هم وابستگی چیست؟ رفتارهایی مانند اجتناب از تعارض و کاهش احساس خود، می‌تواند نشان‌دهنده هم وابستگی باشد. فنونی وجود دارد که می‌تواند به شما در ایجاد عادات و روابط سالم‌تر کمک کند. با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: اختلال هویت جنسی چیست؟
هم وابستگی چیست؟
یک رابطه سالم به معنای ایجاد تعادل بین مراقبت از دیگران و از خود است.
زمانی که افراد به نیازهای دیگری بیش از خود اولویت می‌دهند، هم وابستگی ایجاد می‌شود. این اتکا به دیگران برای هویت‌یابی و پذیرش می‌تواند به تضعیف مرزها بیانجامد.
علایم هم وابستگی چیست؟
در ادامه، 7 نشانه‌ی هم وابستگی در روابط و راه‌هایی برای غلبه بر آن آورده شده است:
-
ترس از طرد شدن
فرد مبتلا به هم وابستگی ممکن است به شدت از طرد شدن بترسد. این می‌تواند منجر به تایید جویی دایمی شود. این ترس به شکل رفتارهای مهرطلبی یا اجتناب از ابراز صادقانه‌ی احساسات ظاهر می‌شود.
برای مثال، ممکن است حتی زمانی که مخالف بحثی هستید، با دیگران موافقت کنید و احساس واقعی‌تان را فدای تایید دیگران سازید. این عادت مانع از شکل‌گیری روابط و رشد شخصی می‌شود و وابستگی بیش از حد به دیگران را ایجاد می‌کند.
-
دشواری در تنها ماندن
افراد دچار هم وابستگی به دلیل ترس عمیق از رها شدن و اتکا به دیگران برای هویت‌یابی و حس ارزشمندی خود، اغلب در تنها ماندن مشکل دارند.
این ممکن است باعث شود مداوما به دنبال یک همراه یا عوامل حواس‌پرتی باشید تا تنها نمانید.
-
رفتارهای توانمندساز
این افراد ممکن است با حمایت ناآگاهانه یا حفظ رفتارهای مضر یکی از عزیزان، رفتارهای توانمندسازانه نشان دهند.
برای مثال، اگر شریکی مبتلا به اعتیاد دارید، ممکن است:
- اشتباهات او را لاپوشانی کنید
- با وجود پیامدهای منفی که برای شما دارد، حمایت مالی ارایه دهید
- آنها را از عواقب اعمال منفی‌شان نجات دهید
گرچه نیت خوبی پشت رفتار توانمندساز است، اغلب مانع از رویارویی فرد مورد علاقه با عواقب اعمال خود می‌شود.
-
دوری از تعارض
افراد مبتلا به هم وابستگی اغلب برای حفظ حس هماهنگی و دوری از طرد شدن، از تعارض دوری می‌کنند.
برای مثال، ممکن است از کاری که یکی از عزیزانتان انجام داده، ناراحت شوید اما آن را به زبان نیاورید. زیرا نگران این هستید که مشکلی ایجاد شود. تلاش برای حفظ آرامش شاید خوب به نظر برسد، اما می‌تواند به ناتوانی در رسیدگی به مشکلات مهم منجر شود.
-
دشواری در مرزگذاری
این اشخاص احتمالا در تعیین و حفظ مرزهای سالم با دیگران مشکل دارند. که می‌تواند منجر به ناراحتی یا سواستفاده از آنها شود.
برای مثال، ممکن است به خاطر ترس از ناامید کردن دیگران، نتوانید به مسیولیت‌های کاری اضافی نه بگویید. این سبب می‌شود خود را تحت فشار اضافه قرار دهید. مشکل در تعیین مرزها می‌تواند منجر به ایثار بیش از حد شود و بهزیستی شخصی‌تان را به خطر بیاندازد.
-
کنترل‌گری
افراد مبتلا به هم وابستگی اغلب تمایل به کنترل دیگران دارند. آنها به دنبال مدیریت پنهانی دیگران یا موقعیت‌ها برای کاهش اضطراب خود هستند.
برای مثال، ممکن است دایما تلفن همسرتان را چک کنید یا به او دیکته کنید که با چه کسی وقت بگذراند. احتمالا علت این است که فکر می‌کنید در صورت عدم کنترل، ثبات رابطه‌تان به خطر می‌افتد.
-
نداشتن هویت شخصی
اشخاص هم وابسته اغلب حسی قوی از خود ندارند. آنها خود را از طریق روابط‌شان تعریف می‌کنند.
این به ویژه در روابطی مشهود است که در آن افراد خود را بیش از حد با نظرات و رفتارهای دیگران سازگار می‌کنند. به حدی که در نهایت اصالت خودشان قربانی می‌شود.
چگونه بر هم وابستگی غلبه کنیم؟
در یک رابطه سالم، بین استقلال و هم وابستگی تعادل وجود دارد. افراد هویت و مرزهای خود را حفظ می‌کنند. در عین حال یک ارتباط حمایتی و دوجانبه را نیز تشکیل می‌دهند.
در مقابل، هم وابستگی می‌تواند به پریشانی عاطفی و چالش‌های مهم در ارتباط با دیگران منجر شود. در ادامه، چند راه برای غلبه بر این موضوع و ایجاد روابط سالم‌تر آورده شده است:
-
زمان معناداری را به تنهایی بگذرانید
گذراندن زمان به تنهایی فرصتی را برای ایجاد حس قوی‌تری از خود و پرورش یک زندگی رضایت‌بخش فردی در کنار هم فراهم می‌کند.
انجام سرگرمی‌های فردی، قدم زدن در طبیعت یا دنبال کردن علایق شخصی راه‌هایی عالی برای تقویت استقلال هستند.
-
هم وابستگی چه علایمی دارد مهارت‌های مقابله‌ای مثبت را رشد دهید
مهارت‌های مقابله‌ای مثبت نقش مهمی در تقویت روابط دارند. تحقیقات سال 2022 نشان می‌دهد که هم وابستگی با رفتارهای مقابله‌ای منفی مرتبط است.
روی پرورش مکانیسم‌های مقابله‌ای مثبت مانند ذهن آگاهی، ورزش یا انجام سرگرمی‌ها تمرکز کنید.
این مهارت‌ها، بهزیستی عاطفی را افزایش می‌دهد و اتکا به رفتارها یا روابط ناسالم را کم می‌کند.
-
مرزهای روشن و سالمی در روابط خود ایجاد کنید
تعیین مرزها برای افراد دارای هم وابستگی بسیار مهم است. یکی از راه‌های انجام این کار، بیان واضح محدودیت‌ها و انتظارات شخصی در روابط است.
فرض کنید دوستتان اغلب شب‌ها دیر وقت با شما تماس می‌گیرد و خوابتان را مختل می‌کند. به‌جای سازگاری مداوم با این رفتار، می‌توانید با احترام مرزهای خود را مشخص کنید:
«صحبت کردن با تو خیلی برام لذتبخشه، ولی الان واقعا نیاز به خواب دارم. می‌شه از این به بعد در طول روز صحبت کنیم؟»
-
مخالفت کردن را تمرین کنید
توجه داشته باشید که اختلاف نظرهای معنی‌دار، تهدیدی برای رابطه نیستند. وقتی می‌خواهید نظر خود را به اشتراک بگذارید، احترام را فراموش نکنید.
فرض کنید یکی از اعضای نزدیک خانواده نظری سیاسی دارد که شما با آن مخالف هستید. به جای موافقت خلاف میل باطنی، می‌توانید چیزی مانند زیر بگویید:
«از شنیدن دیدگاهت در مورد [مسیله] خوشحالم و می‌دونم منظورت چیه. با این حال، برداشت من یکم متفاوته. به نظر من [دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید]. نظرت در موردش چیه؟»
به این ترتیب، مخالفت خود را محترمانه بیان می‌کنید، دیدگاه آنها را معتبر می‌شمارید و بدون ایجاد خصومت، به بحث ادامه می‌دهید.
-
روی توسعه گشودگی کار کنید
طبق یک مطالعه بزرگ از در سال 2016، ویژگی شخصیتی «گشودگی به تجربه» با کاهش استرس، مقابله موثر و تاب‌آوری در همسران افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد مرتبط بود.
برای اشخاص هم وابسته افزایش خودآگاهی و گشودگی نسبت به تغییر بسیار مهم است. شرکت در فعالیت‌هایی را در نظر بگیرید که نیازمند کاوش اند: مانند تمرین قدردانی روزانه و آشنایی با دیدگاه‌های مختلف.
-
یک شبکه حمایتی بسازید
اگر دچار هم وابستگی هستید، داشتن یک شبکه اجتماعی برای‌تان حیاتی است. این به شکستن الگوی صرفا به یک فرد تکیه کردن کمک می‌کند.
برای مثال، با یک دوست قدیمی تماس بگیرید و هر هفته برای صرف قهوه با هم ملاقات کنید. یا برای ملاقات با افراد جدید به یک باشگاه ورزشی بپیوندید.
نکته پایانی
اگر با هم وابستگی سروکار دارید، مهم است که علایم آن را شناسایی کرده و فعالانه روی غلبه بر این رفتارها کار کنید. با اختصاص زمان معنادار به خود، ایجاد مرزهای شخصی واضح و توسعه مهارت‌های مقابله‌ای مثبت شروع کنید.
به خاطر داشته باشید که شناخت نیازهای خود و در صورت لزوم، جستجوی حمایت حرفه‌ای می‌تواند راه را برای ساخت روابط متعادل و رضایت‌بخش هموار کند.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
