آلزایمر (Alzheimer) یکی از شایع‌ترین انواع زوال عقل است که به‌تدریج عملکرد شناختی مغز را مختل می‌کند و معمولا با کاهش حافظه، سردرگمی و تغییرات رفتاری همراه است. این بیماری نه تنها بر زندگی فرد مبتلا تاثیر می‌گذارد، بلکه خانواده و مراقبان او را نیز با چالش‌های روانی و عاطفی متعددی روبه‌رو می‌سازد. یکی از جنبه‌های کمتر شناخته‌شده اما بسیار مهم آلزایمر، ارتباط آن با اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب است. بررسی این ارتباط میتواند به درک بهتر دلایل بروز علایم روانی در بیماران آلزایمری و همچنین یافتن راهکارهایی برای پیشگیری یا بهبود کیفیت زندگی آنان کمک کند.
اگر دچار افسردگی و اضطراب هستید و نمی‌خواهید در آینده آلزایمر یکی از مشکلات شما باشد، کافیست مشاوره آنلاین یا مشاوره خانواده را در مرکز مشاوره روانشناسی سها انتخاب کنید. با شماره‌های 02166932737 یا 09198791784 در ارتباط باشید.
مقاله آلزایمر چیست و چه ارتباطی با افسردگی و اضطراب دارد در یک نگاه
| عنوان | توضیحات |
| آلزایمر چیست؟ | آلزایمر به‌مرور توانایی شناختی را کاهش میدهد و فرد را در انجام کارهای روزمره ناتوان می‌سازد. |
| آیا آلزایمر همان زوال عقل است؟ | آلزایمر نوعی زوال عقل است اما تمام زوال‌های عقل، آلزایمر نیستند و ممکن است انواع گوناگونی داشته باشند. |
| علایم | علایم شامل فراموشی، سردرگمی، تغییرات رفتاری، مشکل در گفتار، خواب، راه‌رفتن و تشخیص چهره است. |
| مراحل پیشرفت | بیماری در سه مرحله خفیف، متوسط و شدید پیش می‌رود و به‌تدریج توانایی‌های فرد را تحلیل می‌برد. |
| علل بروز | تجمع پلاک‌های آمیلویید و گره‌های تاو در مغز میتواند باعث مرگ سلول‌ها و بروز آلزایمر شود. |
| افرادی که آلزایمر می‌گیرند چقدر زنده می‌مانند؟ | بیماران معمولا ۴ تا ۲۰ سال پس از تشخیص زنده می‌مانند؛ مرگ اغلب در اثر عوارض جانبی است. |
| ارتباط افسردگی با آلزایمر | افسردگی میتواند باعث اختلال حافظه و تمرکز شود و احتمال ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. |
| آیا آلزایمر ناشی از افسردگی قابل درمان است؟ | در برخی موارد، درمان افسردگی میتواند اختلال حافظه مشابه آلزایمر را بهبود بخشد یا کنترل کند. |
| ارتباط اضطراب با آلزایمر | بسیاری از افرادی که اضطراب بالایی داشتند در آینده به آلزایمر نیز مبتلا شده‌اند. |
آلزایمر چیست و چگونه بر مغز اثر می‌گذارد؟
آلزایمر یک بیماری پیش‌رونده مغزی است که عملکردهای شناختی را به‌مرور زمان تضعیف می‌کند. علایم اولیه ممکن است خفیف باشند، اما به‌تدریج شدت می‌یابند و زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار میدهند. این بیماری به نام پزشک آلمانی، دکتر آلوییس آلزایمر، نامگذاری شده که در سال ۱۹۰۶ نخستین بار آن را شناسایی و توصیف کرد. با پیشرفت بیماری، افراد مبتلا در به خاطر سپردن اتفاقات تازه، تشخیص چهره آشنایان و تحلیل منطقی دچار مشکل می‌شوند. در مراحل پیشرفته، این بیماری ممکن است به جایی برسد که فرد برای انجام امور روزمره به مراقبت دایمی نیاز پیدا کند.
