ترنس یعنی چه؟ هویت جنسیتی بخشی از تنوع انسانی است و همیشه با جنس بیولوژیکی فرد یکسان نیست. وقتی احساس درونی فرد با جنسی که در زمان تولد برای او تعیین شده متفاوت باشد، به او «ترنس» میگویند. این موضوع یک انتخاب نیست، بلکه تجربهای عمیق است که چالشهای خاص خود را دارد. شناخت و درک درست این موضوع نیازمند آگاهی و احترام است. در این مقاله میخوانید که ترنس چیست، چه علایمی دارد، چه تفاوتی با ملال جنسیتی دارد و چه مسیرهای درمانی و حمایتی برای آن وجود دارد.
برای دریافت مشاوره جنسی میتوانید از مشاوره آنلاین در مرکز مشاوره روانشناسی سها استفاده کنید. برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید: 02166932737
موضوع | توضیحات |
تعریف ترنس | فردی که هویت جنسیتی او با جنسیت منتسب در بدو تولدش متفاوت است. |
ترنس زن | کسی که در بدو تولد مرد شناخته شده اما هویت جنسیتی زنانه دارد. |
ترنس مرد | کسی که در بدو تولد زن شناخته شده اما هویت جنسیتی مردانه دارد. |
سایجندر | کسی که با جنسیت منتسب در بدو تولد خود همخوانی دارد. |
علایم ترنس بودن | احساس نارضایتی از بدن، تمایل به استفاده از ضمایر یا نام متفاوت، تصور راحتی با لباسهای جنس دیگر، نیاز به مشاوره و صحبت در زمینه جنسیت. |
زمان آگاهی از ترنس بودن | برخی در سنین پایین (۲ سالگی)، برخی در بزرگسالی متوجه میشوند. |
ملال جنسیتی | پریشانی ناشی از ناهمخوانی بین هویت جنسیتی و ویژگیهای جنسی بدنی یا نحوه برخورد اجتماع. |
ترنس فوبیا | رفتارهای تبعیضآمیز و ستیزهجویانه علیه افراد ترنس. |
تفاوت با گرایش جنسی | هویت جنسیتی با گرایش جنسی متفاوت است. ترنس بودن به معنای خاصی از گرایش جنسی نیست. |
دلایل ترنس بودن | عوامل بیولوژیکی، ژنتیکی، هورمونی، عصبی و روانی/محیطی نقش دارند. |
درمان و حمایت | هورموندرمانی، جراحی، مشاوره روانشناختی. |
واکنش به شک درباره هویت | جستجو در اینترنت و کتابهای علمی، مشورت با دیگر ترنسها یا درمانگران متخصص. |
علایم در کودکان | پایداری در ابراز هویت متفاوت، اصرار بر نام و ضمایر دیگر، ناراحتی از ویژگیهای جنسی بدنی. |
ترنس چیست؟
ترنس چیست؟ اگر هویت جنسی شما با جنسیتی که پزشک در بدو تولد برای شما تعیین کرده متفاوت باشد، شما تراجنسیتی (ترنسجندر یا ترنس) هستید. برای مثال، اگر در بدو تولد جنسیت مرد را به شما نسبت داده باشند و خودتان متوجه میشوید که زن هستید، احتمالا ترنس باشید. این در شرایط دیگری نیز صادق است؛ مثلا ممکن است در بدو تولد شما را زن یا مرد خوانده باشند و خودتان بدانید که هویت جنسیتیتان نه مرد است نه زن.
علایم ترنس چیست؟ چطور بفهمم ترنس هستم؟
نکات زیر میتواند کمک تان کند تا از ترنس بودن یا نبودن خود اطمینان کسب کنید:
- به طور منظم احساسات خود را بنویسید یا نقاشی کنید.
- توجه کنید که چه حسی به بدن تان دارید. آیا قسمتهایی از بدن تان یا برخی کلمات یا شیوه هایی که مردم با شما رفتار میکنند، احساس خوب یا بدی به شما میدهد؟
- کتابها، مقالات و پستهای رسانههای اجتماعی با موضوع افرادی که جنسیت خود را کشف کردهاند، بخوانید یا با آنها صحبت کنید و در مورد تجربهشان در این زمینه بپرسید. آیا داستان آنها در مورد شما هم صادق است؟
- احساس تان با دیگران به اشتراک بگذارید. در مورد هویت جنسی خود با یک دوست نزدیک، عضو خانواده یا معلم مورد اعتماد صحبت کنید.
