پنج ویژگی بزرگ شخصیتی

تفاوت‌های بین شخصیت‌های افراد را می‌توان برحسب پنج ویژگی اصلی که اغلب «پنج بزرگ» نامیده می‌شوند، تقسيم بندي کرد.

هر یک بخش مهمی از نحوه تفکر، احساس و رفتار یک فرد را منعکس می کند.

پنج ویژگی بزرگ عبارتند از:

• گشودگی به تجربه (شامل جنبه هایی مانند کنجکاوی فکری و تخیل خلاق)
• وظیفه شناسی (سازمان دهي، بهره وری، مسئولیت پذیری)
• برونگرایی (جامعه پذیری، ابراز وجود، نقطه مقابل آن درونگرایی است)
• سازگاری (شفقت، احترام، اعتماد به دیگران)
• روان رنجوری (گرایش به اضطراب و افسردگی)

تصور می شود که شخصیت های افراد هر یک از این پنج ویژگی گسترده را تا حدی نشان می دهند. هنگامی که صفات اندازه‌گیری می‌شوند، برخی افراد بالاتر و برخی دیگر امتیاز کمتری مي گيرند:

 برای مثال، فردی می‌تواند نسبت به بسیاری از افراد با وجدان‌تر باشه ولي کمتر موافق  با ديگران باشد، در حالی که ممکنه در سایر ویژگی‌ها نمره متوسط ​​بگيرد.

این صفات در دوران بزرگسالی نسبتاً ثابت می مانند.

افراد همچنین می توانند در جنبه های خاص تری که هر یک از پنج ویژگی بزرگ را تشکیل می دهند، متفاوت باشند. یک فرد نسبتاً برونگرا ممکن است بسیار اجتماعی باشد، اما به طور خاص قاطع نباشد.

مدل پنج عاملی به طور گسترده توسط محققان  حوزه ي شخصیت بکار برده می شود، اما این تنها مدل نیست. مدل شش عاملی اخیراً معرفی شده به نام HEXACO عامل صداقت- فروتنی را هم به پنج ویژگی اصلی اضافه می کند.

چگونه پنج ویژگی بزرگ شخصیتی اندازه گیری می شوند

پنج صفت بزرگ معمولاً با استفاده از یکی از پرسشنامه‌های متعدد ارزیابی می‌شوند. در حالی که این آزمون‌ها در عبارات دقیقی که برای هر صفت استفاده می‌کنند متفاوت است، اما اساساً همان ابعاد گسترده را پوشش می‌دهند، و نمرات بالا به پایین را در هر یک از آن‌ها ارائه می‌کنند:

گشودگی به تجربه (همچنین به آن نگرش باز یا فقط گشودگی گفته می‌شود)

وظیفه‌شناسی

 برون‌گرایی (که عکس آن درون گرایی)

 موافق بودن

و روان رنجوری (گاهی اوقات احساسات منفی یا ثبات عاطفی) است.

یک آزمون، آخرین نسخه فهرست پنج بزرگ، می‌پرسد که چقدر یک فرد موافق یا مخالف است که فردی است که عبارات خاص مختلفی را مثال می‌زند، مانند:

• “در مورد چیزهای مختلف بسیار کنجکاو است” (برای باز بودن، یا ذهن باز)
• “نظام مند است، دوست دارد همه چیز را مرتب نگه دارد” (برای وظیفه شناسی)
• «برون‌گرا، اجتماعی است» (برای برون‌گرایی)
• «مهربان است، قلب نرم دارد» (برای رضایت)
• “آیا بدخلق است، دارای نوسانات خلقی بالا و پایین است” (برای روان رنجوری یا احساسات منفی)

بر اساس رتبه‌بندی یک فرد برای ده‌ها مورد از این گزاره‌ها (یا کمتر، برای آزمون‌های دیگر)، می‌توان میانگین نمره را برای هر یک از پنج ویژگی محاسبه کرد.

امتیاز شما در بیگ پنج به شما چه می گوید؟

نمرات یک پرسشنامه پنج بزرگ این حس را می دهد که یک فرد در یک زنجیره برای هر ویژگی چقدر پایین یا بالا است.

 مقایسه این نمرات با نمونه بزرگی از شرکت‌کنندگان در آزمون – همانطور که برخی از آزمون‌های آنلاین انجام می‌دهند – تصویری از میزان باز، وظیفه‌شناسی، برون‌گرا (یا درون‌گرا)، موافق و روان‌نژند نسبت به دیگران ارائه می‌دهد.

