معرفی اختلالات روانی
– اختلالات روانی بسیاری با نمودهای متفاوت وجود دارند. به طور کلی این اختلالات با ترکیبی از افکار، ادراکات، هیجانات، رفتارها و روابط ناهنجار مشخص می‌شوند.
– برخی اختلالات روانی شامل افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و سایر روانپریشی ها، دمانس یا زوال عقل و اختلالات رشدی از جمله اوتیسم میشود.
– راهبرد های موثری برای پیشگیری از اختلالات روانی همچون افسردگی وجود دارد.
– درمان های اثربخشی برای اختلالات روانی و همچنین شیوه هایی برای تسکین رنج ناشی از آنها در دسترس هستند.
– دستیابی به خدمات اجتماعی و مراقبت از سلامت برای ارائه درمان و حمایت اجتماعی حیاتی است.
معضل اختلالات روانی با اثر قابل توجهی بر سلامتی و حقوق انسانی عمدۀ اجتماع و پیامدهای اقتصادی در تمام کشورهای جهان رو به گسترش است.
افسردگی
افسردگی یک اختلال روانی رایج و یکی از دلایل اصلی نا توانی در جهان است. تخمین زده میشود که در سرتاسر جهان ۲۶۴ میلیون نفر مبتلا به افسردگی باشند. زنان بیش از مردان به این عارضه دچار می‌گردند.افسردگی با ویژگیهایی چون غمگینی ، از دست دادن علاقه یا لذت، احساس گناه یا خود ارزشی پایین، خواب یا اشتهای مختل، خستگی و ضعف تمرکز مشخص میشود. افراد دچار افسردگی همچنین شکایت‌های جسمانی بسیاری دارند که برای آنها علت فیزیکی آشکاری وجود ندارد. افسردگی می تواند طولانی مدت یا عود کننده باشد و به طرز قابل توجهی توانایی افراد را برای داشتن عملکرد عادی در کار یا مدرسه و مقابله با زندگی روزمره دچار خدشه کند. در حالات خیلی شدید، این عارضه می تواند منجر به خودکشی شود.برنامه های پیشگیری، باعث کاهش در افسردگی هم برای کودکان ( برای مثال از طریق مراقبت و حمایت روانی اجتماعی به دنبال سوء رفتار جسمی و جنسی) و هم بزرگسالان (مثلاً از طریق کمک های روانی اجتماعی و بعد از بلایا و تعارضات) شده اند.درمان های اثربخشی نیز وجود دارند. افسردگی از خفیف تا متوسط می تواند به طور موثری با کمک درمانگران به شیوه هایی مثل روان درمانی یا درمان شناختی رفتاری بهبود یابد. داروهای ضد افسردگی می توانند شکل موثری از درمان برای انواع متوسط تا شدید آن باشند اما خط اول درمان برای موارد افسردگی خفیف نیستند. همچنین داروها نباید به عنوان خط اول درمان در نوجوانی استفاده شوند و در صورت لزوم لازم است جانب احتیاط رعایت شود.
مدیریت افسردگی باید جنبه های روانی اجتماعی را در بر بگیرد از جمله شناسایی عوامل استرس زا مانند مشکلات مالی، مشکلاتی در کار یا سوء رفتار جسمی یا روانی و منابع حمایتی همچون اعضای خانواده و دوستان. حفظ و فعال سازی مجدد شبکه‌های اجتماعی و فعالیت های جمعی دارای اهمیت است.
اختلال دو قطبی
این اختلال بر حدود ۴۵ میلیون فرد در سرتاسر جهان تاثیر میگذارد. این عارضه از از دوره های افسردگی و شیدایی یا منیک جدا از دوره‌های خلق طبیعی تشکیل می شود. دوره های شیدایی شامل خلق بالا یا بی قرار، فعالیت بیش از حد، تکلم سریع، عزت نفس اغراق آمیز و نیاز کاهش یافته به خواب است. افرادی که دچار حملات شیدایی هستند اما دوره‌های افسردگی را تجربه نمی کنند نیز زیر چتر اختلال دوقطبی (دو قطبی نوع یک) طبقه بندی می شوند.درمانهای موثر برای بهبود مراحل حاد اختلال دوقطبی و پیشگیری از بازگشت موجود هستند. همچنین دارودرمانی برای تثبیت خلق استفاده می شود. حمایت روانی اجتماعی بخش مهمی از درمان است.
اسکیزوفرنی و سایر روانپریشی ها
اسکیزوفرنی اختلال روانی شدیدی است که در حدود ۲۰ میلیون از افراد سرتاسر جهان اثر می گذارد. روان پریشی از جمله اسکیزوفرنی با تحریفاتی در افکار، ادراک، هیجان، تکلم، ادراک خود و رفتار مشخص می شود. تجارب روان پریشی رایج شامل تو هم ها ( شنیدن، دیدن یا احساس کردن چیزهایی که وجود ندارند) و هذیان ها (عقاید غلط ثابت یا بدگمانانه که با وجود شواهد نقض کننده همچنان حفظ می شوند) است. این اختلال میتواند عملکرد شغلی یا تحصیلی افراد مبتلا را تخریب کند.برچسب ها و تبعیض قائل شدن میتوانند باعث شوند که این افراد از جستجوی خدمات اجتماعی و مراقبتی باز بمانند. به علاوه افراد دچار روانپریشی در معرض خطر بالای مواجهه با نقض حقوق انسانی مانند بستری های درازمدت در موسسات هستند.اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی آغاز می شود. درمان دارویی و حمایت های روانی اجتماعی می توانند موثر واقع شوند. با درمان و پشتیبانی اجتماعی مناسب (برخی) افراد مبتلا میتوانند زندگی سازنده ای داشته باشند و در اجتماع ادغام شوند.
از آنجا که این افراد اغلب در به دست آوردن مکانی برای زندگی و کسب یک شغل طبیعی با مشکل مواجه هستند، کمک به امرار معاش و مسکن و استخدام حمایت شده میتواند به عنوان پایه ای عمل کند که افراد مبتلا به اختلالات روانی شدید از جمله اختلال اسکیزوفرنی بتوانند با تکیه بر آن به اهداف متعدد بهبودی دست یابند.
دمانس یا زوال عقل
در سرتاسر جهان تقریبا ۵۰ میلیون نفر از زوال عقل رنج می برند. زوال عقل معمولاً یک ماهیت مزمن یا پیشرونده دارد که باعث تخریب و عملکرد شناختی( برای مثال توانایی پردازش افکار) می شود که متناسب با انتظارات کلی از عملکرد افراد در یک سن خاص نیست. این اختلال بر حافظه، تفکر، تشخیص موقعیت، قوه ادراک، توان محاسباتی، ظرفیت یادگیری، زبان و قضاوت اثر می گذارد. تخریب عملکرد شناختی معمولا همراه با یا گاهی پیش از فروپاشی کنترل هیجانی، رفتارهای اجتماعی یا انگیزه ها اتفاق می افتد.
زوال عقل به دنبال بسیاری از بیماری ها و جراحت هایی که مغز را دچار آسیب می کند از جمله بیماری آلزایمر یا سکته مغزی روی می‌دهد.هرچند در حال حاضر درمانی برای زوال عقل یا تعدیل دوره های پیشرونده آن وجود ندارد، اما بسیاری از درمان ها در مراحل مختلف کارآزمایی روانشناسی بالینی هستند. بااین حال برای حمایت و بهبود زندگی افراد دچار این اختلال و مراقبان و خانواده‌های آنها کارهای زیادی می توان انجام داد.
اختلالات رشدی شامل اوتیسم
اختلال رشدی مفهوم گسترده ای است که ناتوانی عقلی و اختلالات رشدی فراگیر از جمله اتیسم را زیر چتر خود دارد. اختلالات رشدی اغلب در کودکی آغاز می‌شوند اما در بزرگسالی ادامه پیدا می کنند و باعث تخریب یا تأخیر در عملکرد های مرتبط با رسش سیستم عصبی مرکزی می‌شوند. آنها برخلاف بسیاری از اختلالات روانی که دوره های بهبودی و عود را نشان می‌دهند، به طور کلب سیر ثابتی را دنبال می کنند. ناتوانی ذهنی یا عقلی با اختلال در مهارتها در حوزه های مختلف رشدی از جمله عملکرد شناختی و رفتار سازگارانه تعیین می شود. هوش پایین توانایی سازگاری با تقاضاهای زندگی روزمره را تضعیف می‌کند.علائم اختلالات فراگیر رشدی مانند اوتیسم شامل اختلال در رفتار اجتماعی، ارتباطات و زبان میشود و دامنه محدودیت از علایق و فعالیت هایی را در بر دارد که هم منحصر به فرد هستند هم مکررا انجام می‌شوند. اختلالات رشدی اغلب ریشه در طفولیت و اوایل کودکی دارند. مبتلایان به این اختلالات گاهی درجاتی از ناتوانی عقلی نیز نشان می‌دهند.
درگیر شدن خانواده در مراقبت از این افراد بسیار مهم است. دانستن اینکه چه عواملی باعث رنج و یا بهزیستی این افراد می شود بخش مهمی از مراقبت است، همانطور که تدارک محیطی غنی و سازنده برای یادگیری بهتر این افراد اهمیت دارد.حفظ ساختار های مرتب زندگی روزمره به پیشگیری از استرس های غیر ضروری کمک می کند؛ مثلاً داشتن زمان منظم برای غذا خوردن، بازی کردن، یادگیری، همراه دیگران بودن و خوابیدن. همچنین لازم است پیگیری منظم سلامتی کودک و بزرگسال مبتلا به این عارضه توسط متخصصان و توجه به مشاغل آنها مورد توجه قرار گیرد.تمام افراد جامعه باید نقش خود را در حفظ احترام به حقوق و نیازهای افراد دچار ناتوانی ایفا کنند.
عوامل خطر برای ابتلا به اختلالات روانی چه هستند؟
عوامل تعیین کننده سلامت روان و اختلالات روانی نه تنها شامل ویژگی های شخصی افراد مانند توانایی مدیریت افکار، هیجانات، رفتارها و تعاملات خود با دیگران است بلکه عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و محیطی نیز نقش دارند. این عوامل می توانند شامل سیاست‌های ملی، حفاظت اجتماعی، استانداردهای زندگی، موقعیت های کاری و پشتیبانی جامعه باشند.استرس، ژنتیک، تغذیه، عفونت های بارداری و مواجهه با خطرات محیطی نیز از جمله عوامل سهیم در رشد اختلالات روانی هستند.
سلامتی و پشتیبانی اختلالات روانی
تاکنون سیستم سلامتی نتوانسته است به طور شایسته پاسخگوی معضلات و فشارهای اختلالات روانی باشد، در نتیجه در تمام جهان این شکاف بین نیاز به درمان و برقراری تمهیدات آن وجود دارد. در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، بین ۷۶ تا ۸۵ درصد افراد دچار اختلالات روانی هیچ درمانی برای مشکلات خود دریافت نمی‌کنند. یک مسئله مهم دیگر کیفیت ضعیف مراقبت برای آنهایی است که درمان دریافت می کنند. علاوه بر حمایت ها از جانب خدمات مراقبت از سلامت، افراد دچار بیماری‌های روانی نیازمند حمایت و مراقبت اجتماعی هستند. آنها نیاز دارند تا به برنامه های آموزشی متناسب با نیازهای خود دسترسی داشته باشند و مشاغل و خانه هایی پیدا کنند که علاوه بر ادامه دادن به زندگی بتوانند در اجتماع های محلی فعال باشند.
پاسخ سازمان بهداشت جهانی در رابطه با اختلالات روانی
برنامه اقدام سلامت روانی سازمان بهداشت جهانی ۲۰۱۳-۲۰۲۰، که توسط انجمن بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۳ تایید شد، نقش حیاتی سلامت روانی را در دستیابی به سلامتی برای تمام مردم به رسمیت می‌شناسد. این برنامه شامل چهار هدف عمده است:
۱. مدیریت و نظارت موثر تر برای سلامت روان
۲. تدارک خدمات جامع و یکپارچه سلامت روان و مراقبت های اجتماعی در زمینه‌های مبتنی بر جامعه
۳.به کار گیری راهبردهای ارتقا و پیشگیری توسط کلینیک روانشناسی
۴.تقویت سیستم های اطلاعات، شواهد و پژوهش ها.
برنامه اقدام برای خلا سلامت روانی از جانب WHO (mhGAP)، که در سال ۲۰۰۸ شروع شد، از راهنمایی های فنی مبتنی بر شواهد، ابزار ها و بسته های آموزشی برای گسترش خدمات در کشورها مخصوصاً در محیط‌های فاقد منابع استفاده می کند. این برنامه بر مجموعه ای اولویت بندی شده از موقعیت ها تمرکز می کند و ظرفیت سازی را به سوی ارائه دهندگان غیرتخصصی خدمات بهداشتی هدایت می کند تا با یک رویکرد یکپارچه، باعث تقویت سلامت روان در تمام سطوح مراقبتی شود.
منابع اختلالات روانی
- GBD 2017 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators. (2018). Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories, 1990–2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. The Lancet. DOI:https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)32279-7
- Wang et al., (2007). Use of mental health services for anxiety, mood, and substance disorders in 17 countries in the WHO world mental health surveys. The Lancet.
دانلود نسخه اصلی و PDF اختلالات روانی
لینک منبع: who
سوالات متداول
منظور از اختلالات روانی چیست؟
اختلالات روانشناختی که به آنها اختلالات روانی نیز گفته میشود، ناهنجاریهایی در ذهن و افکار انسان است که منجر به ایجاد الگوهای رفتاری مداومی میشود که میتواند بر عملکرد و زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. بسیاری از اختلالات روانی ، شناسایی و طبقه بندی شدهاند، از جمله اختلالات خوردن، مانند بیاشتهایی عصبی، اختلالات خلقی، مانند افسردگی، اختلالات شخصیتی، مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اختلالات روان پریشی، مانند اسکیزوفرنی، اختلالات جنسی، مانند اختلال عملکرد جنسی و موارد دیگر.
راه های درمان اختلالات روانی چیست؟
گفت و گو درمانی با مراجعه به کلینیک روانشناسی و یک روانشناس یا روانپزشک بخش کلیدی برای درمان اختلالات روانی است.سها کلینیک با رویکردی متفاوت و با بهره گیری از درمانگرانی متخصص و مجرب به شما برای درمان انواع اختلال روانشناختی کمک می کند. فقط کافیست با شماره 02188005573 تماس بگیرید.
ویدیوها