- برای به اشتراک گذاشتن ابهامات و پرسش در مورد جنسیت به یک گروه امن بپیوندید.
- با یک مشاور یا درمانگر آگاه و مورد اعتماد جامعه ترنس مشورت کنید.
- تصور کنید پوشیدن لباس های جنس مخالف، استفاده از نام یا ضمایر متفاوت یا وجود تغییراتی در بدن شما چه حسی دارد. وقتی این چیزها را تصور میکنید چه احساسات، ترس ها یا امیدهایی در ذهنتان بیدار می شود؟
- از روش های ایمن، ساده و موقتی کمک بگیرید. میتوانید با امتحان کردن آرایش، لباس جنس مخالف یا یک اسم جدید، هویت جنسیتی خود را کشف کنید.
بیشتر بخوانید: کودک من یک ترنس است: من با این نشانه ها متوجه شدم
چه زمانی متوجه می شوم که تراجنسیتی هستم؟
بسیاری از افراد در سن 2 سالگی هویت جنسی خود را می دانند، اما برخی دیگر ممکن است تا اواخر زندگی به طور کامل جنسیت خود را درک نکنند. ندانستن یا پرسیدن در هر سنی بدون اشکال است.
ترنس زن کیست؟
در حال خواندن مقالهی ترنس چیست، هستید. ترنس زن، کسی است که در بدو تولد جنسیت «مرد» به او تعلق گرفته و در کالبد مرد بوده است. اما حالات و روحیات زنانه دارد. این مرد پس از تغییر جنسیت، یک زن ترنس است.
ترنس مرد کیست؟
ترنس مرد، کسی است که در بدو تولد جنسیت «زن» به او تعلق گرفته و در کالبد زن بوده است. اما حالات و روحیات مردانه دارد. این زن پس از تغییر جنسیت، یک مرد ترنس است.
سایجندر کیست؟
سایجندر به کسی گفته میشود که جنسیت اختصاص یافته به خود در بدو تولد را قبول دارد. مثلا زن سایجندر، کسی است که روحیات زنانه اش با کالبد و جنسیت زنی که در بدو تولد به او منسوب شده، همخوان است.

ملال جنسیتی یا دیسفوریای جنیستی چیست؟
تفاوت ملال جنسیتی با ترنس چیست؟ بسیاری از افراد ترنس، دیسفوریای جنسیتی را تجربه نمیکنند. ملال جنسیتی زمانی رخ میدهد که فرد ترنس، به دلیل ناهمخوانی بین هویت جنسی خود و جنبه های مهم بدنش (آلت تناسلی، قفسه سینه یا صدا)، دچار پریشانی، ناراحتی و اضطراب زیاد میشود. همچنین اگر برای مثال احساس میکنید زن هستید و در اجتماع، مانند یک مرد با شما رفتار شود، ممکن است رنج ببرید و ملال جنسیتی را تجربه کنید.
ترنسجندر بودن به خودی خود یک بیماری روانی نیست. چالشها و ناراحتیها برای افراد ترنس به دلیل ترنسفوبیا رایج است. ترنس فوبیا به ستیز و رفتار کمتر انسانی جامعه با افراد ترنس اشاره دارد.
آیا ترنسجندر یک گرایش جنسی است؟
خیر! مردم اغلب هویت جنسیتی را که مربوط به شخصیت درونی شماست با گرایش جنسی اشتباه میگیرند. گرایش جنسی یعنی شما به سمت چه کسانی جذب میشوید. جهتگیری جنسی، مانند لزبین، همجنسگرا، دوجنسگرا و … جذابیت جنسی یا عاشقانه را برای جنسیتهای مختلف توصیف میکند. هویت جنسی در مورد جنسیت شماست، نه جنسیتی که به آن جذب میشوید.
همانطور که افراد ترنسجندر می توانند هر هویت یا رفتار جنسیتیای داشته باشند، میتوانند هر گونه گرایش جنسی یا عاشقانه را نیز در پیش بگیرند.
