خصلت های شخصیت خودشیفته

همۀ ما کسی را می‌­شناسیم که کمی بیش از حد معمول به خودش توجه دارد. کسی که عکس­های زیادی از خود در اینستاگرام پست می­‌کند یا کسی که دوست دارد در اولین قرار فقط در مورد خودش صحبت کند؛ این­ها افرادی هستند که معمولاً به آنها برچسب شخصیت خودشیفته می‌زنیم. اما بااین­که این موارد خیلی ویژگی های خوشایندی نیستند، لزوماً خود محوری را نشان نمی­دهند و در نهایت بی ضرر اند. اما خود-محورهای واقعی افرادی اند که ملاک های اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) را دارند. امروزه احتمالاً اسم این عارضۀ سلامت روان را زیاد می‌­شنوید، اما اینکه واقعاً بدانید خودشیفتگی چیست و چگونه می‌­توانید علائم آن را در اطرافیان یا نامزدتان شناسایی کنید، حائز اهمیت است.

خودشیفته‌گی

کسانی که از اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) رنج می‌­برند، رفتارهای تقریباً مشابهی نشان می‌­دهند. بیش­تر از همه، آنها به واسطۀ ویژگی­های زیر شناسایی می­شوند:

• عدم همدلی با دیگران
• احساس اهمیت اغراق آمیز
• نیاز عمیق به توجه و تحسین بیش از حد
• روابط دائماً مشکل زا

مقداری از این رفتارها در همۀ ما وجود دارد. درمانگر، متخصص روابط و نویسنده، ماریان ویسلیچ می گوید: «خودشیفتگی، اعتماد به نفس را برای ریسک کردن، مانند جستجوی ترفیع یا درخواست از یک غریبۀ جذاب تقویت می­کند. اما در حالت اختلال، این حالت احتمالاً به هویت یا اعتماد به نفس مربوط می شود یا به دلیل مشکلات همدلی و صمیمیت باعث ایجاد اصطکاک در روابط می گردد. NPD یک اختلال فراگیر در توانایی فرد برای مدیریت احساسات، حفظ یک احساس پایدار از خود و هویتش و حفظ روابط سالم در کار، دوستی و عشق است».

تعریف رسمی اختلال شخصیت خودشیفته

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی 9 معیار کلیدی را برای اختلال شخصیت خودشیفته ترسیم کرده است. تعریف رسمی اختلال شخصیت خودشیفته عبارت است از:

• احساس اغراق شده از اهمیت خود
• مشغولیت با خیالات موفقیت نامحدود، قدرت، درخشش، زیبایی یا عشق ایده آل
• این باور که آنها خاص و منحصر به فرد اند و فقط می توانند با سایر افراد یا مؤسسات خاص یا با موقعیت بالا ارتباط داشته باشند یا توسط آنها را درک شوند
• نیاز به تحسین بیش از حد
• احساس حق به جانب بودن
• رفتار استثمارگرایانۀ بین فردی
• عدم همدلی
• حسادت به دیگران یا اعتقاد به اینکه دیگران نسبت به آنها حسادت می کنند
• نشان دادن رفتارها یا نگرش­های متکبرانه و خودخواهانه

با وجود اینکه ما اکنون این علائم رسمی را در اختیار داریم، شناسایی این افراد همیشه آسان نیست. ویسلیچ می‌گوید: «هرچند هویت واقعی شخصیت های خودشیفته احتمالاً در نهایت برای برخی آشکار می­شود، اما برای بسیاری دیگر، خودشیفته ها ممکن است کوشا، کاریزماتیک، بلند پرواز، منضبط و حتی سرگرم کننده به نظر برسند.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع اختلالات شخصیت

علامت هایی که نشان می­دهد شما با یک فرد خودشیفته روبرو هستید

این یک اختلال جالب است که می تواند کمی گیج کننده باشد. از یک طرف، مبتلایان به این عارضه می­توانند در جذب افراد بسیار ماهر عمل کنند. جذابیت آنها می تواند فریبنده، و اعتماد به نفس آنها می تواند آرامش بخش باشد، به همین دلیل است که بسیاری از مردم در دام ارتباط با آنها می افتند. خودشیفته ها باهوش هستند، به همین دلیل است که در به دست آوردن آنچه می خواهند خوب عمل می کنند.

بنابراین، اگر می خواهید بدانید که آیا شخصی که با او ملاقات می­کنید، دچار خودشیفتگی است یا خیر، به ویژگی هایی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، توجه کنید:

1. عدم همدلی

فقدان همدلی احتمالاً ویژگی اصلی یک فرد خودشیفته است. ویسلیچ می گوید: «این به معنای ناتوانی در شناسایی یا درک تجربیات و احساسات دیگران است. همه چیز دربارۀ خودشان است و همه چیز به آنها تعلق دارد. آنها به آرامی از مرزهای شخصی دیگران فراتر می روند، بدرفتاری می کنند و دست به تحقیر می زنند تا دیگران را به خواسته های خود وادار کنند».

شخصیت خودشیفته اهمیتی نمی‌دهد که دیگران چه احساسی دارند و به ندرت احساسات دیگران را در اعمال یا گفتار خود در نظر می‌گیرند. این می تواند خود را به صورت جسمی یا کلامی نشان دهد. به عنوان مثال، شخصیت خودشیفته اغلب بی رحمانه سخن می­گوید و از درد و رنجی که با کلمات خود ایجاد می کند غافل است. آنها به بحث های یک طرفه می پردازند و وقتی نوبت دیگران می رسد که مشکلاتشان را با آنها در میان بگذارند، بسیار بی تاب یا حتی آزرده می شوند.

2. دستکاری یا کنترل­گری

دستکاری یا کنترل گری یکی از نشانه های اصلی دیگری است که احتمالاً با یک شخصیت خودشیفته روبرو هستید. توانایی در عوض­کردن موقعیت به گونه­ای که با روایت خود سازگارتر باشد، یک ویژگی شخصیتی تکان دهنده است که همۀ افراد خودخواه دارند. «وقتی شخصی تا این حد ماهرانه شما را دستکاری می‌کند، ممکن است ناگهان متوجه شوید که با غفلت در دام او افتاده‌اید. سالها بعد شما نقاط را به هم وصل می کنید و متوجه موضوع می شوید. دستکاری مثل روز روشن است، اما ما اغلب متوجه آن نمی شویم. خودشیفته ها در به دست آوردن آنچه می خواهند استاد هستند، و از آنجایی که همدلی ندارند، ممکن است برایشان مهم نباشد که چه هزینه ای به دیگران وارد می کنند. آن‌ها از دستکاری به‌عنوان ابزاری برای برآورده­کردن ضروری‌ترین نیازهای خود، که معمولاً توجه، اعتبار و منزلت است، استفاده می‌کنند.»

3. فرافکنی

فرافکنی یعنی یک فرد خود شیفته شخص دیگری را به انجام کاری که خود مرتکب شده، متهم می­کند یا نقص ها و ترس های خود را در شخص دیگری می­بیند و عنوان می­کند. اغلب اوقات، شخصی که خیانت می­کند، به شریک زندگی خود اتهام خیانت می­زند. فرافکنی یک دفاع یا یک الگوی ناخودآگاه است که زمانی رخ می دهد که فرد از نظر روانی تهدید می شود. نفس خودشیفته همیشه دنیا را برای تهدیدها زیر نظر دارد و اغلب آنها را پیدا می کند. سپس آنها به سرعت دیگران را به خاطر کمبودهای خود سرزنش می کنند.

«فرافکنی ناامید کننده است، زیرا شریک زندگی یا دوست شما که مبتلا به این اختلال است، شما را به انجام کارهایی متهم می کند که واقعاً انجام نمی دهید. این پیش بینی ها فقط در مورد بی وفایی و خیانت نیستند، بلکه می توانند در مورد آسیب پذیری ها و ضعف های خود افراد خودشیفته باشند. آنها احتمالاً شما را به خاطر احساسات منفی ای که دارند، ملامت می کنند.»

4. سردی عاطفی

مبتلایان به NPD در رابطه با احساسات خوب عمل نمی کنند. این متخصص روابط توضیح می‌دهد: «بودن با یک شریک عاطفی سرد اغلب به این منجر می شود که در سخت‌ترین روزهای زندگی‌تان نیز احساس تسکین نکنید». این ویژگی سردی یا انزوای هیجانی، در هنگام مشاجره خود را نشان می دهد، وقتی که یک نفر در حال تجربه و ابراز احساسات مهمی است و فرد خودشیفته پاسخی نمی دهد، یا به شیوه ای سرد این کار را انجام می دهد. سردی عاطفی می تواند برای شما گیج کننده باشد و ممکن است باعث شود به هر دری بزنید تا گرما و پیوند را با شریک زندگی برقرار کنید.

5. بازی دادن دیگران به نحوی که آنها به عقلانیت خود شک کنند (پدیدۀ چراغ گاز)

این اصطلاح در چند سال گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از منظر تاریخی، اصطلاح چراغ گاز از نمایشنامه ای به نام چراغ گاز در دهۀ 1930 نشأت می­گیرد، داستانی که در آن شوهری در تلاش برای دیوانه کردن همسرش، مدام شعلۀ چراغ‌های گازی خانه را کم می‌کند. وقتی زن می پرسد چرا چراغ ها را کم سو می کند، او دست به انکار می زند و می گوید آنها کم سو نیستند. با گذشت زمان، زن تصور می کند که دیوانه شده است.