پنج صفت بزرگ چگونه تعیین شدند؟

محققان با تجزیه و تحلیل کلمات انگلیسی که برای توصیف ویژگی های شخصیتی استفاده می شوند، از تکنیک های آماری برای شناسایی خوشه هایی از ویژگی های مرتبط استفاده کردند. این منجر به تعداد کمی از ابعاد ویژگی  هاي  شخصيت در افراد شد که مشاوره روانشناسی به طور علمی در نمونه های بزرگ جمعیت آزمایش کرده اند.

چه کسی پنج ویژگی شخصیتی بزرگ را ایجاد کرد؟

پنج بزرگ توسط هیچ فردي مشخص نشده است – آنها ریشه در کار محققان مختلف دارند که به دهه 1930 باز می گردد. در سال 1961، ارنست توپس و ریموند کریستال پنج عامل شخصیتی را شناسایی کردند که دیگران آنها را دوباره تحلیل کرده و نام آنها را تغییر دادند. لوئیس گلدبرگ در سال 1981 از واژه پنج بزرگ برای توصیف این عوامل گسترده استفاده کرد.

آیا آزمون های پنج بزرگ ویژگی های خاص تری را اندازه گیری می کنند؟

برخی از پرسشنامه های پنج بزرگ، پنج ویژگی اصلی را به اجزای فرعی کوچکتر یا “وجوه” تقسیم می کنند، که با یکدیگر همبستگی دارند اما می توانند به طور مستقل اندازه گیری شوند. برای مثال، در فهرست پنج بزرگ، «جامعه پذیری» و «قاطعیت» جنبه های متمایز برون گرایی هستند، در حالی که «سازمان» و «مسئولیت» جنبه های وظیفه شناسی هستند.

بیشتر بخوانید:  ده اصل بنيادين تئوری انتخاب

چرا پنج ویژگی بزرگ شخصیتی مهم هستند؟

مدل پنج عاملی نه تنها به افراد کمک می کند تا بهتر درک کنند که چگونه با دیگران مقایسه می شوند بلکه مي توانند از طريق آن ویژگی های خود را نام گذاری کنند.

 همچنین برای بررسی روابط بین شخصیت و بسیاری دیگر از شاخص های زندگی استفاده می شود. اینها شامل پیامدهای تبعی مانند سلامت جسمی و رفاه و همچنین موفقیت در زمینه های اجتماعی، تحصیلی و حرفه ای هم است. روانشناسان شخصیت ارتباط قابل اعتمادی را بین نحوه ارزیابی افراد در مقیاس های صفات و نحوه عملکرد یا احساس آنها به طور متوسط ​​در جنبه های مختلف زندگی خود مشاهده کرده اند.

پنج بزرگ و سایر تست های شخصیت

راه‌های مختلفی برای نشان دادن ویژگی‌های اصلی شخصيت پیشنهاد شده است، و محققان شخصیت همچنان در مورد تعداد ویژگی‌های متمایز قابل اندازه‌گیری اختلاف نظر دارند. تا آنجا که به روانشناسان مربوط می شود، مدل پنج عاملی بر بقیه غالب است، اگرچه چندین نوع ارزیابی برای اندازه گیری این پنج ویژگی وجود دارد.

خارج از روانشناسی آکادمیک، تست هایی که هدفشان طبقه بندی افراد بر اساس تیپ های شخصیتی است – از جمله Myers-Briggs/MBTI و Enneagram – بسیار محبوب هستند، اگرچه بسیاری از متخصصان با چنین تست هایی به دلایل علمی مخالفت می کنند.

 مدل پنج عاملی دارای نقاط قوت مفهومی و تجربی است که ديگر آزمون ها فاقد آن هستند.

بیشتر بخوانید: تله های زندگی

آیا آزمون های پنج بزرگ محدودیت های شناخته شده ای دارند؟

بله. برخی مدل پنج عاملی را به دلیل منشأ آن در داده‌ها به جای تئوری مورد انتقاد قرار داده‌اند و استدلال کرده‌اند که این مدل همه ویژگی‌های اساسی را در بر نمی‌گیرد (به HEXACO مراجعه کنید).

 همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آزمایش‌های فعلی نتایج قابل اعتماد کمتري را در خارج از کشورهای غربی و صنعتی ارائه می‌دهند.

مرکز مشاوره سها به عنوان بهترین کلینیک روانشناسی در تهران آماده ارائه برترین خدماتروانشناسی بالینی به صورت آنلاین، تلفنی و حضوری می‌باشد.

کلینیک روانشناسی