ADHD و بازی های ویدیویی چه پیوندی با هم دارند؟ شاید دیده باشید که کودک یا اطرافیان دچار ADHD شما روی فعالیت‌های درسی یا کاری به سختی تمرکز می‌کنند، اما وقتی پای بازی‌های ویدیویی درمیان باشد، می‌توانند ساعت‌ها با تمرکز به بازی بپردازند. در این مقاله علت این موضوع را به شما می‌گوییم.
ADHD و شکایت مادران از بازی های ویدیویی
بارها شبیه این جملات را از مادران شنیده ام:
«کودک من که به اختلال بیش فعالی نقص توجه مبتلاست، مشکل زیادی با تمرکز کردن روی تکالیف مدرسه داره. اما ساعت‌ها بی‌وقفه متمرکز پای بازی‌های ویدیویی می‌شینه! چطور همچین چیزی ممکنه؟!»
در حالیکه ADHD می‌تواند تمرکز کردن بر فعالیت‌های خاصی را دشوار سازد، اما همچنین به افراد اجازه می‌دهد تا روی فعالیت‌های واقعا مورد علاقه‌ی خود، بیش از حد متمرکز شوند.
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه، عاشق بازی‌های ویدیویی هستند. البته دلایل خوبی هم برای این موضوع دارند؛ بازی‌های ویدیویی، چالش‌انگیز و سرگرم‌کننده اند و اجازه‌ی دسترسی به آدم‌هایی با علایق مشابه را به افراد می‌دهند.
آیا باید اجازه دهیم کودکان دچار ADHD به بازی های ویدیویی ادامه دهند؟
اگر شما والد یک کودک یا نوجوان مبتلا به ADHD هستید، چهار نکته در مورد بازی های ویدیویی وجود دارد که باید آنها را در نظر بگیرید:
1. برخی جنبه های حیاتی مغز ADHD را بشناسید
مغز کودکان دارای ADHD به طرز متفاوتی به اصطلاح سیم‌کشی شده است. آنها به طور خاصی نسبت به پاداش، حساس هستند. و بازی های ویدیویی سیستم پاداش را در مغز تحریک می‌کنند.
به علاوه، همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم، افراد مبتلا به ADHD توانایی تمرکز بیش از حد را دارند. وقتی این افراد دچار تمرکز بیش از حد می‌شوند، زمان از دستشان در می‌رود و ممکن است رسیدگی به سایر نیازهای خود (مانند خوردن، خوابیدن و …) را از یاد ببرند.
به گفته متخصص اطفال دکتر بروس من، «بیش فعالی واقعا به این معنا نیست که فرد مبتلا دچار کمبود تمرکز باشد، بلکه به معنای نقص در توان تمرکز بر امور درست در زمان مناسب است. بسیاری از افراد مبتلا به ADHD مستعد تمرکز بیش از حد هستند؛ به این معنا که آنها آنقدر روی چیزی متمرکز می‌شوند که شکستن تمرکزشان دشوار است».
دکتر بروس من ادامه می‌دهد: «مردم معمولا روی چیزهایی که به آنها علاقه دارند، بهتر تمرکز می‌کنند. در مورد بسیاری از کودکان، فعالیتهایی که ساعت‌ها توجه آنها را به خود جلب می‌کند شامل بازی های ویدیویی، تلویزیون و فیلم، لگوها، ماشین‌های اسباب بازی و موارد مشابه است.»
بیشتر بخوانید: نشانه های بیش فعالی کودکان یا ADHD را بهتر بشناسید
در حال خواندن مقاله ADHD و بازی های ویدیویی هستید.
دکتر پیتر اندرسون، داروساز بالینی، اضافه می‌کند که بسیاری از افراد مبتلا به ADHD به بازخورد و پاداش فوری، نیاز یا به آن علاقه دارند. بازی های ویدیویی بازخورد فوری ارایه می‌دهند، در حالی که بسیاری از فعالیت‌های یادگیری مدرسه، پاداش‌ها و پیامدهای تاخیری دارند (مانند کارنامه‌های پایان ترم).
2. بازی های ویدیویی و خوددرمانی
دانستن این موضوع نیز مهم است که کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان ممکن است از بازی های ویدیویی به عنوان یک روش «خود درمانی» استفاده کنند؛ بدین صورت که بازی کردن به آنها کمک می‌کند تا توجه خود را از حوزه‌هایی از زندگی خود که در آن احساس موفقیت چندانی ندارند (مدرسه، روابط اجتماعی و …) قطع کنند.
داشتن این عوامل در ذهن می‌تواند به ما کمک کند تا در مواجهه با بازی های ویدیویی ، با همدلی و درک بیشتری به کودکان دچار ADHD نزدیک شویم. وقتی کودکان دارای ADHD به بازی ویدیویی می‌پردازند، مهم است که نحوه کارکرد مغز را به یاد بیاورید.
