روانشناسی رشتهای است که بسیاری از مردم را شیفته خود کرده. در این مقاله میخوانیم روانشناسی چیست، چه ویژگیهایی دارد، پیشینه اش چیست و چگونه بر زندگی ما اثر میگذارد.
فهرست محتوا
- روانشناسی چیست؟
- کارکرد روانشناسی در زندگی انسان
- روانشناسی چطور به ارتقای سبک زندگی کمک میکند؟
- انواع روانشناسی
- مرتبط تمرکز میکند.
- کاربردها
- اثرگذاری روانشناسی
- پیشینهی روانشناسی
- حقایقی در مورد روانشناسی که باید بدانید
- سوالات متداول
روانشناسی چیست؟
روانشناسی چیست؟ روانشناسی میتواند به عنوان مطالعه فرایندهای ذهنی و رفتارها تعریف شود. اصطلاح سایکولوژی (روان شناسی) از دو لغت یونانی «سایک» به معنای «تنفس، روح و روان» و «لوژی» به معنای «مطالعه» میآید.
روانشناسی همیشه به معنای امروزی آن وجود نداشته است. در واقع یک رشته نسبتا جوان در نظر گرفته میشود. با این حال، این رشته گذشتهای کوتاه اما تاریخچهای طولانی دارد.
افراد با یادگیری درباره پایه های رفتار و ذهن انسان میتوانند ادراک بهتری از خود و دیگران به دست بیاورند. روانشناسان همچنین در مراقبت از سلامت به واسطه مراقبت از افراد دچار بیماری روانی، اجرای روان درمانی، مطالعات برای یافتن گزینه های درمان و آموزش نحوه مدیریت موثر علایم به بیماران نقشی حیاتی ایفا میکنند.
برای بعضی از مردم علاقه به روانشناسی از میل به دنبالکردن شغلی در این حیطه ناشی میشود. برخی دیگر ممکن است به سادگی بخواهند کنجکاویهای خود را در این زمینه ارضا کنند یا به فکر مشاوره روانشناسی با یک روانشناس برای کمک به مشکلات سلامتی خود هستند. اهمیتی ندارد که دلیل این علاقه چیست، زیرا شکلگیری فهم بهتر از موضوعاتی همچون هیجان، انگیزه، شناخت، عشق، ارتباط و شیوه های پژوهش به خوبی به کار شما خواهد آمد.
کارکرد روانشناسی در زندگی انسان
روانشناسی کارکردهای زیادی در زندگی انسان دارد، از جمله:
- میتواند رفتارهای فرد را کنترل و حالات آیندهی آنها را پیش بینی کند
- انواع مختلف از رفتارهای انسان و حیوان را مطالعه میکند
- قوانین اثرگذار بر پدیده های روانشناختی را مطالعه میکند و به تفسیر، پیش بینی و در صورت نیاز اصلاح آنها میپردازد
- در انتخاب شیوه های تفکر به افراد کمک میکند
- به دانش آموزان در صرف زمان بر مطالعهی درست و کسب دانش کمک میکند
- به افراد یاری میرساند تا سبک زندگی خود را سازمان دهند
- به شکل گیری روابط بر اساس احترام متقابل بین افراد و گروه ها کمک میکند
روانشناسی چطور به ارتقای سبک زندگی کمک میکند؟
ارتقای سبک زندگی در روانشناسی چیست؟ روانشناسی اهمیت زیادی در مطالعهی فرایندهای ذهنی و رفتار دارد. با این حال، میتوان از این رشته در بسیاری از حیطههای زندگی روزانه نیز استفاده کرد. در ادامه به برخی از فواید روانشناسی بر زندگی انسان میپردازیم. با کمک روانشناسی شما میتوانید:
- انگیزه و اهداف خود را حفظ کنید
چه هدفتان کاهش وزن باشد، چه ترک سیگار یا یادگیری یک زبان جدید؛ روانشناسی آموزشی، نکات و راهبردهایی را برای باانگیزهماندن و افزایش پایبندی به فعالیت در مسیر این اهداف به شما پیشنهاد میدهد. میتوانید از برخی از نکات زیر در این راه استفاده کنید:
- بر مبنای دانش فعلی تان به یادگیری بپردازید
- اهدافی مشخص وضع کنید که مستقیما با فعالیت شما مرتبط اند
- برای انجام یک کار خوب به خودتان پاداش بدهید
- مهارت های ارتباطی تان را تقویت کنید
ارتباطات فراتر از شیوهی نوشتن یا صحبت کردن شماست. پژوهشها پیشنهاد میکند که علامتهای غیرکلامی، بخش مهمی از ارتباطات شخصی ما هستند. باید یاد بگیرید چطور خودتان را به حالت غیرکلامی ابراز کنید و پیام های بدنی دیگران را بخوانید. برخی از راهبردهای کلیدی شامل موارد زیر است:
- شروع به توجه به پیامهای غیرکلامی دیگران کنید
- یاد بگیرید چطور از آواها برای تقویت پیام خود استفاده کنید
- ارتباط چشمی خوبی برقرار کنید
- یاد بگیرید دیگران را بهتر بفهمید
مانند ارتباطات غیر کلامی، توانایی درک هیجانات خود و اطرافیانتان نقش مهمی در روابط و شغل شما دارد. هوش هیجانی به توانایی شما در درک احساسات خود و دیگران اشاره میکند.