بیشتر بخوانید: اختلال هویت جنسی
علایم ترنس بودن در فرزندان
تشخیص علایم ترنس بودن فرزندان یا ناهماهنگی جنسیتی در کودکان و نوجوانان میتواند پیچیده باشد، زیرا کودکان اغلب به روشهای مختلفی خود را ابراز میکنند. توجه به این نکته مهم است که بسیاری از کودکان ممکن است با نقشهای جنسیتی بازی کنند یا کنجکاویهایی داشته باشند که به معنای ترنس بودن نیست. پایداری و ثبات این علایم در طول زمان و شدت ناراحتی کودک، از عوامل کلیدی در تشخیص ناهماهنگی جنسیتی است. برخی نشانههای رایج که والدین ممکن است در فرزند خود مشاهده کنند، عبارتند از:
-ابراز کلامی مداوم: فرزند به طور مداوم و پایدار بیان میکند که هویت جنسیتی او با جنسیتی که در بدو تولد به او اختصاص داده شده، متفاوت است. مثلا یک کودک که از نظر بیولوژیکی پسر است، مدام میگوید که دختر است یا بالعکس.
-اصرار بر استفاده از نامها و ضمایر متفاوت: کودک اصرار دارد که با نامی متفاوت از نام داده شده به او و با ضمایری مطابق با جنسیت تجربه شدهاش خطاب شود.
-ترجیح شدید برای لباسها و بازیهای جنسیتی دیگر: کودک ترجیح قوی و مداومی برای پوشیدن لباسها و انجام بازیهایی دارد که به طور معمول با جنسیت دیگری مرتبط هستند.
-ناراحتی از ویژگیهای فیزیکی جنسیت خود: با شروع بلوغ، کودک ممکن است از تغییرات بدنی مرتبط با جنسیت خود ناراحتی و پریشانی قابل توجهی نشان دهد.
-انزوای اجتماعی یا اضطراب: عدم توانایی در ابراز هویت جنسیتی واقعی میتواند منجر به انزوا، اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات روانی شود.
اگر شک کردم که احتمالا ترنس هستم، چه کار کنم؟
با جستجو در رسانه های اجتماعی، افراد شبیه خود را پیدا کنید. آنها میتوانند مسیری را که خود طی کرده اند با شما در میان بگذارند یا درمانگران مورد اعتماد را معرفی کنند. همچنین میتوانید مستقیما به جستجوی یک درمانگر در زمینه مسایل جنسی بپردازید و از آنها مشورت بخواهید. پزشک عمومی نیز احتمالا میتواند درمانگران مربوطه را به شما معرفی کند.
آیا ترنس جندر بودن درمان دارد؟
درمان ترنس چیست؟ همانطور که بالاتر اشاره کردیم، ترنس یک بیماری روانشناختی نیست و همهی افراد ترنس نیز به دنبال هماهنگ ساختن بدن با هویت جنسیتی خود نیستند. اما زمانی که پای دیسفوریا یا ملال جنسیتی وسط باشد، میتوانید از گزینه های درمانی بهره مند شوید. در هر صورت، تشخیص و توصیهی درمان مناسب با پزشک است. و نهایتا تصمیم گیرنده شمایید.
چالشها و مشکلات افراد ترنس
افراد ترنس در طول زندگی خود با چالشها و مشکلات متعددی روبرو هستند که میتواند بر سلامت جسمی و روانی آنها تاثیر بگذارد:
-انگ و تبعیض: افراد ترنس اغلب با انگ، سوتفاهم و تبعیض در محیطهای مختلف از جمله خانواده، مدرسه، محل کار، و جامعه مواجه میشوند. این تبعیض میتواند منجر به محرومیت از فرصتهای اجتماعی، شغلی و آموزشی شود.
-خشونت و آزار: متاسفانه، افراد تراجنسیتی در بسیاری از نقاط جهان در معرض خشونت فیزیکی، کلامی و جنسی قرار دارند که میتواند عواقب روانی و جسمی وخیمی داشته باشد.
