افسردگی شبانه (nocturnal depression) یکی از انواع اختلالات خلقی است که معمولا در ساعات پایانی روز یا هنگام شب شدت می‌گیرد. در این حالت، فرد ممکن است احساس غم، بی‌انگیزگی، افکار منفی یا بیخوابی را به‌طور خاص در شب تجربه کند. این می‌تواند به دلایل مختلفی مانند استرس روزانه، اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن، تنهایی یا مشکلات هورمونی بروز کند. از علایم آن می‌توان به احساس پوچی، بیقراری، افکار منفی قبل از خواب و اختلال در خواب اشاره کرد. خوشبختانه، افسردگی شبانه قابل درمان است و با کمک روش‌هایی مانند رواندرمانی، دارو درمانی، تغییر سبک زندگی و تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن می‌توان شدت آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در این مقاله بیشتر بخوانید.
اگر می‌خواهید بدانید چرا شب ها احساساتی می شویم ، می‌توانید با رزرو مشاوره آنلاین یا مشاوره تلفنی از کلینیک مشاوره سها، همین امروز برای درمان اقدام کنید.
| عنوان | توضیحات |
| تعریف | نوعی وضعیت روانی که در آن خلق پایین، افکار منفی و اختلال خواب در شب بروز می‌کنند و سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. |
| علایم | شامل خلق پایین در شب، بیخوابی، ناامیدی، بیقراری، نشخوار فکری، احساس پوچی، تنهایی و گاه افکار خودکشی. |
| علل | شامل استرس روزانه، نبود محرک در شب، نشخوار فکری و اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن. |
| درمان افسردگی شبانه | ترکیبی از رواندرمانی، داروها، اصلاح سبک زندگی، فعالیت بدنی و تکنیک‌های بهبود کیفیت خواب. |
روایت یک مراجع
هر شب، وقتی سکوت خانه سنگین می‌شد و چراغ‌ها خاموش می‌شدند، میلاد بیدار می‌ماند. روزها وانمود می‌کرد حالش خوب است، اما شب که می‌شد، افکار منفی به ذهنش هجوم می‌آورد. در تاریکی اتاق، به سقف خیره می‌شد و با خودش زمزمه می‌کرد: «چرا نمی‌تونم بخوابم؟ چرا این‌قدر خسته‌ام ولی مغزم نمی‌ذاره آروم باشم؟» صدای ساعت دیواری هر دقیقه را فریاد می‌زد و میلاد درگیر خاطراتی می‌شد که نمی‌خواست به آن‌ها فکر کند. شب‌ها احساس می‌کرد تنهاترین آدم دنیاست، انگار هیچکس او را نمی‌بیند. صبح که می‌رسید، چشم‌هایش قرمز بود و لبخندش مصنوعی. هیچکس نمی‌فهمید او چه شبی را از سر گذرانده…
شب‌ها احساس می‌کرد تنهاترین آدم دنیاست، انگار هیچکس او را نمی‌بیند.
افسردگی شبانه چیست؟
شاید این سوال در ذهن شما هم هست: « چرا شب ها حالم بد میشه؟ » افسردگی شبانه به حالتی گفته می‌شود که در آن، علایم دپرشن معمولا در ساعات پایانی شب بروز می‌کنند یا شدت می‌گیرند. این وضعیت یک تشخیص پزشکی مستقل نیست، بلکه نوعی الگوی زمانی در تجربه افسردگی به شمار می‌رود. افراد دچار این مشکل، اغلب در شب دچار خلق پایین، احساس غم، پوچی و بی‌هدفی میشوند و ممکن است این حالات با تنش، بیقراری و اختلال در خواب همراه باشد. به گفته متخصصان، این حالت نه‌تنها ذهن را درگیر می‌کند بلکه می‌تواند با ناراحتی‌های جسمی نیز همراه باشد و کیفیت خواب و سلامت عمومی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
علایم افسردگی شبانه
علایم شامل طیفی از حالات هستند که علت بی قراری در شب را نشان می‌دهند. این علایم اغلب در شب شدت می‌گیرند، کیفیت خواب را کاهش می‌دهند و در نتیجه، خستگی و غم روز بعد را تشدید می‌کنند:
- احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی به‌ویژه در ساعات پایانی شب
- خلق پایین و غمگینی مداوم هنگام شب
- زودرنجی یا تحریک‌پذیری در پایان روز
- بی‌علاقگی نسبت به فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بودند
- احساس خستگی شدید با وجود کم‌تحرکی
- دشواری در تمرکز یا فراموش‌کاری
- مشکل در به خواب رفتن یا بیدار ماندن طولانی در رختخواب
- بروز افکار منفی یا خودکشی در تنهایی شب
- بیقراری و ناآرامی ذهنی و جسمی
- احساس تنهایی و طردشدگی
- حس پوچی یا بی‌معنایی زندگی
بیشتر بخوانید: افسردگی آتیپیک چیست؟
علل بروز افسردگی در شب
افسردگی شبانه معمولا نتیجه تعامل چندین عامل ژنتیکی، روانی و محیطی است، اما دلایلی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا این حالت‌ها در ساعات شب تشدید میشوند. برای برخی افراد، بی خوابی باعث تشدید علایم و احساس ناتوانی و ناامیدی می‌شود.
کمبود تحریکات محیطی در شب نیز یکی دیگر از عوامل مهم است. وقتی محیط آرام و ساکت می‌شود، فرد زمان بیشتری برای فکر کردن به مشکلات و نگرانی‌هایش پیدا می‌کند. این موضوع باعث بروز نشخوار فکری می‌شود، یعنی فرد بارها و بارها در ذهنش مسایل منفی را مرور می‌کند، بدون اینکه راه‌حلی پیدا کند. چنین افکاری می‌توانند احساس پوچی، اضطراب و بی‌ارزشی را در فرد تقویت کنند و موجب بدتر شدن خلق در شب شوند.
عوامل خطر
برخی شرایط و ویژگی‌های فردی می‌توانند احتمال ابتلا به افسردگی شبانه را افزایش دهند، از جمله:
- وجود سابقه خانوادگی اختلالات روانی
- تجربه آسیب‌های روحی یا فقدان‌های دردناک در گذشته
- قرار داشتن در معرض استرس یا فشار روانی مداوم
- ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا ناراحتی‌های قلبی
- ابتلای هم‌زمان به دیگر اختلالات روانی، به‌ویژه اضطراب یا وسواس
- عزت‌نفس پایین یا داشتن نگرش منفی نسبت به خود و آینده
- مصرف مداوم یا وابستگی به الکل و مواد مخدر
- بیخوابی شبانه و دشواری در خوابیدن به‌طور مکرر
- تمایل زیاد به نشخوار فکری و تمرکز ذهنی بر مسایل منفی در ساعات شب
درمان افسردگی در شب
مقابله با افسردگی شبانه نیازمند توجه به افسردگی به‌عنوان یک اختلال اصلی است. بهترین راه برای کنترل این وضعیت، دریافت درمان مناسب و پیگیری منظم آن است. راه‌های گوناگونی برای درمان افسردگی وجود دارد. ممکن است فرد برای رسیدن به بهترین نتیجه، چند روش مختلف را امتحان کند و این فرایند زمان‌بر باشد. در بسیاری از موارد، ترکیب چند روش درمانی بیشترین اثربخشی را خواهد داشت.
رواندرمانی
یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان، رواندرمانی است. برای نمونه، درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به فرد کمک کند تا الگوهای فکری منفی را شناسایی کرده و به‌تدریج آن‌ها را با افکار مثبت و واقع‌گرایانه جایگزین کند.
اگر کسی در خانواده شما از افسردگی شبانه رنج می‌برد، مشاوره خانواده یک گزینه مناسب برای شماست.
داروهای ضد افسردگی
علاوه بر رواندرمانی، داروهای ضد افسردگی نیز نقش مهمی در کنترل علائم دارند. به‌طور خاص، مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) از رایج‌ترین داروهای تجویز شده برای درمان این وضعیت هستند. در سال‌های اخیر، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از دارویی به نام اسکتامین را نیز برای موارد خاصی از دپرشن تایید کرده است. این دارو به‌ویژه برای افرادی تجویز می‌شود که به درمانهای رایج پاسخ مناسبی نداده‌اند.
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند در کاهش علایم افسردگی شبانه موثر باشد. برای مثال، نتایج چندین مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم می‌تواند خلق‌وخو را بهبود بخشد. همچنین، رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی نیز تاثیر مثبتی بر سلامت روان دارد. برای کسانی که شب‌ها با احساس غم شدید مواجه میشوند، بهبود کیفیت خواب یکی از کلیدی‌ترین عوامل در کنترل علایم است، هرچند ممکن است چالش‌برانگیز باشد. راهکارهایی برای بهتر خوابیدن عبارت‌اند از:
- انجام فعالیت‌هایی با اثر آرامش‌بخش مانند مطالعه یا گوش دادن به موسیقی ملایم پیش از خواب
- پرهیز از چرت زدن طول روز
- رعایت زمان‌بندی منظم برای خواب و بیداری
- انجام تمرین‌های ورزشی منظم در طول هفته
- فراهم‌کردن فضای خواب راحت و آرام
- کاهش نورهای مصنوعی در ساعت‌های منتهی به خواب
- خودداری از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافیین در ساعات عصر
- پرهیز از الکل، دخانیات و وعده‌های غذایی سنگین پیش از خواب
مراجعه برای درمان
کلینیک روانشناسی سها، همراهی مطمین برای عبور از شب‌های سخت و پر از افکار آزاردهنده است. اگر شب‌ها دچار بیقراری، اضطراب یا افسردگی شبانه هستید، روان‌درمانگران سهاکلینیک در کنار شما هستند تا با بهره‌گیری از روش‌های علمی مانند درمان شناختی رفتاری، مشاوره روانشناسی و تکنیک‌های آرام‌سازی، به بهبود وضعیت روانی شما کمک کنند. در محیطی امن، آرام و بدون قضاوت، می‌توانید احساسات خود را بیان کرده و راهکارهای موثری برای داشتن خوابی آرام و ذهنی متعادل بیاموزید.
برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید: 09198791784
سوالات متداول
افسردگی شبانه چه علایمی دارد؟
با علایم افزایش احساس غم، افکار منفی، بیخوابی و بیقراری در ساعات شب همراه است.
آیا افسردگی شبانه با دپرشن معمولی فرق دارد؟
بله، علائم در شب تشدید میشوند و اغلب با اختلال خواب همراه است.
چه درمانهایی برای افسردگی شبانه موثر هستند؟
رواندرمانی، دارو، ورزش و بهبود عادات خواب از درمانهای موثر هستند.
منبع
وای منم دقیقا شبا اینجوریم. درمان میشه واقعا؟
درود سارای عزیز. بله قابل مدیریت و بهبودی هست. می‌تونین فرم ارزیابی رایگان رو با کلیک روی ( سهاکلینیک ) تکمیل کنید. همکاران با شما تماس می گیرن و راهنمایی‌تون می‌کنن.