علت زود عصبانی شدن چیست؟ خشم هیجان طبیعی بشر است؛ اما وقتی مداوم و بی‌دلیل باشد، ممکن است خبر از اضطراب یا هیجانی زیربنایی دهد. در این مقاله درباره علل و درمان زود عصبانی شدن بیشتر می‌خوانید.
چرا من اینقدر عصبانی هستم؟
دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است در لحظه شما را عصبانی کند. عصبانیت، احساسی طبیعی و گاهی اوقات مفید است. اما اگر احساس می‌کنید که خشم شما بیش از حد است و بر زندگی روزمره‌تان تاثیر منفی می‌گذارد، دلایل مختلفی می‌تواند وجود داشته باشد. برخی از دلایل رایج عبارتند از: استرس زیاد، خستگی، مشکلات روابط بین فردی، احساس ناامنی، نگرانی‌های مالی، تغییرات بزرگ در زندگی، یا حتی مشکلات سلامتی مانند کم‌خوابی یا اختلالات هورمونی. برای یافتن علت دقیق عصبانیت خود، بهتر است با یک متخصص مانند روانشناس یا مشاور صحبت کنید. در این مقاله هم به علل رایج زود عصبانی شدن اشاره شده است.
-
تبعیض‌ها و عوامل محیطی
عصبانیت مداوم می‌تواند نتیجه عوامل اقتصادی اجتماعی باشد. اعضای گروه‌هایی که از نظر تاریخی در معرض ستم قرار گرفته‌اند، اغلب سطح بالاتری از استرس روزانه مرتبط با عواملی مانند فقر، شرایط بهداشتی و تبعیض را تجربه می‌کنند. همه این تجربیات روزانه در کنار هم می‌تواند منجر به احساس عصبانیت شدید شود.
-
سوگ
سوگ مزمن، پیچیده یا حل نشده می‌تواند به احساسات مداوم خشم دامن بزند. جامعه امروز ما، با نیاز به کار مداوم برای امرار معاش، برای بسیاری از مردم فضایی برای سوگواری فراهم نمی‌کند. مجبور شدن به ادامه زندگی بدون وقفه برای پردازش یک سوگ، می‌تواند باعث ایجاد اندوه حل‌نشده شود که این می‌تواند احساسات مداوم خشم را ایجاد کند.
-
انتظارات غیر واقع بینانه
در حالی‌که ممکن است دلایل پنهان بسیاری وجود داشته باشد که خشم را بالا می‌برند، دکتر جولی کرامر، روانشناس متخصص در طب چینی، نشان می‌دهد که خشم مداوم اغلب می‌تواند ناشی از انتظارات غیرمنطقی باشد. او می‌گوید: «داشتن انتظارات یک منبع غالب خشم از تجربه مراجعین من است. گاهی انتظارات واقع‌بینانه اند، اما اغلب اینطور نیستند. وقتی که این انتظارات برآورده نشوند، مردم احساس «ناامیدی» مداوم می‌کنند.»
-
استرس
استرس می‌تواند یک علت زود عصبانی شدن باشد. عوامل استرس‌زا در صورت تداوم می‌توانند سبب احساس خشم دایمی شوند.
این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- احساس عدم کنترل یا درماندگی
- احساس حقیر بودن
- حس شنیده نشدن
- مورد بی‌احترامی بودن
- احساس تهدید
او می‌گوید: «اگر احساس می‌کنید تقریبا همیشه عصبانی هستید، بررسی کنید آیا مشکلات دیگری در کار هستند یا خیر. شاید در ابتدا نیاز به درمان استرس داشته باشید».
-
ناامیدی
زمانی که اهدافمان محقق نشوند یا انتظاراتی که از دیگران یا خود داریم برآورده نشود، ممکن است احساس ناامیدی کنیم و زود عصبانی شویم.
-
عارضه‌های سلامت روان
خشم زیاد، گاهی می‌تواند نشانه‌ای از یک عارضه سلامت روان باشد. چالش‌های تنظیم خشم می‌تواند علامتی از چندین بیماری باشد. از جمله:
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- اختلالات شخصیت
- اختلالات مصرف مواد
اختلالات رفتاری مانند اختلال انفجاری متناوب (IED) و نافرمانی مقابله‌ای (ODD) نیز ممکن است ویژگی‌هایی از خشم و پرخاشگری داشته باشند. اگر با خشم مزمن دست به گریبان‌اید، مهم است با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. چنین شخصی می‌تواند به تشخیص علت زود عصبانی شدن شما کمک کند».