-مشکلات سلامت روان: نرخ بالای افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اقدام به خودکشی در میان افراد ترنس، به دلیل فشارهای اجتماعی، تبعیض و عدم پذیرش، بسیار نگرانکننده است.
-دسترسی به مراقبتهای بهداشتی: دسترسی به مراقبتهای بهداشتی آگاهانه، حمایتی و جامع برای افراد ترنس، از جمله هورموندرمانی و جراحیهای تایید کننده جنسیت، میتواند چالشانگیز باشد.
-مسایل قانونی و اداری: تغییر نام و نشانگر جنسیت در مدارک رسمی میتواند فرآیندی طولانی و پیچیده باشد که باعث سردرگمی و پریشانی میشود.
-عدم حمایت خانوادگی و اجتماعی: عدم پذیرش از سوی خانواده و دوستان میتواند یکی از دردناکترین و مخربترین چالشها باشد.
درمان ها
-
مسدود کننده های بلوغ
اگر کودکی در سنین جوانی متوجه شود که تراجنسیتی است و هنوز بلوغ را در جنسیت تعیین شدهاش تجربه نکرده، می تواند برای جلوگیری از این اتفاق، از مسدود کننده های بلوغ بهرهمند شود.
نشان داده شده است که این مداخله قبل از بلوغ نسبت به بعد از آن به نتایج سلامت روانی بهتری منجر میشود. زمانی که بلوغ برای مدت زمان مشخصی که توسط متخصصان تعیین میشود به تعویق افتاد، مرحله بعدی معمولا هورمون درمانی آغاز میشود.
-
هورمون درمانی
هورمون درمانی شامل تجویز هورمونهای مربوط به هویت جنسی فرد است. برای مردان ترنس (کالبدهای زن با هویت مرد)، هورمون تستوسترون و برای زنان ترنس (کالبد مرد با هویت زن)، استروژن، پروژسترون و مسدودکنندهی تستوسترون استفاده میشود.

هورمون درمانی سبب میشود تا بدن فرد به سمت جنسیت خود حرکت کند. این کار در مردان ترنس به رشد موهای صورت، بزرگ شدن قسمت بالایی بدن و کلفت شدن صدا و در زنان ترنس، به رشد غدد پستانی (سینه ها)، نرم شدن پوست و کاهش موهای صورت میانجامد.
-
عمل جراحی
مداخلهی جراحی مهم ترین گامی است که یک فرد برای یکسان سازی بدن خود با هویت جنسیاش برمیدارد.
مردان ترنس با جراحی، سینههای خود را بر میدارند و آلت تناسلی و کیسه های بیضه ایجاد میکنند. در حالیکه زنان ترنس ممکن است به دنبال جراحی کاشت سینه و ساخت واژن باشند. باشند.
جراحی های اضافی برای زنان ترنس میتواند شامل زنانه سازی صورت، تراشیدن برآمدگی روی گلو (سیب) و جراحی حنجره (صدا) است.
بیشتر بخوانید: نان باینری چیست؟
مراحل تغییر جنسیت در ایران
تغییر جنسیت در ایران فرآیند پیچیدهای است که نیاز به تایید قانونی و پزشکی دارد و به دلیل وضعیت خاص کشور در قوانین فقهی و حقوقی، دارای مراحل خاص خود است. این فرآیند معمولا شامل چندین گام است:
-مراجعه به روانپزشک و روانشناس: اولین و مهمترین گام، مراجعه به متخصصین سلامت روان برای ارزیابی جامع روانشناختی و تشخیص ناهماهنگی جنسیتی است. این ارزیابی برای اطمینان از این است که فرد واقعا ترنس است و هیچ اختلال روانی دیگری که علایم مشابه ایجاد کند، وجود ندارد. معمولا چندین جلسه مشاوره و ارزیابی برای تشخیص این موضوع لازم است.
-دریافت گواهی و تاییدیه: پس از تایید ناهماهنگی جنسیتی توسط روانپزشک، گواهی لازم برای ارایه به مراجع قضایی صادر میشود.
-مراجعه به پزشکی قانونی: فرد باید به سازمان پزشکی قانونی مراجعه کند تا مورد معاینه قرار گیرد و تاییدیه پزشکی قانونی برای امکان تغییر جنسیت صادر شود. این مرحله ممکن است شامل آزمایشهای هورمونی و ژنتیکی نیز باشد.
