هر آنچه باید درباره داروی اضطراب بدانید

داروی اضطراب به‌عنوان یکی از روش‌های درمانی رایج برای کنترل اختلالات مربوط به بی‌قراری و دلشوره شناخته می‌شوند. در این مقاله از مرکز مشاوره روانشناسی سها، به بررسی انواع این داروها، کاربردها، عوارض جانبی و درمان‌های جایگزین آن‌ها می‌پردازیم.

قرص ضد اضطراب و استرس برای چه مواردی تجویز می‌شود؟

داروی اضطراب برای درمان انواع مختلف ترس و استرس تجویز می‌شود. این داروها می‌توانند به کاهش علایم و درمان استرس کمک کنند و کیفیت زندگی افراد مبتلا به عارضه‌های زیر را بهبود بخشند:

• اختلال اضطراب عمومی (GAD): برای افرادی که به طور مزمن و غیرمنطقی نگران مسائل مختلف هستند.
• اختلال وحشت‌زدگی (PD): برای افرادی که به طور ناگهانی و مکرر دچار حملات شدید وحشت می‌شوند.
• اختلال اضطراب اجتماعی (SAD): افرادی که از مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی و قضاوت دیگران می‌ترسند.
• اختلال استرس پس از تروما (PTSD): داروهایی برای کاهش ناآرامی ناشی از یادآوری‌های دردناک و یادآوری‌های آسیب‌زا.
• فوبیاها: مانند ترس از ارتفاع یا حیوانات.
• اضطراب عملکردی: برای کاهش دلهره ناشی از موقعیت‌های خاص مانند امتحانات یا سخنرانی‌های عمومی.

با اینکه داروها می‌توانند به کاهش علائم این اختلالات کمک کنند، اما اغلب در ترکیب با درمان‌های روان‌شناختی مانند روان‌درمانی استفاده می‌شوند.

انواع داروی اضطراب

این داروها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای شرایط خاصی تجویز می‌شوند.

مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs)

این دسته با افزایش سطح سروتونین در مغز، به بهبود خلق و کاهش بی‌قراری کمک می‌کنند.

نمونه‌های این دسته عبارتند از:

• سرترالین (Zoloft): یکی از پرکاربردترین داروها برای نگرانی عمومی و فوبی اجتماعی است.
• فلوکستین (Prozac): برای بی‌قراری‌های مرتبط با افسردگی و GAD موثر است.
• مزایا: معمولا عوارض کمتری نسبت به سایر قرص‌ها دارند و می‌توانند در درمان طولانی‌مدت استفاده شوند.
• معایب: ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثرات مثبت آن‌ها مشخص شود.

مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRIs)

این گروه علاوه بر سروتونین، سطح نوراپی‌نفرین را نیز افزایش می‌دهند و می‌توانند به درمان استرس و دپرشن کمک کنند.

نمونه‌های این دسته عبارتند از:

• دولوکستین (Cymbalta): برای GAD و درد مزمن استفاده می‌شود.
• ونلافاکسین (Effexor): به‌ویژه برای افرادی که به SSRIs پاسخ نمی‌دهند، مؤثر است.
• مزایا: می‌توانند ترس و اندوه شدید را همزمان درمان کنند.
• معایب: ممکن است باعث افزایش فشار خون و سرگیجه شود.

دکتر مشاوره روانپزشکی از طریق مشاوره آنلاین به راحتی شما را در منزل خود ویزیت کرده و برایتان دارو تجویز می‌کند. برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید: 09198791784

بنزودیازپین‌ها

این گروه معمولا برای بی‌قراری حاد تجویز می‌شوند و اثر آرام بخشی سریع دارند.

نمونه‌های این دسته عبارتند از:

• دیازپام (Valium): برای حملات وحشت و دلشوره مزمن.
• آلپرازولام (Xanax): دارویی سریع‌الاثر که برای حملات هراس استفاده می‌شود.
• مزایا: اثرات فوری در کاهش علایم دارند.
• معایب: خطر وابستگی و تحمل در استفاده طولانی‌مدت وجود دارد.

بتابلاکرها

این داروی اضطراب برای کاهش علائم جسمی مانند تپش قلب و لرزش استفاده می‌شوند.

نمونه‌های این دسته عبارتند از:

• پروپرانولول (Inderal): بیشتر برای ترس ناشی از امتحانات یا سخنرانی عمومی استفاده می‌شود.
• مزایا: کاهش علائم جسمانی بدون تأثیر بر وضعیت روانی.
• معایب: ممکن است در افراد مبتلا به مشکلات قلبی یا دیابت مناسب نباشد.

