قطع داروهای ضد افسردگی چه عوارضی دارد؟ در این مقاله عوارض قطع ناگهانی و نحوه صحیح قطع مصرف داروهای ضد افسردگی را بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: مدیریت عوارض جانبی داروهای اختلال دوقطبی
وقتی کسی ناگهان مصرف داروی ضد افسردگی را قطع می‌کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
اثربخشی و تجربه هر فرد از داروی ضد افسردگی بسته به ویژگی‌های شخص و نوع داروی تجویزی تفاوت دارد.
دو نمونه از ضد افسردگی‌ها شامل بازدارنده‌های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRI) و بازدارنده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (SNRI) است.
این داروها برای افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کنند. سروتونین هورمونی است که احساسات به‌زیستی و شادی را پایدار می‌کند. داروها این کار را با مسدودسازی بازجذب سروتونین در سلول‌های عصبی یا نورون‌‌ها انجام می‌دهند.
SNRIها نیز به حفظ سطوح نوراپی‌نفرین در مغز کمک می‌کنند. این هورمونی است که با انرژی و هشیاری ارتباط دارد.
وقتی کسی ناگهان دست به قطع داروهای ضد افسردگی می‌زند، سطوح سروتونین در حال گردش او ممکن است به سرعت تغییر کند و احتمالا سبب بروز برخی علایم شود. برخی پژوهشگران فکر می‌کنند با تلاش بدن برای بازیابی تعادل طبیعی سروتونین، ممکن است علایم ترک رخ دهد.
بیشتر بخوانید: افسردگی چیست؟
علایم ترک ضد افسردگی ها
بر اساس یک مطالعه، حدود 20% از افرادی که ناگهان مصرف ضد افسردگی‌ها را قطع یا دوز مصرفی را به شدت کم می‌کنند، به نشانگان ترک دچار می‌شوند.
در بیشتر موارد، فردی مبتلا به سندروم ترک می‌شود که دست کم یک ماه یک داروی ضد افسردگی را مصرف کرده باشد.
علایم ترک به نوع داروی مصرفی بستگی دارد. تمایز این نشانه‌ها از علایم اعتیاد بسیار مهم است.
نشانگان مرتبط با ترک SSRI و SNRI عبارت است از:
- علایم شبه آنفولانزا مانند سردرد، تهوع، دردهای ماهیچه‌ای و لرز
- گرفتگی معده
- حواس شبیه به شوک الکتریکی در سر، مانند حس بی‌هوشی لحظه‌ای
- سرگیجه
- احساس سبکی سر
- حواسی شبیه به سوختن، خارش یا شوک
- مشکلاتی در حرکات ارادی، راه‌رفتن یا تعادل
- رویاپردازی بیش از حد و رویاها یا کابوس‌های عجیب
- زنگ زدن یا وز وز گوش
- مشکلات حسی مانند به مشام رسیدن بوی غیر واقعی
- پرخاشگری یا کج‌خلقی
- سردرگمی
- عرق کردن
بیشتر بخوانید: پنج اشتباهی که مبتلایان به افسردگی مرتکب می شوند
برخی افراد ممکن است علایمی شبیه به افسردگی تجربه کنند، مانند:
- احساس غم
- اضطراب بیش از حد
- حملات پانیک
- دوره‌های گریه غیرقابل کنترل
- اختلال در خواب، مشکل در به خواب رفتن یا خواب زیاد
- تغییرات خلق و خو
- خستگی توضیح‌ناپذیر
- احساس جدا شدن از واقعیت یا محیط اطراف
- شیدایی، یا دوره‌های تجربه‌ی انرژی افراطی، نیاز کمتر یا صفر به خواب و رفتار پیش‌بینی‌ناپذیر یا بی‌پروا
- افکار خودکشی
- مشکلات حافظه یا دشواری در تمرکز
نشانه‌های قطع داروهای ضد افسردگی و ترک ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان قلب نامنظم یا سریع‌تر از معمول
- علایم شبه آنفولانزا
- فشار خون پایین
- بی‌قراری
- رویاهای عجیب
- ناتوانی در خواب یا بی‌خوابی
- مشکلات تعادل، راه رفتن یا حرکت
- اضطراب
نشانه‌های مرتبط با ترک بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز می‌تواند دربردارنده موارد زیر باشد:
- مشکل در تفکر
- اختلال در خواب
- خستگی شدید یا خواب‌آلودگی
- توهمات یا تجارب روان‌پریشی، مانند هذیان‌های پارانویید
- تحریک‌پذیری یا بی‌قراری
- مشکلات حرکتی
- رویاهای عجیب
- بی‌ثباتی
علایم ترک معمولا در عرض 5 روز پس از قطع داروهای ضد افسردگی ایجاد می‌شود و تا 6 هفته ادامه می‌یابد.
با این حال، بر اساس پژوهش‌های جدید، برخی افراد ممکن است پس از قطع داروهای ضد افسردگی ، ماه‌ها یا حتی سال‌ها از علایم ترک رنج ببرند.
چه زمانی یک شخص آماده قطع داروهای ضد افسردگی است؟
زمان آمادگی شخص برای قطع داروهای ضد افسردگی به تصمیم توافقی او و پزشک معالج بستگی دارد.
معمولا زمانی که علایم افسردگی فرد برطرف شد، می‌تواند داروهای ضد افسردگی را کاهش دهد. بازه زمانی مورد انتظار به نوع تشخیص سلامت روان و علایم فرد وابسته است.