-
عوامل فیزیولوژیکی
عوامل فیزیولوژیکی مختلفی می‌توانند در ایجاد عصبانیت نقش داشته باشند. تغییرات هورمونی در دوره‌های مختلف زندگی، کمبود خواب، گرسنگی یا تشنگی و مصرف برخی داروها و مواد مانند کافیین، نیکوتین و بعضی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند باعث تحریک‌پذیری، کاهش تحمل و افزایش عصبانیت شوند.
-
عوامل محیطی
عوامل محیطی مختلفی می‌توانند باعث ایجاد عصبانیت شوند. صداهای بلند و مداوم، ترافیک سنگین و دمای بسیار بالا یا پایین همگی می‌توانند استرس، خستگی و تحریک‌پذیری را افزایش داده و در نتیجه باعث عصبانیت شوند.
-
عوامل شخصیتی
عوامل شخصیتی مختلف می‌توانند بر افزایش عصبانیت تاثیرگذار باشند. افرادی که شخصیت تکانشی دارند، تمایل بیشتری به واکنش‌های هیجانی نشان می‌دهند. همچنین، کمبود مهارت‌های ارتباطی و عدم تحمل ابهام نیز می‌توانند باعث سوتفاهم و افزایش احساسات منفی مانند عصبانیت شوند.
علت زود عصبانی شدن زنان چیست؟
زود عصبانی شدن زنان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و به عوامل متعددی بستگی دارد. علاوه بر عواملی که به طور کلی هم زنان و هم مردان را عصبانی می‌کند، برخی عوامل هورمونی ممکن است در خشم زنان اثرگذار باشند. در زیر برخی از مهم‌ترین دلایلی که می‌تواند باعث شود زنان زودتر از مردان عصبانی شوند، آورده شده است:
- تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در طول دوره قاعدگی، بارداری و یایسگی می‌تواند باعث تغییرات خلقی و افزایش حساسیت شود. هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند و تغییرات در سطح آن‌ها می‌تواند باعث تحریک‌پذیری و عصبانیت شود.
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS): در برخی زنان، تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی باعث بروز علایمی مانند تحریک‌پذیری، اضطراب و خستگی می‌شود که می‌تواند منجر به عصبانیت شود.
علت زود عصبانی شدن مردان چیست؟
علت زود عصبانی شدن مردان بسیار متنوع است و عوامل مختلفی از جمله فشارهای روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی و کار زیاد در آن نقش دارند. انتظاراتی که جامعه از مردان دارد، تغییرات هورمونی، مشکلات ارتباطی و عوامل روانی مانند استرس و ناکامی می‌توانند باعث افزایش عصبانیت در مردان شوند.
نشانه‌های خشم چیست؟
خشم می‌تواند منفعل، قاطع یا پرخاشگرانه باشد. این هیجان همیشه خشونت‌آمیز نیست و نیازی به آسیب رساندن ندارد.
همه افراد خشم را به روش خود تجربه و بیان می‌کنند. نشانه‌های رایج احساس خشم عبارتند از:
- افزایش دمای بدن
- تعریق
- ضربان قلب سریع
- تنش عضلانی
- سردرد
- قرمز شدن پوست
- انقباض فک
- احساس تنگی قفسه سینه
- قدم زدن سریع
- فریاد زدن
- بحث کردن
- طعنه زدن
- ناسزاگویی
- بیان فیزیکی (مثلا پرتاب یا شکستن اشیا، خشونت فیزیکی)
انواع عصبانیت چیست؟
عصبانیت و خشم احساسات پیچیده‌ای هستند که می‌توانند به شکل‌های مختلف بروز کنند. به طور کلی، می‌توان انواع عصبانیت را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- آشکار و پرخاشگرانه: این نوع عصبانیت با واکنش‌های فیزیکی یا کلامی شدید همراه است. فرد ممکن است داد بزند، به اشیا آسیب برساند یا به دیگران حمله کند.
- منفعل و پرخاشگرانه: در این نوع عصبانیت، فرد به جای ابراز مستقیم خشم، از روش‌های غیرمستقیم مانند کنایه زدن، قهر کردن یا بدگویی استفاده می‌کند.
- درونی: این نوع عصبانیت به صورت سرکوب شده درون فرد باقی می‌ماند. فرد ممکن است احساس ناراحتی، تنش و اضطراب کند اما آن را بروز ندهد.
- طولانی‌مدت: این نوع عصبانیت به صورت مزمن و طولانی‌مدت وجود دارد و می‌تواند به سلامت جسمی و روانی فرد آسیب برساند.
احساسات همراه با خشم چیست؟
نشانه‌های خشم ممکن است با احساساتی مانند زیر همراه باشد:
- تحقیر
- بی‌احترامی
- ناامنی
- طرد
- حسادت
- رها شدن
- ترس
همچنین ممکن است متوجه شوید که افکار شما به سمت انتقام یا جستجوی عدالت حرکت می‌کنند.
