وقتی به فردی که از نظر عاطفی بالغ است فکر می‌کنیم، معمولا فردی را تصور می‌کنیم که درک خوبی از خویشتن دارد. یک فرد دارای بلوغ عاطفی، حتی هنگامی که دانش کافی درباره یک موقعیت ندارد، حس «آرامش در میان طوفان» را نشان می‌دهد. این افراد کسانی هستند که در زمان گذراندن سختی‌ها، آنان را الگوی خود قرار می‌دهیم. در این مقاله می‌خوانیم شخصیت دارای بلوغ عاطفی کیست و چه ویژگی‌هایی دارد.
فهرست محتوا
- بلوغ عاطفی چیست؟
- ویژگی های کلیدی شخصیت دارای بلوغ عاطفی چیست؟
- آیا سن در بلوغ عاطفی نقشی دارد؟
- آیا راهی برای سنجش بلوغ عاطفی وجود دارد؟
- چگونه می توانم روی بلوغ عاطفی خودم کار کنم؟
- کلام پایانی
بلوغ عاطفی چیست؟
بلوغ عاطفی حالتی است که فرد در آن بدون توجه به شرایط بتواند هیجانات خود را مدیریت کند.
افراد دارای بلوغ عاطفی می‌دانند چگونه در موقعیت‌های سخت واکنش نشان دهند و در مواجهه با مشکلات همچنان می‌توانند خونسردی خود را حفظ کنند. در واقع آنها مجموعه‌ای از مهارت را در اختیار دارند که طی مدت های طولانی روی آنها کار کرده اند.
بیایید نگاهی به ویژگی‌های کلیدی شخصیت‌های بالغ و کارهایی که می‌توانیم برای رسیدن به بلوغ عاطفی انجام دهیم، بیاندازیم.
بیشتر بخوانید: دوران بلوغ فرزندان
ویژگی های کلیدی شخصیت دارای بلوغ عاطفی چیست؟
در ادامه به ویژگی‌های کلیدی شخصیت دارای بلوغ عاطفی می‌پردازیم:
- مسیولیت پذیری
افراد دارای بلوغ عاطفی از حقوق و وظایف خود در جهان آگاه هستند و سعی می‌کنند در جهت تغییر رفتار خود گام بردارند. این به این معنی است که وقتی مشکلی پیش می‌آید، دیگران یا خود را سرزنش نمی‌کنند.
در این حالت شما روحیه فروتنی دارید. به جای شکایت از شرایط خود، اقدام گرا هستید. ممکن است در شرایط دشوار از خود بپرسید «برای بهبود این وضعیت چه کاری می‌توانم انجام دهم؟».
- نشان دادن همدلی
افراد دارای بلوغ عاطفی، انجام کارهای خوب و حمایت از اطرافیان را در زندگی مد نظر قرار می‌دهند.
در این حالت، شما می‌دانید چگونه خود را به جای دیگران بگذارید. یعنی اغلب نسبت به دیگران احساس دغدغهمندی می‌کنید و می‌کوشید راه هایی را برای کمک به آنان پیدا کنید.
- پذیرش اشتباهات
شما بلدید چطور پس از ارتکاب یک خطا، عذرخواهی کنید. بهانه ای برایتان وجود ندارد. شما اشتباهات خود را می‌پذیرید و سعی می‌کنید راه هایی برای اصلاح وضعیت پیدا کنید.
شما همچنین به دنبال این نیستید که هیچ وقت خطایی ازتان سر نزند. در عوض، تصدیق می‌کنید که واقعا دانش کافی در تمام زمینه‌ها را ندارید.
- نترسیدن از آسیب پذیری
شما همیشه می‌توانید آزادانه پستی و بلندی‌های زندگی خود را نزد عزیزان‌تان افشا کنید و مشکلاتتان را با سایرین به اشتراک بگذارید تا آنها کمتر احساس تنهایی کنند.
شما همچنین علاقه ای ندارید که همیشه «بی نقص» دیده شوید.
بلوغ عاطفی به این معناست که در مورد احساسات خود صادق باشید و از این طریق در روابط تان با دیگران اعتماد ایجاد کنید، زیرا شما هیچ نیت بد و مخفیانه ای ندارید.
- شناخت و پذیرش نیازها
آنهایی که از بلوغ عاطفی برخورداراند، می‌توانند زمانی که نیازمند کمک هستند یا به دنبال یک کشمکش به شدت احساس خستگی دارند، به آن اعتراف کنند. برای مثال، در این حالت، شما متوجه هستید که چه زمانی نیاز به استراحت دارید و می‌دانید کِی از رییس‌تان درخواست یک روز مرخصی برای استراحت کنید.
شما همچنین وقتی نیاز به کمک بیشتری در امور خانه دارید، می‌توانید خیلی واضح از همسرتان بخواهید که به شما کمک کنند.