هوش هیجانی میتواند اهمیت بیشتری از IQ داشته باشد. برای افزایش این هوش، راهبردهای زیر را در نظر داشته باشید:
- واکنش های هیجانی خود را به دقت ارزیابی کنید
- تجارب و هیجانات روزانهی خود را در یک دفتر یادداشت کنید
- سعی کنید موقعیت ها را از دید یک شخص دیگر ببینید
- قدرت حافظه خود را بهبود بخشید
در حال خواندن مقاله روانشناسی چیست هستید. یادآوری، بخش مهمی از زندگی بشر است. مغز ما توانایی به خاطر آوردن مکان ها و چیزهای خاصی را در طول زمان از دست میدهد. همانطور که تقویت عضلات نیاز به ورزش دارد، بهتر است با انجام برخی تمارین، حافظه خود را نیز بهبود بخشیم.
- مهارت های رهبری خود را تقویت کنید
اهمیتی ندارد که مدیر یک شرکت هستید یا رهبر یک گروه جوانان داوطلب؛ احتمالا داشتن مهارت های رهبری در برهه ای از زندگی برایتان الزامی است. هیچ کس رهبر زاده نمیشود، اما نکات مهمی هست که میتواند در ارتقای مهارت های رهبری به شما کمک کند، از جمله:
- رهنمودهای شفافی تهیه کنید اما به اعضای گروه اجازه دهید نظرات خود را بیان کنند
- در مورد راه حل های احتمالی مشکلات با اعضای گروه بحث کنید
- بر باانگیزه ساختن افراد برای ارایه نظر تمرکز کنید و آمادهی پاداش دادن به خلاقیت باشید
- تصمیمات دقیق تری بگیرید
حوزههای مطالعاتی روانشناسی شناختی، اطلاعات باارزشی را در مورد توانایی تصمیمگیری در اختیار ما میگذارد. با به کارگیری این راهبردها در زندگی خود، میتوانید تصمیمات خردمندانهتری بگیرید. یک راهبرد مهم در این زمینه، راهبرد شش کلاه تفکر است. در این روش، به یک مشکل از چندین دیدگاه شامل منطقی، هیجانی، شهودی، خلاقانه، مثبت و منفی نگاه میکنید.
انواع روانشناسی
انواع روانشناسی چیست؟ روانشناسی زمینهای گسترده و متنوع است که چندین حوزه مطالعاتی را شامل میشود. در نتیجه، چندین زیرشاخه در این رشته وجود دارد که در ادامه با چند مورد مهم از آنها آشنا میشویم:
- روانشناسی مرضی: مطالعهی رفتار ناهنجار و آسیب شناسی است. این حوزه تخصصی بر پژوهش و درمان طیف گستردهای از اختلالات روانی تمرکز دارد و با روان درمانی و روانشناسی بالینی مرتبط است.
- روانشناسی زیستی (زیستروانشناسی): به مطالعهی چگونگی تاثیر فرآیندهای بیولوژیکی بر ذهن و رفتار میپردازد. این ناحیه ارتباط نزدیکی با علوم اعصاب دارد و از ابزارهایی مانند اسکن MRI و PET برای بررسی آسیب مغزی یا ناهنجاریهای مغزی استفاده میکند.
- روانشناسی بالینی: بر ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات روانی متمرکز است.
- روانشناسی شناختی: مطالعه فرآیندهای فکری انسان از جمله توجه، حافظه، ادراک، تصمیمگیری، حل مسیله و اکتساب زبان است.
- روانشناسی تطبیقی: شاخهای از روانشناسی است که به مطالعهی رفتار حیوانات میپردازد.
- روانشناسی رشد: حوزهای است که به رشد و تکامل انسان در طول عمر از جمله تواناییهای شناختی، اخلاقیات، عملکرد اجتماعی، هویت و سایر زمینههای زندگی میپردازد.
- روانشناسی قانونی: یک رشته کاربردی با تمرکز بر استفاده از پژوهش و اصول روانشناسی در نظام حقوقی و کیفری است.
- روانشناسی صنعتی-سازمانی: رشتهای است که از پژوهش روانشناختی برای ارتقای عملکرد شغلی و انتخاب کارکنان استفاده میکند.
- روانشناسی شخصیت: بر درک چگونگی رشد شخصیت و همچنین الگوهای افکار، رفتارها و ویژگیهایی که هر فرد را منحصر میکند، تمرکز دارد.
- روانشناسی اجتماعی: بر رفتار گروهی، تاثیرات اجتماعی بر رفتار فردی، نگرشها، تعصب، انطباق، پرخاشگری و موضوعات مرتبط تمرکز میکند.
کاربردها
از کاربردهای روانشناسی میتوان به حوزه های زیر اشاره کرد:
- ایجاد برنامه های آموزشی
- کارپژوهی
- درمان اختلالات روانی
- تقویت عملکرد
- سلامت شخصی و بهزیستی
- پژوهش روانشناختی
- خودیاری
- طراحی برنامه اجتماعی
- درک رشد کودک
اثرگذاری روانشناسی
اثرگذاری روانشناسی چیست؟ برخی از روشهایی که روانشناسی از طریق آنها بر افراد و جامعه اثر میگذارد عبارت است از:
- بهبود درک ما از چرایی رفتار دیگران
- درک عوامل مختلف که میتواند ر ذهن و رفتار انسان اثر بگذارد
- درک مسایلی که بر سلامت، زندگی روزمره و به زیستی افراد اثرگذار است
- ارتقای کارپژوهی برای تقویت طراحی محصول
- ایجاد محیط کاری ایمن و سازنده تر
- کمک به باانگیزه ساختن افراد برای دستیابی به اهدافشان
- بهبود کارآمدی
پیشینهی روانشناسی
روانشناسی اولیه از دو حوزهی فلسفه و زیستشناسی تکامل یافت. بحث در مورد این دو موضوع به زمان متفکران اولیه یونان از جمله ارسطو و سقراط برمیگردد.
ظهور روانشناسی بهعنوان یک رشته تحصیلی جداگانه و مستقل در واقع زمانی رخ داد که ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه روانشناسی تجربی را در لایپزیگ آلمان در سال 1879 تاسیس کرد.
در طول تاریخ روانشناسی، مکاتب فکری مختلفی برای توضیح ذهن و رفتار انسان شکل گرفت. در ادامه، برخی از این مکاتب مهم را میخوانیم:
- ساختارگرایی: اولین مکتب فکری، مکتب ساختارگرایی وونت و تیچنر بود. اما به زودی مکاتب دیگری شروع به پیدایش کردند.
- کارکردگرایی: روانشناس و فیلسوف، ویلیام جیمز، مکتب کارکردگرایی را روی کار آورد که توجه خود را بر هدفِ هشیاری و رفتار انسان متمرکز کرد.
- روانکاوی: به زودی، مکاتب فکری اولیه جای خود را به چندین رویکرد غالب و تاثیرگذار در روانشناسی دادند. روانکاوی زیگموند فروید بر چگونگی تاثیر ضمیر ناخودآگاه بر رفتار انسان تمرکز یافت.
