تاثیر رنگ ها بر مغز انسان چگونه است؟ مغز ما نسبت به رنگ ها تحریک پذیری دارد. در این مقاله می‌خوانیم رنگ‌ها چه تاثیری بر مغز ما دارند.

 بیشتر بخوانید: راه هایی برای برگرداندن لذت به زندگی

رنگ ها چگونه بر مغز تاثیر می‌گذارند؟

برخی پژوهش‌ها پیشنهاد می‌کنند غده هیپوفیز که مسیول دمای بدن، سطح انرژی، الگوی خواب، متابولیسم و تمایلات جنسی است، به تحریک رنگی حساسیت دارد. رنگ‌ها موج‌های روشنی با طول‌های متفاوت اند که حتی وقتی چشمانمان بسته است، بر ما تاثیر می‌گذارند. بنابراین بهتر است در منازل و محیط کارمان به رنگ‌ها توجه بیشتری نشان دهیم.

رنگ ها اثراتی بیش از آنچه فکر می‌کنید بر جای می‌گذارند. آنها نه تنها بر خُلق شما اثر دارند، بلکه سطح انرژی، الگوی خواب، فشار خون و حتی تمایلات جنسی‌تان را متاثر می‌کنند.

تاثیرات روانی رنگ

رنگ‌ها چه اثراتی ممکن است بر بدن و ذهن ما داشته باشند؟ در حالی که درک رنگ تا حدودی ذهنی است، برخی جلوه‌های رنگی معانی جهانی دارند.

رنگ‌هایی که در ناحیه قرمز طیف رنگ قرار دارند به رنگ‌های گرم معروف اند و شامل قرمز، نارنجی و زرد می‌شوند.

این رنگ‌های گرم هیجاناتی از قبیل گرما و راحتی تا خشم و خصومت را در ما برمی‌انگیزانند.

رنگ‌های سمت آبی طیف، به رنگ‌های سرد معروف اند که شامل آبی، بنفش و سبز می‌شوند. این رنگ‌ها اغلب آرام توصیف می‌شوند، اما می‌توانند احساسات غمگینی یا بی‌تفاوتی را نیز به ذهن منتقل کنند.

معانی نمادین رنگ ها

تاثیر رنگ‌ها بر مغز شامل برخی نمادها می‌شود. رنگ‌های مختلف معمولا با معانی نمادینی همراه هستند:

• قرمز: شهوت، هیجان، عشق
• صورتی: ملایم، محتاط، بی‌آلایش
• بنفش: مرموز، باشکوه، فریبنده
• آبی: خرد، امید، عقل، صلح
• سبز: طبیعت، رشد، طراوت
• زرد: امید، لذت، خطر
• نارنجی: گرما، مهربانی، لذت
• سفید: حقیقت، بی‌تفاوتی
• سیاه: نجیب، مرموز، سرد

 بیشتر بخوانید: چرا این روزها خیلی از مردم بسیار پر استرس و مضطرب به نظر می‌ آیند؟

مردم چه برداشت‌هایی از رنگ‌های مختلف دارند؟

یک مطالعه در سال 2020 تداعی‌های هیجانی 4598 نفر از 30 کشور مختلف را مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که مردم معمولا رنگ‌های خاصی را با احساسات مشخصی مرتبط می‌دانند. با توجه به داده‌های این مطالعه، درصد بالایی از مردم، هر رنگ را با هیجان خاصی مرتبط می‌دانند:

• سیاهی با غم و اندوه
• سفید با تسکین
• قرمز با عشق
• آبی با احساس آرامش
• سبز با خشنودی
• زرد با لذت
• بنفش با خوشی
• قهوه ای با انزجار
• نارنجی با شادی
• صورتی با عشق

به نظر محققین، چنین نتایجی نشان می‌دهد که گویی تداعی‌های رنگ-احساس، مشخصه‌های جهانی دارند. این معانی مشترک ممکن است نقش اساسی در کمک به ارتباطات داشته باشند.

با این حال احساسات شما نسبت به رنگ‌ها معمولا عمیقا شخصی است و ریشه در تجربه یا فرهنگ خودتان دارد. برای مثال، در حالی که رنگ سفید در بسیاری از کشورهای غربی برای نشان دادن پاکی و بی‌گناهی استفاده می‌شود، در بسیاری از کشورهای شرقی به عنوان نماد عزاداری دیده می‌شود.

رنگ ها در درمان

چندین فرهنگ باستانی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها، رنگ درمانی یا استفاده از رنگ‌ها را برای بهبودی انجام می‌دادند. رنگ درمانی گاهی به عنوان «رنگ شناسی» شناخته می‌شود.

رنگ شناسی هنوز به عنوان یک درمان جامع یا جایگزین استفاده می‌شود. در این درمان:

• رنگ قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش گردش خون به کار می‌رود.
• رنگ زرد سبب تحریک اعصاب و پاکسازی بدن می‌شود.
• نارنجی برای التیام ریه‌ها و افزایش سطح انرژی کاربرد دارد.
• آبی باعث تسکین بیماری‌ها و درمان درد می‌‌شود.
• سایه‌های نیلی مشکلات پوستی را کاهش می‌دهند.