آیا آلزایمر همان زوال عقل است؟
زوال عقل یا دمانس یک واژه عمومی است که برای توصیف گروهی از اختلالات مغزی به کار می‌رود که باعث کاهش تدریجی توانایی‌های ذهنی، مانند حافظه، تفکر و قضاوت می‌شوند. آلزایمر یکی از انواع زوال عقل است و در عین حال رایج‌ترین شکل آن به شمار می‌رود. زوال عقل میتواند دلایل و اشکال گوناگونی داشته باشد که از جمله آنها می‌توان به بیماری‌های هانتینگتون، پارکینسون و کروتزفلد-یاکوب اشاره کرد. گاهی ممکن است یک فرد به طور همزمان با بیش از یک نوع زوال عقل مواجه باشد که در این حالت، تشخیص و درمان پیچیده‌تر خواهد بود. در واقع، آلزایمر نوعی زوال عقل است، اما همه موارد زوال عقل لزوما آلزایمر نیستند.
علایم بیماری آلزایمر
یکی از نخستین نشانه‌هایی که معمولا جلب توجه می‌کند، دشواری در یادآوری اطلاعات جدید است. این مشکل ممکن است در ابتدا بسیار خفیف باشد، تا جایی که فرد یا اطرافیان آن را با فراموشی ناشی از بالا رفتن سن اشتباه بگیرند و جدی نگیرند. اما با پیشرفت تدریجی بیماری، این اختلال حافظه به شکل ملموس‌تری بروز می‌کند. افراد مبتلا معمولا با فراموشی‌های شدیدتری روبه‌رو می‌شوند و ممکن است علایم دیگری نیز از خود نشان دهند، مانند:
- تغییر در خلق‌وخو یا شخصیت
- احساس سردرگمی
- اختلال در گفتار
- ناتوانی در انجام کارهای چند مرحله‌ای
- ناآگاهی از موقعیت
- نوسانات خلقی
- مشکل در به یادآوردن زمان، مکان یا رویدادها
- داشتن بدبینی یا سوظن‌های بی‌دلیل
- پرسیدن مکرر سوالات مشابه
- اختلالات خواب
- دشواری در بلع
- ناتوانی در شناسایی چهره‌های آشنا
- مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل
- پرسه‌زنی بی‌هدف یا گم‌شدن
مشاوره در زمینه آلزایمر و پیشگیری از این بیماری برای اولین بار در سهاکلینیک. برای کسب اطلاعات بیشتر با این شماره‌ها در ارتباط باشید: 09198791784 / 02166932737
مراحل پیشرفت بیماری آلزایمر
شدت بیماری آلزایمر میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در ادامه، به بررسی مراحل مختلف این بیماری و نشانه‌های رایج هر مرحله می‌پردازیم.
مرحله خفیف آلزایمر
در این مرحله، فرد ممکن است با اختلالات خفیف حافظه و تفکر روبه‌رو شود که برخی از آنها عبارتند از:
- طولانی‌تر شدن انجام کارهای معمول روزمره
- دشواری در مدیریت مسایل مالی مانند پرداخت قبوض یا بودجه‌بندی
- گم‌شدن یا پرسه‌زنی بی‌هدف
- بروز تغییرات در رفتار و شخصیت، مانند زودرنجی، عصبانیت، پنهان‌کردن وسایل یا بی‌قراری
مرحله متوسط آلزایمر
در مرحله میانی، نواحی مهمی از مغز که مسیول درک، زبان و استدلال هستند آسیب می‌بینند و نشانه‌های زیر ممکن است بروز کنند:
- افزایش فراموشی و سردرگمی
- دشواری در شناسایی افراد آشنا از جمله دوستان و اعضای خانواده
- ناتوانی در یادگیری اطلاعات جدید
- مشکل در انجام کارهای چند مرحله‌ای مانند لباس پوشیدن
- سردرگمی در موقعیت‌های تازه یا تغییر شرایط
- واکنش‌های ناگهانی و بدون فکر
- بروز توهم، هذیان یا بدبینی
مرحله شدید آلزایمر
در مراحل پیشرفته، آسیب‌های مغزی گسترده شده و حجم مغز به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد. در این مرحله، علایم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن توانایی صحبت یا برقراری ارتباط
