به عنوان والدین، همه ما دوست داریم بهترین ها نصیب فرزندمان شود؛ بهترین معلم ها، بهترین مربیان، بهترین متخصصان سلامت و بسیاری از این دست. تقریبا از هر پنج کودک، نوجوان و جوان کم سال، یک نفر با یک مسیله سلامت روان دست به گریبان است. ما با کمبود عظیمی از متخصصین سلامت روان مواجه هستیم. به همین دلیل، انتخاب بهترین روانشناس کودک کمی دشوار می‌شود. در این مقاله ما به شما کمک می‌کنیم تا بهترین روانشناس کودک را ارزیابی و انتخاب کنید.

چطور بفهمید روانشناس کودکی که پیدا کرده اید، مناسب فرزند شما است؟

بهترین روانشناس کودک کیست؟ روان درمانی، چالش‌های منحصر به فردی جلوی پای والدین می‌گذارد. در زندگی والدین، موقعیت‌های اندکی وجود دارد که در آن فرزندشان بدون حضور آنها با بزرگسال دیگری ملاقات کند و از او راهنمایی و مراقبت بگیرد. اینکه سلامت عاطفی فرزند خود را به دست فرد دیگری بسپارید، می‌تواند ترسناک باشد. علاوه بر این، تماس مستقیم و شخصی با رواندرمانگر کودک‌تان با محدودیت هایی روبروست؛ شما می‌توانید در طول زمان ترتیبی برای ملاقات‌های شخصی با روانشناس کودک بدهید و سعی کنید با او آشناتر شوید، یا اینکه فقط گاهی با او تماس برقرار کرده و ناگزیر به گزارش‌ها و در حالت امیدوارانه، به پیشرفت کودک‌تان اعتماد کنید.

علاوه بر اینکه از یک متخصص سلامت روان کودک انتظار داریم حرفه­ای، مهربان، مورد اعتماد و در دسترس باشد، از او توقع داریم که در زمینه اختلالاتی که به درمان آنها می‌پردازند، تخصص داشته باشند و از جدیدترین شیوه‌های درمانی شواهد محور استفاده کنند. همچنین لازم است که به خوبی با کودک یا نوجوان شما تناسب داشته باشند. با توجه به نیاز به رازداری بین روانشناس و کودک شما، چطور بفهمید که این متخصص، انتخاب خوبی برای فرزندتان است؟ در ادامه سوالاتی را مطرح می‌کنیم که با درنظرگرفتن آنها می‌توانید اطمینان بیابید که کودک‌تان مراقبت سلامت روان با کیفیتی دریافت می‌کند:

1. ملاقات با متخصص روانشناس کودک: سبک ارتباطی آنها چیست؟

بهترین روانشناس کودک ، باید در ابتدا ارزیابی جامع و کاملی انجام دهد. به این منظور لازم است تا با والدین، مراقبان و اعضای مهم خانواده کودک ملاقات کند. اگرچه این نخستین دیدار شماست، اما با فکرکردن درمورد تعدادی از پرسش‌های زیر، می‌توانید تاحدودی پی ببرید که او چه کسی است و چگونه عمل می‌کند:

• آیا وقتی ماجرای خود را شرح می‌دهید، آنها به دقت گوش می‌کنند؟
• آیا سوالاتی جزیی و دقیق درباره پیشینه کودک و خانواده شما می‌پرسند؟
• آیا آنها کودک را در فرایند جمع­آوری پیشینه سلامتی وارد می‌کنند؟
• آیا به دنبال مشاهده و بررسی اضافی درباره کودک هستند؟ مثلا از تجربیات پزشک کودک، معلم او و سایرین سوال می­پرسند؟
• آیا نسبت به اظهارات شما برخوردی محترمانه، بدون قضاوت و پذیرا دارند؟ چرا که به هر حال شما درمورد کودک‌تان و تغییرات رفتاری او خبره هستید.
• آیا همدل هستند؟
• آیا نظر شما را در مورد اینکه فکر می‌کنید چه مشکلی وجود دارد، می‌پرسند؟ آیا نگرانی‌های شما را جویا می‌شوند؟
• آیا یک ارزیابی جامع را نسبت به مسیله‌ای که به نظرشان نیازمند توجه بالینی است، پیشنهاد می­کنند؟ آیا احتمالات درمان را برای شما شرح می‌دهند؟
• زمانی که روی یک درمان توافق صورت می‌گیرد، آیا آنها به شما و کودک‌تان درباره خطرات، مزایا و نحوه انجام آن آموزش می‌دهند؟
• آیا شما نحوه برخورد، رویکرد درمانی و شیوه صحبت آنان با کودک‌تان و با خود را می‌پسندید؟

