اختلال افسردگی مداوم که با نام‌های دیگر نظیر افسردگی دیس‌تایمی (Dysthymia) یا افسردگی خویی نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع مزمن افسردگی است که با احساس غمگینی، بی‌انگیزگی و ناامیدی مداوم همراه است و می‌تواند زندگی روزمره فرد را به‌طور چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد. برخلاف افسردگی شدید که ممکن است به‌صورت دوره‌ای و با شدت زیاد بروز کند، افسردگی مداوم معمولا با علایم خفیف‌تر اما طولانی‌مدت همراه است و ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد. در این مقاله از مرکز مشاوره روانشناسی سها به بررسی دقیق علایم اختلال افسردگی مداوم، عوامل زمینه‌ساز و روش‌های درمانی آن پرداخته می‌شود تا درک بهتری از این اختلال مهم روانی فراهم شود.
اگر احساس می‌کنید اختلال افسردگی مداوم سالهاست زندگی شما را مختل کرده است، همین حالا نسبت به رزرو مشاوره آنلاین از کلینیک سها اقدام کنید تا اولین قدم برای بهبود را بردارید. راه ارتباط در تلگرام و واتساپ: 09198791784
مقاله اختلال افسردگی مداوم چیست؟ علایم، علل و درمان در یک نگاه
| عنوان مقاله | توضیحات |
| اختلال افسردگی مداوم | اختلال افسردگی مداوم (PDD) یا افسردگی مزمن (افسرده خویی یا دیس تایمی) با علایمی چون غم و بی‌انگیزگی و خلق افسرده در طول حداقل 2 سال شناخته می‌شود |
| علایم | غم، خستگی، کاهش اشتها، احساس بی‌ارزشی و گناه |
| علل | عوامل شیمیایی مغز، ژنتیک، تروما و شرایط زندگی اجتماعی |
| تشخیص | معاینه پزشکی و ارزیابی روانشناسی به منظور شناسایی علایم در طولانی‌مدت |
| درمان | شامل داروهای ضد افسردگی و روان‌درمانی به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) |
| تفاوت افسردگی اساسی با افسردگی خویی | افسردگی اساسی شدیدتر ولی کوتاه‌تر، افسردگی مداوم علایم خفیف‌تر و طولانی‌مدت |
اختلال افسردگی مداوم چیست؟
اختلال افسردگی مداوم یا PDD (Persistent depressive disorder) نوعی از افسردگی طولانی‌مدت است که برخلاف افسردگی‌های شدید و گذرا، معمولا با علایم خفیف‌تر اما پایدارتر همراه است. این اختلال در واقع ترکیبی از دو تشخیص قدیمی‌تر یعنی دیستایمیا و افسردگی اساسی مزمن به‌شمار می‌آید. فرد مبتلا به PDD ممکن است احساساتی چون غم، بی‌حوصلگی و ناامیدی را برای مدت‌های طولانی، گاه حتی چند سال تجربه کند، بدون اینکه این احساسات به‌طور کامل از بین بروند. چنین شرایطی می‌تواند عملکرد فرد در محل کار، تحصیل یا روابط خانوادگی را به‌تدریج مختل کند.
علایم اختلال افسردگی مداوم
علایم اختلال افسردگی مداوم شباهت زیادی با نشانه‌های رایج افسردگی دارد، اما نکته مهم این است که در این نوع اختلال، نشانه‌ها به‌صورت پایدار و در بلندمدت بروز می‌کنند. فردی که دچار اختلال افسردگی خویی شده، معمولا این علایم را در بیشتر روزهای هفته و به مدت حداقل دو سال تجربه می‌کند؛ موضوعی که آن را از دیگر انواع افسردگی متمایز می‌سازد. برای تشخیص دقیق این اختلال، بسیاری از روان‌پزشکان به علایم تعریف‌شده در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) رجوع می‌کنند. علایمی اختلال افسردگی پایدار در این کتابچه شامل موارد زیر هستند:
- احساس افسردگی در بیشتر ساعات روز، تقریبا هر روز
- کاهش اشتها یا پرخوری
- مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب
- احساس خستگی یا انرژی پایین
- عزت نفس پایین و احساس بی‌ارزشی
- ضعف در تمرکز یا دشواری در گرفتن تصمیم
- احساس ناامیدی نسبت به آینده
علل بروز اختلال افسردگی مداوم
علل بروز اختلال افسردگی مداوم هنوز به‌طور قطعی مشخص نشده است، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل مختلف ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. عواملی مانند سابقه بیماری‌های روانی، وضعیت شیمیایی مغز، وراثت، تجربه‌های استرس‌زا یا آسیب‌زا و حتی شرایط زندگی اجتماعی ممکن است زمینه‌ساز ابتلا به این نوع افسردگی شوند. در ادامه به برخی از عوامل احتمالی که ممکن است در ایجاد اختلال افسردگی مداوم نقش داشته باشند اشاره می‌کنیم:
- شیمی مغز: فرآیندهای شیمیایی که در تنظیم خلق‌وخو مغز نقش دارند بسیار پیچیده هستند. برخی نظریه‌ها کاهش سطح سروتونین را یکی از دلایل افسردگی می‌دانند، اما مواد شیمیایی دیگری مانند اپی‌نفرین و دوپامین نیز ممکن است در این زمینه تاثیرگذار باشند.
- ساختار مغز: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که در افراد مبتلا به افسردگی، بخش‌هایی از مغز ممکن است از نظر اندازه یا عملکرد تفاوت‌هایی با افراد سالم داشته باشند
- تروما در دوران کودکی: تجربیات سخت مانند آزار جسمی یا جنسی در کودکی می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به افسردگی مداوم در بزرگسالی شوند. مطالعات متعددی این ارتباط را تایید کرده‌اند و نشان داده‌اند که شدت اثر این عوامل در PDD حتی بیشتر از سایر انواع افسردگی است.
- ژنتیک: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این اختلال می‌تواند در خانواده‌ها منتقل شود، اما تاکنون هیچ ژن مشخصی به عنوان علت قطعی آن شناسایی نشده است.
بیشتر بخوانید: افسردگی در زنان : این علایم را جدی بگیرید!
تشخیص اختلال افسردگی مداوم
تشخیص اختلال افسردگی مداوم معمولا با یک ارزیابی کامل پزشکی آغاز می‌شود. پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا از نبود بیماری‌های جسمی که می‌توانند علت علایم باشند مطمین شود. گاهی لازم است آزمایش خون یا سایر تست‌های آزمایشگاهی انجام شود تا احتمال وجود مشکلات جسمی رد شود. اگر پس از این بررسی‌ها، پزشک به PDD مشکوک باشد، ممکن است شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد تا ارزیابی دقیق‌تری صورت بگیرد و درمان مناسب انتخاب شود. برای اینکه این اختلال در یک فرد تشخیص داده شود، لازم است بزرگسالان حداقل به مدت دو سال تقریبا هر روز علایم مشخصه PDD را تجربه کرده باشند. در مورد کودکان و نوجوانان، باید خلق‌وخوی افسرده یا تحریک‌پذیر در بیشتر روزها و به‌مدت حداقل یک سال وجود داشته باشد. در این مسیر، پزشک از شما سوالات دقیقی درباره احساسات، افکار و تجربیات روزمره‌تان خواهد پرسید. صداقت شما در پاسخ‌دادن به این سوالات نقش مهمی در رسیدن به تشخیص درست دارد. پاسخ‌هایتان می‌توانند مشخص کنند که آیا دچار PDD هستید یا اختلال روانی دیگری در کار است.
درمان اختلال افسردگی مداوم
درمان اختلال افسردگی مداوم (PDD) معمولا از ترکیب دارو و روان‌درمانی تشکیل می‌شود.
داروها
پزشکان ممکن است برای کمک به کنترل علایم PDD چند نوع مختلف از داروهای ضد افسردگی را توصیه کنند، از جمله:
- مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین (پروزاک) و سرترالین (زولوفت)
- داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای (TCAs) مانند آمیتریپتیلین (الاویل) و آموکساپین (آسندین)
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs) مانند دسونلافاکسین (پریستیق) و دولوکستین (سیمبالتا)
ممکن است لازم باشد چند نوع دارو و دوزهای مختلف را امتحان کنید تا به گزینه‌ای برسید که با وضعیت خاص شما سازگار باشد. داروها معمولا به چند هفته زمان نیاز دارند تا تاثیر خود را نشان دهند، بنابراین صبر و پیگیری منظم اهمیت زیادی دارد. اگر در مورد اثربخشی دارو یا عوارض آن نگرانی دارید، حتما موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. شاید نیاز به تغییر دارو یا تنظیم دوز آن باشد.
توجه داشته باشید که هرگز بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را متوقف نکنید. قطع ناگهانی دارو می‌تواند منجر به عوارض جدی یا تشدید علایم افسردگی شود.
روان‌درمانی
روان‌درمانی یک روش درمان موثر برای اختلال افسردگی مداوم است. پزشکان معمولا شرکت در جلسات روان‌درمانی یا درمان شناختی-رفتاری (CBT) را پیشنهاد می‌کنند.
- روان‌درمانی، که گاهی به‌عنوان گفتاردرمانی نیز شناخته می‌شود، شامل گفت‌وگو با یک درمانگر در جلساتی منظم است. این جلسات می‌توانند حضوری یا از طریق تماس‌های آنلاین برگزار شوند. گاهی اوقات درمان گروهی نیز توصیه می‌شود.
- در CBT تمرکز بر شناسایی الگوهای فکری منفی و رفتارهایی است که ممکن است در حفظ یا تشدید افسردگی نقش داشته باشند. شما در جلسات مشاوره cbt تلاش می‌کنید راه‌های سالم‌تری برای برخورد با احساسات پیدا کنید و راهبردهایی برای مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا بیاموزید.
این نوع درمان نه تنها می‌تواند باعث بهبود حال روحی در کوتاه‌مدت شود، بلکه خطر بازگشت علایم در آینده را نیز کاهش می‌دهد. همکاری مداوم با درمانگر می‌تواند به شما کمک کند تا موارد زیر را تمرین کنید:
- بیان سالم احساسات و افکار
- سازگاری با موقعیت‌های استرس‌زا یا بحرانی
- شناسایی رفتارها و الگوهای ذهنی آسیب‌زا
- جایگزینی افکار منفی با باورهای واقع‌بینانه و مثبت
- بازیابی حس رضایت و کنترل در زندگی
- هدف‌گذاری واقع‌گرایانه برای آینده
تغییرات سبک زندگی
از آنجایی که PDD یک اختلال بلندمدت است، همراهی فعال شما در روند درمان بسیار اهمیت دارد. اصلاح برخی عادت‌های روزمره می‌تواند در کنار درمان‌های پزشکی به بهبود علایم و درمان اختلال دیس تایمی کمک کند. برخی از تغییرات مفید در سبک زندگی عبارتند از:
- ورزش منظم، حداقل سه روز در هفته
- داشتن رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزیجات و غذاهای کامل
- دوری از مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی
- استفاده از روش‌های مکمل مانند طب سوزنی
- انجام تمرینات آرام‌بخش مانند یوگا، تای‌چی یا مدیتیشن
- نوشتن روزانه احساسات در دفتر خاطرات شخصی
تفاوت افسردگی اساسی با افسردگی خویی ( تفاوت افسردگی حاد و مزمن)
افسردگی مداوم (PDD) و افسردگی اساسی (MDD) از جمله اختلالات خلقی هستند که علائم مشابهی دارند، اما در شدت، مدت زمان بروز و تاثیر بر زندگی روزمره تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند. در حالی که MDD به‌طور ناگهانی و با شدت زیاد بروز می‌کند، PDD یک افسردگی مزمن و خفیف‌تر است که ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد. شناخت دقیق تفاوت افسردگی حاد و مزمن می‌تواند به انتخاب روش درمانی مناسب‌تر کمک کند. جدول زیر می‌تواند به درک بهتر این تفاوت کمک کند:
| وجه تفاوت | افسردگی اساسی (MDD) (حاد) | افسردگی مداوم (PDD) (مزمن) |
| شدت علایم | شدید و در مواردی ناتوان‌کننده | خفیف‌تر اما مزمن |
| مدت زمان علایم | حداقل ۲ هفته | حداقل ۲ سال در بزرگسالان و ۱ سال در کودکان و نوجوانان |
| نوع علایم | خلق افسرده یا تحریک‌پذیری، کم‌انرژی بودن، کاهش اعتماد به نفس، خواب یا اشتهای نامنظم | خلق افسرده، بی‌علاقگی شدید، افکار مرگ، بی‌خوابی یا پرخوابی، حس بی‌ارزشی |
| علل احتمالی | تغییرات شیمیایی در مغز (مانند کاهش ماده خاکستری)، استرس شدید، سابقه خانوادگی | تجربه ترومای مزمن، عوارض جانبی برخی داروها، بیماری‌های جسمی جدی |
| تشخیص | حداقل ۵ علامت مشخص، از جمله خلق افسرده یا بی‌علاقگی که عملکرد فرد را مختل کند | حداقل ۲ علامت همراه با خلق افسرده، پایدار در طول حداقل ۲ سال |
| فرکانس عود | احتمال عود بیشتر، به‌ویژه پس از درمان ناقص یا استرس مجدد | علایم پیوسته‌تر با فراز و نشیب‌های کمتر |
| درمان رایج | ترکیبی از دارو و روان‌درمانی | ترکیبی از دارو و روان‌درمانی |
| اثرات بر عملکرد | اختلال قابل توجه در شغل، روابط و فعالیت‌های روزمره | کاهش کارایی در کار و روابط، کاهش انگیزه برای لذت بردن از فعالیت‌های روزمره |
آیا برای درمان افسردگی مداوم نیاز به کمک دارید؟ سها کلینیک همراه شماست
اگر مدت طولانی است که احساس افسردگی، بی‌انرژی بودن یا بی‌علاقگی نسبت به زندگی دارید، ممکن است دچار افسردگی مداوم (PDD) باشید. خبر خوب این است که این اختلال قابل درمان است. در کلینیک روانشناسی سها، تیمی از روانشناسان و روان‌درمانگران باتجربه آماده‌اند تا با استفاده از روش‌های علمی مانند درمان شناختی-رفتاری و دارو درمانی، به شما کمک کنند تا دوباره به تعادل روانی برسید.
اگر در خانواده شما فردی به افسردگی مزمن دچار است، برای رزرو وقت مشاوره خانواده ما تماس بگیرید:
02166932737 / 09198791784
سها کلینیک همراه شماست.
جمع‌بندی
اختلال افسردگی مداوم (PDD) نوعی افسردگی طولانی‌مدت است که ممکن است سال‌ها ادامه یابد و بر زندگی روزمره، روابط و احساس رضایت فرد تاثیر بگذارد. این اختلال معمولا با علایمی مانند خلق پایین، خستگی، بی‌علاقگی، خواب نامنظم و احساس ناامیدی همراه است. گرچه شدت علایم ممکن است کمتر از افسردگی اساسی باشد، اما طولانی بودن آن، درمان را ضروری می‌سازد. تشخیص زودهنگام و استفاده از روش‌های درمانی مانند روان‌درمانی و دارو درمانی می‌تواند به بهبود قابل‌توجه علایم کمک کند و کیفیت زندگی فرد را به‌طور محسوسی افزایش دهد.
سوالات متداول
- اختلال افسردگی مداوم چیست؟
نوعی افسردگی بلند مدت است که حداقل دو سال ادامه دارد و با خلق پایین و علایم مداوم همراه است.
- آیا PDD با افسردگی اساسی تفاوت دارد؟
بله، PDD طولانی‌تر ولی معمولا با شدت کمتر از افسردگی اساسی (MDD) است.
- آیا درمان PDD امکان‌پذیر است؟
بله، با روان‌درمانی، دارو درمانی و تغییر سبک زندگی می‌توان علایم را کنترل کرد.
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر احساس افسردگی بیش از دو هفته ادامه داشت یا عملکرد روزانه‌تان را مختل کرد، باید با متخصص مشورت کرد.
منبع
healthline
