سازگاری است. این آمیب‌های اجتماعی تقسیم کار پیچیده‌ای انجام می‌دهند. در درون هر ارگانیسم، برخی از سلول‌ها ساقه را تشکیل می‌دهند و برخی دیگر به هاگ‌هایی تبدیل می‌شوند که نسل بعدی را به بار می‌آورند.
هوش حیوانات
دایول لی، استاد اقتصاد عصب‌شناختی در دانشکده پزشکی جان هاپکینز و نویسنده، هوش را توانایی حل مشکلات پیچیده یا تصمیم‌گیری با پیامدهای مثبت تعریف کرده است. به بیان ساده‌تر، هوش به معنای انجام اقداماتی برای طولانی کردن عمر و بازتولید نوع خود است.
کپک مخاطی با توجه به مهارت‌ها و ویژگی‌هایش، طبق تعریف، هوشمند است. توانایی‌های شناختی قابل توجه برخی از موجودات غیرانسانی مانند این، درک سنتی ما را از هوش به چالش می‌کشد.
در واقع، آگاهی از توانایی‌های شناختی در این بی‌مهرگان دیرینه، دیدگاه‌های سنتی را که انسان را موجود برتر می‌داند، به چالش می‌کشد.
این امر اعمالی مانند آزمایش روی حیوانات، اسارت در باغ وحش‌ها و استفاده از حیوانات برای سرگرمی را زیر سوال می‌برد. با عمیق‌تر شدن درک ما از هوش حیوانات، جامعه در مورد حقوق و رفتار با حتی ساده‌ترین موجودات زنده با دوراهی‌های اخلاقی روبرو می‌شود. ( هوش حیوانات )
بیشتر بخوانید: راه های افزایش هوش چیست؟
هوش در کپک مخاطی
زیست‌شناسان دانشگاه مک‌کواری در استرالیا نشان دادند که کپک مخاطی با اجتناب از مناطقی که قبلا کاوش شده، نوعی حافظه فضایی را نشان می‌دهد. این مکانیسم به کپک مخاطی اجازه می‌دهد تا یک شبکه قوی از حمل و نقل مواد غذایی ایجاد کند. نتایج آنها نشان دهنده وجود حافظه بلند مدت در این ارگانیسم و همچنین توانایی انجام محاسبات پیچیده است.
دانشمندان با بررسی این یافته در مورد ظرفیت حافظه، در آزمایشات دانشگاه هوکایدو در ژاپن، نوعی کپک مخاطی را در فواصل منظم در معرض یک سری شوک قرار دادند. این موجود به سرعت الگو را یاد گرفت، رفتار خود را تغییر داد و شوک بعدی را پیش‌بینی کرد. حتی با توقف شوک‌ها، این حافظه ساعت‌ها در کپک مخاطی باقی می‌ماند. یک شوک مجدد پس از یک دوره خاموشی، باعث می‌شد کپک انتظار شوک بعدی را در ریتمی که قبلا آموخته، بکشد. محققان می‌نویسند که یافته‌های اخیر آنها «به منشا سلولی هوش اولیه اشاره دارد».
اختاپوس
هوش حیوانات در اختاپوس نیز دیده می‌شود. اختاپوس یکی دیگر از موجودات غیرانسانی، با هوش قابل اثبات و ریشه‌های دیرینه است. یک فسیل ماهی مرکب به نام Syllipsimopodi bideni در سال 2022 کشف شد که قدمت جد این اختاپوس را حدود 328 میلیون سال قبل نشان می‌دهد. اختاپوس‌ها موجوداتی عجیب با سه قلب، هشت بازو و سیستم عصبی متمایز از هر حیوان دیگری هستند.
سه بخش اصلی سیستم عصبی عبارتند از: مغز، لوب‌های بینایی و سیستم عصبی بازوی بسیار پیچیده. هر یک از هشت بازوی اختاپوس، سه پنجم نورون‌های آن را دربردارد. این معادل داشتن یک «مغز» در هر زایده است که توان دریافت و پردازش اطلاعات محیطی را دارد.
مطالعات در مورد اختاپوس‌ها، مهارت‌های حل مسیله و توانایی چشمگیر آنها را در یادگیری از طریق مشاهده نشان می‌دهد. مستند است که برخی از گونه‌های اختاپوس، با حفاری در صدف‌های دریایی و پوسته نارگیل از آنها به عنوان ابزار و محافظ خود استفاده می‌کنند. در مقابل، گونه‌های دیگر سنگ‌ها را جمع‌آوری کرده و برای حفظ ایمنی، آنها را جلوی لانه‌شان قرار می‌دهند. این نشان می‌دهد که اختاپوس‌ها می‌توانند یاد بگیرند، سازگار شوند و از ابزارهای اساسی برای تعامل با محیط خود استفاده کنند. ویژگی‌هایی که به طور سنتی با هوش انسان مرتبط است.
اختاپوس‌ها می‌توانند رنگ و بافت پوست خود را تغییر دهند تا با محیط پیرامون درهم‌آمیخته شوند. توانایی‌ای که نیاز به هماهنگی حسی و حرکتی باورنکردنی دارد. آنها همچنین نشانه‌هایی از بازی و کنجکاوی نشان می‌دهند. این‌ها نشان‌دهنده‌ی سطحی از هوشیاری است که قبلا تصور می‌شد مختص پستانداران برتر است.
تفاوت اختاپوس با سایر جانداران
استفان لینکوییست فیلسوف زیست‌شناسی از دانشگاه گویلف می‌نویسد:
«وقتی با ماهی‌ها کار می‌کنید، آنها هیچ متوجه نیستند که در یک مخزن و جایی غیر طبیعی قرار گرفته اند. اما این موضوع با اختاپوس کاملا متفاوت است. آنها می‌دانند که داخل این مکان خاص هستند و شما خارج از آن هستید. تمام رفتارهای آنها تحت تاثیر آگاهی‌شان از اسارت است».
اختاپوس‌های Linquist عمدا دریچه‌های خروجی را با ضربه زدن با بازوهای خود مسدود می‌کنند. شاید می‌خواهند سطح آب داخل را افزایش دهند. البته این موضوع سبب شد کل آزمایشگاه زیر آب برود! هوش حیوانات در این موجود جالب توجه است.
روایات بدون منبع زیادی وجود دارد مبنی بر فرار اختاپوس‌ها از مخازن آکواریوم‌ها و شلیک افشانه‌های آب به افراد و تجهیزات. این ممکن است بیشتر سرگرم‌کننده به نظر برسد تا نشان‌دهنده هوش. با این حال، روایت‌ها نشان می‌دهد که این حیوانات می‌توانند انسان‌ها را از سایر موجودات متمایز کنند. آنها همچنین عنصری از برنامه‌ریزی و ارزیابی محیط اطراف خود را نشان می‌دهند.
مستند معلم اختاپوس من
در مستند معلم اختاپوس من 2020، طبیعت‌شناس کریگ فاستر زندگی یک هشت پای معمولی و وحشی را در جنگل کلپ آفریقای جنوبی به مدت یک سال دنبال می‌کند. فاستر به تاثیر پیوند ایجادشده با اختاپوس می‌پردازد و درس‌هایی را در مورد شکنندگی زندگی و بهم پیوستگی انسان با جهان طبیعی ارایه می‌دهد.
این تجربه فاستر را بر آن داشت تا ارتباط عاطفی قوی‌تری با پسرش، تام فاستر، که غواص و دانشجوی زیست‌شناسی دریایی شد، ایجاد کند. این مستند ارزش دیدن را دارد.
پیتر گادفری اسمیت، استاد فلسفه در دانشگاه استنفورد، پیشنهاد می‌کند که ممکن است نیاز باشد در درک خود از ذهن تجدید نظر کنیم تا موجوداتی مانند اختاپوس را در آن بگنجانیم. هوش آنها متمرکز نیست، بلکه در سرتاسر بدنشان توزیع می‌شود و نوع دیگری از «خود» را به نمایش می‌گذارد.
سخن پایانی
در این مقاله یافته‌های جالبی را در مورد هوش حیوانات خواندید. بسیاری از گونه‌های باهوش به دلیل تخریب زیستگاه، تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌های انسانی در معرض خطر هستند. مراقبت از زیستگاه این حیوانات نه تنها برای حفظ تنوع زیستی بلکه در حفظ تعادل ظریف اکوسیستم‌ها نیز ضروری است. ما به عنوان یک جامعه، باید به اکوسیستم‌ها و موجودات زنده توجه کنیم. این نحوه همزیستی، سازگاری و شیوه‌های جدید زندگی را به ما می‌آموزد. فقط این دلیل که این حیوانات توانایی فکر کردن مانند ما را ندارند، حق نابودی آنها را به ما نمی‌دهد.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
