اختلال وسواسی جبری OCD

اختلال وسواسی جبری (OCD) یک اختلال روانی است که افکار آزاردهنده، مزاحم و وسواس­گون و اعمال تکراری و اجباری ذهنی یا جسمی را شامل می شود.تقریبا 2% جمعیت مبتلا به OCD هستند. نشانگان این اختلال تقریباً در نیمی از اوقات، در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می شود، و به ندرت پس از 40 سالگی اتفاق می افتد.OCD یک اختلال اضطرابی است و یکی از چندین بیماری هایی است که افکار وسواسی و رفتار اجباری را در بردارد.داشتن این اختلال می تواند به طرز قابل توجهی بر بهزیستی و کیفیت زندگی فرد اثر بگذارد.

آنچه باید درباره اختلال وسواسی جبری (OCD) بدانیم:

انواع

نشانگان

در کودکان

علل

تشخیص

درمان

دورنما

برای استفاده از مشاوره های خوب کارشناسان و درمانگران مجموعه سها کلینیک می توانید بر روی لینک زیر کلیک کرده و به صورت آنلاین روز مورد نظر خود را انتخاب و درخواست رزرو مشاوره بدهید.

و یا به صورت تلفنی نوبت خود را رزرو کنید.

021-88005573

رزرو نوبت آنلاین

اختلال وسواسی جبری OCD چیست؟

اختلال وسواسی جبری OCD یک اختلال روانی است که شامل یک وسواس یا اجبار، افکار تکرارشونده و اعمال آزارنده می شود. در این حالت انجام اعمال روزمره برای فرد مبتلا می تواند چالش برانگیز باشد.

شخص مبتلا به OCD معمولا:

افکار، تصاویر ذهنی و امیالی دارد که به نظر غیرقابل کنترل می رسند

نمی خواهد این افکار و احساسات آزارنده را داشته باشد

مقدار زیادی ناراحتی احتمالاً شامل ترس، انزجار، شک و تردید و اعتقاد قوی به اینکه همه چیز باید به شیوۀ مشخصی انجام پذیرد، تجربه می کند

زمان زیادی را صرف تمرکز بر وسواس ها و مشغولیت با اجبارها می کند که این در فعالیت های شخصی، اجتماعی و شغلی اش تداخل ایجاد می کند

انواع اختلال وسواسی جبری OCD

اختلال وسواسی جبری OCD می تواند بر افراد مختلف به شیوه های متفاوتی تاثیر بگذارد. این می تواند شامل موارد زیر باشد:

نگرانی مرتبط با چک (وارسی) کردن

فرد دارای OCD ممکن است احساس نیاز به وارسی مکرر مسائل داشته باشد. این می تواند موارد زیر را شامل شود:

وارسی کردن شیرهای آب، زنگ­های هشدار، قفل در، چراغ های خانه و لوازم برقی خانگی برای مثال به منظور جلوگیری از نشت، آسیب یا آتش سوزی

وارسی بدن خود از نظر وجود یا عدم وجود علائم بیماری

(دغدغه برای) اثبات درستی یا نادرستی خاطرات

وارسی مکرر شبکه های ارتباطاتی مانند ایمیل ها از ترس اینکه مبادا مرتکب اشتباه یا توهینی به گیرنده شده باشد

ترس از آلودگی

برخی از افراد مبتلا به OCD احساس نیازی مداوم و طاقت فرسا به شست و شو دارند. آن ها از این می ترسند که ممکن است اشیایی که لمس می کنند آلوده و کثیف باشد.

این موقعیت می تواند به موارد زیر منجر شود:

شستشوی دست ها و مسواک زدن به صورت افراطی

تمیزکردن مکرر سرویس بهداشتی، آشپزخانه و سایر اتاق ها

اجتنباب از ازدحام جمعیت به دلیل ترس از گرفتارشدن به میکروب ها

بعضی از افراد هنگامی که در معرض سوء رفتار یا انتقاد قرار می گیرند دچار نوعی حس آلودگی می شوند و ممکن است سعی کنند این احساس را با شستشو از بین ببرند.

احتکار

این موقعیت شامل افرادی می شود که قادر به دور انداختن اموال استفاده شده یا بی فایده نیستند.