-دریافت حکم قضایی: با داشتن گواهیهای لازم از روانپزشک و پزشکی قانونی، فرد باید به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای حکم تغییر جنسیت را مطرح کند. دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد و در صورت لزوم، ارجاع مجدد به کارشناسان، حکم لازم را صادر میکند.
-هورمون درمانی: پس از دریافت تاییدیههای لازم، فرد میتواند تحت نظر متخصص غدد و سایر پزشکان، هورموندرمانی را آغاز کند تا ویژگیهای جنسی ثانویه بدن خود را با هویت جنسیتیاش همسو کند. این مرحله میتواند چندین ماه تا چند سال طول بکشد.
-جراحیهای تایید کننده جنسیت: در صورت تمایل و نیاز فرد و پس از گذراندن دورههای هورموندرمانی و تاییدیههای مجدد پزشکی، جراحیهای تایید کننده جنسیت (مانند جراحی بازسازی اندام تناسلی) توسط جراحان متخصص انجام میشود.
-تغییر مدارک شناسایی: پس از اتمام مراحل پزشکی و دریافت گواهی از پزشک معالج، فرد میتواند با مراجعه به اداره ثبت احوال، نام و نشانگر جنسیت خود را در شناسنامه و سایر مدارک هویتی تغییر دهد.
راهنمای مراجعه به مشاور
تصمیم برای دریافت کمک حرفهای در مسیر درک و مدیریت هویت جنسیتی، گامی شجاعانه و حیاتی است. اگر شما یا عزیزانتان با چالشهای ناهماهنگی جنسیتی دست و پنجه نرم میکنید، توصیه میشود به متخصصین سلامت روان با تجربه در این حوزه مراجعه کنید. انتخاب یک مشاور آگاه و حمایتگر که با رویکردهای تایید کننده هویت آشنا باشد، بسیار مهم است. مشاوران و روانشناسان ما در مرکز مشاوره سها با ارایه خدمات تخصصی روانشناختی و مشاورههای جنسی، میتوانند در این مسیر پیچیده همراه شما باشند و با ارزیابی دقیق، راهنماییهای لازم برای کاوش هویت، مدیریت چالشهای پیشرو و دستیابی به آرامش و رضایت درونی را به شما ارایه دهند.
برای رزرو جلسه ارزیابی 15 دقیقهای آنلاین و رایگان، با ما تماس بگیرید: 02166932737
کلام آخر
در این مقاله خواندید ترنس چیست و چه تفاوتی با ملال جنسیتی دارد. ترنسجندر بودن چندان غیر معمول نیست. 1.6 میلیون نفر (1 تا 2٪) در ایالات متحده با عنوان ترنس یا تراجنسیتی شناخته میشوند. رقم فعلی در سراسر جهان بین 0.6-3٪ متغیر است. نرخ گزارش شده در میان جوانان بیشتر است و ممکن است در سالهای آینده به رشد خود ادامه دهند. خوب است از خودمان شروع کنیم و با پذیرش این جهتگیری جنسیتی، به ارتقای فرهنگ جامعه و سلامت روان هم نوعان ترنسجندرمان یاری برسانیم. میتوانید سوالات خود را در زمینهی ترنس، دیسفوریای جنسیتی، هویت جنسیتی و مسایل مشابه در بخش نظرات مطرح سازید. کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگو خواهند بود.
سوالات متداول
واژه ترنس به چه معناست؟
واژه ترنس (Transgender) به افرادی اطلاق میشود که هویت جنسیتی آنها (یعنی احساس درونی و عمیقشان از مرد، زن یا غیر باینری بودن) با جنسیتی که در بدو تولد بر اساس ویژگیهای فیزیکی به آنها اختصاص داده شده (معمولا مرد یا زن)، متفاوت است. ترنس یک اصطلاح چتری است که شامل افراد با هویتهای جنسیتی مختلفی میشود که با جنسیت تعیین شده در بدو تولدشان مطابقت ندارد.