آنتی‌هیستامین‌ها

این دسته به‌طور موقت anxiety را کاهش می‌دهند و معمولا برای علایم خفیف استفاده می‌شوند.

نمونه‌های این دسته عبارتند از:

• هیدروکسی‌زین (Vistaril): به‌عنوان یک جایگزین غیر‌اعتیادآور برای بنزودیازپین‌ها کاربرد دارد.
• مزایا: عوارض کمتری دارند و برای استفاده در کوتاه مدت مناسب هستند.
• معایب: اثرات آرام بخش آنها ممکن است در برخی افراد شدید باشد.

عوارض جانبی داروی اضطراب

این قرص‌ها نیز مانند هر نوع داروی دیگری عوارض خاص خود را دارند. در ادامه عوارض این داروها را به تفکیک و دسته بندی شده می‌بینیم:

• مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SSRIs و SNRIs):

• • حالت تهوع
  • اختلالات خواب
  • کاهش میل جنسی
  • افزایش وزن

• بنزودیازپین‌ها:

• • خواب‌آلودگی
  • وابستگی جسمی و روانی
  • حافظه ضعیف
  • سرگیجه و بی‌حسی

• بتابلاکرها:

• • کاهش فشار خون
  • احساس خستگی
  • سرگیجه
  • خواب‌آلودگی

• آنتی‌هیستامین‌ها:

• • خواب‌آلودگی شدید
  • خشکی دهان
  • سردرد

درمان‌های خانگی برای نگرانی

در کنار داروهای ضد دلشوره، درمان‌های خانگی نیز برای مقابله با اضطراب بدون دارو می‌توانند مفید باشند. این روش‌ها شامل تغییرات در سبک زندگی و تکنیک‌های آرام بخشی هستند. با این حال تشخیص اینکه نیاز به دارو دارید یا خیر با مشاوره روانپزشکی صورت می‌گیرد. درمان‌های خانگی عبارتند از:

• ورزش منظم: فعالیت‌های ورزش منظم مانند دویدن، یوگا، یا پیاده روی به افزایش تولید اندورفین و کاهش دلشوره کمک می‌کنند.
• مدیتیشن و ذهن‌آگاهی: تمرینات مدیتیشن و تنفس عمیق می‌توانند به کاهش سطح نگرانی کمک کنند.
• تغذیه سالم: مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳، ویتامین B و منیزیم برای کاهش علایم مفید است.
• خواب کافی: داشتن خواب کافی برای تنظیم سیستم عصبی و کاهش علایم ضروری است.

درمان‌های جایگزین و دیگر

در کنار داروی اضطراب ، درمان‌های جایگزین نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.

• طب سوزنی: طبق برخی مطالعات می‌تواند مفید باشد.
• آروماتراپی: استفاده از روغن‌های معطر مانند اسطوخودوس می‌تواند به آرامش جسمی و ذهنی کمک کند.
• موسیقی درمانی: گوش دادن به موسیقی آرامش بخش می‌تواند به کاهش ضربان قلب و فشار خون کمک کند.

بهترین داروهای ضد استرس

بر اساس مطالعات مختلف، بهترین داروی اضطراب بسته به نیاز و شرایط فردی انتخاب می‌شوند. هیچ داروی خاصی نیست که برای همه افراد به یک میزان مفید باشد.

مصارف خاص داروی اضطراب

در این بخش به بررسی برخی از مصارف و ممنوعات مصرف خاص این قرص‌ها می‌پردازیم.

• در بارداری 

استفاده از این قرص‌ها در دوران بارداری، باید با احتیاط بیشتری انجام گیرد، زیرا مصرف برخی از این داروها ممکن است تاثیرات منفی بر جنین داشته باشد. در این دوران، پزشکان معمولا ترجیح می‌دهند از داروهایی استفاده کنند که کمترین خطر را برای مادر و جنین دارند. به همین دلیل مصرف سرخود در بارداری توصیه نمی‌شود و نظارت روانپزشک ضروری است. 

