روانکاوی یا Psychoanalysis نوعی درمان بر پایه‌ی نظریات زیگموند فروید است که به بررسی لایه‌های عمیق روان و رفتار می‌پردازد. در این مقاله از مرکز مشاوره روانشناسی سها می‌خوانیم روانکاو کیست و رویکرد او برای چه کسانی مفید است، چه اصولی در این روش برقرار است و این شیوه چگونه کار می‌کند. همچنین شما می‌توانید برای ثبت جلسات تحلیل خود به صورت مشاوره آنلاین کلیک کنید.
| موضوع | جزییات |
|---|---|
| روانکاوی چیست؟ | درمانی است بر مبنای نظریات زیگموند فروید که به بررسی لایه‌های عمیق روان و رفتار پرداخته و تلاش می‌کند افکار ناخودآگاه را به آگاهی بیاورد تا رفتارهای مخرب تغییر یابند. |
| روان کاو کیست؟ | یک درمانگر متخصص که با استفاده از اصول تحلیلی، به افراد کمک می‌کند تا انگیزه‌های ناخودآگاه خود را شناسایی و درک کنند. |
| فنون | تحلیل رویا، تداعی آزاد، تفسیر، تفسیر انتقال و بررسی مکانیسم‌های دفاعی مثل سرکوب، فرافکنی و … |
| مدت زمان درمان | معمولا طولانی است و ممکن است سال‌ها به طول انجامد، با جلسات متعدد در هفته. |
| مسایل قابل درمان | اضطراب، افسردگی، حملات پانیک، فوبیا، وسواس، تروما، اختلالات خوردن، مشکلات عزت نفس، مشکلات جنسی و مشکلات رابطه‌ای |
| مزایا | به جای پرداختن به علایم ظاهری، به علت اصلی مشکلات می‌پردازد و میتواند بینش عمیقی در مورد افکار و احساسات فرد فراهم کند. |
| انتقادها | منسوخ بودن برخی ایده‌ها، دشواری فرآیند درمان، عدم کارایی برای برخی اختلالات مانند اسکیزوفرنی و گران‌قیمت و طولانی بودن درمان |
| برای چه کسانی روانکاوی مفید است؟ | برای افرادی که به دنبال درک عمیق‌تری از خود هستند یا با دردهای عاطفی ریشه‌دار دست و پنجه نرم می‌کنند، مناسب است. |
روانکاوی چیست؟
Psychoanalysis که نوعی «گفتگو درمانی» است، بر مبنای نظریات زیگموند فروید «پدر روان‌پویشی» قرار دارد. او روش درمانی خود را با مراجعانی گسترش داد که به درمان های مشاوره روانشناسی یا دارویی موجود در آن زمان پاسخ نمی دادند.
فروید باور داشت که انواع مشخصی از مسایل ما از افکار، احساسات و رفتارهایی ناشی می شود که عمیقا ریشه در حیطه ناهشیار ذهن دارند. از این رو، «اکنون» به وسیله «گذشته» شکل می‌یابد؛ یعنی رفتارهای کنونی فرد از تجارب اولیه کودکی او نشات می‌گیرند. تحلیلگران به مراجعان کمک می‌کنند تا به درون ذهن ناهشیار راه یابند و به هیجانات سرکوب شده و تجارب عمیق و گاه از یاد رفته دسترسی یابند. مراجعان با کسب فهم بهتر از ذهن نیمه هشیار، نسبت به انگیزه هایی که باعث بروز افکار و رفتارهایشان می شود، بینش و آگاهی پیدا می‌کنند. انجام این کار، مراجعان را قادر می سازد تا برای تغییر رفتارهای مخرب و منفی خود تلاش کنند.
روانکاو کیست؟
روان کاو یا تحلیلگران درمانگرانی هستند که تحت آموزش فشرده تخصصی و سوپرویژن زیر نظر استاد حرفه ای، مجرب و مورد تایید نظام روانشناسی کشور قرار گرفته اند. آنها پیش از این، آموزش و تجربه کار به عنوان یک درمانگر را داشته اند. همچنین، خود زیر نظر تحلیل شخصی یک psychoanalyst بوده یا همچنان هستند.
بیشتر بخوانید: معرفی رویکرد ISTDP
تحلیلگر با استفاده از اصول نظریه پویشی، روان درمانی ارایه می دهد. او در طی جلسات درمان، به مراجع گوش می‌کند تا وی از تجربیات، تخیلات و رویاهایش حرف بزند. درمانگر در این گفته های مراجع، به دنبال الگوها یا رویدادهای تکراری از گذشته می‌گردد. به نظر این شخص، الگوها یا رویدادهای تکراری احتمالا نقشی کلیدی در مشکلات فعلی مراجع دارند.