«پدیدۀ چراغ گاز شکلی از سوء استفادۀ عاطفی است که شامل انکار تجربۀ یک فرد و بیان جملاتی مانند «این هرگز اتفاق نیفتاده » یا «شما خیلی حساس هستید» می شود. هنگامی که شما بحثی را مطرح می‌کنید که به شما و شریک زندگیتان مربوط می‌شود، آنها از تکنیک‌هایی مانند خودداری یا سنگ‌اندازی در بحث یا انحراف موضوع استفاده می‌کند. آنها همچنین احساسات شما را دست کم می گیرند و اتفاقاتی را که قطعاً رخ داده، انکار می کنند. این پدیده باعث می شود که واقعیت خود را زیر سوال ببرید. ممکن است یک آن به خودتان بیایید و متوجه شوید که مدام در حال عذرخواهی هستید و دیگر مثل گذشته آرام و شاد نیستید.»

6. هرگز مسئولیت نمی پذیرند

بودن در یک رابطه شراکتی است، از هر نظر باید داد و ستد صورت گیرد. بخشی از این به این معناست که وقتی اشتباه می کنید، بپذیرید و مسئولیت رفتارتان را قبول کنید. خودشیفته ها معمولاً در انجام این کار مشکل دارند. «آنها سعی می کنند از سرزنش با دروغ و تقلب اجتناب کنند. آنها بهانه‌های پیچیده می‌آورند و هر چیزی را توجیه می کنند.

«وقتی کسی هرگز مسئولیت کلمات، اعمال و احساساتش را بر عهده نمی گیرد، حفظ رابطه چالش برانگیز یا حتی غیرممکن است. پذیرش واقعی مسئولیت برای این افراد بسیار بعید است و با صبر کردن برای آن فقط خود را خسته می کنید.

7. کنترل کردن

چیزی که وضعیت را ناامیدکننده‌تر می‌کند این است که شخصیت خودشیفته اغلب شما را کنترل می‌کند در حالی که کاملاً به سایر جنبه‌های زندگی‌تان بی‌علاقه است. مانند بسیاری از ویژگی های دیگر، شما ممکن است کنترل را با محبت اشتباه بگیرید. طبیعی است که بخواهید در زندگی شریک زندگی خود سهم داشته باشید، اما دیکته کردن اینکه چه کار کند و چه کار نکند، درست نیست.

ویسلیچ می گوید: کنترل در رابطه در جایی به اوج می رسد که فرد دیگر بدون درخواست اجازه نمی تواند قدم از قدم بردارد و شخصیت خودشیفته از کنترل برای منزوی کردن فرد استفاده می کند. رایج‌ترین نشانگان این کنترل عبارتند از اینکه شریک شما همیشه مکان فیزیکی شما را زیر نظر دارد، ایمیل‌ها و پیام‌های متنی شما را چک می‌کند، از ظاهر شما انتقاد می‌کند و تقریباً تمام تصمیمات مهم را بدون توجه به نظر شما می‌گیرد.

8. بزرگ بینی

«بزرگ بینی الگویی است که در آن فرد تمایل دارد در دستاوردها، استعدادها، ارتباطات و تجربیات خود اغراق کند. بزرگ بینی همچنین می تواند با احساس خود بزرگ بینی آشکار شود؛ این باور که وجود آنها بزرگتر و مهمتر از دیگران و مطمئناً مهمتر از شما است.

9. خیانت

متأسفانه، نتیجۀ هشت نشانۀ قبلی ناگزیر به خیانت می رسد. «نیاز آن‌ها به تحسین و تازگی به قدری گسترده است که به خیانت‌شان به شما منجر می‌شود؛ شرکای رابطۀ نامشروع با هیجان زدگی، چاپلوسی و بزرگ‌نمایی سطحی مشخص می‌شوند.» آنها ممکن است یک رابطۀ ثابت با شما داشته باشند و نیازهای دیگری را خارج از رابطه پرورش دهند.

بیشتر بخوانید: معرفی اختلالات روانی

ویسلیچ می‌گوید: «پس از شناسایی و تجربۀ ارتباط با یک فرد دارای اختلال شخصیت خودشیفته، شاید یاد بگیرید که به افراد کمتر کاریزماتیک، اما بسیار مهربان‌تر توجه نشان دهید. بکوشید تا از آسیب پذیری های خود آگاه باشید و به دنبال ویژگی هایی بروید که شریک طولانی مدت بهتری را برایتان به ارمغان بیاورد. بهتر است به جای صرفاً جذابیت، برای ویژگی­های شفقت، مهربانی، احترام و همدلی ارزش قائل شوید و افراد دارای این ارزش ها را جستجو کنید.

منبع:

https://manofmany.com

کلینیک روانشناسی