برای مثال، انجمن روانشناسی آمریکا (APA) توصیه می‌کند که افراد به مدت 4 تا 9 ماه پس از شدیدترین مرحله افسردگی اساسی خود، به مصرف داروهای ضد افسردگی ادامه دهند.
برای بسیاری از افراد، قطع داروهای ضد افسردگی یک علامت مثبت مرتبط با بهبودی است. با این حال، برخی دیگر ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌مدت داروهای ضد افسردگی داشته باشند.
بر اساس داده‌های اخیر در ایالات متحده، APA گزارش می‌دهد حدود 66٪ از افرادی که داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند، دست‌کم 2 سال از مصرفشان می‌گذرد است و 25٪ مردم این داروها را بیش از 10 سال مصرف می‌کنند.
دقیقا مشخص نیست که چرا بسیاری از افراد برای مدت طولانی از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند. با این حال، احتمالا یک یا چند مورد از علل زیر دخیل است:
- ترس از علایم ترک
- نگرانی از آماده نبودن یا به اندازه کافی بهبود نیافتن برای توقف مصرف دارو
- مشورت نکردن با پزشک درباره وضعیت خود
- عدم اطلاع‌رسانی از سوی پزشک درباره قطع دارو، استفاده از گزینه‌های جایگزین یا نظارت بر مصرف طولانی مدت دارو
- عدم تغییر در شرایط یا عواملی که در ابتدا باعث ایجاد این بیماری یا علایم شده بود
چطور به طرز ایمن مصرف داروی ضد افسردگی را قطع کنیم؟
به طور معمول، افراد باید مصرف داروهای ضد افسردگی را به تدریج طی 4 هفته یا بیشتر متوقف کنند.
با این حال، کاهش تدریجی مصرف داروهای ضد افسردگی طی 6 تا 8 هفته یا بیشتر ممکن است خطر سندروم ترک را کاهش دهد. اینکه یک نفر چقدر سریع می‌تواند با خیال راحت مصرف داروهای ضد افسردگی را متوقف کند، به نوع داروی مصرفی بستگی دارد.
جدول زمانی کاهش یک داروی ضد افسردگی در درجه اول به «نیمه عمر» دارو بستگی دارد. نیمه عمر به معنای اندازه‌گیری مدت زمانی است که طول می‌کشد تا بدن نیمی از دارو را تجزیه و دفع کند.
داروهایی با نیمه عمر کوتاه‌تر می‌توانند علایم ترک بیشتری ایجاد کنند، بنابراین کاهش مصرف آنها بهتر است تدریجی باشد.
برای مثال، افراد باید داروی پاکسیل را که نیمه عمر آن حدود 1 روز است، با سرعت کمتری کاهش دهند. داروهایی مانند پروزاک که نیمه عمر 2 تا 4 روز دارند را می‌توان با سرعت بالاتری کاهش داد.
کی با پزشک صحبت کنیم و علایم چطور بهبود می‌یابند؟
بهترین زمان برای قطع داروهای ضد افسردگی ، زمانی است که پزشک با بررسی نشانه‌های شما تشخیص می‌دهد.
با این حال اگر پس از قطع مصرف با صلاحدید پزشک یا سر خود، علایم شدید ترک را تجربه کردید یا علایم ترکتان طی چند هفته از بین نرفت، باید با پزشک مشورت کنید.
همچنین در صورت بازگشت علایم افسردگی باید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
در برخی موارد، علایم ممکن است با کند کردن روند قطع داروهای ضد افسردگی برطرف شده یا کاهش یابد.
افرادی که در حین مصرف داروهای با نیمه عمر کوتاه، علایم ترک شدید یا طولانی مدت را تجربه می‌کنند، ممکن است بتوانند به داروی ضد افسردگی دیگری با نیمه عمر طولانی‌تر روی آورند. احتمالا کاهش دارو با نیمه عمر طولانی‌تر آسان‌تر باشد.
در موارد نادر، ممکن است شخصی نیاز به توقف کامل مصرف ضد افسردگی‌ها داشته باشد. در این صورت می‌تواند سایر داروها یا مدیریت عادات سبک زندگی را امتحان کند.
برخی عادات سبک زندگی که ممکن است به کاهش علایم ترک کمک کند، عبارت است از:
- ورزش کافی
- مدیریت استرس
- نوشیدن آب کافی
- گفتگو با دیگران و درخواست کمک در صورت نیاز
- خواب و استراحت کافی
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- اجتناب یا محدود کردن مصرف الکل و مواد مخدر
خلاصه
برخی افراد با قطع مصرف داروهای روانشناختی مانند ضد افسردگی‌ها، مجموعه‌ای از علایم را تجربه می‌کنند که به عنوان سندروم ترک ضد افسردگی‌ها شناخته می‌شود.
این نشانه‌ها اغلب خفیف اند و معمولا چند هفته طول می‌کشند. اما در مواردی می‌توانند شدید باشند و چندین ماه یا بیشتر فرد را رنج دهند.
افراد همیشه باید قبل از قطع یا کم کردن دوز داروی ضد افسردگی با پزشک خود مشورت کنند.
همچنین اگر علایم ترک در حین کاهش دوز داروهای ضد افسردگی شدید، توان‌فرسا، طولانی‌مدت، نگران‌کننده یا غیرمنتظره باشد، مشورت با پزشک الزامی است.
شما تا کنون مصرف داروی ضدافسردگی را قطع کردید؟ تجربه خود را با ما در میان بگذارید.
منبع:
کلینیک روانشناسی سها٬ مرکز ارائه خدمات مشاوره روانشناسی٬ مشاوره آنلاین٬ مشاوره خانواده و مشاوره جنسی