- رفتارگرایی: مکتب رفتاری توجه به تاثیرات درونی بر رفتار را کنار زد و در پی آن بود که روانشناسی را به مطالعه رفتارهای قابل مشاهده تبدیل کند.
- روانشناسی انسان گرایانه: رویکرد انسان گرایانه بر اهمیت رشد شخصی و خودشکوفایی متمرکز شد.
- روانشناسی شناختی: در دهههای 1960 و 1970، انقلاب شناختی به بررسی فرآیندهای ذهنی درونی مانند تفکر، تصمیمگیری، رشد زبان و حافظه دامن زد.
حقایقی در مورد روانشناسی که باید بدانید
حقایق مهم در مورد روانشناسی چیست؟
- روانشناسی مطالعه ذهن و رفتار است.
روانشناسی به سرعت رشد پیدا کرد و نقش شگرفی در جهان امروز ایفا میکند. روانشناسان در بیمارستان ها، کلینیک های سلامت روان، مدارس، دانشگاهها و کالج ها، سازمان های دولتی، مشاغل خصوصی و حرفه های شخصی استخدام میشوند. آنها وظایف و نقش های بسیار زیادی را از درمان بیماری های روانی تا هدایت تحقیقات برای اثرگذاری بر سیاستهای عمومی سلامت برعهده میگیرند.
- روانشناسی بر روشهای علمی استوار است
یکی از رایج ترین افسانه ها درباره روانشناسی این است که میگویند این رشته مجموعه ای از باورهای عام یا بدیهیات است. برعکس، تحقیقات روانشناختی به اصلاح باورهای خرافی کمک کرده اند. اگر باورهای عامه یا بدیهیات به همان میزان که مردم میگویند عادی باشد، پس افراد نباید به رفتارهایی دست بزنند که میدانند برایشان بد است؛ مانند سیگار کشیدن یا خوردن غذاهای ناسالم.
روانشناسان با به چالشکشیدن بعضی از تصورات غلط ما درباره چگونگی و چرایی رفتار افراد، قادر به ارایه پاسخهای کارآمد به مشکلات جهان واقعی هستند. روانشناسی برای بررسی سوالات و رسیدن به نتیجه بر شیوههای علمی تکیه میکند. محققان با استفاده از شواهد تجربی قادر به کشف روابط بین متغیرهای مختلف اند. آنها از دامنهای از فنون برای مطالعه ذهن و رفتار انسان استفاده میکنند؛ از جمله مشاهده طبیعی، آزمایشها، مطالعات موردی و پرسشنامه ها.
- روانشناسان از دیدگاه های متعددی استفاده میکنند
موضوعات و پرسش ها در روانشناسی میتوانند از جهات مختلفی بررسی شوند. هر دیدگاهی میتواند سطح تازهای از ادراک موضوع را برای ما روشن سازد. بعضی از دیدگاه های عمده در روانشناسی شامل موارد زیر است:
- زیستی
- شناختی
- رفتاری
- تکاملی
- انسان گرایی
برای مثال تصور کنید که روانشناسان در تلاش برای فهم عوامل مختلف سهیم در پدیده قلدری هستند. یک پژوهشگر ممکن است دیدگاه زیستی اتخاذ کرده و به نقش ژنتیک و مغز توجه کند. محقق دیگر ممکن است با دید رفتاری مسیله را بررسی کند و به این موضوع توجه کند که چگونه رفتارهای قلدری توسط محیط تقویت شدهاند. محققی دیگر میتواند با دیدگاه اجتماعی وارد شود و تاثیر فشار گروه را مورد تحلیل قراردهد. نمیتوان گفت یک دیدگاه به تنهایی درست است. هر کدام در ادراک ما از یک موضوع سهیم هستند و به محققان اجازه میدهند تا تاثیرات بیشمار دخیل در یک عمل مشخص را بررسی کنند. سپس آنها میتوانند به راهحلهای چند وجهی دست یابند، با اعمال مشکلزا مقابله کنند و پیامدهای بهتر و رفتارهای سالم تر را تشویق کنند.
- روانشناسی چندین زیرشاخه دارد
زیرشاخه های روانشناسی چیست؟ افزون بر دیدگاه های متفاوت، شاخه های بسیاری نیز در روانشناسی وجود دارد. روانشناسان اغلب حوزه مشخصی را بر میگزینند تا در آن تخصص بیابند. برخی از اصلیترین زیرشاخه های این رشته، روانشناسی بالینی، شخصیت، شناختی، رشدی و اجتماعی است.
نوع تخصص روانشناسی که به او نیاز دارید، به نوع مشکلی که با آن مواجه هستید بستگی دارد. اگر شما علایم هیجانی یا روانشناختی را تجربه میکنید، احتمالا به روانشناس بالینی یا مشاور احتیاج دارید. اگر در مورد روند طبیعی رشد فرزند خود سوالی دارید، میتوانید به یک روانشناس رشدی مراجعه کنید.
برخی از روانشناسانی که در حوزه سلامت روان کار میکنند، به درمان بیمارانی که از اختلالات روانپزشکی و آشفتگیهای روانشناختی رنج میبرند، میپردازند. زیر شاخه هایی همچون روانشناسی بالینی، مشاوره و سلامت بر کمک به افراد دچار مشکلات سلامت روانی و جسمی تمرکز دارند. روانشناسان دیگری در زیرشاخه های کاربردی مانند روانشناسی قضایی(جنایی) و صنعتی سازمانی برای برطرف ساختن مشکلات دنیای واقعی کار میکنند. همچنان، سایر روانشناسان کار خود را بر پژوهش ها متمرکز میکنند تا به فهم ما از ذهن و رفتار انسان یاری برسانند. این روانشناسان ممکن است در حوزه های مشخصی مانند رشد، رفتار اجتماعی، شناخت یا شخصیت تخصص یابند.
- روانشناسی فراتر از سلامت روان است
آیا زمانی که به روانشناسی فکر میکنید درمانگری را در نظر میآورید که به سرعت از بازگویی خاطرات کودکی مراجعاش یادداشت برداری میکند؟ در حالی که روان درمانی مشخصات بخش عمدهای از روانشناسی است اما این تنها کاری نیست که روانشناسان انجام میدهند. در حقیقت بسیاری از روانشناسان اصلا در زمینه سلامت روان کار نمیکنند. روانشناسی حیطه های دیگری را نیز دربردارد از جمله آموزش، پژوهش و مشاوره. سلامت روانی بی شک حوزه اصلی مورد علاقه در روانشناسی است، اما روانشناسان کارهای دیگری هم انجام میدهند؛ مانند کمک به پرورش انگیزه و تمرکز روانی ورزشکاران، کمک به طراحی محصولات مفید و ایمن و یا کمک به صاحبان کار تا چگونگی اثرگذاری بر مشتریان را بیاموزند.
- روانشناسی همه جا در اطراف شما هست
در ادامهی مقالهی روانشناسی چیست، با حقایق مهم در مورد این رشته ادامه میدهیم. روانشناسی تنها موضوعی دانشگاهی نیست که فقط در کلاسها، آزمایشگاههای تحقیقاتی و مطبهای سلامت روان وجود داشته باشد. اصول روانشناسی میتوانند پیرامون شما در تمام موقعیت های روزمره مشاهده شوند.
آگهی های بازرگانی تلویزیون و تبلیغات چاپی که هر روز با آنها مواجه میشویم، بر اصول روانشناسی تکیه میکنند تا پیام های بازاریابی خود را به نحوی اثربخش منتقل کنند. آنان با استفاده از این فنون، افراد را متقاعد به خرید محصول مورد نظر میکنند. وب سایت هایی که به طور منظم آنها را چک میکنید، از روانشناسی استفاده میکنند تا بفهمند که مردم چگونه اطلاعات آنلاین را مطالعه، استفاده و تفسیر میکنند.
روانشناسی همچنین میتواند در ارتقای سلامت و بهزیستی شما نقش داشته باشد. برای مثال زمانی که تلاش میکنید تا یک عادت بد را از بین ببرید و عادات روزمره جدیدی را در پیش بگیرید، ادراک بعضی از قوانین پایه روانشناسی رفتاری میتواند به کارتان بیاید.
زمانی که در تلاش برای پایبندی به برنامه کاهش وزن یا دستور ورزشی هستید، کسب آگاهی بیشتر در مورد بعضی از چیزهایی که به رفتار ما جهت میدهد میتواند مفید واقع شود. غلبه بر فوبیاها، مدیریت استرس، بهبود مهارتهای ارتباطی و برقراری تصمیمات بهتر همگی زمینههای اندکی از کمک هایی هستند که روانشناسی میتواند ارایه دهد.
- روانشناسی مسیرهای شغلی بسیاری دارد
مسیرهای شغلی روانشناسی چیست؟ چنانچه کودک شما مشکلاتی را در مدرسه تجربه میکند، احتمالا به دنبال توصیههای عملی به سراغ روانشناس مدرسه میروید. آنها مشخصا در زمینه کمک به کودکان دارای مسایل آموزشی، اجتماعی، هیجانی و مشکلاتی از این دست تخصص دارند. اگر در مورد والدین مسن یا پدربزرگ و مادربزرگتان نگرانیهایی دارید، احتمالا به دنبال مشاوره با یک روانشناس رشدی هستید که به طور خاص در زمینه مسایل مرتبط با فرایند سالمندی آموزش دیده است.
برای تعیین اینکه کدام تخصص با نیازهای شما تناسب دارد، بهتر است درباره بعضی از الزامات آموزشی و دریافت مجوز در حوزههای تخصصی مختلف آگاه شوید. چنانچه در تلاش برای انتخاب یک رواندرمانگر هستید، احتمالا مفید باشد تا درباره اینکه کدام متخصصین قادر به ارایه خدمات درمانی هستند بیشتر بخوانید. اگر در فکر انتخاب رشته در حوزه روانشناسی هستید، مسیرهای شغلی فراوانی وجود دارد که میتوانید از بین آنها دست به انتخاب بزنید. این به میزان زیادی به سطح تحصیلات شما و تجارب کاریتان بستگی دارد. بنابراین مهم است که ابتدا درباره الزامات و مقررات آموزشی و دریافت گواهی در حوزه تخصص منتخب خود پژوهش کنید. تعدادی از گزینه های شغلیِ ممکن شامل روانشناسی بالینی، روانشناسی قضایی، روانشناسی سلامت و روانشناسی صنعتی سازمانی است.
- روانشناسان زندگی انسان ها را بهبود میبخشند
اهداف اصلی روانشناسی توصیف، توضیح، پیش بینی و ارتقای رفتار انسان است. بعضی روانشناسان این کار را با مشارکت در فهم پایهی ما از نحوه فکر، احساس و رفتار آدمها انجام میدهند. سایرین در زمینه های کاربردی برای حل مشکلات جهان واقعی که بر زندگی روزمره ما اثر دارد تلاش میکنند. خیلی از روانشناسان نیز زندگی خود را برای کمک به افرادی اختصاص میدهند که با مسایل روانشناختی دست به گریباناند. شما میتوانید این متخصصان را در بیمارستانها، کلینیک های سلامت روان، حوزه های حرفهای شخصی و سایر زمینههای مربوطه بیابید.
سوالات متداول
روانشناسی چیست؟
روانشناسی علمی است که بسیاری از مردم را شیفته خود کرده. افراد با یادگیری درباره پایه های رفتار و ذهن انسان می توانند ادراک بهتری از خود و دیگران به دست بیاورند. روانشناسان همچنین در مراقبت از سلامت به واسطه مراقبت از افراد دچار بیماری روانی، اجرای روان درمانی، مطالعات برای یافتن گزینه های درمان و آموزش نحوه مدیریت موثر علایم به بیماران نقشی حیاتی ایفا می کنند.
چگونه از خدمات روانشناسی استفاده کنیم؟
سها کلینیک با رویکردی متفاوت و با بهرهگیری از درمانگرانی متخصص و مجرب برای درمان انواع مشکلات روانشناسی شما کمک ارایه میکند. فقط کافیست با شماره 02188005573 تماس بگیرید.
سوالات و نظرات خود را در زمینه روانشناسی با ما در میان بگذارید.
منابع
https://www.scientificworldinfo.com/
https://www.verywellmind.com/psychology-4014660