اختلال شخصیت مرزی یک اختلال شخصیت است که بر طرز فکر و احساس شخص در مورد خود و دیگران تاثیر می‌گذارد. در این حالت، احساسات و روابط فرد خیلی سریع و شدید تغییر می‌کنند. این ناپایداری باعث می‌شود کنترل هیجان‌ها و حفظ ارتباط با دیگران برای فرد سخت باشد. در این مقاله می‌خوانیم این بیماری چیست و چه علایم، علل و درمان‌هایی دارد؟
فهرست محتوا
- اختلال شخصیت مرزی چیست؟
- شرح یک کیس بالینی
- علایم اختلال شخصیت مرزی
- علل اختلال شخصیت مرزی چیست؟
- عوامل خطر
- عوارض و پیامدها
- کدام عارضه‌ها با BPD همراه هستند؟
- تجربه متخصصان در مورد این اختلال چه میگوید؟
- برای درمان اختلال شخصیت مرزی چه کار کنیم؟
[aparat id=”iGzvI” width=”full”]
برای دریافت مشاوره از کارشناسان و درمانگران مجموعه سها کلینیک می توانید بر روی لینک زیر کلیک کرده و به صورت آنلاین روز مورد نظر خود را انتخاب و درخواست رزرو مشاوره بدهید.
و یا به صورت تلفنی نوبت خود را رزرو کنید.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی یا Borderline Personality Disorder (BPD) یکی از اختلالات گروه B از اختلالات شخصیت است. این وضعیت به ترس شدید از رها شدن و بی‌ثباتی خلق اشاره دارد. افراد مبتلا ممکن است در تحمل تنها بودن مشکل داشته باشند. اما با این حال، با عصبانیت نامناسب، تکانشگری و نوسانات خلقی مکرر دیگران را از خود دور می‌کنند.
BPD معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می شود. به نظر می رسد این وضعیت در جوانی بدتر شود و ممکن است به تدریج با افزایش سن بهتر شود.
بیشتر بخوانید: توهمات در اختلال شخصیت مرزی : آیا وجود دارند؟
شرح یک کیس بالینی
آلیسون گراهام مشغول امتحانات سطح A روانشناسی بود که برای اولین‌بار با BPD مواجه شد.
گراهام به یاد می‌آورد: «دو نفر از دوستانم به من گفتند: منظور بدی نداریم اما علایم این بیماری خیلی شبیه توئه» این نوجوان از شهر پیتربورو دوران بلوغ پرنوسان و رنج‌آوری را تجربه میکرد: ناپایداری‌های خلق، خشم و افکار خودکشی. او از سن 12 یا 13 سالگی دست به اعمال خود جرحی میزد. و حالا وضعیت او در یک کتاب مرجع توصیف شده بود.
«من احساس کردم هیچ شانسی ندارم و این بیماری وضعیت وخیمی برام رقم زده بود.»
مشکلات خیلی زودتر شروع شده بودند. گراهام میگوید که فرزند یک ازدواج ناشاد بوده، با پدری که دایما مست میکرد و مادری که به افسردگی مبتلا بود. او 12 ساله بود که پدرش خانه را ترک کرد و 13 ساله بود که والدینش رسما طلاق گرفتند. سپس رفتارهای خود آسیب‌رسان، کج خلقی‌ها و به هم زدن روابط دوستانه با کوچک ترین بهانه آغاز شدند. آن زمان پزشکان گفته بودند که این فقط اضطراب امتحان است!
اُفت تحصیلی و تمایل به خودکشی
او در آزمون گواهی عمومی دوره متوسطه خیلی خوب عمل کرد، اما در سطح ششم وضعیت‌اش ناپایدارتر شد و در امتحان سطوح A شکست خورد. اولین تلاش او برای خودکشی به 18 سالگی برمیگردد. او میگوید «من پول نسبتا زیادی برای تولد 18 سالگیم دریافت کردم که بیشتر اون رو مشروب خریدم و نوشیدم». در شب عید سال نو 2018 کار او به اورژانس کشید. «من گفتم میخوام خودم رو از بالای ساختمان به پایین پرتاب کنم، بنابراین یه نفر آمبولانس خبر کرد.»