- تعیین مرزهای سالم
تعیین مرزهای سالم نوعی عشق و احترام به خود است. شما می‌دانید چگونه و چه زمانی یک مرز را تعریف کنید و به دیگران اجازه عبور از آن را ندهید.
اگر یکی از همکاران‌تان شما را تحقیر کند یا به تان سرکوفت بزند، این وضع را تحمل نمی‌کنید و اعتراض خودتان را اعلام می‌کنید.
آیا سن در بلوغ عاطفی نقشی دارد؟
هم بله و هم خیر. عوامل زیادی هستند که می‌توانند بر سطح پختگی افراد تاثیر بگذارند. برای مثال، قرار گرفتن در معرض طیف گسترده‌تری از تجربیات در سنین پایین‌تر می‌تواند یکی از این عوامل باشد.
یک مطالعه نشان داد که سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز می‌تواند نقش مهمی در رشد مغز نوجوانان داشته باشد و در نهایت بر نحوه به بلوغ رسیدن آنان اثر بگذارد.
بخش‌های مهم مغز مانند قشر پیش پیشانی که به مهار رفتارهای پرخطر کمک می‌کند، تا حدود 25 سالگی به طور کامل رشد نمی‌کنند. این می‌تواند دلیلی باشد بر این مسیله که چرا بسیاری از هیجانات نوجوانان اغلب پیش‌بینی‌ناپذیر به نظر می‌رسند.
با این حال، سطح بلوغ یک فرد بیشتر به هوش هیجانی آنها یا روشی که برای پاسخ دادن به یک موقعیت چالش برانگیز انتخاب می‌کند بستگی دارد تا سن.
حتی بزرگسالان کاملا رشدیافته نیز ممکن است سطح بلوغ پایینی داشته باشند. به همین دلیل است که گاه با فردی بسیار جوان روبرو می‌شویم که بسیار پخته‌تر از سن اش به نظر می‌آید.
آیا راهی برای سنجش بلوغ عاطفی وجود دارد؟
با اینکه تعداد زیادی تست و آزمون آنلاین وجود دارد که به شما در تعیین سطح بلوغ تان کمک می‌کند، بسیاری از آنها برای اهداف سرگرمی هستند و از نظر بالینی قابل اعتماد یا معتبر نیستند.
یک راه دیگر این است که با پرسیدن چند سوال اساسی از خود شروع کنید تا متوجه شوید در چه سطحی از پختگی عاطفی قرار دارید:
- به یک موقعیت استرس زا که اخیرا تجربه کرده اید، چه واکنشی نشان دادید؟
برای مثال وقتی در محل کارتان با مهلت اندکی برای اتمام یک کار مواجه بودید، چگونه نیاز خود را برای استراحت ابراز کردید؟ آیا به یکی از همکاران‌تان تشر زدید یا تنش خود را بعد از ظهر آن روز در باشگاه ورزشی خالی کردید؟
عصبانی شدن از دیگران و ناتوانی در شناخت نیازهای خود نشانه این است که شما احتمالا هنوز نیاز به رشدِ بلوغ خود دارید.
- چگونه با تغییرات غیرمنتظره کنار آمدید؟
وقتی دوست صمیمی شما ارتقای شغلی گرفته بود یا خبر ازدواجش را با شما در میان گذاشت، چه واکنشی نشان دادید؟
آیا برای آنها آرزوی موفقیت کردید و ازشان پرسیدید در این جشن چه کمکی از دستتان بر می‌آید؟ یا اینکه وقتی جزییات خبر را شنیدید، اذیت شدید و کناره‌گیری کردید؟
افراد با بلوغ عاطفی قادراند حتی در میان تغییرات ناگهانی، خوشحالی خود را به دیگران ابراز کنند.
- آیا اغلب از همه کس و همه چیز احساس رنجش دارید؟
وقتی سطح کمتری از بلوغ عاطفی دارید، دنیا برایتان پر از مزاحمت های جزیی است و شما از منافع و نقاط مثبت خود بی اطلاع‌اید. به این فکر کنید که چند بار در روز از دیگران یا موقعیت های مختلف شکایت می‌کنید.
آیا از داشته‌هایتان ابراز قدردانی می‌کنید، یا اینکه در نشخوار فکری اشتباهات گذشته گرفتار می‌مانید؟
- وقتی اشتباهی رخ می دهد، آیا معمولا تقصیر را به گردن خود یا دیگران می اندازید؟
در حالی که تجربه گهگاهی روزهای بد طبیعی است، اما اگر به دنبال آن درگیر سرزنش خود یا ایراد گرفتن از همه اطرافیان‌تان شوید، این نشانه‌ای است که به شما هشدار می‌دهد باید روی بلوغ عاطفی خود کار کنید.
