افسردگی شبانه (nocturnal depression) یکی از انواع اختلالات خلقی است که معمولا در ساعات پایانی روز یا هنگام شب شدت می‌گیرد. در این حالت، فرد ممکن است احساس غم، بی‌انگیزگی، افکار منفی یا حتی بیخوابی و اضطراب را به‌طور خاص در شب تجربه کند. این نوع افسردگی می‌تواند به دلایل مختلفی مانند استرس روزانه، اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن، تنهایی یا مشکلات هورمونی بروز کند. از علایم آن میتوان به احساس پوچی، بیقراری، افکار منفی قبل از خواب و اختلال در خواب اشاره کرد. خوشبختانه، افسردگی شبانه قابل درمان است و با کمک روش‌هایی مانند رواندرمانی، دارو درمانی، تغییر سبک زندگی و تکنیکهای آرامسازی ذهن میتوان شدت آن را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. در این مقاله بیشتر بخوانید.
اگر احساس می‌کنید دچار افسردگی شبانه هستید و می‌خواهید بدانید چرا شب ها احساساتی می شویم ، می‌توانید با رزرو مشاوره آنلاین یا مشاوره تلفنی از کلینیک مشاوره سها، همین امروز برای درمان اقدام کنید.
| عنوان | توضیحات |
| افسردگی شبانه چیست؟ | نوعی وضعیت روانی که در آن خلق پایین، افکار منفی و اختلال خواب در شب بروز می‌کنند و سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. |
| علایم افسردگی شبانه | شامل خلق پایین در شب، بیخوابی، ناامیدی، بیقراری، نشخوار فکری، احساس پوچی، تنهایی و گاه افکار خودکشی. |
| علل بروز افسردگی در شب | شامل استرس روزانه، نبود محرک در شب، نشخوار فکری و اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن. |
| عوامل خطر افسردگی شبانه | مانند سابقه خانوادگی بیماری روانی، تروما، بیماری‌های مزمن، اختلالات هم‌زمان، وابستگی به مواد و بیخوابی مزمن. |
| درمان افسردگی در شب | ترکیبی از رواندرمانی، داروهای ضد افسردگی، اصلاح سبک زندگی، فعالیت بدنی و تکنیکهای بهبود کیفیت خواب. |
روایت یک مراجع
هر شب، وقتی سکوت خانه سنگین می‌شد و چراغ‌ها خاموش می‌شدند، میلاد بیدار می‌ماند. روزها وانمود می‌کرد حالش خوب است، اما شب که می‌شد، افکار منفی به ذهنش هجوم می‌آورد. در تاریکی اتاق، به سقف خیره می‌شد و با خودش زمزمه می‌کرد: «چرا نمی‌تونم بخوابم؟ چرا این‌قدر خسته‌ام ولی مغزم نمی‌ذاره آروم باشم؟» صدای ساعت دیواری هر دقیقه را فریاد می‌زد و میلاد درگیر خاطراتی می‌شد که نمی‌خواست به آن‌ها فکر کند. شب‌ها احساس می‌کرد تنهاترین آدم دنیاست، انگار هیچ‌کس او را نمی‌بیند. صبح که می‌رسید، چشم‌هایش قرمز بود، لبخندش مصنوعی. یک شب، وقتی حالش خیلی بد شد، تصمیم گرفت نزد مشاور برود. دیگر نمی‌خواست شب‌ها برای خوابیدن کلنجار برود…
شب‌ها احساس می‌کرد تنهاترین آدم دنیاست، انگار هیچ‌کس او را نمی‌بیند.
افسردگی شبانه چیست؟
شاید این سوال در ذهن شما هم هست: « چرا شب ها حالم بد میشه؟ » افسردگی شبانه به حالتی گفته می‌شود که در آن، علایم افسردگی معمولا در ساعات پایانی شب بروز می‌کنند یا شدت می‌گیرند. این وضعیت یک تشخیص پزشکی مستقل نیست، بلکه نوعی الگوی زمانی در تجربه افسردگی به شمار می‌رود. افراد دچار این مشکل، اغلب در شب دچار خلق پایین، احساس غم، پوچی و بی‌هدفی میشوند و ممکن است این حالات با تنش، بیقراری و اختلال در خواب همراه باشد. به گفته متخصصان، افسردگی شبانه نه‌تنها ذهن را درگیر می‌کند بلکه می‌تواند با ناراحتی‌های جسمی نیز همراه باشد و کیفیت خواب و سلامت عمومی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
علایم افسردگی شبانه
علایم افسردگی شبانه شامل طیفی از حالات هستند که علت بی قراری در شب را نشان می‌دهند. این علایم اغلب در شب شدت می‌گیرند، کیفیت خواب را کاهش می‌دهند و در نتیجه، خستگی و افسردگی روز بعد را تشدید می‌کنند:
- احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی به‌ویژه در ساعات پایانی شب
- خلق پایین و غمگینی مداوم هنگام شب
- زودرنجی یا تحریک‌پذیری در پایان روز
- بی‌علاقگی نسبت به فعالیت‌هایی که قبلا لذت‌بخش بودند
- احساس خستگی شدید با وجود کم‌تحرکی
- دشواری در تمرکز یا فراموش‌کاری
- مشکل در به خواب رفتن یا بیدار ماندن طولانی در رختخواب
- بروز افکار منفی یا خودکشی در تنهایی شب
- بیقراری و ناآرامی ذهنی و جسمی
- احساس تنهایی و طردشدگی
- حس پوچی یا بی‌معنایی زندگی
بیشتر بخوانید: افسردگی آتیپیک چیست؟
علل بروز افسردگی در شب
افسردگی شبانه معمولا نتیجه تعامل چندین عامل ژنتیکی، روانی و محیطی است، اما دلایلی وجود دارد که توضیح می‌دهد چرا این حالت‌ها در ساعات شب تشدید میشوند. برای برخی افراد، بیخوابی به‌عنوان یکی از نشانه‌های افسردگی باعث می‌شود در شب هنگام که بدن نیاز به استراحت دارد اما ذهن آرام نمی‌گیرد، احساس ناتوانی و ناامیدی تشدید شود.
کمبود تحریکات محیطی در شب نیز یکی دیگر از عوامل مهم است؛ وقتی محیط آرام و ساکت می‌شود، فرد زمان بیشتری برای فکر کردن به مشکلات و نگرانی‌هایش پیدا می‌کند. این موضوع باعث بروز نشخوار فکری می‌شود، یعنی فرد بارها و بارها در ذهنش مسایل منفی را مرور می‌کند، بدون اینکه راه‌حلی پیدا کند. چنین افکاری می‌توانند احساس پوچی، اضطراب و بی‌ارزشی را در فرد تقویت کنند و موجب بدتر شدن خلق در شب شوند.
عوامل خطر افسردگی شبانه
برخی شرایط و ویژگی‌های فردی می‌توانند احتمال ابتلا به افسردگی شبانه را افزایش دهند، از جمله:
- وجود سابقه خانوادگی اختلالات روانی
- تجربه آسیب‌های روحی یا فقدان‌های دردناک در گذشته
- قرار داشتن در معرض استرس یا فشار روانی مداوم
- ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا ناراحتی‌های قلبی
- ابتلای هم‌زمان به دیگر اختلالات روانی، به‌ویژه اضطراب یا وسواس
- عزت‌نفس پایین یا داشتن نگرش منفی نسبت به خود و آینده
- مصرف مداوم یا وابستگی به الکل و مواد مخدر
- بیخوابی شبانه و دشواری در خوابیدن به‌طور مکرر
- تمایل زیاد به نشخوار فکری و تمرکز ذهنی بر مسایل منفی در ساعات شب
بیشتر بخوانید: همه راه های درمان افسردگی اینجاست!
درمان افسردگی در شب
مقابله با افسردگی شبانه نیازمند توجه به خود افسردگی به‌عنوان یک اختلال اصلی است. بهترین راه برای کنترل این وضعیت، دریافت درمان مناسب و پیگیری منظم آن است. راه‌های گوناگونی برای درمان افسردگی وجود دارد. ممکن است فرد برای رسیدن به بهترین نتیجه، چند روش مختلف را امتحان کند و این فرایند زمان‌بر باشد. در بسیاری از موارد، ترکیب چند روش درمانی بیشترین اثربخشی را خواهد داشت.
رواندرمانی
یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان افسردگی، رواندرمانی است. برای نمونه، درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به فرد کمک کند تا الگوهای فکری منفی را شناسایی کرده و به‌تدریج آن‌ها را با افکار مثبت و واقع‌گرایانه جایگزین کند.
اگر کسی در خانواده شما از افسردگی صبحگاهی رنج می‌برد، مشاوره خانواده یک گزینه مناسب برای شماست.
داروهای ضد افسردگی
علاوه بر رواندرمانی، داروهای ضد افسردگی نیز نقش مهمی در کنترل علائم دارند. به‌طور خاص، مهارکننده‌های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs) از رایج‌ترین داروهای تجویز شده برای درمان افسردگی هستند. در سال‌های اخیر، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از دارویی به نام اسکتامین را نیز برای موارد خاصی از افسردگی تایید کرده است. این دارو به‌ویژه برای افرادی تجویز می‌شود که به درمانهای رایج پاسخ مناسبی نداده‌اند.
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند در کاهش علایم افسردگی شبانه موثر باشد. برای مثال، نتایج چندین مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت بدنی منظم می‌تواند خلق‌وخو را بهبود بخشد. همچنین، رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی نیز تاثیر مثبتی بر سلامت روان دارد. برای کسانی که شب‌ها با احساس افسردگی مواجه میشوند، بهبود کیفیت خواب یکی از کلیدی‌ترین عوامل در کنترل علایم است، هرچند ممکن است چالش‌برانگیز باشد. راهکارهایی برای بهتر خوابیدن عبارت‌اند از:
- انجام فعالیت‌هایی با اثر آرامش‌بخش مانند مطالعه یا گوش دادن به موسیقی ملایم پیش از خواب
- پرهیز از چرت زدن طول روز
- رعایت زمان‌بندی منظم برای خواب و بیداری
- انجام تمرین‌های ورزشی منظم در طول هفته
- فراهم‌کردن فضای خواب راحت و آرام
- کاهش نورهای مصنوعی در ساعت‌های منتهی به خواب
- خودداری از مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافیین در ساعات عصر
- پرهیز از الکل، دخانیات و وعده‌های غذایی سنگین پیش از خواب
کلینیک روانشناسی سها برای درمان افسردگی شبانه
کلینیک روانشناسی سها، همراهی مطمن برای عبور از شب‌های سخت و پر از افکار آزاردهنده است. اگر شب‌ها دچار بیقراری، اضطراب یا افسردگی شبانه هستید، روان‌درمانگران سهاکلینیک در کنار شما هستند تا با بهره‌گیری از روش‌های علمی مانند درمان شناختی رفتاری، مشاوره فردی و تکنیکهای آرامسازی، به بهبود وضعیت روانی شما کمک کنند. در محیطی امن، آرام و بدون قضاوت، می‌توانید احساسات خود را بیان کرده و راهکارهای موثری برای داشتن خوابی آرام و ذهنی متعادل بیاموزید. کلینیک سها با تمرکز ویژه بر درمان اختلالات خواب و افسردگی شبانه، همراه واقعی شما برای داشتن شب‌هایی آرام‌تر و زندگی شادتر است.
ما در سهاکلینیک یک جلسه مشاوره رایگان 15 دقیقه‌ای داریم. برای رزرو، با ما تماس بگیرید: 09198791784 / 02166932737
جمع‌بندی
افسردگی در شب حالتی شایع و آزاردهنده است که می‌تواند باعث تشدید احساس غم، تنهایی و افکار منفی در ساعات پایانی روز شود. این وضعیت معمولا با اختلال در خواب، کاهش انرژی و نگرانی‌های مداوم همراه است. درمان آن نیازمند رویکردی جامع شامل رواندرمانی، دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی و بهبود عادات خواب است. شناخت زودهنگام علایم و دریافت حمایت حرفه‌ای می‌تواند نقش موثری در کنترل این نوع از افسردگی داشته باشد. با کمک روش‌های علمی و همراهی متخصصان، میتوان شب‌ها را از اضطراب تهی و به زمانی برای آرامش و تجدید قوا تبدیل کرد.
سوالات متداول
- افسردگی شبانه چه علایمی دارد؟
افسردگی شبانه با علایم افزایش احساس غم، افکار منفی، بیخوابی و بیقراری در ساعات شب همراه است.
- آیا افسردگی شبانه با افسردگی معمولی فرق دارد؟
بله، علائم در شب تشدید میشوند و اغلب با اختلال خواب همراه است.
- چه درمانهایی برای افسردگی شبانه موثر هستند؟
رواندرمانی، داروهای ضدافسردگی، ورزش و بهبود عادات خواب از درمانهای موثر هستند.
- آیا میتوان بدون دارو افسردگی شبانه را درمان کرد؟
در برخی موارد بله؛ با مشاوره، تغییر سبک زندگی و تکنیکهای آرامسازی میتوان افسردگی شبانه را درمان کرد.
منبع