سپس، بعد از چندین سال تلاش برای زندگی کردن با وضعیتی که داشت و سعی برای درک چیستیِ این حالت، یک پزشک حدس او را تایید کرد. «او برگشت و از من پرسید تا حالا چیزی درباره اختلال شخصیت مرزی شنیدی؟» گراهام برای ارزیابی فرستاده شد و در مارچ سال گذشته، تشخیص BPD گرفت.
علایم اختلال شخصیت مرزی
BPD بر احساس شما نسبت به خود، نحوه ارتباط با دیگران و رفتار شما تاثیر می‌گذارد. نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ترس شدید از رها شدن، انجام اقدامات شدید برای جلوگیری از طرد واقعی یا خیالی
- الگویی از روابط ناپایدار، مانند ایده‌آل سازی یک شخص در یک لحظه و تحقیر او در لحظه ای دیگر
- تغییرات سریع در هویت و تصویر خود که شامل تغییر در اهداف و ارزش‌هاست
- دوره های پارانویای استرس‌زا و از دست دادن تماس با واقعیت، که از چند دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد
- رفتارهای تکانشی و مخاطره‌آمیز؛ مانند قمار، رانندگی بی‌احتیاط، رابطه جنسی نا ایمن، ولخرجی، پرخوری یا سومصرف مواد،
- تخریب موفقیت با ترک ناگهانی یک شغل خوب یا پایان دادن به یک رابطه‌ی مثبت
- تهدید به خودکشی یا آسیب رساندن به خود، اغلب در واکنش به ترس از جدایی یا طرد شدن
- نوسانات خلقی گسترده که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد. این می تواند شامل شادی شدید، تحریک پذیری، شرم یا اضطراب باشد
- احساس پوچی مداوم
- عصبانیت نامناسب و شدید، مانند از کوره در رفتن مکرر، طعنه آمیز یا تلخ حرف زدن یا درگیری فیزیکی
بیشتر بخوانید: معرفی انواع اختلالات شخصیت
علل اختلال شخصیت مرزی چیست؟
علل BPD به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، احتمالا عوامل زیر در این وضعیت دخیل باشند:
- عوامل محیطی، مانند سابقه ترومای کودکی، کودک‌آزاری یا بی‌توجهی
- ژنتیک، برخی از مطالعات روی دوقلوها و خانواده ها نشان می دهد که اختلالات شخصیت ممکن است ارثی باشد یا ارتباط زیادی با سایر اختلالات سلامت روان در میان اعضای خانواده داشته باشد.
- ناهنجاری‌های مغزی، برخی تحقیقات، تغییراتی را در نواحی خاصی از مغز که در تنظیم احساسات، تکانشگری و پرخاشگری دخیل هستند، نشان داده است. علاوه بر این، برخی از مواد شیمیایی مغز که به تنظیم خلق و خو کمک می‌کنند، مانند سروتونین، ممکن است به درستی عمل نکنند.
عوامل خطر
برخی عوامل مرتبط با رشد شخصیت می‌توانند خطر ابتلا به BPD را افزایش دهند. از جمله:
- استعداد ارثی: اگر یکی از بستگان نزدیک شما مادر، پدر، برادر یا خواهرتان به همین وضع یا بیماری مشابه مبتلا باشد، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
- کودکی پر استرس: بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال گزارش می‌دهند که در دوران کودکی مورد آزار جنسی یا جسمی یا مورد غفلت قرار گرفته اند. برخی از افراد در جوانی والدین یا مراقبان خود را به دلیل سومصرف مواد یا سایر مشکلات روانی از دست داده اند یا از آنها جدا شده اند. برخی دیگر در معرض درگیری خصمانه و روابط خانوادگی ناپایدار قرار داشته اند.