2. آیا کودک تان از او خوشش می‌­آید؟

در حال خواندن مقاله بهترین روانشناس کودک هستید. بیایید با این واقعیت رو به رو شویم: بیشتر کودکان و نوجوانان اگر دست خودشان باشد، مراجعه به روانشناس کودک را انتخاب نمی‌کنند. اما مثل اکثر رویدادها در زندگی شان، از این ضرورت نیز تبعیت می­کنند. با وجود اینکه جلسات روان­درمانی از پیش برای کودک رزرو شده است و می­دانید که اغلب در قالب فعالیت­های سرگرم­کننده به درمان کودک می­پردازند، بهتر است نظر فرزندتان را جویا شوید که آیا درمانگرشان را دوست دارند یا نه. گاهی در آغاز، تشخیص این موضوع دشوار است. ممکن است کودک شما احساس کند موجودی بی­اختیار و عاجز است که مجبور است از بزرگ­ترها اطاعت کند و به جلسات روان­درمانی برود، و فهمیدن اینکه چقدر از الزام به رفتن به جلسات و از روانشناسی که ملاقات می­کند تنفر دارد، سخت است.

مادامی که از احساسش نسبت به روانشناس کودک می­پرسید، در نزدیک شدن به گفتگویی که آنها در اتاق درمان دارند احتیاط کنید؛ زیرا قرار نیست به فضای محرمانه روان­درمانی وارد شوید. توانایی روانشناس کودک در شکل­دادن دلبستگی سالم با کودک شما، بر پایه اعتماد و احترام استوار است و این واقعا اهمیت دارد. روان درمانی باید یک فضای ویژه و خصوصی باشد تا کودک بتواند در آن به راحتی احساسات و افکارش را اظهار کند، خودش باشد و با چالش­های زندگی اش، حتی مشکلات احتمالیی که با شما دارد، رو به رو شود.

3. روانشناس کودک چقدر در دسترس است؟

ضمن اینکه که مرزها و حدود در روان­درمانی مهم هستند، بهترین روانشناس کودک باید در مواقع بحرانی در دسترس باشد. ما در عصر دیجیتال هستیم و این وابستگی عمده‌ی فرزندان ما است. بیشتر متخصصانی که با کودکان کار می‌کنند، در صورت نیاز از سرویس‌هایی مانند پیام کوتاه، ایمیل و سایر روش‌های دیجیتالی ارتباط استفاده می‌کنند.

به عنوان یک والد، شما نیز باید در مواقع بحرانی، بی‌معطلی قادر به ارتباط از راه دور با متخصص باشید.

4. آیا آنها از بازخورد متقابل استقبال می­کنند؟

کودکان و والدین تمایل به دریافت بازخورد مداوم درباره کیفیت و دوره درمان دارند. برای یک متخصص، این ویژگی ارزشمندی است که در فواصل منظم یا هر زمان که والدین یا کودک می­خواهند، چنین بازخوردهایی را ارایه کند. متخصصان باید با خانواده همکاری کنند تا اهداف هیجانی و رفتاری را در مراحل اول درمان قرار دهند. ممکن است این اهداف نیازمند نوع خاصی از روان­درمانی، مدیریت دارویی یا شکل دیگری از مراقبت باشد. اما هدف قراردادن علایم و توافق بر اینکه انجام چه فعالیت هایی بر عهده روانشناس، مراجع یا والدین است، بخش مهمی از یک روان درمانی موثر محسوب می­شود.