• برای کودکان

داروی اضطراب برای کودکان، باید بسیار با احتیاط و تنها در صورتی که درمان‌های غیر دارویی نتایج مورد نظر را نداشته باشند، تجویز شوند. چرا که مصرف آنها می‌توانند عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی، تغییرات رفتاری و مشکلات و اختلالات رشد کودکان را ایجاد کنند. البته برخی قرص‌ها مانند فلوکستین (یک SSRI) ممکن است برای کودکان تجویز شوند. زیرا در مقایسه با سایرین معمولا عوارض جانبی کمتری دارند و می‌توانند در افزایش آرامش کودکان موثر باشند. با این حال، نظارت مستمر روانپزشک کودک ضروری است.

• قرص ضد استرس امتحان

اضطراب امتحان برای بسیاری از افراد می‌تواند یک مشکل حاد و فلج کننده باشد. در این موارد، برخی از داروهای ضد تشویش می‌توانند به بهبود عملکرد کمک کنند. داروهایی چون بتابلاکرها (مانند پروپرانولول) که به کاهش علائم جسمی دلشوره مانند تپش قلب کمک می‌کنند، معمولا در این زمینه تجویز می‌شوند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده از داروها برای این مساله تنها باید در شرایط خاص و پس از مشورت با روانپزشک صورت گیرد. 

• خطرات احتمالی خودکشی

یکی از نگرانی‌های مهم در مورد داروی اضطراب و به‌ویژه داروهای SSRI، افزایش خطر افکار خودکشی در برخی از بیماران است. در برخی موارد، به‌ویژه در ابتدای درمان یا هنگام تغییر دوز دارو مصرف آنها می‌تواند موجب تقویت افکار و رفتارهای خودکشی منجر شود. به همین دلیل بیماران باید تحت نظر دقیق روانپزشک قرار گیرند و در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رفتار، افکار یا وضعیت روانی، فورا به متخصص خود اطلاع دهند. علاوه بر این، باید به بیمار و خانواده او آموزش داده شود تا علائم هشداردهنده مانند تغییرات غیرمعمول در رفتار یا افکار خود یا فرد بیمار را شناسایی کرده و سریعا اقدامات لازم را انجام دهند.

چه زمانی باید داروهای ضد استرس مصرف کرد؟

زمانی که درمان‌های غیر دارویی کافی نباشند و نا‌آرامی به حدی شدید یا مزمن باشد که بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد. به عبارت بهتر، مصرف این قرص‌ها زمانی توصیه می‌شود که ناآرامی شدید موجب اختلال در فعالیت‌های روزانه، روابط اجتماعی یا عملکرد شغلی فرد شده باشد. بنابراین قبل از شروع درمان دارویی، باید پزشک وضعیت روانی و جسمی بیمار را به‌طور کامل ارزیابی کند و مطمئن شود که بهترین گزینه را برای شما انتخاب کند.

سخن پایانی

داروی اضطراب ابزارهای موثری برای مدیریت اختلالات مربوط به دلشوره و نگرانی هستند، اما باید تحت نظر روانپزشک و در شرایط خاص مصرف شوند. در کنار قرص‌ها، درمان‌های غیر دارویی مانند روان‌درمانی، ورزش و روش‌های طبیعی می‌توانند به بهبود وضعیت روانی افراد کمک کنند. در نهایت، پزشک باید به دقت ارزیابی کند که کدام داروها و روش‌های درمانی برای هر فرد مناسب هستند تا از هر گونه خطرات جانبی جلوگیری شود.

اگر به دنبال مشاوره حرفه‌ای در این زمینه هستید، می‌توانید از مشاوران روانشناس کلینیک‌ سها کمک بگیرید. این مرکز با در اختیار داشتن تیمی مجرب از روانپزشکان و مشاوران، قادر به ارزیابی و تجویز درمان‌های مناسب برای نگرانی و استرس شما عزیزان است.

سوالات متداول

آیا داروی اضطراب برای من مناسب است؟

برای تعیین این موضوع، لازم است تراپیست یا روانپزشک ارزیابی کاملی از وضعیت سلامت روانی و جسمی شما انجام دهد. معمولا در صورت تشخیص نیاز به دارو، درمان‌های روانشناختی در کنار آن توصیه می‌شود.

برای تجویز قرص بی خیالی و استرس به کدام دکتر مراجعه کنم؟

برای تجویز داروی اضطراب، بهترین انتخاب مراجعه به روانپزشک متخصص است. همچنین روانشناس شما ممکن است در صورت صلاحدید شما را به دکتر مربوطه ارجاع دهد.

منابع:

medicalnewstoday

rxlist

britannica