بیماری هیستریک یا هیستری چیست ؟ اصطلاحی منسوخ است که اغلب برای توصیف رفتاری هیجانی که افراطی و کنترل‌ناپذیر به نظر می‌رسد، استفاده می‌شود. در این مقاله در مورد تاریخچه و علایم این وضعیت بیشتر می‌خوانیم.
بیشتر بخوانید: اختلال هویت گسسته
| موضوع | خلاصه |
| تعریف | اصطلاحی منسوخ که برای توصیف رفتارهای هیجانی افراطی و کنترل‌ناپذیر استفاده می‌شد. |
| علایم بیماری هیستریک | کوری، انفجارهای هیجانی، توهم، رفتار نمایشی، افزایش تلقین‌پذیری، از دست دادن حواس، فلج یا غش. |
| تشخیص | از DSM حذف و به اختلالات دیگری مانند علایم جسمی یا گسستگی تغییر نام یافته است. |
| علل | ترکیبی از عوامل روانی و تجربه تروما (سواستفاده جنسی، جسمی، بلای طبیعی، جنگ). |
| درمان | روان‌درمانی شامل CBT، DBT، EMDR، درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی و در برخی موارد دارو. |
هیستری چیست؟
در گذشته، برای توصیف رفتار هیجانیی که افراطی یا خارج از کنترل به نظر می‌رسید، این اصطلاح را به کار می‌بردند. همچنین، وقتی شخصی به گونه‌ای واکنش می‌داد که هیجان بی‌اندازه نامتناسبی با یک موقعیت داشت، او را دچار بیماری هیستریک می‌دانستند.
تاریخچه
در عصر ویکتوریا، این اصطلاح یک تشخیص پزشکی رسمی خصوصا برای زنان بود. تا سال 1980، این تشخیص هنوز در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) وجود داشت. امروزه، افرادی که علایم این وضعیت را نشان می‌دهند، احتمالا تشخیص یکی از اختلالات تجزیه ای یا علایم جسمانی دریافت می‌کنند.
نام این کلمه از واژه یونانی hystera به معنای «رحم» گرفته شده است. مصریان باستان اولین کسانی بودند که این وضعیت را توصیف کردند و اضافه کردند که این بیماری، ناشی از «حرکت خود به خودی رحم» است. آنان همچنین از این وضع با عنوان «رحم سرگردان» نام می‌بردند.
بخوانید: اختلال ساختگی یا سندروم مونشهاوزن چیست؟
مصری‌ها تصور می‌کردند در این بیماری رحم به سمت بالا یا پایین حرکت می‌کند. بنابراین برای درمان آن، مواد بدبو یا سایر مواد معطر را در نزدیکی فرج یا صورت زن قرار می‌دادند. سلسوس پزشک یونانی در حالتی شبیه به مشاوره جنسی پیشنهاد کرد که باکرگی و پرهیز از فعالیت جنسی به درمان بیماری هیستریک کمک می‌کند.
این تصور که این وضعیت فقط زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، برای مدتی باقی ماند. در اوایل دهه 1600 میلادی بود که این تمرکز تغییر کرد. مانند زمانی که کالبدشناسی به نام توماس ویلیس به این نتیجه رسید که hystera از رحم منشا نمی‌گیرد، بلکه ریشه در مغز دارد. این درک سبب شکل‌گیری این احتمال شد که مردان نیز می‌توانند به این وضع مبتلا شوند.
اصطلاح «روان‌رنجوری هیستریک» نخستین بار در ویرایش دوم DSM در سال 1968 منتشر شد. اما امروزه به نفع اختلالات دیگر کنار رفته و منقضی شده است. اختلالات جایگزین عبارتند از: اختلال علایم جسمانی، اختلالات گسستگی یا اختلال تبدیلی.
رابطه روانکاوی و هیستری چیست؟
این وضعیت به شکل‌گیری رشته روانکاوی کمک کرد. برای مثال در دهه 1800، عصب‌شناس فرانسوی به نام ژان مارتین شارکو، روش هیپنوتیزم را برای درمان زنانی که از بیماری هیستریک رنج می‌بردند، به کار برد. روانکاو مشهور اتریشی، زیگموند فروید، که با شارکو کار می‌کرد نیز مستقیما توانست این بیماران و روش کار شارکو را مشاهده کند.