با ادامه درمان، جستجو، ارایه و دریافت بازخورد، چه مثبت و چه منفی آسان می­شود. این به طرز حیرت آوری مفید است زیرا تغییرات احساسی و رفتاری باید بررسی شوند، و اگر پیشرفت مثبتی رخ نداده، نیاز است تغییراتی در روش کار صورت گیرد.

یک ویژگی روان­درمانگر خوب، توانایی عذرخواهی کردن او به دنبال سوبرداشت ها یا خطاهایش است. هیچ کس همیشه همه کارها را درست انجام نمی­دهد، مخصوصا در کار با جوانان کم­سال. بهترین روانشناس کودک کسی است که به اشتباهش اقرار کند.

5. آیا آنها به شما کمک می­کنند تا تحول کودک و درمانش را بهتر درک کنید؟

ممکن است والدین سوالات بسیاری درباره رشد و تحول طبیعی کودک و نوجوان یا اختلالات روانپزشکی و درمان­های آنها داشته باشند. محتوای اینترنتی، به جز تعداد محدودی از سایت های معتبر، سرشار از اطلاعات غلط هستند. بهترین روانشناس کودک موظف­ است به والدین توضیح دهد که چه چیزهایی به عنوان نقاط عطف طبیعیِ تحول، یک دوره گذرا و یا نشانه یک بیماری درنظر گرفته می­شوند.

والدین به طور کلی می­خواهند بدانند باید به دنبال چه نشانه­ای بگردند؛ کِی نگران شوند و سپس چه اقدامی انجام دهند. از جمله پرسش­های رایج این موارد هستند: بازی درمانی چیست؟ شما از چه نوع روان درمانی استفاده می‌کنید؟ چرا به فکر استفاده از دارو هستید و دارو چه خطرات، مزایا و عوارض جانبی­ احتمالی­ای دارد؟ آموزش در مورد این مسایل فقط یک اطمینان‌بخشی ساده نیست؛ این برای درک ماهیت مشکلات کودک و گزینه‌های درمان موفقیت­آمیز بسیار مهم است.

6. آیا روانشناس کودک مایل به انعطاف ­پذیری برای اصلاح شیوه درمان هستند؟

تغییرات مثبت در خُلق، اضطراب، تفکر و رفتار، اغلب ناواضح و کند هستند. اگر هیچ پیشرفتی رخ نمی­دهد، یک متخصص خوب نیاز به نظرسنجی از شما و فرزندتان دارد تا شیوه درمانی را مرور و بررسی کنید و بر اصلاحات لازم تامل کنید. هرچند تغییرات رفتاری اغلب آهسته هستند، اما به مرور زمان باید شواهدی از این تغییرات برای همگان قابل مشاهده باشد.

متخصص باید در برابر بررسی شیوه درمانی‌اش و بحث در مورد چطور پیش رفتن کارها با کودک و والدین، پذیرا باشد و درمورد روش خود متعصبانه و تدافعی عمل نکند. هنگامی که کارها به درستی پیش نمی­روند، کمک گرفتن آنها از یک مشاور کودک دیگر نیز نشانه‌ای خوب و مثبت است.

7. آیا روانشناس کودک با سایر متخصصان همکاری و مشارکت دارد؟

جوانان کم­سال در هر سنی در خلا زندگی نمی­کنند و تماس منظمی با بسیاری از بزرگسالانِ زندگی خود دارند. در رابطه با مراقبت سلامت روان، ممکن است تیمی از متخصصان وجود داشته باشند. بهترین روانشناس کودک تلاش می­کند تا مدلی درمانی را شکل دهد که شامل معلمان، متخصصان مراقبت اولیه، سایر بالینگران با تخصص در حوزه سلامت روان و ناظران باشد. در بعضی موارد کارشناسان تغذیه، متخصصان زبان و گفتار و پزشکان نیز در درمان مشارکت می‌کنند.

تعامل منظمی که هر یک از اعضای گروه را در برنامه­ای جامع ادغام کند، به میزان زیادی به مراقبت از جوان­ترها کمک می‌کند. طبق تحقیقات می­دانیم که اغلب بین گزارش­های رفتاری کودک، والدین و معلم تفاوت وجود دارد. بنابراین بهترین روانشناس کودک سعی می‌کند از سطح پایایی رفتار کودک در محیط‌های گوناگون مطلع شود. این می­تواند به همه افراد تیم درمورد زمینه ها و محرک‌های برانگیزانی که مشکلات در آنها به وجود می‌آیند یا تشدید می‌شوند، آگاهی دهد.

8. آیا علاقه ­ای به بررسی خانواده کودک وجود دارد؟

بهترین مراقبت، دربردارنده تمام بخش­های زندگی یک کودک یا نوجوان است. اولین و مهم ترین بخش، خانواده است. خانواده درمانی ممکن است یک عنصر درمان باشد و گاهی می‌تواند توسط روانشناس کودک جداگانه ای ارایه شود. صرف نظر از این موضوع، یک روانشناس خوب برای کودک شما، به عنوان بخشی از درمان مستقل کودک اغلب تقاضا می­کند تا ملاقاتی با کل خانواده یا با کودک و یک عضو خانواده داشته باشد. رسیدگی و تلاش برای حل تعارضات بین فردی و تقویت دلبستگی مثبت، برای هر درمانگر شایسته‌ای نقشی حیاتی ایفا می­کند.

9. آیا آنها از موضوعات فرهنگی مطلع هستند؟

هر فرهنگی، ارزش ها، باورها و سنت‌های خود را دارد. دیدگاه ها نسبت به سلامت روان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. یک درمانگر خوب اگر به ادراک و نظر خانواده نسبت به اختلالات روانپزشکی و درمان آنها توجه دقیقی نداشته باشد، نمی‌تواند مراقبت درخور و مناسب را برای کودک فراهم کند. بیشتر درمانگران خوب، در زمینه درک هنجارهای فرهنگی آموزش دیده­اند. با این حال، از فرهنگی به فرهنگ دیگر تفاوت‌های بسیاری وجود دارد. چنانچه بهترین روانشناس کودک از شما بخواهد درباره ارزش ها و باورهای فرهنگی‌تان نسبت به بیماری های روانی و درمان آنها توضیح دهید، نشانه باارزشی خواهد بود.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید که هیچ روانشناس یا درمانگری بدون نقص نیست. زمانی که فردی را پیدا می­کنید که بیشتر معیارهای ذکر شده را برآورده می‌کند و شما احساس راحتی و اعتماد می­کنید، می­توانید با خیال راحت از اینکه گزینه­ای مناسب را انتخاب کرده­اید، فرزندتان را به او بسپارید.

به نظر شما بهترین روانشناس کودک چه ویژگی‌هایی دارد؟ در بخش دیدگاه ها، نظرات و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

دربارۀ نویسنده:

یوجین برسین، استاد روانپزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد است. او مدرک کارشناسی ارشد فلسفه و پزشکی را از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت کرد. وی به عنوان رئیس شورای روانپزشکی کودکان و نوجوانان نیوانگلند خدمت کرده و سوابق کاری بسیاری دارد. برسین همچنین مقالات و فصول متعددی در زمینه‌های مختلف از جمله تحصیلات تکمیلی پزشکی، سلامت روان و رسانه‌ها، اختلالات خوردن، اختلالات شخصیتی و درمان های روانپزشکی کودک و نوجوان و همچنین مشاوره نوجوانان منتشر کرده است.

منبع

psychologytoday

سوالات متداول

کلینیک روانشناسی

ویدیوها