یک روانکاو همچنین:
- با مراجعان به صورت فردی ملاقات می‌کند
- مراجع را تشویق می کند تا حالات هیجانی خود را تشخیص دهد
- به مراجع کمک می‌کند تا عوامل نیمه هشیاری را که محرک رفتارش هستند، درک کند
- اصل رازداری را حفظ می‌کند
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره گشتالت درمانی
مدل ذهن انسان در روانکاوی چیست؟
مدل ذهنی انسان در این رویکرد، سه حوزه یا لایه را برای ذهن در نظر می‌گیرد:
- هشیار (خودآگاه): افکار، احساسات و تمرکز ادراکی فعلی ما را در بر دارد.
- پیش هشیار (نیمه آگاه، نیمه هشیار): دربردارنده همه چیزهایی است که می توانیم با تفکر به یاد بیاوریم یا از حافظه خود بازیابی کنیم.
- ناهشیار (ناخودآگاه): در عمیق ترین سطح ذهن ما، مخزنی از فرایندهایی است که رفتار ما را هدایت می‌کند، از جمله تمایلات غریزی تعیین شده بیولوژیکی.
ابژه انتقالی چیست و چه کمکی به کودکان می‌کند؟
مولفه های ذهن در روان کاوی چیست؟
بعدها، فروید مدل ساختارمندتری از ذهن را پیشنهاد کرد که ایده‌های اصلی او را در مورد فرایندهای خودآگاه و ناخودآگاه بهتر به تصویر می‌کشید. درمان پویشی به کاهش تنش های اساسی بین اید، ایگو و سوپرایگو کمک می‌کند. در این مدل، سه مولفه ذهن عبارت است از:
- اید (نهاد): اید یا نهاد، که هم شامل غریزه و هم محرک های اساسی است، یک انرژی ناهشیار در نظر گرفته می شود. همچنین شامل تمایلات پرخاشگرانه و جنسی است.
- ایگو (من): ذهن هشیار یا ایگو می کوشد تا تمایلات نهاد را در حدی متعادل نگه دارد و از این طریق به کنترل نهاد کمک می‌کند.
- سوپرایگو (فرامن): سوپرایگو واقعیت بیرونی را نشان می‌دهد؛ از جمله افکار، احساسات و رفتارهای آگاهانه‌ای که بازتاب آداب و رسوم و ارزش های والدین یا اجتماع است.
طول مدت درمان چقدر است؟
این درمان معمولا طولانی مدت است. مراجعان کلینیک روانشناسی سها با این رویکرد ممکن است چندین سال در درمان بمانند.
فنون روانکاوی چیست؟
فنون زیادی درمانی در طول تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد که همه آنها در تلاش برای به حداکثر رساندن بینش مراجع نسبت به رفتار خود به کار می روند. برخی از روش های مشهورتر عبارت اند از:
تحلیل رویا
از تفسیر خواب برای آشکار کردن افکار ناهشیار استفاده می شود. فروید باور داشت که ایده ها و احساسات سرکوب شده از طریق رویاها به سطح ذهن می آیند. با این حال، محتوای رویاها اغلب دستخوش تغییراتی میشود. بنابراین، تحلیلگر باید به مراجع کمک کند تا ماهیت رویا را تفسیر و درک کند تا به کشف معانی پنهان آن برسد.
تداعی آزاد
در طول تداعی آزاد، مراجع تشویق می شود تا در مورد هر چیزی که به ذهنش می رسد آزادانه صحبت کند. روانکاو ممکن است فهرستی از کلمات تصادفی را بخواند و مراجع به سادگی اولین تداعی یا موضوعی را که با شنیدن آن کلمه به ذهنش می رسد، بیان کند (تداعی کلمات). خاطرات سرکوب شده اغلب در طی فرآیند تداعی آزاد ظاهر می شوند.
تفسیر
تحلیلگر به مراجع کمک می‌کند تا خاطرات و روایت های شخصی را با جزییات بررسی کند و در حین انجام این کار، به تجزیه و تحلیل آنها می پردازد. درمانگر به دنبال برخی موضوعات رایج یا تم های تکراری در داستان‌های او می‌گردد. یکی از موارد تفسیر، که «لغزش فرویدی» نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که مراجع به طور اتفاقی مسیله‌ی مهمی را هنگام یک گفتگوی ساده و تصادفی آشکار می‌کنند. psychoanalyst معمولا تفسیری از انتخاب ناخواسته آن کلمه یا عبارت توسط مراجع ارایه می دهد.