آیا هویت جنسیتی همان گرایش جنسی است؟
خیر. هویت جنسیتی (Gender Identity) به احساس درونی فرد از مرد، زن، هر دو یا هیچ یک از آنها بودن اشاره دارد. اما گرایش جنسی (Sexual Orientation) به کسی اشاره دارد که فرد به او از نظر عاطفی، عاطفی یا جنسی جذب میشود. یک فرد ترنس میتواند گرایش جنسیتی متفاوتی داشته باشد. مثلا یک مرد ترنس میتواند همجنسگرا (جذب به مردان)، دگرجنسگرا (جذب به زنان)، یا دوجنسگرا باشد، درست مانند افراد سیسجندر.
چگونه یک فرد میتواند تشخیص دهد که ترنس است؟
تشخیص ترنس بودن یک فرآیند شخصی و درونی است که معمولا با احساس مداوم و پایدار ناهماهنگی جنسیتی (Gender Dysphoria) آغاز میشود. این احساس شامل ناراحتی یا پریشانی ناشی از عدم تطابق بین جنسیت تعیین شده در بدو تولد و هویت جنسیتی تجربه شده است. علایم میتواند شامل احساس تعلق نداشتن به جنسیت تعیین شده، تمایل شدید به داشتن ویژگیهای جنسیتی دیگر، یا ناراحتی از ویژگیهای فیزیکی بدن خود باشد. این فرآیند اغلب با کاوش درونی و در بسیاری موارد با کمک متخصصین سلامت روان با تجربه در حوزه هویت جنسیتی صورت میگیرد.
هزینه تغییر جنسیت چقدر است؟
هزینه تغییر جنسیت بسیار متغیر است و به عوامل متعددی از جمله نوع و تعداد جراحیها، هورموندرمانی، مشاورهها و ارزیابیهای روانشناختی، مراقبتهای پس از جراحی، پوشش بیمه و موقعیت جغرافیایی و کلینیکهای مختلف متفاوت است. به دلیل تنوع این عوامل، ارایه یک رقم دقیق دشوار است و نیاز به مشاوره با متخصصین و مراکز درمانی مربوطه دارد.
آیا تغییر جنسیت در ایران قانونی است؟
بله، تغییر جنسیت در ایران با حکم قضایی و پس از تایید پزشکی قانونی و روانپزشکی، قانونی است. ایران یکی از معدود کشورهای اسلامی است که با استناد به فتوای فقهی (مانند فتوای آیتالله خمینی)، انجام مراحل تغییر جنسیت برای افرادی که تشخیص ناهماهنگی جنسیتی دریافت کردهاند، را مجاز میداند. این فرآیند شامل تاییدات متعدد پزشکی و قضایی است.
آیا تغییر جنسیت برگشتپذیر است؟
به طور کلی، تغییر جنسیت از جنبههای مختلفی برگشتپذیر نیست. زیرا برخی از اثرات هورموندرمانی (مانند تغییر صدا در مردان ترنس یا رشد سینه در زنان ترنس) ممکن است تا حدی برگشتپذیر نباشند.همچنین جراحیهای تایید کننده جنسیت (مانند جراحیهای بازسازی اندام تناسلی، ماستکتومی یا جراحیهای صورت) معمولا برگشتناپذیر هستند. به همین دلیل، تصمیمگیری برای آغاز فرآیند تغییر جنسیت نیازمند تامل عمیق، ارزیابیهای روانشناختی دقیق و مشاوره با متخصصین است تا فرد از تصمیم خود مطمین باشد.
آیا میتوان بدون جراحی ترنس بود؟
بله، میتوان بدون جراحی ترنس بود. هویت تراجنسیتی یک احساس درونی از جنسیت است که مستقل از ظاهر فیزیکی یا انجام جراحی است. بسیاری از افراد ترنس، جراحیهای تایید کننده جنسیت را انجام نمیدهند، اما همچنان هویت ترنس خود را زندگی میکنند. آنها ممکن است تنها هورموندرمانی کنند، نام و ضمایر خود را تغییر دهند، یا به سادگی هویت خود را بدون هیچ گونه مداخله پزشکی ابراز کنند. هدف اصلی، همسو کردن زندگی فرد با هویت جنسیتی درونی اوست و این فرآیند برای هر فردی میتواند متفاوت باشد.
منابع:
https://www.plannedparenthood.org
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی