سندروم پیش از قاعدگی (PMS) به گروهی از علایم گفته میشود که پیش از نخستین روز قاعدگی زنان ظاهر میشود. برخی از زنان به مدت چند ساعت گرفتگی شکمی را تجربه می‌کنند، در حالی‌که سایرین از دردی شدید و نوسانات خلقی به مدت حداکثر دو هفته بیش از آغاز قاعدگی رنج می‌برند. در این مقاله درباره‌ی علایم سندروم پیش از قاعدگی، علل و روش‌های درمان آن می‌خوانیم.
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی، اغلب بر پایه‌ی زمان علایم تشخیص‌گذاری میشود. وقتی نشانه‌ها سنگین باشند، ممکن است نیاز به آزمایشهای سطوح هورمونی یا تصویربرداری باشد تا وجود یا عدم وجود عارضه سلامتی در یک زن روشن شود.
درمان‌های طبیعی و پزشکی وجود دارد که می‌تواند به کاهش اثرات PMS کمک کند. شما می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید تا به مناسب‌ترین رویکرد برای خود دست یابید.
علایم PMS
مرحله‌ی پیش قاعدگی معمولا چند روز قبل از آغاز پریود زنان است، اما می‌تواند دو هفته قبل از آن نیز شروع شود. برای اینکه علایم به عنوان بخشی از سندرم پیش از قاعدگی در نظر گرفته شود، باید طی دو هفته پیش از قاعدگی یک زن رخ دهد و نباید در بقیه روزهای ماه وجود داشته باشد. سندرم پیش از قاعدگی سن مشخصی ندارد و می‌تواند در هر سنی نمایان شود.
تعدادی از نشانگان جسمی، هیجانی و شناختی وجود دارند که می‌توانند بخشی از PMS باشند. علایم رایج سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:
- گرفتگی رحم
- نفخ شکم
- دردناک و حساس‌شدن سینه‌ها
- هوس‌های غذایی
- تحریک‌پذیری
- اشک ریختن
- نوسانات خلقی
- اندوه
- اضطراب
- طغیان عصبانیت
- سردرد یا میگرن
- دشواری در خواب
- خستگی
- تغییر در میل جنسی
- افزایش وزن
- دردهای عضلانی
- تورم خفیف بازوها یا پاها
- علایم گوارشی مانند حالت تهوع، اسهال یا یبوست
- تشدید اختلالات گوارشی، مانند بیماری التهابی روده و سندرم روده تحریک‌پذیر
بعید است که همۀ این علائم را تجربه کنید اما ممکن است برخی از آنها را داشته باشید.
بسیاری از نوجوانان PMS را تجربه می‌کنند و علایم سندروم پیش از قاعدگی هر فرد می‌تواند با افزایش سن تغییر کند. برای مثال، زنی که سال‌ها مستعد طغیان‌های عصبانیت ناشی از PMS بود، ممکن است دیگر آن را تجربه نکند، اما در روزهای قبل از قاعدگی دچار گرفتگی عضلات شکم و افزایش وزن شود.
عوارض و پیامدهای سندروم پیش از قاعدگی
سندروم پیش از قاعدگی ممکن است در روابط، کار و رفاه کلی زنان اختلال ایجاد کند. پیامدهای جدی PMS عبارتند از:
- مشکلات ازدواج یا رابطه
- مشکلات فرزندپروری
- کاهش عملکرد در کار یا مدرسه
- از دست دادن علاقه به معاشرت
- افکار خودکشی
اگر همراه با PMS خود علائم افسردگی را تجربه می‌کنید، ممکن است به شکل دیگری از علایم به نام اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) مبتلا باشید.
علل سندروم پیش از قاعدگی
اثرات PMS ناشی از تغییرات هورمونی است که طی چرخه قاعدگی زنان رخ می‌دهد. استروژن و پروژسترون هورمون‌های اصلی در بدن زن هستند. این هورمون‌ها در طول چرخه قاعدگی نوسان می‌یابند. قبل از قاعدگی، سطح استروژن کاهش و سطح پروژسترون افزایش می‌یابد.
همچنین الگویی از تغییرات فیزیولوژیکی چرخشی وجود دارد که در هفته ها و روزهای قبل از قاعدگی در سرتاسر بدن رخ می‌دهد؛ از جمله تغییرات متابولیک، تغییر در انتقال دهندههای عصبی و تغییرات عروقی. انتقال دهندههای عصبی سروتونین (مرتبط با خلق و خو) و گابا (مرتبط با استراحت) بیشترین ارتباط را با PMS دارند.
همه این تغییرات فیزیولوژیکی و همچنین الگوهای هورمونی باعث ایجاد علایم PMS می‌شوند.
برخی از الگوهای هورمونی و فیزیولوژیکی چرخه قاعدگی و اثرات آنها بر PMS یا سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:
- تغییرات هورمونی که باعث درد و تورم سینه میشود
- تغییرات هورمونی که باعث انقباض رحم (یا گرفتگی شکم/رحم) میشود
- تغییرات متابولیک که بر اشتها، وزن، تورم و سطح انرژی تاثیر می‌گذارد
- تغییرات انتقال دهندههای عصبی که بر خلق و خو، خواب و علایم گوارشی تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث میگرن شود
- تغییرات عروقی که می‌تواند باعث تورم دست‌ها و پاها شود
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که تغییرات در استروژن و پروژسترون باعث سایر اثرات فیزیولوژیکی PMS میشود. در حالی که اکثر زنان الگوهای بسیار مشابهی در طول چرخه قاعدگی دارند، تغییرات جزییی نیز بین زنان دیده میشود. به همین دلیل است که هر زن علایم دقیقا یکسانی را تجربه نمی‌کند.
تشخیص سندروم پیش از قاعدگی
چندین ابزار غربالگری برای تشخیص PMS به کار می‌رود. به طور کلی، متخصصان از یک پیشینه‌ی پزشکی یا پرسشنامه برای تشخیص این سندروم استفاده می‌کنند. هیچ آزمایش خون یا تست‌های دیگری وجود ندارد که بتواند تشخیص PMS را تایید کند.
برای تشخیص سندرم پیش از قاعدگی، علایم شما باید در طول یا بلافاصله پس از پریود ناپدید شوند و تا دو هفته قبل از قاعدگی بعدی ظاهر نشوند. همچنین این علایم باید با داروها، الکل یا مواد مخدر بی‌ارتباط باشد.
می توانید از یک تقویم کمک بگیرید تا بتوانید زمان علایم خود را پیگیری کنید.
بیشتر بخوانید: بدکارکردی های جنسی در زنان
تقویم چرخه قاعدگی
ساده‌ترین راه برای تعیین اینکه آیا PMS دارید یا خیر این است که علایم خود را به مدت دو یا سه ماه در یک تقویم استاندارد پیگیری کنید. تقویم چرخه قاعدگی به شما و پزشک‌تان کمک می‌کند تا متوجه شوید آیا علایم دوره ای دارید که با چرخه قاعدگی شما مطابقت داشته باشد یا خیر.
برای پر کردن تقویم چرخه قاعدگی مراحل زیر را انجام دهید:
- روز اولی که خونریزی‌تان شروع شد، روز 1 را در تقویم خود بنویسید
- به علایمی که در آن روز تجربه می‌کنید توجه کنید و هر کدام را در مقیاس یک تا 10 رتبه بندی کنید
- این کار را هر روز به مدت دو یا سه ماه انجام دهید
چگونه پیگیری چرخه قاعدگی می تواند به سلامت شما کمک کند
علایم واقعی سندرم پیش از قاعدگی تا روز 13 ام شروع نمی‌شود، بنابراین هر نشانه ای که در اوایل چرخه خود تجربه می‌کنید ممکن است علت دیگری داشته باشد. با این حال، همچنان باید علایمی را که در روزهای 1 تا 13 دارید، در تقویم خود بگنجانید.
تفاوت PMS با PMDD
PMDD شکل شدید PMS و سندروم پیش از قاعدگی است که تقریبا 3 تا 8 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، برای تشخیص PMDD، فرد باید حداقل پنج مورد از علایم زیر را در مرحله قبل از چرخه قاعدگی و نه در زمان‌های دیگر تجربه کند:
- احساس غم و اندوه، ناامیدی یا افکار خودکشی
- استرس، تنش یا اضطراب شدید
- حملات وحشت‌زدگی
- نوسانات خلقی نامناسب و حملات گریه
- تحریک پذیری یا عصبانیت مداوم که افراد دیگر را متاثر می‌سازد
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها و روابط عادی روزمره
- ناتوانی در تمرکز
- بی حالی
- پرخوری
تشخیص های افتراقی
اگر علایم فیزیکی شدید یا خونریزی نامنظم دارید، ممکن است برای بررسی مشکلات هورمونی یا رحمی به ارزیابی تشخیصی نیاز داشته باشید. این نوع ارزیابی می‌تواند شامل آزمایشهای خونی باشد که سطح هورمون را بررسی می‌کند و آزمایشهای تصویربرداری که به ارزیابی رحم یا تخمدان‌ها می‌پردازد.
اگر نشانه‌های شما از یک الگوی چرخه‌ای پیروی نمی‌کند، پزشک‌تان ممکن است گزینه‌های دیگری مانند افسردگی، اضطراب، بیماری‌های گوارشی یا بیماری تیرویید را در نظر بگیرد.
درمان سندروم پیش از قاعدگی
راه هایی برای مدیریت PMS وجود دارد. برخی از زنان از استفاده از مکمل‌ها یا داروهای بدون نسخه سود می‌برند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به داروهای تجویزی نیاز داشته باشند. تعدیل سبک زندگی نیز می‌تواند مفید باشد.
اینکه آیا به درمان نیاز دارید یا نه بستگی به شدت علایم و تاثیر آنها بر زندگی شما دارد. می‌توانید علایم خود را با پزشک‌تان در میان بگذارید تا او مناسب‌ترین درمان را به شما توصیه کند.
درمان PMS می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- داروهای ضد درد بدون نسخه: اگر گرفتگی، سردرد یا حساسیت پستان دارید، ممکن است از داروهایی مانند ادویل (ایبوپروفن) یا تیلنول (استامینوفن) بهره‌مند شوید.
- مکمل‌ها: برخی از زنان به کمبود ویتامین هایی مانند C، منیزیم یا B12 دچار می‌شوند. تغییرات در اشتها می‌تواند باعث این کمبودهای تغذیه ای شود و مکمل ها ممکن است به بهبود علایم PMS و همچنین علایم کمبود تغذیه کمک کنند.
- داروهای ضد درد تجویزی: اگر گرفتگی شدید، میگرن یا افسردگی دارید، ممکن است پزشک برای کاهش علایم‌تان دارو تجویز کند.
- درمان هورمونی: برای برخی زنان، هورمون درمانی با داروهای ضد بارداری خوراکی، جایگزینی استروژن یا کرم پروژسترون می‌تواند به کاهش اثرات PMS کمک کند. به خاطر داشته باشید که هورمون‌ها می‌توانند اثرات عمده ای بر باروری داشته باشند و ممکن است در زنانی که در معرض خطر سرطان سینه، تخمدان یا رحم هستند، منع مصرف داشته باشد.
- طب سوزنی یا طب فشاری: تحقیقات نشان می‌دهد که این درمان های جایگزین ممکن است برخی از علایم PMS را در بعضی از زنان کاهش دهند.
به خاطر داشته باشید که علایم سندروم پیش از قاعدگی زمانی که از کنترل بارداری استفاده می‌کنید، می‌تواند دستخوش تغییر شود و ممکن است در صورت تغییر علایم به یک رویکرد درمانی جدید نیاز داشته باشید.
تعدیل سبک زندگی
رویکردهای غیرپزشکی نیز وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کاهش برخی از علایم خود از آنها کمک بگیرید. زنانی که گرفتگی خفیف دارند، ممکن است با قرار دادن کیسه یخ روی شکم برای چند دقیقه تسکین پیدا کنند.
زنانی که نوسانات خلقی خفیف دارند می‌توانند از صحبت با یک مشاوره جنسی یا دوست مورد اعتماد سود ببرند. عاداتی مانند ورزش کردن، نوشتن یا حتی آگاهی از هورمونی بودن نوسانات خلقی می‌تواند به جلوگیری از طغیان‌هایی که به روابط آسیب می‌زند کمک کند.
سخن پایانی
PMS شیوع بالایی دارد. در حالی که بیشتر زنان می‌توانند در تمام زمان‌های ماه عملکرد خوب خود را حفظ کنند، این وضعیت می‌تواند برای برخی از زنان آزاردهنده باشد. اگر PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی در زندگی شما تداخل ایجاد کرده است، مهم است که با پزشک خود مشورت کنید. او به شما کمک می‌کند تا علایم جسمی و عاطفی خود را تسکین بخشیده و بهترین عملکرد را داشته باشید.
اگر سندروم پیش از قاعدگی را تجربه کرده اید، تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
منبع
https://www.verywellhealth.com