کار فروید با همکاری جوزف برویر در مورد بیماری به نام آنا او سبب ایجاد درمان روانکاوی شد. آنا زن جوانی بود که از این علایم رنج می‌برد. آنا دریافت که صرف صحبت کردن در مورد مشکلاتش با یک درمانگر تاثیر عمده‌ای بر به‌زیستی او دارد. او این درمان را «درمان از طریق صحبت کردن» نامید و تا به امروز از آن به عنوان «گفتگو درمانی» یاد می‌شود.
کارل یونگ، همکار فروید، زن جوانی به نام سابینا اسپیلرین را درمان می‌کرد که تصور می‌شد او نیز از از این وضعیت رنج می‌برد. یونگ و فروید اغلب در مورد پرونده اسپیلرین بحث می‌کردند که این بر نظریات‌شان تاثیراتی داشت. اسپیلرین بعدتر خود به عنوان روانکاو آموزش دید و قبل از کشته شدن توسط نازی‌ها در جنگ جهانی دوم، به معرفی رویکرد روانکاوی در روسیه کمک کرد.
برای دریافت مشاوره خانواده کلیک کنید: 09198791784
علایم بیماری هیستریک چیست ؟
علایمی که در گذشته با این وضعیت مرتبط دانسته می‌شد، عبارت است از:
- کوری
- انفجارهای هیجانی
- توهم
- رفتار نمایشی (بیش‌ازحد هیجانی و دراماتیک بودن)
- افزایش تلقین‌پذیری
- از دست دادن حواس
علایم زیر نیز ممکن است در این افراد دیده شود:
- حالت خلسه
- بروز یادزدودگی
- تجربه فلج شدن
- غش کردن یا از حال رفتن
- تجربه تشنج‌های شبیه به صرع
- افزایش حس درد
- گرفتگی یا سفت شدن ماهیچه‌ها
تشخیص
در سال 1980، انجمن روانشناسی امریکا (APA)، تشخیص «روان‌رنجوری هیستریک از نوع تبدیلی» را به «اختلال تبدیلی» تغییر داد. امروزه، افرادی که قبلا ممکن بود تشخیص بیماری هیستریک بگیرند، ممکن است تشخیص‌های متفاوتی از جمله اختلال جسمانی‌سازی یا گسستگی دریافت کنند.
اختلالات گسستگی
اختلالات تجزیه‌ای شامل مختل شدن جنبه‌هایی از هشیاری، از جمله هویت و حافظه میشوند. عارضه‌های این طبقه دربردارنده‌ی موارد زیر است:
- یادزدودگی: که در آن اطلاعات شخصی فراموش می‌شود یا فرد قادر به یادآوری رویدادهای خاصی نیست.
- گریز: در آن فرد در کنار فراموشی اطلاعات شخصی، مکان فیزیکی و گاهی هویت خود را تغییر می‌دهد.
- هویت گسسته: در این اختلال، تعداد دو یا بیشتر از شخصیت‌های مجزا تشکیل می‌شود که معمولا هیچ کدام فعالیت‌های همدیگر را به یاد ندارند.
اختلال علایم جسمانی
در DSM-5، علایمی که قبلا زیر چتر «هیستری» قرار می‌گرفت، اکنون ملاک‌های اختلال علایم جسمی را پر می‌کند. چندین عارضه مرتبط وجود دارد که در این دسته، طبقه‌بندی می‌شود. شامل:
- اختلال تبدیلی (اختلال علایم عصب‌شناسی کارکردی)
- ساختگی (سندروم مونچهاوزن تحمیلی به خود یا دیگران)
- اختلال اضطراب بیماری (با نام سابق هیپوکندریا)
فرد مبتلا به اختلال علایم جسمی، فرد ممکن است بیماری جسمی داشته یا نداشته باشد. مهم است خاطرتان باشد که در این اختلال فرد وانمود به بیماری نمی‌کند. بلکه چه بیمار باشد و چه خیر، او باور دارد که بیمار است.