افکار مزاحم

این موقعیت زمانی است که فرد احساس می کند نمی تواند ذهن خود را از افکار ناخواستۀ تکراری رها سازد. این افکار احتمالاً دربردارندۀ خشونت هایی همچون خودکشی یا آسیب رسانی به دیگران هستند.

این افکار می توانند باعث رنج شدیدی شوند اما احتمال کمی دارد که فرد به گونه ای عمل کند که این خشونت ها را عملی سازد.

فرد دارای این نوع OCD ممکن است فکر کند که دارای گرایش جنسی به کودکان است حتی زمانی که هیچ شواهدی دال بر تایید این موضوع نباشد.

نظم و تقارن

فرد مبتلا به این نوع OCD ممکن است احساس کند که لازم است اجسام را به ترتیب خاصی مرتب کند تا از ناراحتی یا بروز آسیب جلوگیری کند. مثلاً ممکن است آنها مرتباً چیدمان کتاب ها را در یک قفسه تغییر دهند.

نشانگان اختلال وسواسی جبری OCD

اختلال وسواسی-جبری شامل وسواس ها، اجبارها و یا هردو است و می تواند باعث رنج شخصی شود و در توانایی فرد در اجرای فعالیت های روزانه تداخل ایجاد کند.

در ادامه دربارۀ وسواس ها و اجبارها بیشتر بدانید.

وسواس ها

همه نگرانی را تجربه می کنند، اما در افراد مبتلا به OCD نگرانی ها و اضطراب می توانند بر فرد چیره شوند و انجام تکالیف روزمره را دشوار سازند.

عناوین رایج این اضطراب ها شامل موارد زیر است:

آلودگی؛ توسط مایعات بدنی، میکروب ها، کثافت و مواد دیگر

از دست دادن کنترل؛ مانند ترس از عمل کردن طبق میلِ آسیب زدن به خود یا دیگران

کمال گرایی؛ که ترس از از دست دادن چیزها یا تمرکز شدید بر دقت و یادآوری مسائل را شامل می شود

آسیب؛ شامل ترس از مسئول بودن در برابر یک رخداد فاجعه بار

افکار جنسی ناخواسته؛ شامل افکار دربارۀ فعالیت های جنسی نامناسب

اعتقادات مذهبی یا خرافی؛ مانند نگرانی در مورد توهین به خدا یا قدم گذاشتن روی شکاف های پیاده رو

اجبارها

هر رفتار تکرار شونده‌ای اجبار نیست. بیشتر مردم رفتارهای تکرار شونده دارند مانند هر شب به رختخواب رفتن که کمک می کند تا زندگی روزمره را مدیریت کنند. اما برای شخص مبتلا به OCD نیاز به اجرای رفتارهای تکرار شونده شدید است. این رفتار ها بارها اتفاق می افتند و زمان بر هستند. همچنین ممکن است جنبه آیینی پیدا کند.

برخی مثال ها شامل موارد زیراند:

شست و شو و تمیزکردن مانند شستن دست ها

 نظارت بر بدن برای شناسایی علائم (علائم بیماری)

 فعالیت های روزمره تکراری مانند بلند شدن از یک صندلی

اجبار های ذهنی مانند مرور مکرر یک واقعه

 اغلب اولین نشانه OCD در نوجوانی ظاهر می شود اما گاهی علائم در کودکی پدیدار می شوند

اجبار ها در میان افراد جوان مبتلا به اختلال وسواسی جبری مانند کودکان شامل موارد زیر است:

عزت نفس پایین

اختلال در فعالیت های روزمره

دشواری در تکمیل تکالیف مدرسه

 بیماری جسمی برای مثال به دلیل استرس

مشکل در شکل دهی و حفظ رابطه دوستی و دیگر روابط

OCD  با شروع در کودکی احتمالاً در مردان بیش از زنان رایج است هرچند در بزرگسالی در زن و مرد به طور برابر اثر میکند.

علل اختلال وسواسی جبری OCD

متخصصان علل OCD را نمی دانند اما چندین نظریه در این باره وجود دارد. عوامل ژنتیک، عصب شناختی، رفتاری، شناختی و محیطی ممکن است دخیل باشند.