یادگیری درک یک موقعیت همراه با شفقت به خود و بررسی جزییات ظریف آن، که بدانید در آن موقعیت هیچ چیز کاملا بد یا کاملا خوب نبود، می‌تواند به شما کمک کند تا در دام سرزنش گرفتار نشوید.
بیشتر بخوانید: مشاوره تلفنی روانشناسی
چگونه می توانم روی بلوغ عاطفی خودم کار کنم؟
- یاد بگیرید که احساسات خود را شناسایی کنید.
شناخت احساس خود، خواه غم، خشم یا خجالت می‌تواند به شما کمک کند تا بفهمید چرا به این شکل واکنش نشان می‌دهید.
برای تمرین، سعی کنید به مدت یک هفته تعداد دفعاتی را که توسط دیگران اذیت شدید در یک دفتر یادداشت کنید. سپس بکوشید احساس اصلی خود را در آن اتفاق را شناسایی کنید.
این به شما بینش بیشتری می‌دهد که چطور می‌توانید به یک موقعیت پاسخ دهید و نیازهای شما چه هستند.
- شرم را رها کنید
آگاه شدن از اینکه چه وقت‌هایی احساس بدی نسبت به خودمان داریم، می‌تواند به ما حس عاملیتی بدهد تا برای تغییر اقدام کنیم.
با رها کردن شرم، شما آزادید که مسیولیت زندگی خود را بر عهده بگیرید و به جای سازگارشدنِ صرف با انتظارات دیگران، به شیوه منحصر به فرد خودتان زندگی کنید.
- مرزهای سالم تعیین کنید
بلوغ عاطفی یعنی اجازه ندهید کسی از مرزهای شما عبور کند.
برای نمونه، اگر دایما با کسی که وقت و انرژی زیادی از شما می‌گیرد معاشرت می‌کنید، حد و مرزی برای خود تعیین کنید تا نشان دهید که اجازه نمی‌دهید احترام به خودتان در خطر بیافتد.
- مسیول واقعیتِ زندگی خود باشید
به زندگی خود نگاه کنید و مسیولیت کامل انتخاب‌های خوب و بد را به عهده بگیرید. اعمال این نوع مالکیت بر تمام جنبه‌های زندگی می‌تواند به شما کمک کند تا کنترل انتخاب‌های خود را در دست بگیرید.
یادگیری تشخیص اینکه چه زمانی مرتکب خطا شده اید، به شما بینشی می‌دهد تا از تکرار آن در آینده و تداوم انتخاب های ناکارآمد جلوگیری کنید.
- دیگران را با کنجکاوی مشاهده کنید
به جای اینکه وقتی کسی برخورد هیجانی بدی با شما می‌کند، متقابلا با واکنش مشابه پاسخ دهید، صبور باشید و سعی کنید بفهمید آنها چه تجربیاتی را پشت سر گذاشته اند.
در مورد دیدگاه خود نسبت به دیگران کنجکاو باشید و از قضاوت در مورد رفتار آنها بپرهیزید. گاه به جای اینکه با اظهارات توهین‌آمیز یک دوست برخورد کنید، ممکن است تشخیص دهید که زمان آن رسیده است که از این دوستی ناسالم خارج شوید و از او فاصله بگیرید.
- از یک الگو پیروی کنید
یافتن یک الگوی قابل اعتماد می‌تواند به ما کمک کند تا سطح بیشتری از بلوغ عاطفی را ایجاد کنیم.
وقتی می‌بینیم کسی که او را تحسین می‌کنیم به آرامی با یک شکست برخورد می‌کند، به احتمال زیاد از این رفتار او الگوبرداری می‌کنیم.
الگوها به ما این امکان را می‌دهند که ببینیم راه‌های بهتری برای مدیریت احساسات و نحوه واکنش به رویدادهای ناراحت‌کننده وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بلوغ جنسی
کلام پایانی
آگاهی نسبت به ارزش های خود و همچنین دیگران به ما کمک می‌کند زندگی شادتر و رضایت‌بخش‌تری را تجربه کنیم.
عذرخواهی از اطرافیان، اعتراف کردن به نیازمان به استراحت و جستجوی حمایت دیگران همگی راه هایی برای رشد شخصی ما هستند.
هر چه بیشتر مایل باشیم که مسیولیت رفتار خود را بر عهده بگیریم، به پیوند و تعلق واقعی بیشتری با اطرافیان‌مان دست می‌یابیم.
به طور خلاصه، بلوغ عاطفی انتخابی است که همه ما می‌توانیم به تدریج و به مرور زمان آن را ایجاد کنیم.
آیا در زندگی خود کسی را می‌شناسید که بیشتر ویژگی‌های بالا را داشته باشد؟ شما چه ویژگی‌های دیگری را برای شخص دارای بلوغ عاطفی می‌شناسید؟
منبع:
بررسی تخصصی متن توسط: دکتر تیموتی جی لگ، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه
