موسیقی می‌تواند خلق و خو و تندرستی ما را بهبود بخشد. در این مقاله در مورد تاثیر موسیقی بر مغز و سلامت روان می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: راهبردهای بهبود حافظه
موسیقی در روانشناسی
تاثیر موسیقی بر مغز و سلامت روان چگونه است؟ موزیک پدیده‌ای است که از مرزهای ملیت، نژاد و فرهنگ فراتر می‌رود. به عنوان ابزاری برای برانگیختن عواطف و احساسات، موزیک بسیار نیرومندتر از زبان است. چه این پدیده را در دل فیلم، کنسرت و چه دستگاه پخش خانگی بشنوید، همواره می‌توانید لبریز از هیجان و شگفتی شوید. اما آیا موزیک می‌تواند به‌زیستی، یادگیری، کارکرد شناختی، کیفیت زندگی و حتی شادمانی شما را هم تحت تاثیر قرار دهد؟ مطالعات یافته‌های قابل توجهی را در این زمینه نشان می‌دهند. در ادامه به اثرات موسیقی بر حیطه‌های مختلف مغز و روان می‌پردازیم.
اثرات موسیقی بر مغز و سلامت روان
گوش دادن به موزیک علاوه بر خاصیت سرگرم‌کننده ای که دارد، می‌تواند شما را به انسانی سالم‌تر نیز تبدیل کند. موزیک می‌تواند منشا لذت و خرسندی باشد، اما اثرات روانشناختی دیگری هم وجود دارد. با موسیقی، ذهن شما آرام می‌شود، بدنتان انرژی می‌گیرد و حتی می‌توانید درد را بهتر مدیریت کنید. تاثیرات روانشناختی موزیک می‌تواند گسترده و نیرومند باشد. موسیقی درمانی نوعی مداخله‌ی روانشناختی است که گاهی برای ارتقای سلامت هیجانی، کمک به بیماران برای مقابله با استرس و تقویت به‌زیستی روانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
بهبود کارکرد شناختی
پژوهش ها پیشنهاد می‌کنند موسیقی پس زمینه یا موسیقی‌ای که وقتی در حال تمرکز بر فعالیت دیگری هستید، در حال پخش است، می‌تواند کارکرد اجرایی فرد را در فعالیت‌های شناختی تقویت کند. این اثر برای بزرگسالان مسن‌تر دیده شد. یک مطالعه دریافت که گوش کردن به موسیقی شاد به بهبود سرعت پردازش منجر می‌شود. در حالی‌که هر دو موسیقی بدون هیجان (غمگین) و شاد با مزایایی برای حافظه همراه بودند.
پس دفعه بعدی که روی یک فعالیت کار می‌کنید، اگر خواهان تقویت کارکرد ذهنی خود هستید، پخش کمی موسیقی را در پس زمینه در نظر داشته باشید. البته به جای قطعات دارای اشعار پیچیده، موسیقی بی کلام را انتخاب کنید تا حواستان از کار پرت نشود.
-
کاهش استرس
یک تاثیر موسیقی بر مغز، کمک به کاهش استرس است. بر اساس پژوهش‌ها، موزیک می‌تواند به کاهش یا مدیریت استرس کمک کند. در این مطالعات، منظور موسیقی‌های آرامبخشی که برای آرام سازی ذهن آفریده شده اند.
در یک مطالعه در سال 2013، شرکت کنندگان پیش از مواجهه با یک عامل استرس‌زا، در یکی از سه موقعیت آزمایشی قرار گرفتند و سپس آزمون استرس روانشناختی را تکمیل کردند. یک موقعیت شامل گوش کردن به موزیک آرامبخش و موقعیت دیگر، گوش دادن به صدای امواج آب بود. در موقعیت سوم آزمودنی‌ها هیچگونه محرک شنوایی دریافت نکردند.
نتایج نشان داد که گوش کردن به موسیقی بر واکنش انسان به استرس و مخصوصا سیستم عصبی خودکار اثر دارد. آنهایی که به موزیک گوش داده بودند، سریع تر از استرس بهبود یافتند.
-
کمک به کاهش غذاخوردن
یکی از شگفت‌انگیزترین مزایای روانشناختی موسیقی این است که می‌تواند یک ابزار برای کاهش وزن باشد. اگر در تلاش برای کم‌کردن وزن خود هستید، گوش دادن به موزیک آرام و کم کردن نور محیط می‌تواند در دستیابی به این هدف به شما کمک کند.
