اختلال نوشتن (Dysgraphia) یکی از مشکلات شایع در حوزه یادگیری است که هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر می‌کند و می‌تواند تاثیرات قابل توجهی بر عملکرد تحصیلی، شغلی و ارتباطی فرد بگذارد. این اختلال که در قالب دشواری در نوشتن صحیح، واضح و قابل‌فهم بروز می‌یابد، ممکن است ریشه در مشکلات شناختی، حرکتی یا زبانی داشته باشد. در این مقاله به بررسی دقیق این اختلال، نشانه‌ها، علل احتمالی و راهکارهای درمانی موثر برای بزرگسالان خواهیم پرداخت.
برای دریافت مشاوره آنلاین در مرکز مشاوره روانشناسی سها با ما تماس بگیرید: 02166932737
| عنوان | توضیحات |
| مشکلات نوشتن در بزرگسالان | این اختلال مهارت‌های نوشتاری مانند دستخط، دستور زبان و علایم نگارشی را در افراد مختل می‌کند. |
| پیامدهای عاطفی مشکلات یادگیری | اختلال نوشتن بر عزت نفس و احساس تعلق اثر می‌گذارد و ممکن است به افسردگی منجر شود. |
| 5 راهکار موثر برای مقابله | با تایپ، ابزار نوشتاری مناسب، نقشه ذهنی، پیش‌نویس و تمرین روزانه می‌توان نوشتن را آسان‌تر کرد. |
اختلال نوشتن در بزرگسالان
اختلال نوشتن یا دیسگرافیا (Dysgraphia) یکی از انواع اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی و بزرگسالان است که عمدتا مهارت‌های نوشتاری فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این اختلال می‌تواند باعث شود فرد در نوشتن با دست، شکل‌دهی حروف، رعایت فاصله بین کلمات، چیدمان متون، استفاده از علایم نگارشی و قواعد دستور زبان دچار مشکل شود. برخلاف آگرافیا که معمولا به‌دلیل آسیب مغزی به‌وجود می‌آید، دیسگرافیا اغلب از کودکی همراه فرد است و ممکن است در همان سال‌های ابتدایی مدرسه آشکار شود. بزرگسالان دچار این وضعیت ممکن است تجربه‌ی دشواری در محیط‌های آموزشی یا کاری داشته باشند. خصوصا زمانی که از آن‌ها انتظار می‌رود مطالب را با دستخط واضح و ساختارمند بنویسند.
بروز اختلال نوشتن در بزرگسالان
بسیاری از بزرگسالانی که مشکل نوشتن آن‌ها هرگز به‌طور رسمی تشخیص داده نشده، به مرور زمان راه‌هایی برای کنار آمدن با این چالش در زندگی روزمره، محل کار یا تحصیل پیدا کرده‌اند. برای مثال:
- برخی از آن‌ها ترجیح می‌دهند به جای نوشتن با خودکار و کاغذ، از تایپ در رایانه یا تلفن همراه استفاده کنند تا از سختی‌های نوشتن دستی فاصله بگیرند.
- برخی با عکس گرفتن از تخته‌های آموزشی یا ضبط صوتی جلسات و کلاس‌ها، تلاش می‌کنند اطلاعات را به شیوه‌ای ساده‌تر و کاربردی‌تر ثبت کنند.
- تمایل به دریافت نسخه‌های دیجیتال ارایه‌ها یا استفاده از اپلیکیشن‌های تبدیل صدا به متن، از دیگر راهکارهایی است که بسیاری از این افراد در پیش می‌گیرند.
- حتی در ارتباطات روزمره نیز، استفاده از تماس‌های صوتی یا پیام‌های صوتی به‌جای نوشتن ایمیل یا پیام متنی، امری رایج است.
برای ارزیابی روانشناختی رایگان 15 دقیقه‌ای با ما تماس بگیرید: 02166932737
زمانی که این اختلال با سایر اختلالات همراه باشد
در مواردی که این مسیله همراه با اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی (ADHD) دیده می‌شود، نشستن طولانی مدت برای نوشتن ممکن است آزاردهنده باشد و فرد ترجیح دهد در حین حرکت کردن فکر کند یا از کمک یک منشی یا همکار برای نوشتن افکارش استفاده کند. پر کردن فرم‌هایی با فضاهای محدود هم برای این افراد چالش‌برانگیز است، به‌طوری که گاهی از دیگران برای انجام این‌گونه امور اداری کمک می‌گیرند.
تفاوت بین اختلال نوشتن و بدخط بودن
بسیاری از این افراد برای جلوگیری از جلب توجه یا قضاوت دیگران، دلایلی مانند بدخطی یا ضعف در املای صحیح را به عنوان توجیهی پذیرفته‌شده برای مشکلات نوشتاری خود عنوان می‌کنند. این بهانه‌ها اغلب از سوی جامعه پذیرفته می‌شوند و به آن‌ها کمک می‌کند تا از نگاه دیگران وجهه خود را حفظ کنند.