- نیاز کامل به مراقبت دیگران برای انجام امور روزمره
- ناتوانی در برخاستن از بستر در بیشتر ساعات شبانه‌روز
علت بروز بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر مانند سایر انواع زوال عقل، به علت مرگ تدریجی سلول‌های مغزی رخ میدهد. در مغز فرد مبتلا به آلزایمر، تعداد نورون‌ها و ارتباطات میان آنها کاهش می‌یابد. همچنین، ذرات کوچکی به نام پلاک و گره در بافت مغز انباشته می‌شوند که یکی از نشانه‌های زیستی اصلی این بیماری هستند. پلاک‌ها در فضای بین سلول‌های عصبی تجمع پیدا می‌کنند و از نوعی پروتیین به نام بتا آمیلویید ساخته شده‌اند. در عین حال، گره‌ها درون سلول‌های مغزی شکل می‌گیرند و از پروتئینی به نام تاو تشکیل می‌شوند. هنوز مشخص نیست که دقیقا چه عواملی باعث ایجاد این تغییرات در مغز می‌شوند، اما این ساختارهای غیرطبیعی نقش مهمی در تخریب نورون‌ها دارند.
افرادی که آلزایمر می‌گیرند چقدر زنده می‌مانند؟
امید به زندگی افراد مبتلا به الزایمر بهطور میانگین کمتر از افراد بدون این اختلال است. فکر کردن به این موضوع میتواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. با این حال، به یاد داشته باشید که جدا از روند پیشرفت بیماری، همیشه راه‌هایی برای داشتن زندگی با کیفیت با وجود آلزایمر وجود دارد. دریافت حمایت و درمان مناسب میتواند در تمام مراحل آلزایمر تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. می‌خواهید بدانید افرادی که آلزایمر می گیرند چقدر زنده می ماند ؟ این موضوع به عوامل متعددی مانند زیر بستگی دارد:
-
میزان پیشرفت بیماری در زمان تشخیص
-
وجود سایر بیماری‌های جدی مانند دیابت، سرطان یا مشکلات قلبی (و مدت زمانی که فرد درگیر این بیماری‌ها بوده)
-
سن فرد هنگام شروع علایم بیماری (افراد بالای ۶۵ سال معمولا بیش از افراد زیر ۶۵ سال به بیماری‌های همراه مبتلا هستند که این میتواند امید به زندگی را کاهش دهد
همچنین در پاسخ به اینکه اخرین مرحله الزایمر چند سال طول می کشد؟ باید بگوییم مرحله پایانی زوال عقل کوتاهترین مرحله آن است. بهطور میانگین حدود یک تا دو سال پس از مرحله پایانی، ممکن است مرگ رخ دهد.
ارتباط افسردگی با آلزایمر
پژوهشگران دریافته‌اند که افسردگی میتواند با آلزایمر همراه باشد، بهویژه در قالب پدیده‌ای به نام «تداخل حافظه». این وضعیت به ناتوانی در ثبت و بازیابی اطلاعات جدید اشاره دارد، زیرا ذهن فرد همچنان درگیر رویدادها یا احساسات گذشته است. در شرایط افسردگی، فرد با تغییراتی در الگوهای فکری، میزان انرژی و انگیزش خود مواجه می‌شود که این تغییرات توانایی او را در تمرکز و یادگیری کاهش میدهد. در نتیجه، اطلاعات جدید به‌درستی پردازش نمی‌شوند یا با خاطرات قدیمی درهم می‌آمیزند. به‌عبارت دیگر، مغز نمی‌تواند داده‌های تازه را بهطور متمایز ثبت کند، چون افسردگی مانع برجسته‌سازی اطلاعات می‌شود؛ چیزی که برای یادآوری موثر ضروری است. نتایج تحقیقات نشان میدهد که افسردگی میتواند روی جنبه‌های مختلف حافظه، از جمله حافظه کوتاه‌مدت، بلندمدت، کاری و شرح‌حال تاثیر منفی بگذارد. با این حال، نوعی از حافظه به نام حافظه رویه‌ای که مسول مهارت‌های حرکتی و عاداتی مانند دوچرخه‌سواری است، معمولا از آسیب‌های ناشی از افسردگی در امان می‌ماند.