عوارض و پیامدها
اختلال شخصیت مرزی می‌تواند به بسیاری از بخش‌های زندگی شما صدمه بزند. این وضعیت ممکن است بر روابط صمیمانه، شغل، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و خود پنداره شما تاثیر منفی بگذارد و در نتیجه به موارد زیر منجر شود:
- تغییر یا از دست دادن مکرر شغل
- عدم تکمیل تحصیلات
- درگیری های حقوقی متعدد، مانند به زندان افتادن
- روابط پر تعارض، استرس زناشویی یا طلاق
- آسیب به خود، مانند بریدگی یا سوزش و بستری شدن مکرر در بیمارستان
- وارد شدن به روابط توهین‌آمیز
- بارداری‌های برنامه‌ریزی نشده، عفونت‌های مقاربتی، تصادفات وسایل نقلیه موتوری و درگیری‌های فیزیکی به دلیل رفتارهای تکانشی و پرخطر
- اقدام به خودکشی
بیشتر بخوانید: تصورات غلط درباره اختلالات شخصیت
کدام عارضه‌ها با BPD همراه هستند؟
ممکن است اختلالات زیر را در کنار این وضعیت تجربه کنید:
- افسردگی
- اختلال مصرف الکل یا مواد دیگر
- انواع اضطراب
- اختلالات خوردن
- دوقطبی
- استرس پس از تروما (PTSD)
- اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)
- سایر عارضه‌های شخصیتی
تجربه متخصصان در مورد این اختلال چه میگوید؟
متخصصان معتقدند که این بیماری تا حدی از زمینه ژنتیک افراد (طبیعت) و بخشی نیز از عوامل محیطی و اجتماعی (تربیت)، با یک کودکی ناخوشایند و سخت به عنوان ویژگی مشترک رایج در این افراد، ناشی می‌شود.
میک فینگان، فردی 37 ساله اهل دوبلین مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، اعتقاد دارد که وضعیت او از کودکی‌اش ریشه میگیرد. «من یک بچه بی پناه بودم که خانواده‌ای تماما الکلی و معتاد به هرویین داشت. در 16 سالگی خوابیدن‌های بیرون از خانه شروع شد. آنها من را از خانه بیرون انداخته بودند. من نزد پلیس رفتم و سورفتار جنسی و تجاوز را اطلاع دادم. اما وقتی پلیس بررسی کرد، گفت که آنها تحت پیگرد قانونی قرار نمی‌گیرند.»
اخیرا یک مطالعه در دانشگاه منچستر به این یافته رسید که مبتلایان به BPD نسبت به افراد بدون اختلال روانی 13 برابر بیشتر احتمال دارد که سورفتارهای کودکی را گزارش کنند. جرالد کریسمن، روانپزشک آمریکایی که 30 سال با بیماران مرزی کار کرده و کتابهایی را چون «ازت متنفرم، مرا ترک نکن» به تالیف رسانده است، میگوید: «کیس‌های شدیدتر، افرادی هستند که از اختلالات دوران کودکی، سورفتار جسمی، سورفتار جنسی یا رهاشدگی رنج می‌برده‌اند.»
چالش انگیز بودن تشخیص
در شرایطی که سایر وضعیت‌های سلامت روان شناخته‌شده هستند و حمایت میشوند، ماهیت BPD به گونه‌ای است که کمک کردن به آن می‌تواند چالش‌انگیز باشد. برای خانواده و دوستان شرایط سخت است، زیرا آنها ممکن است برای کنارآمدن با نوسانات سریع خُلق و بی ثباتی در اعتماد به نفس فرد مبتلا، چالش‌هایی را تجربه کنند. گراهام میگوید: «من از مردم خیلی صدمه دیدم و احساس وحشتناکی درباره آن دارم. مجبورم بیماری‌ام را پیش خودم نگه دارم، زیرا مردم می‌گویند درمان اختلال شخصیت مرزی ممکن نیست و با آنها دوست نشوید، چون افرادی کنترلگر و توجه‌طلب هستند. افراد ممکن است نخواهند با من قرار بگذارند یا دوست باشند. این دردناک است زیرا من دارم تلاش می‌کنم که بهتر شوم. این بیماری تقصیر من نیست».