علل هیستری چیست ؟
با گذشت زمان، نظریه‌ها در مورد عوامل ایجاد این حالت تغییر کردند. اگرچه آنها در ابتدا روی رحم تمرکز داشتند، اما اکنون می‌دانیم که علل اختلالات تجزیه‌ای و جسمی معمولا ماهیت روانی دارند.
اختلالات گسستگی عموما در اثر تجربه نوعی تروما ایجاد میشوند. این ممکن است شامل قرار گرفتن در معرض سو رفتار جسمی، جنسی یا عاطفی در دوران کودکی باشد. حضور در یک بلای طبیعی یا درگیر شدن در جنگ نیز می‌تواند منجر به اختلال گسستگی شود.
اختلال علایم جسمی نیز می‌تواند نتیجه سو رفتار دوران کودکی یا غفلت والدین باشد، اما گاهی‌اوقات به دلیل داشتن اضطراب شدید در مورد فرآیندهای بدن، تجربه‌ی بیماری و آستانه پایین درد ایجاد می‌شود.
پدیده‌ای که به عنوان سرایت هیستریک، نوعی سرایت اجتماعی، شناخته می‌شود، می‌تواند گروهی از مردم را به تجربه علایمی شبیه به این وضع سوق دهد. این پدیده شامل گروه‌هایی از افراد می‌شود که علایم بیماری خود را به یک منبع فیزیکی یا مسری نسبت می‌دهند، اما در واقع تحت تاثیر آثار اجتماعی و روانی هستند.
روش‌های درمان
رویکردهای درمانی رایج برای این وضعیت‌ها عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- رفتاردرمانی دیالکتیک (DBT)
- حساسیت‌زدایی از طریق حرکت چشم با پردازش مجدد (EMDR)
- درمان مبتنی بر ذهن‌آگاهی
در برخی موارد، داروها نیز ممکن است برای کمک به کاهش علایم تجویز شوند.
راه های مقابله
اگر شما یا یکی از عزیزانتان از نشانه‌های مرتبط با بیماری هیستریک (مانند انفجارهای هیجانی، از دست دادن حواس یا تجربه توهم) رنج می‌برد، جستجوی کمک از یک متخصص سلامت روان قدم خوبی است. در حال حاضر می‌توانید نکات زیر را برای مقابله با امتحان کنید:
- ذهن‌آگاهی را تمرین کنید. به جای تمرکز بر دیروز یا فردا، روی زمان حال تمرکز کنید.
- تمرینات تنفسی انجام دهید. با دم و بازدم در الگوهایی خاص، اضطراب خود را آرام کنید.
- در یک دفتر یادداشت بنویسید. احساسات خود را برون‌ریزی کنید و روی کاغذ بیاورید.
- فعالیت بدنی داشته باشید. به پیاده‌روی بروید یا در محله خودتان دوچرخه‌سواری کنید. فعالیت بدنی به تقویت سلامت روان و در عین حال ارتقای سلامت جسم‌تان کمک می‌کند.
- یک برنامه خواب ثابت داشته باشید. به بدن خود استراحت کافی بدهید تا بتواند مقابله بهتری با علایم و هیجانات داشته باشد.
کلام آخر
کلینیک روانشناسی سها، مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی و مشاوره آنلاین گزینه‌ای حرفه‌ای برای درمان اختلالات سلامت روان از جمله وضعیت‌های مشابه hystera است. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید:
سوالات متداول
بیماری هیستریک چیست؟
یک اصطلاح قدیمی در روانشناسی است که برای توصیف رفتارهای شدیدا احساسی، نمایشی یا کنترل‌ناپذیر به کار می‌رفت.
آیا هنوز وجود دارد؟
امروزه هیستری زنان دیگر به عنوان یک بیماری شناخته نمیشود، اما جلوههای مختلف آن در قالب اختلالاتی مانند شخصیت مرزی، اختلال تبدیلی و حملات اضطرابی دیده میشوند.
منبع