آیا آلزایمر ناشی از افسردگی قابل درمان است؟
خبر خوب اینجاست که هم افسردگی و هم اختلالات حافظه مرتبط با آن، قابل مدیریت و درمان هستند. اگر اختلال حافظه‌تان از افسردگی نشات می‌گیرد، امکان بهبود آن از طریق درمان‌های مناسب بسیار بالاست. اما اگر ریشه این مشکل به یک بیماری دیگر بازگردد، ممکن است درمان کامل دشوارتر باشد. خوشبختانه با بهره‌گیری از روش‌های مختلف درمانی مانند دارو درمانی، داروهای ضد افسردگی، روان‌درمانی (مثل رفتاردرمانی شناختی یا درمان بین‌فردی)، تحریک مغز و در موارد شدیدتر، الکتروشوک درمانی، می‌توان علایم افسردگی را کاهش داد و در نتیجه عملکرد حافظه را نیز تقویت کرد.
ارتباط اضطراب با آلزایمر
اگرچه آلزایمر در درجه اول به عنوان یک اختلال شناختی شناخته می‌شود، اما بسیاری از علایم روان‌پزشکی مانند اضطراب نیز در آن نقش مهمی دارند. بررسی‌های اخیر نشان داده‌اند که اضطراب نه تنها یکی از علایم شایع در بیماران مبتلا به آلزایمر است، بلکه میتواند پیش‌درآمدی برای بروز این بیماری باشد. نزدیک به ۴۰ درصد از افراد مبتلا به آلزایمر درجاتی از اضطراب را تجربه می‌کنند؛ بهویژه در مراحل اولیه مانند اختلال شناختی خفیف یا دمانس خفیف، که اضطراب ممکن است نخستین نشانه از آلزایمر باشد. از منظر زیستی، اضطراب با تغییرات مغزی مشخصی مانند افزایش فعالیت آمیگدال در ارتباط است. وجود اضطراب در این بیماران میتواند سرعت کاهش توانایی‌های شناختی را افزایش داده و روند تبدیل از مرحله خفیف به آلزایمر آشکار را تسریع کند. بنابراین یادگیری روش‌های مدیریت اضطراب در بیماران مبتلا به آلزایمر اهمیت زیادی دارد.
مراحل پایانی الزایمر چیست؟
مراحل پایانی الزایمر عبارت است از:
مشکلات حافظه
بسیاری از افراد در مرحله پایانی الزایمر در یادآوری رویدادهای اخیر دچار مشکل می‌شوند. آنها احتمالا اغلب تصور کنند که در دوره‌ای پیشین از زندگی خود قرار دارند. مثلا ممکن است از دیدن فردی صحبت کنند که دیگر در قید حیات نیست. در این مرحله، افراد ممکن است دیگر مکان‌ها، اشیا یا افراد آشنا را نشناسند. حتی ممکن است خودشان را در آینه نشناسند یا نزدیک‌ترین دوستان یا اعضای خانواده را تشخیص ندهند. این اتفاق ممکن است به این دلیل رخ دهد که فقط تصویری که از آن شخص در دوران جوانی در ذهن دارند را به یاد می‌آورند.
ممکن است فرد در مراحل پایانی الزایمر خود یا نزدیکانش را نشناسد، چون تنها تصویری که در ذهن دارد مربوط به دوران جوانی آن‌هاست.
