شیطنت در مدرسه دلایل زیادی دارد. مهم است یادتان باشد که کودکان خردسال همچنان در حال یادگیری هستند و برای تنظیم هیجانات خود به کمک نیاز دارند. برای شناخت علل احتمالی و مقابله با شیطنت کودکان در مدرسه با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: روش های آماده کردن فرزند اول برای تولد فرزند دوم
داستان یک مراجع: دختر 5 ساله
فرزند ۵ ساله من شیطنت در مدرسه را دوست دارد و به نظر می‌رسد برای اقتدار معلمان اهمیتی قایل نیست. او مدام به دفتر مدیر فرستاده و توبیخ می‌شود. اما به نظر نمی‌رسد اهمیتی بدهد. گاهی به نظر می‌رسد فکر می‌کند که این موضوع خنده‌دار است. او دوست دارد با بچه‌های شر بپلکد و با آنها در مدرسه شورش به پا کند. او روی جوراب شلواری بچه‌ها نقاشی کشیده و نقاشی‌های بچه‌های دیگر را پاره کرده است. تعجب من از این است که واقعا در خانه اینطور نیست. این رفتارهایش در مدرسه بسیار برایم عجیب است.
با اینکه والدین او از هم جدا شده اند، اما زمان مساوی را با مادر و پدرش می‌گذراند. پدر و مادرش از آن دسته بچه‌هایی بودند که هرگز به دفتر مدیر فرستاده نمی‌شدند. بنابراین این برای هر دوی آنها یک موقعیت کاملا جدید است. پس جریان چیست؟
دکتر امیلی ادلین پاسخ می‌دهد
من معمولا از والدین می‌شنوم که فرزندشان در مدرسه مثل یک فرشته رفتار می‌کند و در خانه یک شیطان کوچک است. به نظر می‌رسد دختر شما رویکردی عکس را در پیش گرفته! به همان اندازه که از بی‌آزار بودن او در خانه خوشحالم، نگرانی شما را در مورد این رفتارها در مدرسه می‌فهمم. مخصوصا اگر این موضوع به زودی مورد توجه قرار نگیرد، در دراز مدت نگران‌کننده است. از آنجایی که معمولا هرگز یک دلیل واضح برای نگرانی در مورد رفتار کودک وجود ندارد، می‌توانیم چند احتمال را بررسی کنیم. سپس به دنبال راهکار باشیم.
چطور با شیطنت در مدرسه برخورد کنیم؟
وقتی پای فرزند خودم به میان نباشد، به راحتی می‌توانم یک یاغی طبیعی را تحسین کنم! من خودم دنباله‌رو سرسخت قوانین هستم. با این حال به روحیه‌ی کسانی که هنجارها را زیر پا می‌گذارند، غبطه می‌خورم. این به خودی خود ویژگی بدی نیست. به این فکر کنید که قهرمانان در طول تاریخ با همین روش مسیر تاریخ را عوض کردند. اما از طرفی، این رفتار بدون جهت‌دهی مثبت، مطمینا به مشکلاتی ختم می‌شود. مگر اینکه زودتر متوجه آن شده و با آن برخورد مناسب داشته باشید.
مهم‌ترین کار، حفظ روحیه‌ی عصیان است؛ اما به نحوی که آن را هدایت کنیم تا از دردسرهای واقعی دور بماند. برای مثال، سوال کردن در مورد قوانین و هنجارها را تشویق کنید. اما تمرین کنید که این کار را به شیوه‌ای مودبانه و کنجکاوانه انجام دهند، نه با بی‌احترامی. آنها مانند بیشتر کودکان هم‌سن خود، از طریق هماهنگی با ساختار و محدودیت‌های مناسب یاد خواهند گرفت. رویکردی مهرآمیز اما قاطعانه با هدف تعیین قوانین در پیش بگیرید.
در حالی که این رویکرد متعادل را در قبال روحیه‌ی عصیان آنها در پیش می‌گیرید، کشف کردن «چرا»یی پشت این رفتارها حیاتی است. کمی کاوش کنید تا متوجه شوید چه زمانی، کجا و چرا آنها رفتار بدی از خود نشان می‌دهند. هنگامی که شرایط را درک کردید و از فکر و احساس فرزندتان در این مواقع مطلع شدید، می‌توانید آنها را به طور موثری به سمت رشد رفتار مثبت هدایت کنید.
به تناسب مدرسه توجه کنید
ممکن است دور از ذهن به نظر برسد، اما گاهی باهوش‌ترین بچه‌ها از روی بی‌حوصلگی شیطنت می‌کنند. اگر محیط کلاس آنها را تحریک نکند، به دنبال راه‌های دررو می‌گردند. از طرف دیگر، اگر مطالب فراتر از توانایی‌های آنها باشد و احساس خستگی کنند، این احساس می‌تواند در رفتارشان نیز بروز پیدا کند. متاسفانه، هر دوی این احتمالات توجه بزرگسالان را به سمت اصلاح رفتار کودک سوق می‌دهد. والدین کمتر به محیط مدرسه و منطق انتظارات توجه می‌کنند.