نکاتی برای مقابله با زود عصبانی شدن
فنونی هستند که برای مقابله با زود عصبانی شدن می‌توانند به کمک شما بیایند. تکنیک‌های آرام‌سازی مثل تنفس عمیق و مدیتیشن، تغییر عادات مانند ورزش و خواب کافی، مهارت‌های ارتباطی بهتر و همچنین تفکر مثبت و کمک گرفتن از دیگران، همه می‌توانند به مدیریت خشم کمک کنند. یادتان باشد که تغییر تدریجی است و صبر و پشتکار در این مسیر بسیار مهم است.
در ادامه به نکاتی برای مقابله با خشم اشاره می‌شود:
-
کشف احساس واقعی
هاون توصیه می‌کند زمانی که متوجه شدید درگیر احساسات خشم هستید، به عقب بازگردید. آن‌ها پیشنهاد می‌کنند: «از خود بپرسید: آیا احساس دیگری درست زیر خشم وجود دارد؟ اگر چنین است، چه چیزی منجر به آن احساس شده؟ چگونه می‌توانم این احساس را تجربه کنم و به آن احترام بگذارم؟ اگر نه، پیام خشم من چیست؟ شاید به حریم من تجاوز شده، شاید شاهد یک بی‌عدالتی بودم و …»
-
فاصله گرفتن
اگر همیشه در رویدادهای خاص یا اطراف افراد مشخصی احساس خشم می‌کنید، فاصله گرفتن اشکالی ندارد. ممکن است هنگام عصبانیت، دور کردن خود از موقعیت ضروری باشد.
پس از دور شدن، تکنیک تنفسی زیر را امتحان کنید:
- دم به مدت 4 تا 7 ثانیه
- نگه داشتن نفس برای 4 تا 7 ثانیه
- بازدم به مدت 4 تا 7 شمارش
- این روند را تکرار کنید تا خشم کاهش یابد
-
تمرین فنون آرامش‌بخش
«چندین فن آرامش‌بخش وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند هنگام احساس عصبانیت آرام شوید. چیزهایی مانند یوگا، مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق را امتحان کنید. این یک شروع خوب برای یادگیری نحوه کنترل خشم شما است.»
-
تغییرات سبک زندگی
برخی تغییرات سبک زندگی می‌تواند به شما در مدیریت خشم کمک کند. خوب غذا خوردن، خواب کافی و ورزش منظم همگی می‌توانند به بهبود خلق و کاهش سطح استرس کمک کنند. ورزش، هنر و سرگرمی‌های تفریحی نیز می‌توانند به عنوان راه‌های تخلیه هیجان استفاده شوند. شاید اینگونه بتوانید پاسخ خود را به سوال « علت زود عصبانی شدن » پیدا کنید.
-
کمک گرفتن از مشاوره روانشناسی
گاهی اوقات خشم نیاز به حمایت و بینش یک متخصص سلامت روان دارد. کار با یک درمانگر و بهره‌گیری از مشاوره روانشناسی می‌تواند به شما کمک کند تا علل پنهانی خشم را کشف کنید. این می‌تواند کمکتان کند تا راهبردهای مقابله‌ای را که مناسب شما هستند، بررسی کنید. همچنین ممکن است از پیوستن به گروه‌های حمایتی آنلاین یا حضوری بهره‌مند شوید. جایی که راهبردهای مدیریت خشم می‌توانند در یک محیط همدلانه مورد بحث قرار گیرند.
آیا تخلیه خشم خوب است؟
داشتن یک روش برون‌ریزی برای خشم بسیار مهم است. این می‌تواند به معنای صحبت کردن با یک دوست یا نوشتن در یک دفترچه باشد. تخلیه عصبانیت به شما اجازه می‌دهد تا خشم خود را به روشی ایمن و کنترل شده بیان کنید، بدون اینکه به خود یا دیگری آسیب برسانید. اما اگر تخلیه خشم به شکل حمله کردن یا آسیب رساندن به دیگران باشد، باعث شود عصبانی‌تر شوید یا به عنوان روش همیشگی خوداظهاری شما در نظر گرفته شود، غیر مفید است.
سخن پایانی
پرسیدن از علت زود عصبانی شدن می‌تواند اولین سرنخ از تلاش شما برای بهبود اوضاع باشد. دلایل زیادی برای خشمگین شدن وجود دارد، از جمله عوامل اقتصادی اجتماعی، عوامل استرس مزمن و عارضه‌های سلامت روان زیربنایی. خشم طولانی مدت می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت روان و جسم شما داشته باشد. اما راهبردهای مقابله و حمایت از یک متخصص سلامت روان می‌تواند کمک کند.
منبع
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