طبق یک مطالعه، افرادی که در رستوران های با نور کم که در آنها موزیک ملایمی پخش می‌شد، غذا می‌خوردند 18% کمتر از کسانی که در سایر رستوران ها غذا خورده بودند، خوراک صرف کردند. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند موسیقی و روشنایی به ایجاد محیطی آرامبخش کمک می‌کند. از آنجایی که آزمودنی‌ها آرام و ریلکس می‌شوند، احتمالا خوراک خود را آرام تر صرف می‌کنند و از شروع احساس سیری خود آگاه‌تر می‌شوند.
شما می‌توانید این کار را در خانه با پخش موسیقی ملایم هنگام صرف شام تمرین کنید. با ایجاد یک محیط آرامش‌دهنده، با احتمال بیشتری آرام‌تر غذا می‌خورید؛ بنابراین زودتر به احساس سیری می‌رسید.
-
بهبود حافظه
اثرگذاری موسیقی بر مغز شامل بهبود حافظه نیز می‌شود. بیشتر دانشجویان از گوش کردن به موسیقی همزمان با مطالعه لذت می‌برند. اما آیا این ایده‌ی خوبی است؟ برخی حس می‌کنند گوش‌دادن به موسیقی مورد علاقه در هنگام مطالعه می‌تواند حافظه شان را تقویت کند. درحالی‌که سایرین ادعا می‌کنند این مانند یک پرت‌کننده‌ی حواس دلچسب عمل می‌کند.
-
مدیریت درد
طبق پژوهش‌ها، موسیقی می‌تواند در مدیریت درد مفید باشد. یک مطالعه بر بیماران دچار درد بافت عضلانی پی برد افرادی که تنها به مدت یک ساعت در روز به موسیقی گوش داده بودند، در مقایسه با گروه کنترل کاهش قابل توجهی را در درد گزارش کردند. در پایان دوره‌ی چهار هفته‌ای مطالعه، آزمودنی‌هایی که هر روز به موسیقی گوش کرده بودند، کاهش قابل توجهی را در احساسات افسردگی و درد گزارش دادند. چنین نتایجی، از اثربخشی موسیقی درمانی به عنوان ابزاری مهم در درمان درد مزمن خبر میدهد.
یک مطالعه در سال 2015 حول اثرات موسیقی بر مدیریت درد پی برد بیمارانی که پیش، در حین و پس از عمل جراحی خود به موسیقی گوش کرده بودند، نسبت به کسانی که به موسیقی گوش نداده بودند، درد و اضطراب کمتری را تجربه کردند.
در حالی‌که گوش دادن به موسیقی در هر زمانی موثر است، پژوهشگران پی بردند که این کار پیش از انجام جراحی نتایج بهتری دارد. این مطالعه داده‌های بیش از 7000 بیمار را بررسی کرد و دریافت شنوندگان موسیقی نیازمند داروی کمتری برای مدیریت درد خود بودند. این اثر مدیریت بهتر درد، هنگامی که افراد می‌توانستند موسیقی مورد علاقه خود را انتخاب کنند، کمی، اما نه به طرز چشمگیر، بیشتر بود.
بیشتر بخوانید: مصرف شکلات و سلامت مغز
-
بهبود خواب
بی‌خوابی یک مشکل جدی است که افراد در هر گروه سنی را تحت تاثیر قرار میدهد. بااینکه روش های زیادی برای درمان این مشکل وجود دارد، طبق پژوهش‌ها، گوش دادن به موزیک کلاسیک آرامبخش می‌تواند درمانی ایمن، موثر و مقرون به صرفه باشد.
در مطالعه‌ای که روی دانشجویان انجام شد، شرکت‌کنندگان به مدت سه هفته قبل از خواب به موزیک کلاسیک یا یک کتاب صوتی گوش می‌دادند یا اصلا به چیزی گوش نمی‌کردند. پژوهشگران کیفیت خواب را قبل و بعد از مداخله ارزیابی کردند.
این مطالعه نشان داد آزمودنی‌هایی که به موسیقی گوش داده بودند نسبت به افرادی که به کتاب صوتی گوش کردند یا هیچ مداخله‌ای دریافت نکرده‌اند، کیفیت خواب بسیار بهتری دارند.
-
تقویت انگیزه
یک تاثیر موسیقی بر مغز، تقویت انگیزه است. دلیل خوبی وجود دارد که چرا هنگام گوش‌دادن به موسیقی، ورزش کردن برای‌تان آسان تر است. پژوهشگران دریافته‌اند که گوش‌دادن به موزیک هیجان انگیز با ریتم تند، انگیزه افراد را برای تمرین سخت‌تر بیشتر می‌کند.