این وضعیت همچنین به طرز باورنکردنی‌ای برای خدمات پزشکی، اورژانس و پلیس چالش‌انگیز است، چرا که منجر به درگیری و بی‌اعتمادی متقابل می‌شود. گراهام اخیرا به دلیل تخطی در ریل قطار دستگیر و بستری شد. او میگوید: «من احساس می‌کنم طوری با من رفتار شد که انگار به دنبال توجه هستم و آنها این موضوع را جدی نمی‌گیرند.»
برای درمان اختلال شخصیت مرزی چه کار کنیم؟
گزینه‌های درمان عبارتند از:
روان درمانی
روان درمانی (گفتگو درمانی) یکی از بهترین انواع درمان اختلال شخصیت مرزی است. هدف کلی این است که فرد بهتر بتواند امور روزمره‌اش را انجام دهد، هیجانات سخت را مدیریت کند، به جای واکنش‌های تکانشی اول احساسش را بشناسد و بعد تصمیم بگیرد، روابطش را با شناخت بهتر خود و دیگران بهبود دهد و در کل با عارضه خود بیشتر آشنا شود.
برخی از روش‌های موثر روان درمانی برای BPD عبارتند از:
- رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT): آموزش مهارت‌هایی برای کنترل احساسات، تحمل فشار روانی و بهبود روابط.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): کمک به تغییر باورهای منفی و الگوهای فکری ناسالم و کاهش نوسانات خلقی و اضطراب.
- طرحواره درمانی (Schema Therapy): تغییر الگوهای فکری و رفتاری منفی شکل‌گرفته از گذشته.
- منتالیزیشن یا ذهنی‌سازی (MBT): یادگیری توجه به افکار و احساسات خود و دیگران و فکر کردن قبل از واکنش.
- برنامه STEPPS: یک دوره گروهی ۲۰ هفته‌ای همراه با اعضای خانواده یا افراد مهم زندگی برای آموزش مهارت‌های مدیریت هیجان و حل مساله.
- درمان مبتنی بر انتقال (TFP): یادگیری شناخت احساسات و مشکلات رابطه‌ای از طریق رابطه با درمانگر و انتقال این آموخته‌ها به زندگی روزمره نیز یکی دیگر از انواع درمان اختلال شخصیت مرزی است.
بیشتر بخوانید: آیا درمانگر تشخیص سلامت روان ام را به من می گوید؟
دارو درمانی
مزایای دارویی به طور خاص برای این اختلال شفاف نیست. اما در برخی موارد، روانپزشک ممکن است در درمان علایم خاص یا عارضه های روانی همزمان، داروهایی را توصیه کند. داروها می‌توانند اضطراب و افسردگی را درمان کنند، نوسانات خلقی را تنظیم کنند یا در کنترل رفتارهای تکانشی سودمند باشند. داروهای ضد روان پریشی نیز به برخی از مبتلایان کمک می‌کند.
کلام آخر
مدیریت BPD ممکن است. متخصصان ما در کنار شما هستند و تا بهبودی کنارتان می‌مانند. برای رزرو نوبت، هرچه زودتر اقدام کنید و رضایت را به زندگی‌تان برگردانید.
تلفن تماس با ما: 09198791784
می‌توانید نظرات و سوالات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org
دانلود نسخه اصلی و PDF اختلال شخصیت مرزی (BPD)
سوالات متداول
سوالات متداولدرمان اختلال شخصیت مرزی چیست؟
درمان عبارت است از تراپی و دارو که میتوان تراپی را به انواع cbt، رفتاردرمانی دیالکتیک، منتالیزیشن، طرحواره درمانی و تراپی انتقالمحور تقسیم کرد.
برای درمان اختلال شخصیت مرزی کجا بروم؟
متخصصان ما در مرکز مشاوره سها خدمات درمانی را برای انواع عارضه‌های شخصیت از جمله BPD ارایه می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر تماس بگیرید: 09198791784
در باکس پرسش و پاسخ در انتهای این صفحه می توانید سوالات خود را با درمانگران مجموعه “سها کلینیک” در میان بگذارید و در کمترین زمان ممکن جواب سوالات خود را توسط درمانگران و پزشکان متخصص دریافت کنید.
