مشخصات شخصیت دارای بلوغ عاطفی

وقتی به فردی که از نظر عاطفی بالغ است فکر می کنیم، معمولاً فردی را تصور می کنیم که درک خوبی از خویشتن دارد. یک فرد از نظر بلوغ عاطفی، حتی هنگامی که دانش کافی دربارۀ یک موقعیت ندارد، حس «آرامش در میان طوفان» را از خود بروز می‌دهد. این افراد کسانی هستند که در زمان گذراندن دوران سختی آنان را الگوی خود قرار می دهیم، زیرا در شرایط استرس زا عملکرد خوبی دارند.

به عبارت دیگر، بلوغ عاطفی حالتی است که فردی بدون توجه به شرایط بتواند هیجانات خود را مدیریت کند.

آنها می دانند چگونه در موقعیت های سخت واکنش نشان دهند و در مواجهه با مشکلات همچنان می توانند خونسردی خود را حفظ کنند. در واقع آنها مجموعه ای از مهارت را در اختیار دارند که طی مدت های طولانی روی آنها کار کرده اند.

بیایید نگاهی به ویژگی های کلیدی شخصیت های بالغ و کارهایی که می توانیم برای رسیدن به بلوغ عاطفی انجام دهیم، بیاندازیم.

بیشتر بخوانید: دوران بلوغ فرزندان

ویژگی های کلیدی شخصیت دارای بلوغ عاطفی چیست؟

• فرد دارای بلوغ عاطفی مسئولیت پذیر است

افراد دارای بلوغ عاطفی از حقوق و وظایف خود در جهان آگاه هستند و سعی می‌­کنند در جهت تغییر رفتار خود گام بردارند. این به این معنی است که وقتی مشکلی پیش می‌آید، دیگران (یا خودشان) را سرزنش نمی‌کنند.

در این حالت شما روحیۀ فروتنی دارند. به جای شکایت از شرایط خود، اقدام گرا هستید. ممکن است در شرایط دشوار از خود بپرسید «برای بهبود این وضعیت چه کاری می توانم انجام دهم؟».

• نشان دادن همدلی

افراد بالغ از نظر عاطفی انجام کارهای خوب و حمایت از اطرافیان را در زندگی مد نظر قرار می دهند.

در این حالت شما می دانید چگونه خود را به جای دیگران بگذارید. یعنی اغلب نسبت به دیگران احساس دغدغه­مندی می کنید و می کوشید راه هایی را برای کمک به آنان پیدا کنید.

• پذیرش اشتباهات

شما بلدید چطور پس از ارتکاب یک خطا، عذرخواهی کنید. بهانه ای برای شما وجود ندارد. شما اشتباهات خود را می پذیرید و سعی می کنید راه هایی برای اصلاح وضعیت پیدا کنید.

شما همچنین طالب این نیستید که هیچ وقت خطایی ازتان سر نزند. در عوض، تصدیق می کنید که واقعاً دانش کافی در تمام زمینه ها را ندارید.

• نترسیدن از آسیب پذیری

شما همیشه می توانید آزادانه پستی و بلندی های زندگی خود را نزد افشا کنید و مشکلات­تان را با سایرین به اشتراک بگذارید تا آنها کمتر احساس تنهایی کنند.

شما همچنین علاقه ای ندارید که همیشه «بی نقص» دیده شوید.

بلوغ عاطفی به این معناست که در مورد احساسات خود صادق باشید و از این طریق در روابط تان با دیگران اعتماد ایجاد کنید، زیرا شما هیچ نیت سوء مخفیانه ای ندارید.

• شناخت و پذیرش نیازها

آنهایی که از بلوغ عاطفی برخورداراند، می توانند زمانی که نیازمند کمک هستند یا به دنبال یک کشمکش به شدت احساس خستگی دارند، به آن اعتراف کنند. به عنوان مثال، در این حالت شما متوجه هستید که چه زمانی نیاز به استراحت دارید و می دانید کِی از رئیس تان درخواست یک روز مرخصی برای استراحت کنید.

شما همچنین وقتی نیاز به کمک بیشتری در امور خانه دارید، می توانید خیلی واضح از همسرتان بخواهید که به شما کمک کنند.

• تعیین مرزهای سالم

تعیین مرزهای سالم نوعی عشق و احترام به خود است. شما می دانید چگونه و چه زمانی یک مرز را تعریف کنید و به دیگران اجازه عبور از آن را ندهید.