آزمایشی که برای بررسی این اثر طراحی شده بود، از 12 دانشجوی آقا خواست که با دوچرخه ثابت با سرعت مناسب خود دوچرخه سواری کنند. در سه آزمایش مختلف، شرکت کنندگان به مدت 25 دقیقه دوچرخه سواری کردند در حالی که به یک فهرست پخش از شش آهنگ محبوب مختلف با ضرب‌آهنگ‌های مختلف گوش می دادند.
محققان بدون اطلاع آزمودنی‌ها، تفاوت های ظریفی در موسیقی ایجاد کردند و سپس کارکرد آنها را اندازه گرفتند. سرعت عادی موسیقی به میزان 10٪ افزایش یا 10٪ کاهش می‌یافت.
افزایش سرعت قطعات موسیقی، منجر به بهبود در سرعت پدال زدن و اِعمال قدرت می‌شد. به طور متضاد، کم کردن سرعت ضرب‌آهنگ موسیقی به کاهش این متغیرها می‌انجامید.
بنابراین اگر در تلاشید تا به یک روتین ورزشی پایبند بمانید، ایجاد یک فهرست پخش از آهنگ های با ریتم تند را در نظر داشته باشید. این کار به تقویت انگیزه و لذت بردن شما از رژیم ورزشی تان منجر می‌شود.
-
بهبود خُلق
یک مزیت دیگر موسیقی که پژوهش ها از آن حمایت می‌کنند خاصیت شادی‌بخش آن است. در یک بررسی از دلایل گوش کردن افراد به موزیک، پژوهشگران دریافتند که موسیقی نقش مهمی در برانگیختگی و خُلق دارد.
یک مطالعه‌ی دیگر دریافت که تلاش عامدانه‌ی افراد در تقویت خلق با گوش دادن به موزیک مثبت می‌تواند در دو هفته اثر خود را برجای‌بگذارد.
بیشتر بخوانید: زوال عقل و راه‌های پیشگیری و درمان آن
-
کاهش علایم افسردگی
پژوهشگران همچنین دریافته اند که موسیقی درمانی می‌تواند درمانی ایمن و موثر برای انواع اختلالات از جمله افسردگی باشد.
یک مطالعه نشان داد که موزیک درمانی راهی ایمن و کم خطر برای کاهش افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به بیماری‌های عصبی مانند زوال عقل، سکته‌ی مغزی و بیماری پارکینسون است.
در حالی که تاثیر موسیقی بر روحیه و خُلق حتمی است، نوع آن نیز اهمیت دارد. موزیک کلاسیک و مدیتیشن بیشترین فواید را برای تقویت خلق و خو به همراه دارند.
-
بهبود استقامت و اجرا
اثرگذاری موسیقی بر مغز شامل توانایی آن در تقویت اجرا نیز می‌شود. در حالی‌که افراد به سرعت ترجیحی خود قدم می‌زنند یا می‌دوند، دانشمندان کشف کرده‌اند که افزودن یک ضرب‌آهنگ قوی و ریتمیک، مانند آهنگ موزیکال سریع، می‌تواند افراد را ترغیب کند تا سرعت خود را بالا ببرند.
افزون بر این، آنها همچنین انگیزه‌ی بیشتری برای پایبندی به آن و نشان دادن استقامت بیشتر دارند.
در حالی که تحقیقات نشان داده است همگام‌سازی حرکات بدن با موسیقی می‌تواند منجر به عملکرد بهتر و افزایش استقامت شود، این تاثیر در موارد ورزش با شدت کم تا متوسط بیشتر مشهود است. به عبارت دیگر، یک فرد معمولی بیش از یک ورزشکار حرفه‌ای، از گوش دادن به موسیقی سود می‌برد.
پس چرا موسیقی عملکرد تمرینی را افزایش میدهد؟ گوش دادن به موزیک در حین ورزش، درک فرد را از تلاشش کاهش میدهد. شما سخت‌تر کار می‌کنید، اما به نظر نمی‌رسد که تلاش بیشتری انجام می‌دهید.
از آنجایی که توجه شما توسط موزیک منحرف می‌شود، کمتر متوجه علایم واضح فعالیت مانند افزایش تنفس، تعریق و درد عضلانی می‌شوید.
چه نوع موسیقی می‌تواند تمرکز شما را حین تمرکز بر یک فعالیت بالا ببرد؟ در هنگام ورزش، گوش کردن به کدام موسیقی‌ها را ترجیح می‌دهید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
منبع:
مرکز مشاوره سها به عنوان بهترین کلینیک روانشناسی در تهران آماده ارائه برترین خدمات مشاوره روانشناسی به صورت آنلاین، تلفنی و حضوری می‌باشد.
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