3. روتین ها و پیش‌بینی‌پذیری بسیار مهم اند
همه‌ی ما با حفظ روتین‌ها و پیش‌بینی‌پذیری حال بهتری داریم. این موضوع مخصوصا برای کودکان و نوجوانان دچار تفاوت‌های توجهی صدق می‌کند. سعی کنید یک زمان مشخص با عنوان «زمان بازی ویدیویی» تعیین کنید که در برنامه هر روز آنها گنجانده می‌شود و مشروط به هیچ رفتاری نیست.
کودکان مبتلا به ADHD وقتی می‌دانند در روز چه چیزهایی انتظارشان را می‌کشد، حال بهتری دارند. تصمیم بگیرید زمان بازی ویدیویی کِی است، چه مدتی کودک اجازه بازی دارد و چه بازی‌هایی را می‌تواند انجام دهد.
وقتی محدودیت‌هایی را برای بازی های ویدیویی مشخص کردید، گفتگویی باز درباره برنامه‌ریزی و انتظاراتتان از کودک با او داشه باشید.
به یاد داشته باشید، ممکن است چند روزی زمان ببرد تا کودک شما با روتین جدید سازگار شود. اما به این برنامه پایبند بمانید. استمرار و مداومت، ارزشش را دارد.
بیشتر بخوانید: نحوه برخورد با کودکان بیش فعال؛ با کودک بیش فعال چه کنیم؟
4. سطح مهارت های تنظیم هیجان فرزندتان را بررسی کنید
کودکان مبتلا به ADHD در تنظیم خود مشکل دارند. با وجود پیش‌بینی‌پذیریی که با ایجاد زمان بازی ویدیویی ایجاد کردید، کودکان دارای ADHD هنوز احتمالا با توقف بازی مشکل خواهند داشت.
در ابتدا، ممکن است لازم باشد شخصا ورود کنید و به فرزندتان کمک کنید تا از بازی دست بکشد، یا ممکن است سیستم را طوری تنظیم کنید که پایان زمان بازی ویدیویی را به آنها یادآور شود (با تایمرها یا سایر برنامه‌های یادآور).
ممکن است احساس کنید رفتارتان با فرزندتان شبیه وقتی است که آنها کوچک‌تر بودند و با سن الآن‌شان بی‌تناسب است، اما اشکالی ندارد. وظیفه ما به عنوان والد این است که کودکان را در جایی که واقعا هستند، ببینیم؛ نه جایی که فکر می‌کنیم باید باشند.
و خاطرتان باشد، در هر فرصتی که می‌یابید، از پاداش مثبت استفاده کنید.
5. به بازی های ویدیویی محبوب فرزندتان علاقه نشان دهید
اغلب، بازی های ویدیویی مسیری عالی برای گفتگو درباره زندگی، مدرسه و دوستان هستند. مدیریت جهان به عنوان یک کودک دارای ADHD می‌تواند چالش‌انگیز و سخت باشد. از بازی های ویدیویی به عنوان راهی برای برقراری ارتباط با فرزندتان استفاده کنید و علاقه خود را به چیزهایی که آنها عاشقشان هستند، نشان دهید. امتحان کنید و از اینکه گفتگو به کجاها کشیده می‌شود، شگفت‌زده خواهید شد.
کلام پایانی
همه کارشناسان توافق دارند که می‌توان از علاقه کودک به رایانه و بازی های ویدیویی استفاده‌ای مثبت کرد. دکتر جاناتان براش، روانشناس بالینی، توصیه می‌کند: «با کودک خود کار کنید تا علاقه او را به فعالیتهایی مانند تکالیف درسی افزایش دهید. کودکان دچار ADHD، تکالیف مدرسه، کارها یا سایر فعالیت‌های معمولی را اغلب خسته‌کننده، کسالت‌بار و بدون پاداش فوری ادراک می‌کنند. این‌ها فقط کارهایی هستند که ظرفیت تمرکز را به چالش می‌کشند.»
دکتر. براش توصیه می‌کند که برنامه‌های ویدیویی آموزشی مناسب را جستجو کنید و ببینید آیا فرزندتان از آنها لذت می‌برد یا خیر. این کار، آنها را در یادگیری درگیر می‌سازد و در عین تشویق علایق فوق برنامه‌ی آنان، بر رسیدن به اهداف تحصیلی تاکید می‌کند.
به عنوان یک والد، مهم است به یاد داشته باشید که هر کودک متفاوت است و علایق متفاوتی دارد؛ بنابراین هر کودکی روی فعالیت متفاوتی تمرکز خواهد کرد. اگر فرزند مبتلا به ADHD دارید، بدانید تا زمانی که آنها روی اهداف دیگر نیز تمرکز کنند، تشویق علایق آنان احتمالا کار مضری نخواهد بود.
اگر فرزند دچار ADHD دارید، برایمان بنویسید چقدر به بازی های ویدیویی علاقه دارند؟ شما چه محدودیت‌هایی برای این مسیله ایجاد کرده اید؟
منابع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