در حالی که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که رنگ درمانی ممکن است راهی موثر برای کمک به مقابله با احساس خستگی و استرس پس از تروما در پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه باشد.

 بیشتر بخوانید: روانشناسی چیست و چه تاثیری بر زندگی انسان دارد؟

تحقیقات مدرن در روانشناسی رنگ

اکثر روانشناسان نگاهی تردیدآمیز به رنگ درمانی دارند. آنها اشاره می‌کنند که تاثیرات فرضی رنگ اغلب به شدت اغراق‌آمیز است. همچنین رنگ ها در فرهنگ‌های مختلف معانی متفاوتی دارند.

افزون بر این، اثرات تغییر خُلقی که رنگ‌ها دارند، ممکن است موقتی باشد. اتاق آبی ممکن است در ابتدا باعث ایجاد احساس آرامش شود، اما این اثر پس از مدت کوتاهی از بین می‌رود.

با این حال، تحقیقات موجود نشان می‌دهد که رنگ می‌تواند افراد را به روش‌های شگفت‌انگیز مختلفی تحت تاثیر قرار دهد:

• قرص‌های سفید با تسکین بیشتر درد همراه هستند، در حالی که قرص‌های قرمز، خواص محرک بیشتری دارند.
• قرمز باعث می‌شود افراد با سرعت و نیروی بیشتری واکنش نشان دهند. به گفته محققان این ممکن است در طول فعالیت‌های ورزشی مفید باشد.
• بازیکنان سیاه‌پوش در مسابقات ورزشی رقابتی بیشتر جریمه می‌شوند. جالب است بدانید که دلیل این موضوع به سوگیری داور نسبت به رنگ سیاه و افزایش پرخاشگری بازیکنان نسبت داده می‌شود.

تحقیقات تکمیلی هنوز مورد نیاز است

با افزایش علاقه‌مندی به بحث روانشناسی رنگ، هنوز چندین سوال بی‌پاسخ باقی مانده است. چگونه تداعی رنگ ایجاد می‌شود؟ تاثیر این تداعی‌ها بر رفتار دنیای واقعی چقدر قدرتمند است؟

آیا می‌توان از رنگ برای افزایش بهره‌وری کارگران یا ایمنی محل کار استفاده کرد؟ چه رنگ‌هایی بر رفتار مصرف کننده تاثیر می‌گذارند؟ آیا تیپ‌های شخصیتی خاصی رنگ‌های خاصی را ترجیح می‌دهند؟ با تلاش پژوهشگران برای دستیابی به پاسخ این سوالات، ممکن است به زودی درباره تاثیر رنگ ها بر مغز و روان انسان اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

زنا اوکانر، یکی از اعضای هییت علمی دپارتمان معماری، طراحی و برنامه‌ریزی در دانشگاه سیدنی، پیشنهاد می‌کند که مردم باید مراقب بسیاری از شایعات که در مورد روانشناسی رنگ می‌شوند، باشند.

رنگ می‌تواند عملکرد را تحت تاثیر قرار دهد

مطالعات همچنین نشان داده اند که رنگ‌های خاص می‌توانند بر عملکرد تاثیر بگذارند. یک مطالعه نشان داد که دیدن رنگ قرمز قبل از امتحان می‌تواند به اجرای آزمون آسیب برساند.

درحالیکه رنگ قرمز اغلب به عنوان تهدیدکننده، محرک یا هیجان‌انگیز توصیف می‌شود، بسیاری از مطالعات قبلی در مورد تاثیر رنگ قرمز تا حد زیادی بی‌نتیجه بوده اند. با این‌حال، این مطالعه نشان داد که قرار دادن دانش‌آموزان در معرض رنگ قرمز قبل از امتحان تاثیر منفی بر اجرای آزمون دارد.

در یکی از آزمایش‌های این مطالعه، به ۷۱ دانشجوی کالج ایالات متحده قبل از انجام یک آزمون پنج دقیقه‌ای، یک شماره شرکت‌کننده به رنگ قرمز، سبز یا سیاه ارایه شد.

طبق نتایج، دانش‌آموزانی که قبل از شرکت در آزمون شماره قرمز دریافت کرده بودند، حدود 20% بیش از آنهایی که اعداد سبز و سیاه داشتند، نمرات کمتری گرفتند.

تاثیر رنگ در انتخاب خودرو

ترجیحات رنگی، از لباسی که می‌پوشید تا اتومبیل‌تان، می‌تواند پیامی به دیگران بدهد در این مورد که ما مایلیم دیگران چه برداشتی ازمان داشته باشند. عوامل دیگری مانند قیمت، سایر دغدغه‌های ما، سن و جنسیت نیز می‌توانند بر انتخاب رنگ تاثیر بگذارند. با این حال، به صورت کلی اطلاعات زیر درباره رنگ خودرویی که مالکش هستید، بیان می‌شود:

• سفید: رنگ سفید می‌تواند احساس تازگی و تمیزی داشته باشد. این رنگ اغلب برای برانگیختن حس جوانی و مدرنیته استفاده می‌شود.
• مشکی: مردم اغلب مشکی را یک رنگ «قدرتمند» توصیف می‌کنند، ممکن است دلیلش این باشد که مشکی محبوب‌ترین رنگ برای وسایل نقلیه لوکس است. مردم اغلب این رنگ را جذاب، قدرتمند و مرموز می‌دانند.
• قرمز: قرمز رنگی چشمگیر و جالب توجه است، بنابراین ترجیح دادن این رنگ خودرو ممکن است به این معنی باشد که می‌خواهید تصویری از قدرت، عمل و اعتماد به نفس به نمایش بگذارید.
• آبی: مردم اغلب آبی را به عنوان رنگ ثبات و ایمنی توصیف می‌کنند. رانندگی با ماشین آبی ممکن است نشان دهد که شما قابل اتکا و معتمد هستید.
• زرد: به گفته کارشناسان، رانندگی با وسیله نقلیه زرد ممکن است به این معنی باشد که شما به طور کلی فردی شاد هستید و شاید کمی بیشتر از یک فرد معمولی تمایل به خطر کردن دارید.
• خاکستری: طبق نظر کارشناسان، افرادی که ماشین‌های خاکستری می‌رانند، نمی‌خواهند متمایز شناخته شوند و در عوض چیزی نامحسوس‌تر را ترجیح می‌دهند.

تاثیر رنگ بر حافظه

رنگ‌ها می‌توانند حافظه دیداری و سطح برانگیختگی ما را ارتقا بخشند. پژوهش‌ها پیشنهاد می‌کنند که برانگیختگی جسمی طی دیدن رنگ قرمز بیش از رنگ سبز است. پژوهش دیگری توصیه می‌کند که اثر هیجانات بر حافظه به نوع رنگ بستگی دارد. نتایج نشان می‌دهد که رنگ قرمز قویا یادآوری کلمات منفی را افزایش می‌دهد و رنگ سبز یادآوری کلمات مثبت را زیاد می‌کند.

اثرات کلی رنگ ها بر مغز

برخی رنگ‌ها در دراز مدت برای ما خوب نیستند، در حالیکه برخی احساسات بهتر و سالم‌تری را در ما بر می‌انگیزند؛ احساساتی که به ما انگیزه می‌دهند و ارتباط‌مان را بهبود می‌بخشند. بنابراین، مهم است نحوه استفاده از رنگ ها را بدانیم.

برای مثال، رنگ سفید که معمولا در مکان های عمومی‌تر و مدارس به کار می‌رود، می‌تواند استرس را افزایش داده و تمرکز را پایین بیاورد.

رنگ‌های گرم مانند زرد، نارنجی، صورتی و قرمز می‌تواند ما را برانگیزد و به‌مان انرژی دهد. با این‌حال، اگر خیلی شدید باشد می‌تواند تحریک‌کننده یا خشم‌آور باشد.

رنگ‌های سرد مانند سبز، آبی و بنفش می‌توانند اثری آرامبخش بر مغز ما برجای بگذارند.

رنگ خاکستری که معمولا در محیط‌ها یا رویدادهای رسمی به کار می‌رود، می‌تواند افسرده‌سازتر از مشکی باشد. طی ماه‌های زمستان، مخصوصا در مناطق شمالی، حتی وقتی همه چیز سفید، خاکستری یا مشکی به نظر می‌رسد، خوب است که رنگ‌های روشن بپوشیم زیرا حس بهتری را به‌مان منتقل می‌کنند. آنها می‌توانند «ویتامین‌های هیجانی» ما باشند.

کلام پایانی

رنگ مورد علاقه من زرد است، چون عاشق طلوع آفتاب و آب و هوای گرم هستم. در اداره و خانه ام، همه دیوارها زرد کمرنگ هستند که مخصوصا در روزهای تاریک و سرد زمستان به من یادآوری می‌کنند که بهار و طلوع آفتاب دوباره از راه خواهد رسید.

من به رنگ صورتی هم علاقه دارم زیرا رنگ هیجان‌بخشی است. بیشتر گل‌های وحشی یا باغچه‌ای خانه‌ام، صورتی یا صورتی روشن هستند. وقتی طیفی از رنگ صورتی به تن می‌کنیم، این پیام را به محیط بیرون می‌رسانیم که آدم حساس و خیال‌پردازی هستیم.

بیایید از رنگ‌ها به شکلی خلاقانه استفاده کنیم تا محیط بیرون و درون‌مان را درخشان سازیم.

مشاوره روانشناسی

چه رنگی به شما آرامش می‌بخشد؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.

منابع:

https://www.psychologytoday.com

https://www.verywellmind.com

کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی