اطلاع از گزینه‌های پیشگیری از بارداری برای همه افرادی که فعالیت جنسی دارند و مایل به بارداری نیستند، حیاتی است. انواع زیادی از روش های جلوگیری وجود دارد. با این حال، تنها روش صد در صدی برای این کار، خودداری از سکس است. در این مقاله از کلینیک روانشناسی سها همه روشهای موجود را به شما معرفی می‌کنیم.
چرا پیشگیری از بارداری مهم است؟
اهمیت پیشگیری از بارداری در چیست؟ انجمن تنظیم خانواده (FPA) در بریتانیا، ادعا می‌کند که تا 90 درصد از زنان فعال جنسی در صورت عدم استفاده از روشهای ممانعت در 12 ماه آینده باردار خواهند شد. مشاوره جنسی می‌گوید یک فرد در هر بار رابطه بدون جلوگیری در معرض بارداری بدون برنامه‌ریزی است. این می‌تواند با رشد بی‌رویه جمعیت، آسیب‌هایی را به نظام سلامت و اقتصاد وارد کند.
برخی از این روشها بدون نسخه در دسترس هستند، اما بیشتر آنها به نسخه پزشک نیاز دارند. هر یک از این موارد با مزایا و معایبی همراه است. در ادامه به طور خلاصه به معرفی این روشها می‌پردازیم.
روش های ممانعت و پیشگیری از بارداری
طبق توصیه سکس تراپی ، روشهای ممانعت از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری می‌کند. این شیوه ها عبارتند از:
کاندوم مردانه
کاندوم مردانه می‌تواند در برابر بیماریهای مقاربتی و همچنین بارداری محافظت به عمل بیاورد. کاندومهای مردانه و زنانه تنها راهی هستند که از عفونت‌های مقاربتی (STIs) جلوگیری میکنند. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) در صورت استفاده صحیح، کاندومهای مردانه بیش از 80 درصد در ممانعت موثر هستند.
برای استفاده صحیح از کاندوم مردانه:
- اندازه مناسب را انتخاب کنید.
- کاندوم را روی سر آلت تناسلی در حالت نعوظ قرار دهید. اگر ختنه نشده اید، ابتدا پوست ختنه‌گاه را به عقب بکشید.
- نوک کاندوم را فشار دهید تا هوا از آن خارج شود.
- آن را تا پایین آلت تناسلی بکشید و مراقب باشید پاره نشود.
- پس از مقاربت، قبل از بیرون کشیدن آلت تناسلی از واژن، پایه آن را نگه دارید.
- آن را دور بیاندازید. هرگز از یک کاندوم دوبار استفاده نکنید.
با اینکه بیشتر کاندومهای مردانه از لاتکس ساخته می‌شوند، انواع دیگری نیز برای کسانی که به لاتکس حساسیت دارند در دسترس هستند. اگر از روان‌کننده استفاده می‌کنید، بررسی کنید که با نوع کاندوم مورد استفاده سازگار باشد. برای مثال، کاندوم های لاتکس را می‌توان تنها با روان کننده مبتنی بر آب استفاده کرد.
این وسیله بدون نیاز به نسخه، از داروخانه ها یا به صورت آنلاین قابل تهیه است.
کاندوم زنانه
نوع زنانه نیز بدون نسخه در دسترس است. آنها را می‌توان به جای نوع مردانه استفاده کرد، اما هرگز نباید همراه با هم استفاده شوند.
بر اساس CDC، کاندوم زنانه تا حدود 79 درصد در پیشگیری از بارداری موثر است. این وسیله نیز در بسیاری از داروخانه‌ها و نیز به صورت آنلاین موجود است.
دیافراگم
دیافراگم یک وسیله جلوگیری است که فرد آن را در داخل واژن قرار می‌دهد. بسیار مهم است که قبل از هر بار استفاده از دیافراگم، از ازبین برنده اسپرم بر روی آن استفاده کنید.
CDC تخمین می‌زند که پس از استفاده از از بین برنده اسپرم، میزان ممانعت دیافراگم از بارداری به حدود 90 درصد می‌رسد.
فرد باید چند ساعت قبل از شروع رابطه جنسی ، دیافراگم را وارد واژن کرده، تا 6 ساعت بعد از رابطه آن را در جای خود حفظ کند و بعد از 24 ساعت آن را خارج کند. دیافراگم‌ها کارکرد محافظتی در برابر بیماریهای مقاربتی ندارند.
دیافراگم‌ها کارکرد محافظتی در برابر بیماریهای مقاربتی ندارند.
کلاهک دهانه رحم
کلاهک دهانه رحم که در ایالات متحده به نام FemCap شناخته می‌شود، یک فنجان سیلیکونی نرم است که در عمق واژن قرار می‌گیرد. این وسیله، دهانه رحم را می‌پوشاند تا اسپرم به تخمک نرسد.
اثربخشی آن در منابع مختلف، متفاوت است، اما سازمان والدگری برنامه‌ریزی‌شده، کارایی آن را در مورد پیشگیری از بارداری حدود 70 تا 85% تخمین می‌زند.
این روش در برابر بیماری های مقاربتی اثر محافظتی ندارد.
کلاهک دهانه رحم را میتوانید از داروخانه ها و به صورت آنلاین تهیه کنید.
اسفنج
اسفنج ضد بارداری، وسیله ای دیگر برای جلوگیری است که افراد میتوانند آن را بدون نسخه تهیه کند. این اسفنج که از فوم پلی اورتان ساخته شده و حاوی اسپرمکُش است، در اعماق واژن قرار می‌گیرد تا از ورود اسپرم به رحم ممانعت کند.
استفاده از اسفنج به تنهایی 76 تا 88 درصد موثر است، اما استفاده از آن همراه با کاندوم خطر بارداری و بیماریهای مقاربتی را بیشتر کاهش می‌دهد.
اسفنج‌های ضد بارداری برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
از بین برنده اسپرم
اسپرمکُش یک ماده شیمیایی است که اسپرم را غیرفعال می‌کند. این دارو را می‌توان بدون نسخه خریداری کرد و با انواع روشهای پیشگیری از بارداری به جز اسفنج، قابل استفاده است.
در صورت استفاده به تنهایی، اسپرم کش باید حداقل 10 دقیقه قبل از رابطه در نزدیکی دهانه رحم قرار داده شود. این ماده به مدت 60 دقیقه اثربخشی خود را حفظ می‌کند و تقریبا 71 درصد موثر است.
ژل‌های از بین برنده اسپرم را می‌توان از داروخانه‌ها یا به صورت آنلاین خریداری کرد. بهتر است با یک پزشک در مورد موثرترین راه‌های استفاده از اسپرم کش برای ممانعت صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: انزال زودرس، دلایل و درمان
روش های هورمونی
اشکال هورمونی روش جلوگیری با توقف تخمک‌گذاری، به معنای آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها عمل میکنند. این شیوه در برابر بیماریهای مقاربتی محافظت نمی‌کند.
این معمولا فقط با نسخه پزشک در دسترس است و به جز موارد اورژانسی، معمولا به صورت آنلاین قابل دستیابی نیست.
قرص های ضد بارداری
قرص های ضد بارداری از رایج‌ترین روش های جلوگیری در ایالات متحده هستند.
به گفته خدمات بهداشت ملی (NHS) در بریتانیا، اگر این قرص ها طبق دستور پزشک مصرف شوند، بیش از 99 اثربخشی دارند.
دو نوع از این قرصها وجود دارد که فقط یکی از آنها باعث قطع قاعدگی می‌شود. این انواع عبارت اند از:
- قرص ترکیبی که حاوی استروژن و پروژسترون است: طبق دستورالعمل باید روزانه مصرف شود. هنگام مصرف این قرصها، فرد همچنان دوره قاعدگی ماهانه اش را حفظ می‌کند.
- مینی قرص که فقط دربردارنده پروژسترون است: فرد باید این قرص را هر روز در ساعت معینی بدون وقفه مصرف کند. با مصرف این قرصها احتمالا فرد پریود منظمی را تجربه نخواهد کرد.
پَچ ها
به گفته خدمات بهداشت ملی، پَچ ها در صورت استفاده صحیح تا 99 درصد موثر هستند.
فرد می‌تواند یک پَچ ضد بارداری روی نواحی زیر قرار دهد:
- پشت بدن
- باسن
- شکم
- بالای بازو
فرد باید هر پَچ را به مدت 3 هفته به خود متصل کرده و سپس به مدت یک هفته آن را از خود جدا کند، تا دوره قاعدگی برقرار شود.
از نظر تحریک پوستی، خطر اندکی وجود دارد.
تزریق
واکسن ضد بارداری معمولا هر 12 هفته یک بار توسط پزشک تجویز می‌شود. بر اساس CDC، زمانی که واکسن به درستی و در زمان مناسب استفاده شود، بیش از 90 درصد در پیشگیری از بارداری اثربخشی دارد.
پس از توقف تزریق واکسن، ممکن است ۱۰ ماه یا گاهی بیشتر از آن طول بکشد تا باروری به حالت طبیعی بازگردد.
بیشتر بخوانید: فواید سکس
حلقه واژن
طبق خدمات بهداشت ملی، حلقه کنترل در صورت استفاده صحیح بیش از 99 درصد موثر است، اما معمولا به دلیل خطای انسانی تاثیری کمتر از 95 درصد برجای میگذارد.
این حلقه پلاستیکی کوچک به مدت 3 هفته در واژن قرار می‌گیرد و هورمون‌هایی را در بدن ترشح می‌کند. حلقه را باید به مدت 7 روز از بدن خارج کنید تا قبل از قرار دادن حلقه جدید، دوره پریودی ایجاد شود.
دستگاه های درون رحمی و ایمپلنت ها
دستگاه‌های درون رحمی (IUD) و ایمپلنت‌ها ابزارهای طولانی‌مدت هستند. NHS بیان می‌کند که این وسایل بیش از 99 درصد در جلوگیری از بارداری تاثیر دارند، چرا که فرصت کمی برای خطای انسانی وجود دارد. با این حال، آنها در برابر بیماریهای مقاربتی محافظتی ایجاد نمیکنند.
آی یو دی
آی یو دی وسیله کوچکی است که پزشک آن را داخل رحم قرار می‌دهد. دو نوع IUD وجود دارد:
- هورمونی: IUD پس از جاگذاری، حداقل 5 سال در بدن دوام می‌آورد. این وسیله به طور کامل تخمک‌گذاری را متوقف نمی‌کند، اما با ضخیم کردن مخاط دهانه رحم از ورود اسپرم به رحم و همچنین سایر تغییرات هورمونی جلوگیری می‌کند.
- مبتنی بر مس: این آی یو دیِ فاقد هورمون با سیم مسی پوشانده شده است، که اسپرم را در مسیر تلاش برای ورود به رحم از بین می‌برد. این وسیله می تواند تقریبا 10 سال جلوی باردارشدن را بگیرد.
عوارض جانبی این ابزارها شامل لکه بینی بین قاعدگی، پریودهای نامنظم و دردهای قاعدگی است.
ایمپلنت
ایمپلنت، یکی دیگر از روشهای پیشگیری از بارداری است. یک پرستار یا پزشک میله‌ای به اندازه چوب کبریت را در بازوی فرد قرار می‌دهد.
ایمپلنت ها با ترشح هورمون پروژسترون در بدن عمل میکنند که در برابر تخمک‌گذاری ممانعت ایجاد می‌کند. CDC تخمین می‌زند که ایمپلنت ها نیز بیش از 99 درصد در ممانعت موثر هستند.
آنها باید هر 3 سال یک بار تعویض شوند.
سایر روشهای پیشگیری از بارداری کدام اند؟
تنظیم طبیعی خانواده
این شیوه بر ردیابی چرخه قاعدگی متکی است. افراد باید چرخه قاعدگی را دنبال کنند و زمانی که فرد در مرحله باروری چرخه قاعدگی است، از سکس دوری کنند.
پنجره باروری یک فرد حدود 6 تا 9 روز در ماه طول می‌کشد و با زمان تخمک گذاری مصادف است. چندین روش برای تنظیم طبیعی وجود دارد. بسیاری از افراد از علامتهای زیر برای بررسی اینکه آیا در پنجره باروری خود هستند، استفاده میکنند:
- اندازه گیری دمای پایه بدن
- توجه به کیفیت و کمیت مخاط دهانه رحم
- ثبت زمان شروع و پایان جزییات چرخه خود طی چندین ماه
پنجره باروری هر فرد متفاوت است، بنابراین فرد باید به نشانه های بدنی خود توجه کند. طبق CDC، روشهای تنظیم طبیعی خانواده در صورت رعایت دقیق حدود 76 درصد موثر است.
ممانعت اضطراری
در موارد رابطه محافظت نشده یا عدم موفقیت در کنترل، مانند پارگی کاندوم یا عدم مصرف قرص های جلوگیری، می‌توان از ممانعت اضطراری کمک گرفت.
این شیوه نباید به جای روش های عادی کنترل بارداری استفاده شود.
دو نوع روش اضطراری وجود دارد:
- قرص های اضطراری: افراد باید ظرف 3 روز پس از نزدیکی یک قرص هورمونی مصرف کنند. هر چه فرد زودتر آن را مصرف کند، موثرتر است. بنابراین فرد باید در اسرع وقت پس از زناشویی از قرص استفاده کند. این قرص ها از پزشک یا داروخانه قابل تهیه هستند.
- IUD مسی: اینIUD را می توان حداکثر تا 5 روز پس از نزدیکی برای جلوگیری از بارداری در بدن جاگذاری کرد. زمانی کهIUD در این بازه زمانی استفاده شود، بیش از 99.9 درصد موثر است.
عقیم سازی
این روش هم برای زنان و هم مردان در کاهش دایمی باروری موثر است. NHS بیان می‌کند که این روشها معمولا بیش از 99 درصد در پیشگیری از بارداری موثر هستند، اما در برابر بیماریهای مقاربتی محافظتی ایجاد نمیکنند.
مردان میتوانند عمل وازکتومی انجام دهند که شامل بریدن لوله های حامل اسپرم است. این روش جزیی است و نیازی به بستری در بیمارستان ندارد. بازگشت وازکتومی در برخی موارد امکان پذیر است. با این حال، پس از برگشت، همیشه باروری به طور کامل بازیابی نمی‌شود.
زنان می توانند تحت روند بستن لوله های فالوپ قرار گیرند. اثرات آن معمولا دایمی است. در موارد نادر، لوله ها میتوانند دوباره به هم متصل و به بارداری منجر شوند.
چه زمانی نیاز به تست حاملگی وجود دارد؟
اگر مشکوک به حاملگی باشید، به خصوص اگر روش معمول جلوگیری اخیرتان ناموفق بوده، میتوانید از تست کمک بگیرید.
علائم بارداری عبارتند از:
- فقدان پریودی یا قاعدگی دیررس
- بزرگ شدن یا حساسیت سینه
- خستگی
- افزایش ادرار
- حالت تهوع
- استفراغ
تست های بارداری خانگی با قیمت مناسب در داروخانه ها و در سایت های معتبر آنلاین در دسترس هستند. خوب است که نتایج مورد تایید پزشک نیز قرار گیرد.
آیا روشهای پیشگیری از بارداری عوارض جانبی دارند؟
هر دارو یا وسیله پزشکی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. بسیاری از این عوارض ناخواسته هستند، اما برخی میتوانند مفید باشند. برای مثال، بعضی از راه‌های جلوگیری هورمونی میتوانند عوارض جانبی مانند خونریزی نامنظم، سبک‌تر شدن یا قطع شدن قاعدگی، تغییرات خلقی، سردرد و تغییرات پوستی داشته باشند. از سوی دیگر برخی کاندوم‌ها ممکن است باعث تحریک ناحیه تناسلی شوند. برای انتخاب بهترین شیوه ممانعت حتما با پزشک مشورت کنید.
جلوگیری در دوران شیردهی
در 6ماه اول، در صورتی که به صورت کامل و هر ۴ تا ۶ ساعت به نوزاد شیر بدهید، احتمال حاملگی کمی کاهش می‌یابد. اما باروری شما ممکن است در هر زمانی پس از زایمان برگردد، حتی اگر در حال شیردهی باشید. پس اگر نگران حاملگی در دوران شیردهی هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد بهترین روش پیشگیری مشورت کنید. بسیاری از روشها در دوران شیردهی بی‌خطر هستند. البته بهتر است از شیوه هورمونی که حاوی هورمون استروژن است، دوری کنید. زیرا این هورمون می‌تواند باعث کاهش شیر مادر شود.
نکته پایانی
گزینه های زیادی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد، از جمله روشهای ممانعت، قرص های هورمونی، بَچ ها و آی یو دی ها. برخی از این روشها ممکن است برای افراد مختلف بهتر عمل کند و شاید یک فرد به امتحان چندین شیوه دست بزند تا به موثرترین روش برای خود دست یابد. روش های پیشگیری از بارداری از نظر اثربخشی متفاوت اند. شما میتوانید با دریافت مشاوره آنلاین از مرکز مشاوره جنسی سها ، در مورد گزینه های موجود صحبت کنید و به انتخاب بهترین شیوه برای خود نزدیک شوید.
سوالات متداول
جلوگیری طبیعی از بارداری چگونه است؟
این روش بر پایه پیگیری چرخه قاعدگی برای شناسایی روزهای باروری است. در این روزها، فرد از رابطه محافظت‌نشده خودداری می‌کند. این روش به دلیل دقت پایین، درصد شکست بالایی دارد.
آیا همه روش های پیشگیری از بارداری از بیماریهای مقاربتی جلوگیری میکنند؟
فقط روشهای مانع فیزیکی مانند کاندومهای مردانه و زنانه، میتوانند از انتقال بیماریهای مقاربتی ممانعت ایجاد کنند. سایر روشها مانند قرص، آمپول یا آییودی تنها برای پیشگیری از حاملگی طراحی شدهاند و هیچ محافظتی در برابر عفونتها ایجاد نمیکنند.
بهترین روش جلوگیری چیست؟
انتخاب بهترین روش، به نکات زیادی وابسته است، از جمله دقت به سهولت استفاده، درصد ممانعت بالا و امکان ممانعت از بیماری مقاربتی. در مجموع محبوب‌ترین روشها کاندوم و قرصها هستند.
منابع