انتقال
زمانی که مراجعان احساساتی را که نسبت به شخصی در گذشته خود داشتند، به زمان حال منتقل می کنند، درگیر انتقال می شوند. گاهی اوقات انتقال بین مراجع و درمانگر صورت می‌گیرد. مراجعان ممکن است احساسات یا نگرش های خاصی را نسبت به تحلیلگر اعمال کنند که در واقع آنها را نسبت به شخصی در گذشته (برای مثال پدر خود) داشتند.
مکانیسم‌های دفاعی
فروید معتقد بود که سه بخش اید، ایگو و سوپرایگو در تضاد دایمی هستند، زیرا هر یک هدف متفاوتی دارند. گاهی اوقات، زمانی که تعارض روانشناختی، عملکرد روانی را تهدید می‌کند، ایگو مجموعه ای از مکانیسم های دفاعی را برای جلوگیری از فروپاشی روانی بسیج می‌کند. تعدادی از این مکانیسم های عبارت اند از:
-
سرکوب
ایگو از ورود خاطرات مزاحم یا افکار تهدیدآمیز به هشیاری جلوگیری می‌کند و آنها را به ناهشیار ما سوق می دهد.
-
انکار
ایگو تجربیات ناراحت کننده یا توان‌فرسا را در هشیاری مسدود می‌کند و باعث می شود ما از تصدیق یا باور آنچه در حال وقوع است خودداری کنیم.
-
فرافکنی
ایگو تلاش می کند تا با نسبت دادن افکار، احساسات و انگیزه های غیرقابل قبول ما به شخص دیگری، ناراحتی مان را برطرف کند.
-
جابه جایی
جابجایی در روانکاوی چیست؟ در این مکانیسم، ego یک انگیزه ناخودآگاه را روی یک شی یا شخص جایگزین و به صورت نادرست از نظر اجتماعی ارضا می کند (مثلا فرد نمی‌تواند خشم خود را به رییسش در محل کار ابراز کند، آن را جابجا کرده و روی همسرش خالی می‌کند).
-
واپس روی
عملکرد ego برای مقابله با استرس به مراحل قبلی رشد روانی باز می‌گردد (مثلا یک بزرگسال خشمگین، مانند یک کودک خردسال خشمش را نشان می‌دهد).
-
تصعید یا والایش
فرد با هدایت انرژی اضافی به یک فعالیت اجتماعی قابل قبول بر تعارض غلبه می‌کند. مثلا فردی که نیاز افراطی شهوت خود را با کشیدن طراحی های جنسی ارضا می‌کند.
یک روانکاو چه مسایلی را می تواند درمان کند؟
Psychoanalysis برای درمان انواع گوناگونی از عارضه ها، اختلالات شخصیتی و مشکلات عاطفی چه در بزرگسال و چه در کودک به کار گرفته شده است. گستره ای از مسایلی که معمولا به این نوع از درمان جوابگو هستند، عبارت اند از (اما نه محدود به):
- اضطراب
- افسردگی
- حملات وحشت‌زدگی (پانیک)
- انواع فوبیا یا ترس های خاص
- رفتار وسواسی
- تروما یا PTSD
- اختلالات خوردن مانند بولیمیا
- مشکلات عزت نفس
- اختلالات جنسی
- مشکلات رابطه ای
- رفتارهای خود آسیب رسان مانند خودزنی
اهداف و مقاصد این روش
یکی از اهداف اولیه روان کاوی، کمک به مراجعان در شناسایی افکار، رفتارها و خواسته‌های پنهانی است که مشکلاتی را در زندگی روزمره آنها ایجاد کرده اند. هدف میان مدت، کمک به مراجعان در درک مسایلی است که باعث شده اند مشکلاتی عمیقا ریشه‌دار و دیدگاه ناسازگارانه ای نسبت به زندگی در فرد شکل بگیرد. Psychoanalysis به مراجع در اتخاذ یک دیدگاه جدید کمک می کند. این نگرش جدید می تواند باعث ایجاد تغییرات و رشد چشمگیری در زندگی مراجع شود.
روانکاوی برای چه کسانی مفید است؟
به طور کلی، روش تحلیلی برای کسانی است که آن را می‌خواهند، به آن نیاز دارند و می‌توانند تحملش کنند. در ادامه این جمله را به تفصیل مورد بحث قرار می‌دهیم:
برای کسانی است که آن را می‌خواهند.
تجربه Psychoanalysis برای کسانی که می‌خواهند درک عمیق‌تری از خودشان پیدا کنند و بدانند چگونه پازل داستانی زندگی‌شان، گذشته و حال و همچنین زندگی درونی و بیرونی‌شان به هم می‌پیوندند، مناسب است. اگر می‌خواهید تجربیاتتان را درک کنید، در مورد نحوه کار ذهن خود کنجکاو هستید و قصد دارید مشکلات خود را از ریشه حل کنید، این روش ممکن است رویکرد مناسبی برای شما باشد. Psychoanalysis هم برای تسکین کوتاه‌مدت و هم برای تغییرات پایدار مناسب است.
برای کسانی است که به آن نیاز دارند.
به زبان ساده، Psychoanalysis برای کسانی است که چیزی آنها را رنج می‌دهد یا دردهای عاطفی دارند. همچنین این روش برای کسانی که تلاش کرده‌اند با مشکلات خود کنار بیایند اما متوجه شده‌اند که نمی‌توانند به تنهایی از پس آن برآیند و در رویکردهای درمانی دیگر موفقیت محدودی داشته‌اند، بسیار مفید است.
شاید جالب باشد بدانید که برای بسیاری از افراد، روان کاوی اولین تجربه روان‌درمانی‌شان نیست. اگر به دلیل مشکلات روانشناختی طولانی مدت و شدید مانند افسردگی مزمن یا عود کننده، اضطراب، خشم، مشکلات در روابط، یا عزت نفس پایین، به کمک جدی نیاز دارید، این شیوه میتواند برای شما مناسب باشد. تحلیل میتواند به لایه‌های زیرین و پویایی‌های اصلی نفوذ کند که ممکن است شما را در زندگی سرگردان، در چرخه‌های معیوب گرفتار یا ناتوان از مشارکت سازنده در زندگی‌تان کرده باشند.
برای کسانی است که می‌توانند آن را تحمل کنند.
می‌پرسید روانکاوی برای چه کسانی مفید است؟ خب مهم نیست چقدر کسی تحلیل را بخواهد و به آن نیاز داشته باشد، باید بتواند آن را تحمل کند. مراجعان نه تنها باید زمان و منابع مالی کافی داشته باشند، بلکه باید بتوانند شدت خودکاوی کامل و همچنین بازخورد تحلیلگر را مدیریت کنند. آنها باید بتوانند با احساسات، افکار و انگیزه‌های دردناک و ناخواسته روبرو شوند. آنها باید مایل و قادر باشند مسیر طولانی، دو گام به جلو و یک گام به عقب را برای بهتر شدن طی کنند. این توانایی تحمل درمان اغلب به عنوان استحکام روانشناختی شناخته میشود.
اگرچه ممکن است متناقض به نظر برسد، اما کسانی که درد عاطفی زیادی را متحمل می‌شوند، باید در عین حال به اندازه کافی قوی بوده باشند که آن درد عاطفی بزرگی را تحمل کنند. در ابتدا ممکن است دشوار باشد که بدانیم آیا فردی از استحکام لازم برای انجام یک تحلیل برخوردار است یا خیر، اما در طول مسیر آن را کشف می‌کنید. استحکام روانشناختی اغلب به عنوان سرسختی فرد برای بهبودی و عزمی برای غلبه بر موانع در راهش ظاهر میشود.
افسانه ها و کلیشه های نادرست
افسانه های غلط بسیاری راجع به روانکاو وجود دارد. برخی از رایج ترین باورهای نادرست در این باره شامل موارد زیر میشود:
-
جلسات روان کاوی تمام شدنی نیستند!
درست است که درمان پویشی بیش از سایر انواع درمان ها طول می کشد، اما قرار نیست مراجع تا ابد تحت درمان باشد. هدف از درمان، کمک به مراجعان است تا درک عمیق تری از افکار، احساسات و خاطرات ناهشیار خود ایجاد کنند و به رشد و تغییرات دایمی در شخصیت برسند. این سطح عمیق از درک که مورد نظر این روش است، یک شبه ایجاد نمی شود. به همین دلیل ممکن است مراجع چندین سال تحت درمان باشد.
-
یک علم واقعی نیست
این افسانه است که روش پویشی را دانشی جعلی می نامند. نظریه و عمل Psychoanalysis سال ها موضوع پژوهش های متعددی بوده که صحت و کارآمدی بسیاری از مفاهیم آن را ثابت کرده است.
-
فقط در مورد رابطه جنسی است!