بررسی کنید که آیا فرزند شما برای سازگاری با تغییر بزرگ از مهدکودک به پیش دبستانی به حمایت بیشتری نیاز دارد یا خیر. اگرچه تنبیه ایستادن در گوشه‌ی کلاس و فرستادن کودک به دفتر مدیر ممکن است واکنش‌های سنتی به رفتار بد باشند، اما در تغییر واقعی رفتار بسیاری از کودکان موثر نیستند. شاید صحبت با معلم و مدیران در مورد چگونگی بازتعریف تنبیه به شکل تشویق رفتارهای مثبت، مفید باشد. مجازات اغلب به جای حل مشکلات اساسی، رفتارهای منفی را تشدید می‌کند. قبل از هرگونه اقدامی، اول باید آن مشکلات اساسی را درک کنیم.
بیشتر بخوانید: حسادت در کودکان و راه های مقابله با آن
به روابط با همسالان توجه کنید
به نظر می‌رسد فرزند شما گروهی پرشور پیدا کرده که به احتمال زیاد طغیان او را تقویت می‌کنند. اگر آنها احساس کنند که با شیطنت در مدرسه مورد پسند و پذیرش دوستانشان قرار می‌گیرند، به این کار ادامه می‌دهند. با این حال، مشکل این است که برخی از این رفتارها همزمان باعث دور شدن سایر همسالان می‌شود. زیرا رفتارهای پرخاشگرانه می‌تواند به مرور زمان منجر به طرد از سوی همسالان شود.
اگر در دفتر کارم با خانواده شما ملاقات می‌کردم، کنجکاو بودم بفهمم چه چیزی ممکن است فرزند شما را به رفتار علیه سایر کودکان سوق دهد. به احتمال زیاد دلایل آن ریشه در احساسات دارد.
عوامل خانوادگی را در نظر بگیرید
در این سن، تغییرات خانوادگی مانند اضافه شدن فرزند جدید می‌تواند بر احساسات و رفتارهای کودک شما تاثیر بگذارد. شاید این کودکان از ترس از طردشدن در منزل نتوانند احساسات خود را برون‌ریزی کنند.
اگر کودکان جلوی بروز احساسات بزرگ را در خانه بگیرند، در مدرسه بیرون می‌ریزد. جایی که چیز کمتری برای از دست دادن وجود دارد. آنها ممکن است در حال حاضر به توجه بیشتری از طرف هر والد نیاز داشته باشند. اگر بتوانید به آنان آموزش دهید که این احساسات را شناسایی کرده و در موردشان صحبت کنند، ممکن است با گذشت زمان، بدرفتاری آنها در کلاس درس از بین برود.
درخواست کمک حرفه‌ای
اگر مشکلات همچنان ادامه داشته باشد، ارزیابی حرفه‌ای می‌تواند بسیار مفید ظاهر شود. ارزیابی روانشناختی کامل شامل تست هوش و تحصیلی است تا بررسی کند که چه شکاف‌هایی بین توانایی‌های کودک و عملکردش در مدرسه وجود دارد. از جمله سنجش اینکه آیا تکالیف بیش از حد دشوارند یا به اندازه کافی چالش‌انگیز نیستند. این ارزیابی شامل مقایسه رفتارهای فرزندتان با سایر کودکان همسال او می‌شود.
تفاوت‌های قابل توجه ممکن است نشان‌دهنده‌ی تشخیص یا نیاز به مداخله باشد. برای مثال، اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) بین ۵ تا ۸ درصد از کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال می‌تواند به رفتارهای تکانشی و پرخاشگرانه، مشکل در توجه در صورت خستگی و مشکلات تنظیم هیجان منجر شود. اختلال پردازش حسی، مشکلات یادگیری و اختلال طیف اوتیسم نیز می‌توانند در رفتار کودک نقش داشته باشند.
معمولا این مشکلات در خانه نیز مشاهده می‌شوند. مگر اینکه محیط خانه به‌طرز ویژه‌ای ایده‌آل باشد (مانند دریافت میزان قابل قبولی از توجه و تحریک از سوی بزرگسالان). این تشخیص‌های احتمالی نمونه‌هایی از چگونگی ارزیابی حرفه‌ای برای ارایه‌ی راهبردهای جایگزین تغییر رفتار است.
نتیجه‌گیری
به همان اندازه که نمی‌خواهیم روحیه‌ی هیجان‌خواهی کودک را سرکوب کنیم، می‌خواهیم مطمین شویم که هر کودک شیوه تعامل مثبت با دنیا را یاد می‌گیرد. در سن کم، شیطنت در مدرسه می‌تواند راه آنها برای ابراز مبارزه با سازگاری با مهدکودک، فرزند جدید یا هر مسیله‌ی دیگری باشد.
این رفتارها همچنین می‌توانند نشان‌دهنده‌ی مشکلات عمیق‌تری باشند. فرزند شما باید خیلی خوش شانس باشد که او را «کودکی شیطان» نبینید، بلکه به علت پشت رفتارش توجه کنید.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