علل ژنتیک

اختلال وسواسی جبری در خانواده ها جریان دارد، این ارتباط ژنتیکی احتمالی را پیشنهاد می‌کند که محققان در حال بررسی آن هستند.

مطالعات تصویربرداری مغزی پیشنهاد کرده‌اند که مغز افراد مبتلا به OCD با تفاوت‌های مشخصی عمل میکند. برای مثال ژن هایی که در پاسخ دهی مغز به انتقال دهنده های عصبی دوپامین و سروتونین تاثیر می گذارد ممکن است است نقش علی در این اختلال ایفا کنند.

علل مرتبط با سیستم خود ایمنی

گاهی اوقات نشانگان OCD در کودکی بعد از عفونت هایی چون موارد زیر ظاهر می شوند:

عفونت های استرپتوکوکی گروه A ، مانند گلودرد استرپتوکوکی

 بیماری لایم

ویروس آنفلوانزای H1N1

پزشکان گاهی بروز این نشانگان OCD را سندروم عصب-روانپزشکی با شروع حاد کودکی (PANS) می نامند.

در کودک مبتلا به PANS علائم به طور ناگهانی شروع می شوند و در عرض ۲۴ تا ۷۲ ساعت به بالاترین شدت خود می رسند. نشانه ها ممکن است سپس ناپدید شوند اما در زمان دیگری بازگردند.

علل رفتاری

یک نظریه پیشنهاد می دهد که فرد مبتلا به اختلال وسواسی جبری یاد می گیرد که از ترس تداعی شده با یک موقعیت یا شی خاص از طریق اجرای آیین ها اجتناب کند تا خطر ادراک شده را کاهش دهد. ترس اولیه ممکن است به دنبال دوره‌ای از استرس شدید مانند یک حادثه تروماتیک یا فقدانی با اهمیت آغاز شود.

به محض اینکه فرد یک شیء یا شرایط را با این احساس ترس تداعی کند، شروع به اجتناب از آن شی یا موقعیت می‌کند به همان گونه که مشخصه OCD است.

این وضعیت میان افرادی که استعداد ژنتیکی برای این اختلال دارند رایج‌تر است.

علل شناختی

 یک نظریه دیگر این است که OCD زمانی شروع می شود که افراد افکار خود را سوء تعبیر می‌کنند.

بیشتر مردم گاهی اوقات افکار مزاحم یا ناخوشایند دارند اما برای افراد مبتلا به OCD اهمیت این افکار شدیدتر و افراطی تر است.

برای مثال فردی را در نظر بگیرید که مراقب یک نوزاد است در حالی که فشار شدید افکار مزاحمی چون آسیب رسانی تصادفی به کودک را احساس می‌کند.

فرد ممکن است غالباً به این افکار اعتنا نکند اما اگر افکار مداومت ورزند، ممکن است اهمیت ناموجهی پیدا کنند.

شخص دارای این اختلال ممکن است متقاعد شود که عملی شدن این فکر  محتمل است. بنابراین در پاسخ، عملی مداوم و افراطی برای پیشگیری از تهدید یا خطر انجام می دهد.

علل محیطی

وقایع استرس آمیز ممکن است اختلال وسواسی جبری را در افراد دارای پیش زمینه، ژنتیک یا موارد دیگر برانگیزاند.

بسیاری از مردم گزارش کرده‌اند که علائم آن‌ها طی شش ماه پس از حوادثی همچون موارد زیر ظاهر شدند:

تولد نوزاد

سختی‌ها و عوارض دوره بارداری یا زایمان

یک تعارض شدید

یک بیماری جدی

آسیب مغزی تروماتیک

همچنین OCD ممکن است همراه با اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD نیز رخ دهد.

تشخیص اختلال وسواسی جبری OCD

 پزشکان برای تشخیص OCD به دنبال معیارهای مشخصی هستند. این معیارها شامل موارد زیر اند:

حضور وسواس ها اجبار ها یا هر دو

وسواس ها و اجبار هایی که زمان بر هستند یا باعث رنج قابل توجه یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر موقعیت های مهم زندگی می شوند

نشانگانOCD ناشی از مصرف مواد یا دارو های طبی نیستند

نشانگان OCD با یک وضعیت سلامتی یا بیماری دیگر بهتر توجیه نمی شوند

خیلی از اختلالات دیگر مانند افسردگی و اضطراب ویژگی هایی مشابه با این اختلال دارند و آنها نیز می توانند همراه با OCD نمایان شوند.

راه های درمان اختلال وسواسی جبری OCD

درمان های موثری برای OCD وجود دارد. انتخاب رویکرد درست به مجموعه ای از علائم فرد و اندازه ای که علائم بر زندگی و بهزیستی فرد اثر گذاشته اند بستگی دارد. برخی از درمان های موثر شامل موارد زیر هستند:

درمان شناختی رفتاری

 این نوع از روان درمانی که گاهیCBT نامیده می شود می تواند به فرد کمک کند تا شیوه تفکر، احساس کردن و رفتار کردن خود را تغییر دهد.

CBTممکن است مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP) و شناخت درمانی را در بر داشته باشد.

ERP شامل موضوعات زیر است:

مواجهه: در اینجا فرد با موقعیت و وسیله‌ای که برانگیزاننده ترس و اضطراب است مواجه می‌شود. طی زمان از طریق فرایندی که خوگیری نام دارد مواجهه مکرر به کاهش یا ناپدید شدن اضطراب می‌انجامد.

 پاسخ: در اینجا به فرد آموزش داده می‌شود تا در برابر انجام رفتارهای اجباری مقاومت کند.

شناخت درمانی با تشویق فرد به شناسایی و ارزیابی مجدد عقاید خود درباره پیامدهای انجام یا خودداری از انجام رفتارهای اجباری آغاز می‌شود.

سپس درمانگر فرد را تشویق می کند به:

 بررسی شواهدی که از اجبار حمایت می کنند یا نمی کند

شناسایی تحریفات شناختی مرتبط با اجبارها

شکل دادن پاسخ جایگزین کمتر تهدید کننده به فکر، تصویر ذهنی یا ایده مزاحم

درمان های دارویی

تعدادی از داروها می توانند به درمان OCD کمک کنند شامل بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIها) که نوعی داروی ضد افسردگی هستند مانند موارد زیر:

اسکیتالوپرام (لزاپرو)

فلواکسامین (لووکس)

پاروکستین(پاکسیل)

 فلوکستین (پروزاک)

سرترالین (زولافت)

روانپزشک در یک کلینیک روانشناسی ممکن است دوز بالایی را  برای درمان OCD در مقایسه با افسردگی تجویز کند. با این حال ممکن است شخص تا سه ماه تاثیر درمان را مشاهده نکند.

حدود نیمی از افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری به درمانِ صرفاً با SSRIها پاسخ نمی دهند و پزشک ممکن است داروهای ضد روان پریشی را نیز تجویز کند.

همچنین در سال ۲۰۱۰ برخی پژوهشگران نشان دادند که داروی بیماری سل به نام دی‌سایکلوسرین(سرومایسین) همراه باCBT می‌تواند به درمان OCD کمک کند. این ترکیب همچنین می تواند برای افراد دارای اضطراب اجتماعی نیز مفید باشد.

دورنما

اگر فرد مبتلا به اختلال وسواسی جبری خفیف درمانی دریافت نکند علائم ممکن است پیشروی کنند. هرچند علائم OCD متوسط یا شدید بدون درمان پیشروی نمی کنند یا بدتر نمی شوند. درمان می تواند اثر بخش باشد اما این یک فرآیند پیشرونده است. در برخی افراد علائم OCD بعد ها مجددا نمایان می شوند.

هر کسی که ممکن است OCD را تجربه کند بهتر است مراقبت و راهنمایی حرفه ای دریافت کند.

دانلود فایل اصلی PDF اختلال وسواس جبری 

منبع : medicalnewstoday

سوالات متداول

در باکس پرسش و پاسخ در انتهای این صفحه می توانید سوالات خود را با درمانگران مجموعه “سها کلینیک” در میان بگذارید و در کمترین زمان ممکن جواب سوالات خود را توسط درمانگران و پزشکان متخصص دریافت کنید.