زنان دوقطبی چگونه اند؟ برخی از ویژگی‌ها و تاثیرات این بیماری ممکن است در زنان با مردان متفاوت باشد. برای مثال، علایم این بیماری ممکن است در زنان دیرتر شروع شود و آنها دوره‌های افسردگی طولانی‌تری نسبت به مردان داشته باشند. بارداری، قاعدگی و یایسگی نیز می‌توانند بر علایم و روند درمان این اختلال تاثیر بگذارند. با ما در ادامه این مطلب از کلینیک روانشناسی سها همراه باشید تا به به بررسی اختلال دوقطبی در زنان بپردازیم.
| موضوع | توضیحات |
| ویژگی‌های دوقطبی در زنان | افسردگی طولانی‌تر، خطر بالاتر بیماری‌های همراه، تاثیر چرخه قاعدگی، بارداری و یایسگی |
| عوامل تشدیدکننده | تغییرات فصلی، اختلالات همراه مانند سومصرف الکل، اختلالات خوردن، میگرن، تیرویید، چاقی و سابقه سواستفاده |
| تاثیرات اجتماعی | ننگ و انزوا، مشکلات روابط، از دست دادن استقلال، درک نشدن توسط دیگران و فشار برای عادی به‌نظر رسیدن |
| روش‌های درمان | دارودرمانی، روان‌درمانی، شوک الکتریکی (ECT) در موارد مقاوم و بستری در بحران‌ها |
روایت نرگس
نرگس از متقاضیان مشاوره آنلاین ، تجربه خود را اینگونه بیان می‌کند [روایت‌ها و اسامی ساختگی است]:
«من بیماری بایپولار دارم. یعنی زندگیم چند روز پر از انرژی و خنده‌س و روزهای بعدش سکوت و گریه. بعضی وقتا اونقدر سرحال می‌شم که نصف شب می‌شینم برنامه می‌ریزم، کلی خرید آنلاین می‌کنم و برای همه کادو می‌گیرم. فکر می‌کنم دنیا مال منه. ولی بعدش یهو حتی از تخت هم نمی‌تونم بلند شم، گوشی رو جواب نمی‌دم و فقط دلم می‌خواد بخوابم.
اما حقیقتش سخت‌ترین بخش خود بیماری نیست، نگاه آدماست. شوهرم وقتی تشخیص روانپزشکو شنید بهم گفت: «یعنی دیوونه‌ای؟» خانواده‌ش هنوز پشت‌سرم حرف می‌زنن. اما من می‌خوام با کمک مشاور این نوساناتو کنترل کنم. می‌خوام به همه نشون بدم که ما آدمای بایپولار «دیوونه» نیستیم، فقط گاهی احساساتمون ما رو از پا در میارن. که اونم اگه اطرافیان نمک به زخممون نزنن، اونقدر اذیت کننده نیست.»
مشاوره خانواده تهران به درک بهتر تمام اعضا از مسایل افراد کمک می‌کند. برای رزور وقت آنلاین کلیک کنید: 09198791784
زنان دوقطبی و نقش هورمون ها
زنان دوقطبی گاهی شبیه دو شخص در یک بدن اند: یک شخص پرانرژی و خلاق و شخصی دیگر خسته و غرق در افکار خود. طبق تحقیقات، تغییرات هورمونی ممکن است در شروع و شدت اختلال دوقطبی در زنان نقش داشته باشند. مطالعات حاکی از آن است که اختلال بایپولار با شروع دیررس ممکن است با یائسگی مرتبط باشد. مطالعات همچنین به ارتباط بین این اختلال و علایم پیش از قاعدگی (PMS) پرداخته و نشان داده‌اند که افراد مبتلا به اختلالات خلقی علایم شدیدتری از PMS را تجربه می‌کنند.
قوی‌ترین شواهد در مورد ارتباط هورمون‌ها با این اختلال، در دوران بارداری و دوره پس از زایمان یافت می‌شود. زنان باردار یا زنانی که اخیرا زایمان کرده‌اند و به این وضعیت مبتلا هستند، هفت برابر بیشتر از دیگران در معرض بستری شدن در بیمارستان قرار دارند و احتمال عود علایم در آنها نیز دو برابر بیشتر است.
علایم اختلال دوقطبی در زنان
برای تشخیص، فرد باید حداقل یک دوره شیدایی یا هیپومانیا را تجربه کند. به طور کلی علایم هر دو فاز شامل موارد زیر می‌شود:
- احساس سرخوشی
- احساس بیقراری یا تحریکپذیری
- افزایش انرژی
- افزایش عزت نفس
- کاهش نیاز به خواب و غذا
- سریع‌تر و بیشتر از معمول صحبت کردن
- داشتن افکار سریع و بی‌قرار
- پرت شدن حواس به راحتی
- انجام رفتارهای پرخطر، مانند خرج کردن زیاد پول یا فعالیت‌های خطرناک
بیشتر بخوانید: نحوه برخورد با افراد دوقطبی
تفاوت دوقطبی در زنان و مردان
تحقیقات نشان می‌دهد که در زنان، این اختلال از نوع دو (که شامل دوره‌های افسردگی و هیپومانیا است) شایع‌تر از نوع یک (فقط شامل شیدایی) است. در این میان بسیاری از افراد مبتلا، حداقل یک دوره افسردگی شدید را نیز تجربه می‌کنند. به دلیل غالب بودن علائم افسردگی در زنان، خانم‌های مبتلا به بایپولار اغلب به اشتباه تشخیص افسردگی می‌گیرند.
همچنین، چرخه سریع (تغییر سریع خلق‌وخو در یک دوره کوتاه) در زنان شایع‌تر به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید: دوقطبی در کودک و نوجوان
علل دوقطبی در زنان چیست؟
در ادامه عواملی را که موجب تغییر خلق و خو در این زنان می‌شود معرفی می‌کنیم:
- تاثیر فصلی: زنان در فصل بهار و پاییز به دلیل اختلال بایپولار نیاز بیشتری به بستری شدن در بیمارستان دارند. مردان معمولا علائمشان در بهار به اوج می‌رسد. همچنین، زنان ممکن است در پاییز و زمستان بیشتر در معرض خطر علایم افسردگی فصلی باشند.
- بیماری‌های دیگر: زنان مبتلا ممکن است بیشتر در معرض خطر ژنتیکی برای اختلال مصرف الکل و همچنین نرخ بالاتری از اختلالات خوردن نسبت به مردان باشند. سایر بیماری‌ها و عوامل تشدید کننده اختلال دوقطبی در زنان شامل:
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال کنترل تکانه
- چاقی
- میگرن
- بیماری تیرویید
- سابقه سو استفاده جنسی و جسمی یا ترومای کودکی
زنان در فصل بهار و پاییز به دلیل این اختلال نیاز بیشتری به بستری شدن در بیمارستان دارند.
خطر خودکشی در زنان دوقطبی
یک بررسی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که این زنان، دو تا سه برابر بیشتر از مردان مبتلا، اقدام به خودکشی می‌کنند. یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۴ نشان داد که عوامل پیش‌بینی‌کننده خطر خودکشی در زنان دوقطبی شامل موارد زیر است:
- تجربه دوره‌های خلقی زیاد
- شروع زودهنگام علایم روانی در زندگی
- داشتن یک اختلال شخصیت همراه
- مشکلات اجتماعی در روابط نزدیک، مانند خانواده.
این زنان، دو تا سه برابر بیشتر از مردان مبتلا، اقدام به خودکشی می‌کنند.
تاثیرات اجتماعی اختلال دوقطبی بر زنان
تاثیرات اجتماعی این وضعیت در خانم‌ها با مردان متفاوت است. یک بررسی در سال ۲۰۱۴ نشان داد که زنان بیشتر از مردان با این موارد روبرو هستند:
- ننگ و انزوا
- تغییر در روابط
- از دست دادن کنترل و استقلال
- عدم درک از سوی متخصصان سلامت و دیگران
- تحت فشار بودن برای عادی به نظر رسیدن یا مواجهه با عواقبی مانند از دست دادن حضانت فرزندان
مواجهه با عواقبی مانند از دست دادن حضانت فرزندان از پیامدهای دوقطبی در زنان است.
نقش قاعدگی، بارداری و یائسگی
قاعدگی، بارداری و یایسگی می‌توانند بر چگونگی تاثیر این بیماری بر زنان اثر بگذارند.
بارداری
تحقیقات نشان می‌دهد که در میان زنان دوقطبی:
- یک سوم آنها در زمان زایمان علایم را تجربه می‌کنند.
- حدود ۲۰ تا ۳۰٪ پس از زایمان روان‌پریشی را تجربه می‌کنند.
- حدود ۳۶٪ برای اولین بار علایم بایپولار را در هفته‌های پس از زایمان تجربه می‌کنند.
- احتمال بازگشت علایم در هفته‌های پس از زایمان ۲۴ تا ۴۰٪ است.
قاعدگی
تحقیقات نشان می‌دهد که علایم ممکن است در مرحله پیش از قاعدگی تشدید شوند. یک بررسی در سال ۲۰۱۵ اشاره می‌کند که ۲۵٪ از زنان مبتلا، افسردگی پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند.
یائسگی
بررسی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد نشان داد که حدود ۲۰٪ از زنان مبتلا، علایم بدتری شامل افسردگی را در حوالی یایسگی تجربه می‌کنند. این یافته‌ها ممکن است نشان‌دهنده ارتباطی بین کاهش سطح استروژن و بدتر شدن علایم بیماری باشد.
بیشتر بخوانید: مدیریت عوارض جانبی داروهای دوقطبی
درمان اختلال دوقطبی در زنان
درمان بسته به علایم خاص فرد متفاوت است. گزینه‌ها شامل موارد زیر است:
- دارو درمانی شامل برخی داروهای ضدروان‌پریشی، داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی
- روان درمانی
- درمان با شوک الکتریکی (ECT) در زمانی که سایر روش‌ها مانند دارو و گفتاردرمانی موثر نبوده‌اند
- بستری موقت در بیمارستان در موارد دوره‌های طولانی مدت شیدایی یا افسردگی شدید با افکار خودکشی یا روان‌پریشی
راهنمای مراجعه به مشاور روانشناسی
اگر بین انرژی بالا و روزهای خستگی و اندوه در نوسانید، تنها نیستید. اختلال دوقطبی زنان تقصیر شما نیست و می‌شود با دریافت کمک به موقع، آن را مدیریت کرد. مشاوره روانشناسی فردی اینجاست تا بدون قضاوت، کنارتان باشند و کیفیت زندگی‌تان را بالا ببرد. همین حالا می‌توانید فرم ارزیابی رایگان را در صفحه اصلی مرکز مشاوره روانشناسی سها تکمیل کنید و منتظر تماس کارشناسان ما باشید.
کمک در دسترس است. کلیک کنید: 09198791784
سوالات متداول
علایم اختلال دوقطبی در زنان چیست؟
علایم عبارت است از احساس سرخوشی، بیقراری یا تحریکپذیری، افزایش انرژی و نشانههای افسردگی.
بارداری چه تاثیری بر زنان دوقطبی دارد؟
این زنان پس از زایمان بیشتر در معرض خطر تجربه یک دوره خلقی خصوصا افسردگی هستند. آنها همچنین در معرض خطر بالایی برای ابتلا به روان‌پریشی پس از زایمان هستند که یک وضعیت اورژانسی پزشکی است.
منابع
