چرا زود عصبانی می‌شوم؟ خشم هیجان طبیعی بشر است. اما وقتی مداوم و بی‌دلیل باشد، ممکن است خبر از اضطراب یا هیجانی زیربنایی دهد. خشم کنترل نشده می‌تواند به سلامت جسم و روان آسیب جدی بزند و باعث افسردگی، سردرد و دیگر مشکلات جسمانی شود. اما می‌توان با یادگیری روش‌های آرامسازی، ورزش و مشاوره آنلاین آن را مدیریت کرد. در این محتوا از کلینیک مشاوره سها درباره علت عصبانیت بی دلیل بیشتر می‌خوانید.
| بخش | توضیح |
| علت عصبانیت بی دلیل | استرس، خستگی، مشکلات روابط، ناامنی، نگرانی‌های مالی، تغییرات بزرگ، کم خوابی و اختلالات هورمونی. |
| نشانه‌های خشم | افزایش دما، تعریق، ضربان قلب سریع، تنش عضلانی، سردرد، قرمز شدن پوست، فریاد، ناسزاگویی و پرخاشگری. |
| عوارض | اضطراب، احساس گناه، فشار خون بالا، ضربان قلب سریع، گرفتگی عضلات، مشکلات گوارشی، ضعف سیستم ایمنی، سردرد و خستگی. |
| نکات مقابله | کشف احساس واقعی، فاصله گرفتن، تمرین فنون آرام سازی، تغییر سبک زندگی، کمک از مشاوره روانشناسی، تخلیه هیجان ایمن |
چرا من اینقدر عصبانی هستم؟
دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است در لحظه شما را عصبی کند. خشم، احساسی طبیعی و گاهی اوقات مفید است. اما اگر احساس می‌کنید که در شما بیش از حد است و بر زندگی روزمره‌تان تاثیر منفی می‌گذارد، دلایل مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد. برخی از رایج‌ترین علل عبارت اند از: استرس زیاد، خستگی، مشکلات روابط بین فردی، احساس ناامنی، نگرانی‌های مالی، تغییرات بزرگ در زندگی، یا حتی مشکلات سلامتی مانند بی خوابی یا اختلالات هورمونی. برای یافتن دقیق‌تر علت عصبانیت بی دلیل خود، بهتر است با یک تراپیست مشاوره روانشناسی صحبت کنید. ما نیز در این محتوا به علل رایج زود عصبانی شدن اشاره می‌کنیم.
-
تبعیض‌ها و عوامل محیطی
عصبانیت مداوم می‌تواند نتیجه عوامل اقتصادی اجتماعی باشد. اعضای گروه‌هایی که از نظر تاریخی در معرض ستم قرار گرفته‌اند، اغلب سطح بالاتری از استرس روزانه مرتبط با عواملی مانند فقر، شرایط بهداشتی و تبعیض را تجربه می‌کنند. همه این تجربیات روزانه در کنار هم می‌تواند منجر به احساس غضب شود.
-
سوگ
سوگ مزمن، پیچیده یا حل نشده می‌تواندیک علت زود عصبانی شدن باشد. جامعه امروز ما، با نیاز به کار مداوم برای امرار معاش، برای بسیاری از مردم فضایی برای سوگواری فراهم نمی‌کند. مجبور شدن به ادامه زندگی بدون وقفه برای پردازش یک سوگ، می‌تواند باعث ایجاد اندوه حل‌نشده شود که این می‌تواند احساسات مداوم Anger را ایجاد کند.
-
انتظارات غیر واقع بینانه
دکتر جولی کرامر، روانشناس متخصص در طب چینی، نشان می‌دهد که عصبی شدن مداوم اغلب می‌تواند ناشی از انتظارات غیرمنطقی باشد. او می‌گوید: «داشتن انتظارات غیرمنطقی، یک منبع غالب عصبی شدن مراجعین من است. گاهی انتظارات واقع‌بینانه اند، اما اغلب اینطور نیستند. وقتی که این انتظارات برآورده نشوند، مردم احساس «ناامیدی» مداوم می‌کنند.»
بیشتر بخوانید: علت و درمان پرخاشگری کودکان
-
استرس
استرس می‌تواند یک علت عصبانیت بی دلیل باشد. عوامل استرس‌زا در صورت تداوم می‌توانند سبب تداوم این احساس شوند.
این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس عدم کنترل یا درماندگی
- احساس حقیر بودن
- حس شنیده نشدن
- مورد بی‌احترامی قرار گرفتن
- احساس تهدید
او می‌گوید: «اگر احساس می‌کنید تقریبا همیشه برانگیخته‌اید، بررسی کنید آیا مشکلات دیگری در کار هستند یا خیر. شاید در ابتدا نیاز به درمان استرس داشته باشید».
-
ناامیدی
زمانی که اهدافمان محقق نشوند یا انتظاراتی که از دیگران یا خود داریم برآورده نشود، ممکن است احساس ناامیدی کنیم و زود برانگیخته شویم.
-
عارضه‌های سلامت روان
برانگیختگی زیاد، گاهی می‌تواند نشانه‌ای از یک عارضه سلامت روان باشد. از جمله:
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- اختلالات شخصیت
- اختلالات مصرف مواد
اختلالات رفتاری مانند اختلال انفجاری متناوب (IED) و نافرمانی مقابله‌ای (ODD) نیز ممکن است ویژگی‌هایی از پرخاشگری داشته باشند. اگر با واکنش هیجانی مزمن دست به گریبان‌اید، مهم است با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. چنین شخصی می‌تواند به تشخیص علت زود عصبانی شدن شما کمک کند».
-
عوامل فیزیولوژیکی
عوامل فیزیولوژیکی مختلفی می‌توانند در ایجاد برانگیختگی نقش داشته باشند. تغییرات هورمونی در دوره‌های مختلف زندگی، کمبود خواب، گرسنگی یا تشنگی و مصرف برخی داروها و مواد مانند کافیین، نیکوتین و بعضی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث تحریک‌پذیری و کاهش تحمل شوند.
-
عوامل محیطی
عوامل محیطی مختلفی می‌توانند باعث این حالت شوند. صداهای بلند و مداوم، ترافیک سنگین و دمای بسیار بالا یا پایین همگی می‌توانند استرس، خستگی و تحریک‌پذیری را افزایش داده و در نتیجه عصبانیت ایجاد کنند.
-
عوامل شخصیتی
افرادی که شخصیت تکانشی دارند، تمایل بیشتری به واکنش‌های هیجانی نشان می‌دهند. همچنین، کمبود مهارت‌های ارتباطی و عدم تحمل ابهام نیز می‌توانند باعث سوتفاهم و افزایش احساسات منفی مانند Anger شوند.
علت زود عصبانی شدن زنان چیست؟
علاوه بر عواملی که بالاتر ذکر شد، برخی عوامل هورمونی ممکن است در خشم زنان اثرگذار باشند. در زیر برخی از مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند باعث شود زنان زودتر از مردان عصبانی شوند، آورده شده است:
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در طول دوره قاعدگی، بارداری و یایسگی می‌تواند باعث تغییرات خلقی و افزایش حساسیت شود. هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند و تغییرات در سطح آن‌ها می‌تواند باعث تحریک‌پذیری شود.
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS): در برخی زنان، تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی باعث بروز علایمی مانند تحریک‌پذیری، اضطراب و خستگی می‌شود.
علت عصبانیت بی دلیل مردان چیست؟
علت زود عصبانی شدن مردان بسیار متنوع است و عوامل مختلفی از جمله فشارهای روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی و کار زیاد در آن نقش دارند. انتظاراتی که جامعه از مردان دارد، تغییرات هورمونی، مشکلات ارتباطی و عوامل روانی مانند استرس و ناکامی می‌توانند باعث افزایش واکنش هیجانی در مردان شوند.
نشانه‌های خشم چیست؟
نشانه‌های رایج عبارتند از:
- افزایش دمای بدن
- تعریق
- ضربان قلب سریع
- تنش عضلانی
- سردرد
- قرمز شدن پوست
- انقباض فک
- احساس تنگی قفسه سینه
- قدم زدن سریع
- فریاد زدن
- بحث کردن
- طعنه زدن
- ناسزاگویی
- بیان فیزیکی (مثلا پرتاب یا شکستن اشیا، خشونت فیزیکی)
انواع عصبانیت چیست؟
به طور کلی، می‌توان انواع زیر را نام برد:
- آشکار و پرخاشگرانه: مانند داد زدن یا حمله فیزیکی به دیگران
- منفعل و پرخاشگرانه: روش‌های غیرمستقیم مانند کنایه زدن، قهر کردن یا بدگویی
- درونی: سرکوب حس
- طولانی‌مدت: مزمن و بسیار ناسالم
عوارض
علت عصبانیت بی دلیل بسته به هر فرد متفاوت است اما عوارض کلی این حالت برای افراد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناامیدی
- اضطراب و استرس
- احساس گناه
- افزایش فشار خون و ضربان قلب
- گرفتگی عضلات
- مشکلات گوارشی
- ضعف سیستم ایمنی
- سردرد و خستگی
نکاتی برای مقابله با زود عصبانی شدن
فنونی هستند که برای مقابله با زود عصبانی شدن می‌توانند به کمک شما بیایند. تکنیک‌های آرامسازی مثل تنفس عمیق و مدیتیشن، تغییر عادات مانند ورزش و خواب کافی، مهارت‌های ارتباطی بهتر و همچنین تفکر مثبت و کمک گرفتن از دیگران، همه می‌توانند به مدیریت این حس کمک کنند. یادتان باشد که تغییر تدریجی است و صبر و پشتکار در این مسیر بسیار مهم است.
در ادامه به نکاتی برای مقابله با علت عصبانیت بی دلیل اشاره می‌شود:
-
کشف احساس واقعی
هاون توصیه می‌کند زمانی که متوجه شدید درگیر غضب هستید، از خود بپرسید: آیا احساس دیگری درست زیر خشم وجود دارد؟ اگر چنین است، چه چیزی منجر به آن حس شده؟ چگونه می‌توانم آن را تجربه کنم و به آن احترام بگذارم؟ اگر نه، پیام خشم من چیست؟ شاید به حریم من تجاوز شده، شاید شاهد یک بی‌عدالتی بودم و …»
-
فاصله گرفتن
اگر همیشه در رویدادهای خاص یا اطراف افراد مشخصی احساس Anger می‌کنید، فاصله گرفتن اشکالی ندارد.
پس از دور شدن، تکنیک تنفسی زیر را امتحان کنید:
- دم به مدت 4 تا 7 ثانیه
- نگه داشتن نفس برای 4 تا 7 ثانیه
- بازدم به مدت 4 تا 7 شمارش
- این روند را تکرار کنید تا خشم کاهش یابد
-
تمرین فنون آرامش‌بخش
«چندین فن آرامش‌بخش وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند هنگام احساس عصبانیت آرام شوید. چیزهایی مانند یوگا، مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق را امتحان کنید. این یک شروع خوب برای یادگیری نحوه کنترل خشم شما است.»
-
تغییرات سبک زندگی
برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند مفید باشد. خوب غذا خوردن، خواب کافی و ورزش منظم همگی می‌توانند به بهبود خلق و کاهش سطح استرس کمک کنند. ورزش، هنر و سرگرمی‌های تفریحی نیز می‌توانند به عنوان راه‌های تخلیه هیجان استفاده شوند. شاید اینگونه بتوانید پاسخ خود را به سوال « علت زود عصبانی شدن » پیدا کنید.
-
کمک گرفتن از مشاوره روانشناسی
گاهی نیاز به حمایت و بینش یک متخصص سلامت روان دارید. کار با یک درمانگر و بهره‌گیری از مشاوره روانشناسی می‌تواند به شما کمک کند تا علت عصبانیت بی دلیل را کشف کنید.
سخن پایانی
پرسیدن از علت زود عصبانی شدن می‌تواند اولین سرنخ از تلاش شما برای بهبود اوضاع باشد. دلایل زیادی از جمله عوامل اقتصادی اجتماعی، عوامل استرس مزمن و عارضه‌های سلامت روان زیربنایی دخیل هستند. یادتان باشد راهبردهای مقابله و دریافت حمایت از یک متخصص سلامت روان می‌تواند کمک کند.
خط ارتباط با ما برای رزرو نوبت مشاوره انلاین : 09198791784
سوالات متداول
علت عصبانیت بی دلیل چیست؟
عوامل مختلفی از جمله استرس، تغییرات هورمونی، کم خوابی، مشکلات روابط و ناامنی می‌توانند دخیل باشند.
آیا می‌توان خشم را کاملا از بین برد؟
خیر، این یک احساس طبیعی است. هدف ما پیدا کردن علت زود عصبانی شدن و رسیدگی به آن و همچنین یادگیری نحوه ابراز سالم و سازنده آن است.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