اگر یکی از همکاران تان شما را تحقیر کند یا به تان سرکوفت بزند، این وضع را تحمل نمی کنید و اعتراض خودتان را اعلام می کنید.

آیا سن در بلوغ عاطفی نقشی دارد؟

به طور خلاصه: هم بله و هم خیر. عوامل زیادی هستند که می توانند بر سطح پختگی افراد تأثیر بگذارند. برای مثال، قرار گرفتن در معرض طیف گسترده‌تری از تجربیات در سنین پایین‌تر می تواند یکی از این عوامل باشد.

یک مطالعه نشان داد که سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز می تواند نقش مهمی در رشد مغز نوجوانان داشته باشد و در نهایت بر نحوۀ به بلوغ رسیدن آنان اثر بگذارد.

بخش‌های مهم مغز مانند قشر پیش پیشانی – که به مهار رفتارهای پرخطر کمک می‌کند – تا حدود 25 سالگی به طور کامل رشد نمی‌کنند. این می‌تواند دلیلی باشد بر این مسئله باشد که چرا بسیاری از هیجانات نوجوانان اغلب غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسند.

با این حال، سطح بلوغ یک فرد بیشتر به هوش هیجانی آنها – یا روشی که برای پاسخ دادن به یک موقعیت چالش برانگیز انتخاب می کند – بستگی دارد تا سن.

حتی بزرگسالان کاملاً رشدیافته نیز ممکن است سطح بلوغ پایینی داشته باشند. به همین دلیل است که گاه با فردی بسیار جوان‌ رو به رو می شویم که بسیار پخته تر از سن اش به نظر می آید.

آیا راهی برای سنجش بلوغ عاطفی وجود دارد؟

با اینکه تعداد زیادی تست و آزمون آنلاین وجود دارد که به شما در تعیین سطح بلوغ تان کمک می کند، بسیاری از آنها برای اهداف سرگرمی هستند و از نظر بالینی قابل اعتماد یا معتبر نیستند.

یک راه دیگر این است که با پرسیدن چند سوال اساسی از خود شروع کنید تا متوجه شوید در چه سطحی از پختگی عاطفی قرار دارید:

• به یک موقعیت استرس زا که اخیراً تجربه کرده اید، چه واکنشی نشان دادید؟

برای مثال وقتی در محل کارتان با مهلت اندکی برای اتمام یک کار مواجه بودید، چگونه نیاز خود را برای استراحت ابراز کردید؟ آیا به یکی از همکارانتان تشر زدید یا تنش خود را بعد از ظهر آن روز در باشگاه ورزشی خالی کردید؟

عصبانی شدن از دیگران و ناتوانی در شناخت نیازهای خود نشانۀ این است که شما احتمالاً هنوز نیاز به رشدِ بلوغ خود دارید.

• چگونه با تغییرات غیرمنتظره کنار آمدید؟

وقتی دوست صمیمی شما ارتقای شغلی گرفته بود یا خبر ازدواجش را با شما در میان گذاشت، چه واکنشی نشان دادید؟

آیا برای آنها آرزوی موفقیت کردید و ازشان پرسیدید که چگونه می توانید به آنها کمک کنید این شادی را جشن بگیرند؟ یا اینکه وقتی جزئیات خبر را به تان می دادند، اذیت می شدید و از آنها کناره گیری کردید؟

افراد با بلوغ عاطفی قادراند حتی در میان تغییرات ناگهانی خوشحالی خود را به دیگران ابراز کنند.

• آیا اغلب از همه کس و همه چیز خسته احساس رنجش دارید؟

وقتی سطح کمتری از بلوغ را دارا هستید، دنیا برایتان پر از مزاحمت های جزئی است و شما از منافع و نقاط مثبت خود بی اطلاع اید. به این فکر کنید که چند بار در روز از دیگران یا موقعیت های مختلف شکایت می کنید.

آیا از داشته هایتان ابراز قدردانی می کنید، یا اینکه در نشخوار فکری اشتباهات گذشته گرفتار می مانید؟

• وقتی اشتباهی رخ می دهد، آیا معمولاً تقصیر را به گردن خود یا دیگران می اندازید؟

در حالی که تجربۀ گهگاهی روزهای بد طبیعی است، اما اگر به دنبال آن درگیر سرزنش خود یا ایراد گرفتن از همۀ اطرافیانتان شوید، این نشانه ای است که به شما هشدار می دهد باید روی بلوغ خود کار کنید.

یادگیری درک یک موقعیت همراه با شفقت به خود و بررسی جزئیات ظریف آن – که بدانید در آن موقعیت هیچ چیز کاملاً بد یا کاملاً خوب نیست – می تواند به شما کمک کند که در دام سرزنش گرفتار نشوید.

بیشتر بخوانید: مشاوره تلفنی روانشناسی

چگونه می توانم روی بلوغ عاطفی خودم کار کنم؟

• یاد بگیرید که احساسات خود را شناسایی کنید.

شناخت احساس خود – خواه غم، خشم یا خجالت – می تواند به شما کمک کند تا بفهمید چرا به این شکل واکنش نشان می دهید.

برای تمرین، سعی کنید به مدت یک هفته تعداد دفعاتی را که توسط دیگران اذیت شدید در یک دفتر یادداشت کنید. سپس بکوشید احساس اصلی خود را در آن اتفاق را شناسایی کنید.

این به شما بینش بیشتری می دهد که چطور می توانید به یک موقعیت پاسخ دهید و نیازهای شما چه هستند.

• شرم را رها کنید

آگاه شدن از اینکه چه وقت هایی احساس بدی نسبت به خودمان داریم، می تواند به ما این حس عاملیتی بدهد تا برای تغییر اقدام کنیم.

با رها کردن شرم، شما آزادید که مسئولیت زندگی خود را بر عهده بگیرید و به جای سازگارشدنِ صرف با انتظارات دیگران، به شیوۀ منحصر به فرد خودتان زندگی کنید.

• مرزهای سالم تعیین کنید

بلوغ عاطفی یعنی اجازه ندهید کسی از مرزهای شما عبور کند.

برای نمونه، اگر دائماً با کسی که وقت زیادی از شما می گیرد معاشرت می کنید، حد و مرزی برای خود تعیین کنید تا نشان دهید که اجازه نمی دهید احترام به خودتان در خطر بیافتد.

• مسئول واقعیتِ زندگی خود باشید

به زندگی خود نگاه کنید و مسئولیت کامل خوب و بد را به عهده بگیرید. اعمال این نوع مالکیت بر تمام جنبه های زندگی می تواند به شما کمک کند تا کنترل انتخاب های خود را در دست بگیرید.

یادگیری تشخیص اینکه چه زمانی مرتکب خطا شده اید به شما بینشی می دهد تا از تکرار آن در آینده و تداوم انتخاب های ناکارآمد جلوگیری کنید.

• دیگران را با کنجکاوی مشاهده کنید

به جای اینکه وقتی کسی برخورد هیجانی بدی با شما می کند، متقابلاً با واکنش مشابه وی پاسخ دهید، صبور باشید و سعی کنید بفهمید آنها چه تجربیاتی را پشت سر گذاشته اند.

در مورد دیدگاه خود نسبت به دیگران کنجکاو باشید و از قضاوت در مورد رفتار آنها بپرهیزید. گاه به جای اینکه با اظهارات توهین آمیز یک دوست برخورد کنید، ممکن است تشخیص دهید که زمان آن فرارسیده است که از این دوستی ناسالم خارج شوید و از او فاصله بگیرید.

• از یک الگو پیروی کنید

یافتن یک الگوی قابل اعتماد می تواند به ما کمک کند تا سطح بیشتری از بلوغ عاطفی را ایجاد کنیم.

وقتی می‌بینیم کسی که او را تحسین می‌کنیم به آرامی با یک شکست برخورد می‌کند، به احتمال زیاد از این رفتار او الگوبرداری می‌کنیم.

الگوها به ما این امکان را می دهند که ببینیم راه های بهتری برای مدیریت احساسات و نحوۀ واکنش به رویدادهای ناراحت کننده وجود دارد.

بیشتر بخوانید: بلوغ جنسی

کلام پایانی

آگاهی نسبت به ارزش های خود و همچنین دیگران به ما کمک می کند زندگی شادتر و رضایت بخش تری را تجربه کنیم.

عذرخواهی از اطرافیان، اعتراف کردن به نیازمان به استراحت و جستجوی حمایت دیگران همگی راه هایی برای رشد شخصی ما هستند.

هر چه بیشتر مایل باشیم که مسئولیت رفتار خود را بر عهده بگیریم، به پیوند و تعلق واقعی بیشتری با اطرافیان مان دست می یابیم.

به طور خلاصه، بلوغ عاطفی انتخابی است که همۀ ما می توانیم به تدریج و به مرور زمان آن را ایجاد کنیم.

منبع:

https://www.healthline.com

بررسی تخصصی متن توسط: دکتر تیموتی جی لگ، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه

کلینیک روانشناسی