اگر چه فروید اصطلاح «لیبیدو» را رایج کرد، اما هدفش این نبود که این اصطلاح فقط به میل جنسی اطلاق شود. لیبیدو به انرژی یا نیروی حیاتی اشاره دارد که تمام رفتارهای انسان (نه صرفا احساسات جنسی) را هدایت می‌کند. اگرچه شهوت اغلب باعث بروز رفتارهایی می شود، اما انگیزه هر عملی نیست. درمان تحلیلی بر بسیاری از جنبه های دیگر تجربه که هدایت رفتار را برعهده دارند، تمرکز دارد.
بیشتر بخوانید: مشاوره جنسی
چه زمانی این درمان توصیه می شود؟
روانکاو به برخی از مراجعان بهتر از سایرین کمک می‌کند. این درمان به ویژه برای افرادی مناسب است که می خواهند درک عمیقی از انگیزه های درونی خود داشته باشند. همچنین برای کسانی که می‌خواهند معنای تجربیات خود را بفهمند و به جای صرفا مقابله با علایم آن، با ریشه‌ی معضل مقابله کنند، به خوبی کار می‌کند. مراجع در روش پویشی معمولا باید تحت درمان طولانی مدت قرار گیرد، که نیازمند تمایل و تعهد نسبت به روندی است که گاه می تواند یک فرایند رشد دردناک باشد.
اثربخشی و مزایا
مانند هر درمان دیگری، روان کاوی هم مزایا و معایبی دارد. برخی از مزایای این روش درمانی عبارت اند از:
- روانکاو به جای پرداختن به علایم ظاهری، به علت اصلی مشکل می‌پردازد.
- گاهی افرادی که به درمان های مرسوم یا داروها پاسخ نمی دهند، به تحلیل جواب می دهند.
- این روش بینش عمیقی در مورد منشا افکار، احساسات و رفتارهای خاص ارایه می دهد.
- تحقیقات زیست شناسی حداقل از بخشی از ادعاهای فروید حمایت می کند.
- بررسی گسترده خود، مانند آنچه در تحلیل فراهم می شود، می تواند به رشد مثبت در طول زمان منجر گردد.
انتقادات
برخی انتقادات به روانکاوی چیست ؟ در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- برخی از ایده ها، مانند «رشک آلت» منسوخ در نظر گرفته می شوند.
- ممکن است کشف خاطراتی که گاهی برای چندین سال سرکوب شده اند، برای مراجع دردناک و ناخوشایند باشد.
- برای برخی از مشکلات سلامت روان، مانند اسکیزوفرنی درمان مناسبی نیست.
- این درمان می تواند پرهزینه و طولانی باشد، بنابراین نیاز به تعهد عمیقی از جانب مراجع و درمانگر دارد.
سخن پایانی
روانکاوی یک روش روان درمانی با ارزش است که می تواند مزایای ماندگاری را تا حتی مدت ها پس از پایان درمان برای مراجعان فراهم کند. این به افراد یاری می رساند تا درک عمیقی از ریشه های روانشناختی که افکار و رفتارهای آن ها را هدایت می کند، به دست آورند. این فرآیند خودکاوی به مراجع کمک می‌کند تا بینشی نسبت به رفتار و انگیزه‌های خود پیدا کند و به سمت ایجاد تغییرات سالم در زندگی خود گام بردارند.
برای ثبت نوبت با بهترین روانکاو، فرم ارزیابی رایگان را در کلینیک روانشناسی سها تکمیل کرده و منتظر تماس کارشناسان ما باشید. تلفن تماس با ما: 02193111094
سوالات متداول
تعداد جلسات روانکاوی چقدر است؟
معمولا یک درمان طولانیمدت است که میتواند تا چندین سال ادامه یابد و جلسات آن معمولا چند بار در هفته برگزار میشود.
آیا در روانکاوی باید حتما روی تخت دراز بکشم؟
در اکثر مدلهای سنتی، مراجع روی کاناپه دراز می کشد، در حالی که درمانگر برای دوری از تماس چشمی، پشت او می نشیند. این وضعیت به مراجع کمک می کند تا احساس راحتی کند و بتواند به حالت صمیمانهتری مسایلش را با درمانگر مطرح کند. با این حال در رویکردهای نوین اینگونه نیست و این درمان به شیوه آنلاین هم ارائه میشود.
روانشناس و روانکاو چه تفاوتی دارند؟
روانشناس یک متخصص سلامت روان است که طیف وسیعی از رویکردهای درمانی را به کار می‌گیرد. در حالی که روانکاو به طور خاص در زمینه تحلیل بر اساس نظریات فروید آموزش دیده و بر کاوش ناخودآگاه تمرکز دارد.
منابع:
https://careersinpsychology.org