مشکلات زبانی
اگر فرد دچار زوال عقل چندزبانه باشد، ممکن است زبان‌هایی را که در بزرگسالی آموخته از دست بدهد و فقط زبان دوران کودکی‌اش را بفهمد. در نهایت، زبان گفتاری آنها ممکن است به چند واژه محدود شود یا کاملا از بین برود. همچنین ممکن است درک کلمات نیز برایشان دشوار شود. با این حال، افراد در این مرحله هنوز ممکن است ژست‌ها، حالات چهره و زبان بدن را درک کنند و از ارتباطات غیرکلامی برای بیان احساسات یا نیازهای خود استفاده کنند.
تغییرات در خلق، احساسات و ادراک
تغییرات خلق در مراحل پایانی آلزایمر همچنان ادامه دارد. افسردگی، بی‌تفاوتی، توهم و هذیان در این مرحله شایع هستند. توهم‌ها همیشه آزارنده نیستند اما توضیحی بر تغییرات رفتاری‌اند، چرا که درک فرد از واقعیت تغییر کرده است.
تغییرات رفتاری مانند پرخاشگری یا بی‌قراری احتمالا در مراحل پایانی آلزایمر نیز دیده شوند.
تغییرات رفتاری
تغییرات رفتاری مانند پرخاشگری یا بی‌قراری احتمالا در مراحل پایانی آلزایمر نیز دیده شوند. فرد ممکن است به اطرافیان حمله کند یا فریاد بزند که تنهایش بگذارند. این رفتارها اغلب ناشی از ترس، سردرگمی یا احساس تهدید هستند. از طرفی چون فرد ممکن است دیگر قادر به بیان احساسات خود نباشد، تغییر ناگهانی در رفتار میتواند نشانه یک مشکل پزشکی (مانند درد یا عفونت) باشد.
مشکلات جسمی
تغییرات فیزیکی در مرحله پایانی شایع هستند. در این مرحله ممکن است: کندتر و ناپایدارتر راه برود، بیشتر در معرض زمین خوردن باشد، برای غذا خوردن به کمک زیادی نیاز داشته باشد، در بلع و دفع غذا مشکل پیدا کند.
کلینیک روانشناسی سها، همراه شما برای درمان آلزایمر
اگر نگران ابتلا به آلزایمر هستید و این نگرانی‌ها زندگی روزمره‌تان را تحت تاثیر قرار داده‌اند، وقت آن رسیده است که برای درمان اقدام کنید. کلینیک روانشناسی سها با تیمی از روان‌درمانگران مجرب، همراهی امن و تخصصی را برای شما فراهم می‌کند تا عوامل خطر زودهنگام را شناسایی کرده و راهکارهای موثری برای بهبود بیابید. درمان بهموقع میتواند از تشدید علایم جلوگیری کرده و کیفیت زندگی‌تان را بهطور چشمگیری ارتقا دهد. همین امروز گامی مهم برای سلامت روان خود بردارید.
تلفن تماس با کلینیک مشاوره سها: 02166932737
سوالات متداول
- آیا افسردگی میتواند نشانهای از آلزایمر باشد؟
بله، افسردگی میتواند یکی از علایم اولیه آلزایمر، بهویژه در مراحل ابتدایی آن باشد.
- آیا اضطراب خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش میدهد؟
تحقیقات نشان میدهند اضطراب مزمن ممکن است سرعت شروع علایم دمانس را در مبتلایان به آلزایمر بالا ببرد.
- آیا درمان افسردگی میتواند از آلزایمر جلوگیری کند؟
درمان بهموقع افسردگی ممکن است روند افت شناختی را کند کرده و از بروز زودهنگام آلزایمر پیشگیری کند.
- آیا افراد مبتلا به آلزایمر دچار اضطراب می‌شوند؟
بله، بسیاری از مبتلایان به آلزایمر در طول بیماری دچار اضطراب و آشفتگی روانی می‌شوند.
5. اخرین مرحله الزایمر چند سال طول می کشد؟
مرحله پایانی زوال عقل معمولا کوتاهترین مرحله آن است. بهطور میانگین حدود یک تا دو سال طول میکشد.
منابع