با این حال، تفاوت مهمی بین کسی که صرفا دستخطی نامرتب دارد و فردی که واقعا دچار اختلال نوشتن است وجود دارد. فرد مبتلا به دیسگرافیا، زمانی که مجبور است متنی را نگارش کند، ممکن است دچار اضطراب، فشار روانی یا حتی احساس ناکامی شود. موضوعی که می‌تواند بر سلامت روان و عملکرد روزمره او تاثیر منفی بگذارد.
پیامدهای عاطفی مشکلات یادگیری
اختلال نوشتن ارتباطی با میزان هوش ندارد، اما می‌تواند تاثیرات منفی عمیقی بر احساسات فرد، اعتماد به نفس و رضایت کلی او از زندگی داشته باشد. چالشی که در ظاهر تنها به نوشتن مربوط است، در واقع می‌تواند بر بسیاری از جنبه‌های رشد شخصی و اجتماعی فرد در بزرگسالی، سایه بیندازد.
دیسگرافیا در بزرگسالی
بزرگسالان مبتلا به اختلال نوشتن نیز از پیامدهای عاطفی این چالش بی‌نصیب نمی‌مانند. در محیط کار، اگر سطح نوشتار آن‌ها با دانش و توان واقعی‌شان هم‌خوانی نداشته باشد، ممکن است دلسرد شوند و احساس ناکارآمدی کنند. برخی از این افراد با ترس دایمی از اینکه مشکلشان توسط همکاران یا مدیران شناسایی شود، در محل کار احساس اضطراب می‌کنند. حتی در موارد خفیف‌تر، ممکن است فرد نسبت به توانایی نوشتاری خود حس خجالت یا خودآگاهی بیش از حد داشته باشد. این حس می‌تواند او را از پذیرفتن مسولیت‌های جدید یا پروژه‌هایی که نیاز به نوشتار دارند، بازدارد. در نتیجه، این ترس‌های پنهان ممکن است جلوی رشد شغلی فرد را بگیرند و باعث شوند فرصت‌های ارتقا شغلی یا ورود به حوزه‌هایی که نیاز به مهارت‌های ارتباطی نوشتاری دارند، از بین بروند.
بیشتر بخوانید: اختلال نوشتن، هرآنچه والدین باید بدانند
5 راهکار موثر برای مقابله با اختلال نوشتن
برای اینکه بتوانید با اختلال نوشتن در بزرگسالان مقابله کنید، کافیست 5 راهکار زیر را مدنظر خود قرار دهید:
1.تایپ با کامپیوتر یا تبلت را جایگزین دستخط کنید
یکی از راهکارهای رایج برای بزرگسالانی که در نوشتن با دست مشکل دارند، استفاده از ابزارهایی مانند لپ‌تاپ، تبلت یا تلفن هوشمند برای تایپ است. این جایگزین خصوصا برای افرادی که چالش‌های حرکتی دارند مفید است، چون تایپ کردن فشار کمتری دارد و در نظم، فاصله‌گذاری و شکل حروف نیز موثرتر عمل می‌کند. فشردن یک کلید معمولا ساده‌تر از نوشتن دستی است.
علاوه بر این، با رایانه می‌توان متن‌ها را به‌راحتی ویرایش کرد، آن‌ها را جابه‌جا نمود و از ابزارهایی مثل بررسی املایی و گرامری استفاده کرد. خوشبختانه، استفاده از لپ‌تاپ در محیط‌های آموزشی برای بزرگسالان کاملا عادی شده و این تغییر، گذار از نوشتار دستی به دیجیتال را بسیار ساده‌تر کرده است. در محیط‌های کاری نیز این شیوه مورد استقبال مدیران قرار گرفته، زیرا تایپ در ایمیل‌ها و گزارش‌ها راه ارتباطی سریع‌تر و موثرتری فراهم می‌کند.
2.بهینه‌سازی نوشتن با قلم و کاغذ
برای مواقعی که نیاز به نوشتن دستی وجود دارد، چند راهکار وجود دارد که می‌تواند فرایند نوشتن را آسان‌تر کند. استفاده از کاغذ خط‌دار، شطرنجی یا دارای خطوط نقطه‌چین می‌تواند در مرتب‌نویسی و حفظ تناسب اندازه حروف بسیار موثر باشد. حتی گاهی کاغذهای رنگی یا بافت‌دار می‌توانند تجربه نوشتن را بهبود ببخشند.
ابزار نوشتاری نیز اهمیت زیادی دارد. قلم‌ها یا مدادهای ضخیم‌تر، یا آن‌هایی که دسته‌های لاستیکی دارند، برای افرادی با مشکلات حرکتی دست، انتخاب مناسب‌تری هستند. بهتر است از مدادهایی که نیاز به فشار زیاد دارند یا خودکارهایی که جوهرشان بیش از حد روان است پرهیز شود، چرا که این ابزارها باعث ایجاد لکه یا فشار بیش‌از‌حد دست می‌شوند. داشتن لوازمی مانند پاک‌کن و مداد یدکی در دسترس نیز مفید خواهد بود.
3.کمک گرفتن از نقشه‌های ذهنی و ابزارهای سازماندهی محتوا
برای کسانی که در بیان ایده‌ها از طریق نوشتن دچار مشکل هستند، استفاده از نقشه‌های ذهنی و ابزارهای ساختاردهی محتوا می‌تواند کمک بزرگی باشد. البته برخی از نقشه‌های ذهنی به صورت برگه‌های پر از جدول و دایره طراحی شده‌اند که ممکن است خود برای افراد دارای اختلال نوشتن چالش‌برانگیز باشد. در این موارد، به جای نوشتن مستقیم، می‌توان یک جلسه‌ی گفت‌وگوی آزاد برگزار کرد و محتوای آن را با کمک ابزار تبدیل گفتار به نوشتار ذخیره کرد.
امروزه نرم‌افزارهای زیادی برای ترسیم نقشه ذهنی و طرح اولیه وجود دارد که به شما اجازه می‌دهند ایده‌هایتان را به شکل بصری سازماندهی کنید و درک ساختاری از محتوایی که می‌خواهید بنویسید داشته باشید.
4.روی پیش‌نویس‌ها کار کنید
برخی افراد تصور می‌کنند که نوشته باید از ابتدا بی‌نقص باشد، اما واقعیت این است که حتی نویسندگان حرفه‌ای هم بدون بازنویسی‌های متعدد به نتیجه مطلوب نمی‌رسند. بنابراین، چه در حال نوشتن یک ایمیل ساده باشید، چه یک گزارش مهم یا مقاله، بهتر است با نوشتن پیش‌نویس شروع کنید.
پیش‌نویس اولیه به شما اجازه می‌دهد که آزادانه ایده‌ها را بیان کنید، سپس در نسخه‌های بعدی به سازماندهی بهتر محتوا، اصلاح گرامر، املا و علایم نگارشی بپردازید. همچنین می‌توانید از ابزارهای ویرایشی آنلاین یا کمک گرفتن از دیگران برای بازخوانی و بررسی نوشته بهره ببرید.
در محل کار، کمک یک همکار مورد اعتماد می‌تواند راهگشا باشد. در محیط‌های آموزشی نیز می‌توان از دوستان یا معلمان خصوصی برای بررسی و بهبود نوشته‌ها استفاده کرد.
به راحتی و از منزل خود با تراپیست صحبت کنید. شماره تماس: 09198791784
5.نوشتن را به عادت روزانه تبدیل کنید
تمرین مستمر، راه اصلی تقویت مهارت‌های نوشتاری است. سعی کنید نوشتن را به بخشی از برنامه روزانه خود تبدیل کنید. زمانی از روز را انتخاب کنید که ذهن شما آماده‌تر و فعال‌تر است و تلاش کنید در فواصل ۳۰ دقیقه‌ای بنویسید. حتی اگر مطالب بی‌نظم یا ناقص هستند، آن‌ها را بنویسید و سپس به مرور سازماندهی‌شان کنید.
برای تقویت این عادت می‌توانید از برنامه‌های کاربردی مثل Forest استفاده کنید که به شما کمک می‌کند تمرکز خود را حفظ کنید و برای هر جلسه نوشتن موفق، یک درخت مجازی بکارید.
در مواردی که چالش‌ها بیشتر هستند، بهره‌گیری از یک معلم خصوصی نویسندگی ارزشمند خواهد بود؛ به‌ویژه برای بزرگسالانی که در دوران مدرسه فرصت کافی برای یادگیری درست نوشتن نداشته‌اند. آموزش تخصصی می‌تواند کمک کند تا فرد با اعتماد به نفس بیشتر، مسیر رشد خود را ادامه دهد.
کلینیک روانشناسی سها، همراه شما برای درمان مشکلات نوشتن
کلینیک روانشناسی سها با تیمی متخصص در حوزه‌های روانشناسی رشد، آموزش ویژه و درمان اختلالات یادگیری، همراه مطمین شما برای شناسایی و درمان اختلال نوشتن (دیسگرافیا) در کودکان و بزرگسالان است. برای رزرو نوبت آنلاین، تماس بگیرید:
09198791784
سوالات متداول
۱. آیا دیسگرافیا درمان دارد؟
درمان قطعی ندارد، اما با تمرین، مشاوره تخصصی و ابزارهای کمکی می‌توان علایم را مدیریت کرد.
۲. آیا دیسگرافیا فقط در کودکان دیده می‌شود؟
خیر، این اختلال می‌تواند در بزرگسالان نیز مشاهده شود.
۳. آیا دیسگرافیا با هوش پایین ارتباط دارد؟
خیر، بسیاری از افراد مبتلا به دیسگرافیا دارای هوش طبیعی یا حتی بالاتر از متوسط هستند.
۴. چه کسانی می‌توانند در تشخیص دیسگرافیا کمک کنند؟
روانشناس آموزشی، کاردرمانگر و مشاورین یادگیری می‌توانند در تشخیص و درمان کمک‌کننده باشند.
منبع
